Ως επιδόρπιο χαρακτηρίζουμε το τελευταίο πιάτο του γεύματος (επιδόρπιον<επί+δόρπον, όπου δόρπος είναι η αρχαία ελληνική λέξη για το βραδινό γεύμα). Ο όρος περιγράφει τα γλυκά εδέσματα τα οποία προορίζονται να ολοκληρώσουν ένα γεύμα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται οι ελαφριές γλυκές παρασκευές, ζεστές ή κρύες, οι γλυκές κρέμες (πανακότα, μπαβαρουάζ,) οι κρέμες πολτοποιημένων φρούτων, οι μους, οι ημι-παγωμένες κρέμες (τύπου σεμιφρέντο), τα γλυκά σε ζελατίνα (ζελέ), οι τάρτες, οι τούρτες και οι διάφορες παρασκευές με φρούτα, τα ωμά φρούτα, τα παγωτά, τα σορμπέ και οι φρουτοσαλάτες. Τα επιδόρπια στην Ευρώπη, όπου τα γεύματα περιλαμβάνουν περισσότερα από τρία διαδοχικά πιάτα, σερβίρονται μετά το τυρί. Ενίοτε τα τυριά αποτελούν μέρος του επιδορπίου, όταν συνοδεύονται από ημίγλυκα ψωμιά με καρύδια και σταφίδες ή με μαρμέλαδες και ξηρούς καρπούς.
Η επιλογή ενός επιδορπίου εξαρτάται άμεσα και από τα υπόλοιπα πιάτα του γεύματος. Έπειτα από ένα γεύμα που έχει ως βάση το ψάρι, δεν σερβίρονται τυριά, αλλά προτιμώνται τα επιδόρπια στα οποία κυριαρχούν τα εσπεριδοειδή. Η επιλογή τους πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη σύνθεση ολοκλήρου του μενού και την εποχή. Αν τα πιάτα που προηγήθηκαν ήταν πλούσια ή αν είναι μια πολύ ζεστή μέρα, το επιδόρπιο θα πρέπει να είναι κάτι πολύ ελαφρύ, που δεν θα επιβαρύνει το στομάχι. Παρά την επικρατούσα αντίληψη, τα πλούσια γλυκά με βάση τη σαντιγί ή τα κρεμώδη τυριά –τύπου τσιζκέικ– δεν προσφέρονται για επιδόρπια. Πολλές φορές με αυτήν την ιδιότητα σερβίρονται κάποια εορταστικά γλυκά (όπως ο κορμός των Χριστουγέννων ή οι δίπλες την Πρωτοχρονιά), επειδή το απαιτεί κάποια συγκεκριμένη μέρα και περίσταση.
Τα επιδόρπια ως το τελευταίο πιάτο σε ένα γεύμα, επίσημο ή ανεπίσημο, έχουν το δικό τους χαρακτήρα σε κάθε κοινωνία. Στη Βρετανία ταυτίζονται σχεδόν με την πουτίγκα. Στις ΗΠΑ είναι πολύ πιο πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη και οι μερίδες τεράστιες. Οι Γάλλοι και οι Ιταλοί απολαμβάνουν ως επιδόρπια τις ελαφρές παρασκευές οι οποίες απλώς αφήνουν μια ντελικάτη αίσθηση γλυκύτητας στο στόμα. Οι Ιάπωνες προτιμούν τα ωμά φρούτα και τις κρέμες αλλά και τα μικρά σπογγώδη και χρωματιστά γλυκάκια που παρασκευάζονται με βάση τα φασόλια αζούκι και σερβίρονται συνήθως την ώρα του τσαγιού. Οι Έλληνες παραδοσιακά δείχνουν την προτίμησή τους στα φρούτα, το γιαούρτι με μέλι και καρύδια ή γλυκό του κουταλιού, αλλά και στα παραδοσιακά σιροπιαστά γλυκά με φύλλο (τύπου μπακλαβά), στην καρυδόπιτα ή στα γλυκά με σιμιγδάλι (όπως ο χαλβάς).
Θ.ΤΣ.
