Αν κάποιος, φανατικός οινόφιλος, «ψάξει» τις Κυκλάδες είναι βέβαιο ότι θα ανακαλύψει κάποια νησιά στα οποία οι δραστηριότητες της αμπέλου ξεφεύγουν από το επίπεδο της χωρικής οινοποίησης. Επί της ουσίας όμως το νησί – φάρος που πιστοποιεί ότι οι Κυκλάδες έχουν ενδιαφέρον ως αμπελουργική ζώνη είναι η Σαντορίνη η οποία ακολουθείται από την Πάρο χάρη στις προσπάθειες μιας και μοναδικής αμπελοοινικης εκμετάλλευσης.
Στη Σαντορίνη, ενάντια σε όλα τα προγνωστικά το αμπέλι, παλεύει με τα στοιχεία της φύσης επιβιώνει και κυρίως θριαμβεύει ποιοτικά. Το άγονο έδαφος, οι άνεμοι και η ξηρασία δημιουργούν ένα τελείως αφιλόξενο περιβάλλον μέσα στο οποίο επιβιώνει το Ασύρτικο (και οι άλλες ποικιλίες) εκμεταλλευόμενο την εξάτμιση του νερού από την καλντέρα, την πορώδη ελαφρόπετρα και το σχήμα (κουλούρα) που δίνουν στα πρέμνα οι αμπελουργοί. Εκτός από το Ασύρτικο που καλλιεργείται στο μεγαλύτερο τμήμα των 12.000 στρεμμάτων αμπελώνα του νησιού και τη Μανδηλαριά που καταλαμβάνει ένα 20%, η Σαντορίνη διακρίνεται για την ύπαρξη μιας μεγάλης ακολουθίας ποικιλιών. Το Αθήρι και το Αηδάνι συχνά με το Ασύρτικο και δίνουν το γνωστό κρασί με Ονομασία Προέλευσης. Εκτός αυτών ενδιαφέρον παρουσιάζουν, το Θραψαθήρι, η Γαϊδουριά, το Μαυροτράγανο και το Μαυράθηρο. Υπάρχουν και πολλές άλλες, ενδεχομένως, ενδιαφέρουσες ποικιλίες αλλά από αυτές που προαναφέρονται, παράγονται ήδη εμφιαλωμένα κρασιά. Μεγάλες ελπίδες εναποθέτουν πολλοί τοπικοί παραγωγοί στο ερυθρό Μαυροτράγανο και είναι γεγονός ότι ήδη υπάρχουν κάποια αξιόλογα αποτελέσματα.
Η Σαντορίνη έχει δικαίωμα σε μία Ονομασία Προέλευσης που καλύπτει τόσο την παραγωγή ξηρών όσο και τη παραγωγή γλυκών κρασιών (Vinsanto).
Ο.Π.Α.Π. Σαντορίνη
Οίνος λευκός ήσυχος (χωρίς CO2) που σε επίπεδο γλυκύτητας μπορεί να είναι ξηρός ή γλυκός (Vinsanto). Σε ποικιλιακό επίπεδο προέρχεται από Ασύρτικο Αηδάνι και Αθήρι (μόνο για τον ξηρό).
Η Πάρος έχει όπως και η Σαντορίνη παράδοση που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Δυστυχώς μέχρι τη δεκαετία του ’70 το Παριανό κρασί πουλιόταν κυρίως τοπικά «χύμα» ή έπαιρνε το δρόμο για ανώνυμες εμφιαλώσεις. Η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται μετά το 1980 με την καθιέρωση του κρασιού με δικαίωμα στην Ονομασία Προέλευσης Πάρος. Η ιδιομορφία του συγκεκριμένου κρασιού ήταν και είναι η δυνατότητα παραγωγής του με συνοινοποίηση λευκών και ερυθρών ποικιλιών. Στην περίπτωση του Παριανού κρασιού χρησιμοποιούνται η λευκή ποικιλία Μονεμβασιά και ερυθρή Μανδηλαριά σε αναλογία 2 προς 1. Εκτός από τις δύο αυτές ποικιλίες στην Πάρο καλλιεργείται και Σαββατιανό κυρίως λόγω των στρεμματικών αποδόσεων. Τα τελευταία χρόνια όμως η παρουσία του χάνει έδαφος καθώς αντικαθίστανται από Μονεμβασιά. Το νησί έχει δικαίωμα και στην παραγωγή ενός ακόμα Τοπικού Οίνου με τη ένδειξη Τοπικός Οίνων Θραψάνων.
Ο.Π.Α.Π. Πάρος
Οίνος λευκός ή ερυθρός ήσυχος (χωρίς CO2) που σε επίπεδο γλυκύτητας μπορεί να είναι μόνο ξηρός. Σε ποικιλιακό επίπεδο ο μεν λευκός προέρχεται από Μονεμβασιά, ο δε ερυθρός από Μονεμβασιά (2/3) και Μανδηλαριά (1/3).
Τοπικός Οίνος Θραψάνων
Εκτός από τα δύο έντονα οινοπαραγωγικά νησιά των Κυκλάδων μικρή δραστηριότητα εμφανίζεται επίσης στην Τήνο, στη Μύκονο και στη Νάξο. Και στα τρία λειτουργούν μία ή δύο εκμεταλλεύσεις στο κάθε ένα με απόλυτα τοπική σημασία. Περιέργως κανένα από τα παραπάνω νησιά δεν έχει δικαίωμα σε κρασί με ένδειξη Τοπικού Οίνου. Αντίθετα, η Σύρος η οποία σήμερα δεν εμφανίζει καμία δραστηριότητα, έχει δικαίωμα σε ένα κρασί με ένδειξη Τοπικός Οίνος.
Συριανός Τοπικός Οίνος
Οι Κυκλάδες έχουν επιπλέον δικαίωμα στην παραγωγή Αιγαιοπελαγίτικου Τοπικού Οίνου και ενός Τοπικού Οίνου που καλύπτει το σύμπλεγμα των νησιών.
Αιγαιοπελαγίτικος Τοπικός Οίνος
Τοπικός Οίνος Κυκλάδων
