Κάθε καλοκαίρι, το αρχαιοελληνικό δράμα αποτελεί τον μεγάλο πρωταγωνιστή της θερινής θεατρικής σεζόν. Με κορυφαίο του… χορού το Φεστιβάλ Επιδαύρου με τις πολυαναμενόμενες παραγωγές του, αλλά όχι μόνο, οι παραστάσεις αρχαίου δράματος αποτελούν αντικείμενο πολυτάραχων συζητήσεων αλλά και βασικό λόγο εξορμήσεων στα θέατρα της επικράτειας. Όσο πλησιάζει όμως το κατώφλι της 31ης Αυγούστου, παραμένει το ερώτημα: Τι θα γίνει με όσους δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν το πολυπόθητο εισιτήριο ή με εκείνους που μία θέαση δεν ήταν αρκετή; Ευτυχώς, έρχεται ο Σεπτέμβριος και μαζί του οι επαναλήψεις των τραγωδιών και κωμωδιών στα ανοιχτά θέατρα της Αττικής. Το "α" δημιούργησε για τους αναγνώστες του μια λίστα με όλες τις παραστάσεις που επανέρχονται, μαζί με τις ακριβείς τοποθεσίες και ημερομηνίες τους.
Μετά την άλωση της Τροίας
Τρεις ήταν οι τραγωδίες που έκαναν πρεμιέρα κατά τους δύο προηγούμενους μήνες και είχαν ως πηγή έμπνευσής τους τις ιστορίες των προσώπων που συνδέθηκαν με τον Τρωικό πόλεμο. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον τόσο στην "Εκάβη" όσο και τις "Τρωάδες" του Ευριπίδη είναι το γεγονός ότι ο ποιητής μάς μεταφέρει στο στρατόπεδο των ηττημένων και μας παρουσιάζει τι συνέβη στον απόηχο της νίκης που έδωσε το αίσθημα του θριαμβευτή στους μυθικούς Αχαιούς. Εκάβη, η γυναίκα που θρηνεί το ένα της παιδί και εκδικείται για το χαμό του άλλου, είναι η Ελένη Κοκκίδου, με συμπρωταγωνιστές της τη Μαρίνα Καλογήρου, τον Θανάση Κουρλαμπά, τον Άκη Σακελλαρίου, τον Αλέκο Συσσοβίτη κ.ά. Η παράσταση (σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη) θα παιχτεί στον Βύρωνα (28/8), στην Πετρούπολη (29/8), στου Παπάγου (30 και 31/8), στον Κορυδαλλό (Αμφιθέατρο "Θανάσης Βέγγος", 1/9), στα Βριλήσσια (2/9), στη Νίκαια (Κατράκειο, 3/9), στην Ηλιούπολη (6/9), στον Πειραιά (8/9), στο Αιγάλεω (10/9), το Χαλάνδρι (12 και 13/9), την Ηλιούπολη (14/9) και το Κατράκειο (15/9).
Οι "Τρωάδες", το έργο του ΚΘΒΕ για τις αιχμάλωτες γυναίκες του Ιλίου (με την Εκάβη να θρηνεί και πάλι, αυτήν τη φορά και τον μικρό εγγονό της), θα παρουσιαστούν στο Θέατρο Βράχων (8/9) και στο Κηποθέατρο Παπάγου (12/9), με το καστ που καθοδηγεί ο Χρήστος Σουγάρης να περιλαμβάνει τον Αντώνη Καφετζόπουλο, τη Ρούλα Πατεράκη, την Κλειώ-Δανάη Οθωναίου, τον Δημήτρη Πιατά, τη Μαρία Διακοπαναγιώτου ως Κασσάνδρα κ.ά. Από τη μεριά των Ελλήνων αντλεί τα δραματικά του πρόσωπα το έργο του Σοφοκλή "Ηλέκτρα", όπου κυριαρχεί το ζήτημα της εκδίκησης της κεντρικής ηρωίδας και του αδερφού της για τον φόνο του Αγαμέμνονα, του πατέρα τους, από τη μητέρα τους Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο έργο που σκηνοθετεί η Λίλλυ Μελεμέ ερμηνεύει η Λένα Παπαληγούρα (ξανά, μετά την "Ηλέκτρα" του Ευριπίδη), έχοντας δίπλα της τον Στρατή Χατζησταματίου, την Ελισάβετ Μουτάφη, τον Ιωάννη Παπαζήση, την Εριέττα Μανούρη κ.ά. Η παράσταση θα παρουσιαστεί στο Δημοτικό Θέατρο "Αλέξης Μινωτής" (7/9), στο Κατράκειο (8/9), στο Δημοτικό Θέατρο Ηλιούπολης "Δημήτρης Κιντής" (9/9), στο Θέατρο "Αλίκη Βουγιουκλάκη" (10/9), στο Ηρώδειο (20/9), αλλά και στο Ανοιχτό Θέατρο Κολωνού (21/9).
Ένα "prequel" και ένα "sequel"
Η φετινή θεατρική παραγωγή έδωσε στο κοινό την ευκαιρία να παρακολουθήσει και τις δύο κορυφαίες τραγωδίες του Σοφοκλή που έχουν ως πρωταγωνιστή τον ξακουστό για την καταραμένη του μοίρα βασιλιά της Θήβας. "Οιδίπους" το όνομά του και "διπλή" η διανομή του, καθώς τον ρόλο ερμηνεύουν από τη μία πλευρά ο Γιάννης Στάνκογλου (στον "Οιδίποδα Τύραννο" του Σίμου Κακάλα) και από την άλλη ο Δημήτρης Καταλειφός (στον "Οιδίποδα επί Κολωνώ" του Γιώργου Σκεύα).
Ο "Τύραννος", στον οποίο ο βασιλιάς συνειδητοποιεί ότι ο δολοφόνος που έψαχνε ήταν ο ίδιος, καθώς και ότι έχει διαπράξει πατροκτονία (αλλά και αιμομιξία), θα συνεχιστεί μετά την Επίδαυρο στο Αθλητικό και Πολιτιστικό Πάρκο Νέας Μάκρης (29/8), στο Δημοτικό Θέατρο Ηλιούπολης "Δημήτρης Κιντής" (8/9), στο Θέατρο Βράχων (10/9), στο Βεάκειο (12/9), στον Κορυδαλλό (15/9), στο Κηποθέατρο Παπάγου (18/9), στο Ανοιχτό Θέατρο Κολωνού (19/9), στο Κατράκειο (20/9) και στο Ηρώδειο (27/9). Όσο για τον "Επί Κολωνώ", όπου ο τυφλός και γέρος πια Οιδίπους πηγαίνει στον τόπο όπου, σύμφωνα με χρησμό, πρέπει να ταφεί, η πορεία της παράστασης στην Αττική περιλαμβάνει τους εξής σταθμούς: Ηρώδειο (2/9), Θέατρο Πέτρας (4/9), Βεάκειο (5/9), Κηποθέατρο Παπάγου (9/9), Δημοτικό Θέατρο Ηλιούπολης "Δημήτρης Κιντής" (11/9), Θέατρο Βράχων (12/9), Κατράκειο (16/9), Βράχων (18/9).
Παιχνίδια των θεών
Ένα ζευγάρι παραστάσεων που πρόκειται να παρουσιαστούν και κατά τον πρώτο φθινοπωρινό μήνα, η μία ερχόμενη από Επίδαυρο ενώ η άλλη όντας σε πανελλαδική περιοδεία, είναι ο "Ιππόλυτος" του Ευριπίδη και οι "Βάκχες" του ίδιου ποιητή. Οι δύο παραστάσεις, αν και θα έλεγε κανείς ότι εκ πρώτης όψεως δεν μοιάζουν, έχουν ένα σημαντικό κοινό: οι θνητοί ήρωές τους γίνονται αθύρματα στα χέρια των θεών. Η Αφροδίτη της Έλενας Τοπαλίδου (με την ηδονοβλεπτική της κάμερα) εμφυσά έρωτα στον νεαρό Ιππόλυτο (Ορέστης Χαλκιάς) για τη μητριά του Φαίδρα (Κόρα Καρβούνη), ενώ ο Διόνυσος (Δημήτρης Λάλος) διασαλεύει τη λογική του Κάδμου (Θανάσης Δόβρης), που αντιστέκεται στην εγκαθίδρυση της βακχικής, έξαλλης λατρείας. Ο "Ιππόλυτος" της Κατερίνας Ευαγγελάτου συνεχίζεται ήδη στο "Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παπά" (13, 16, 17/9), ενώ θα ανέβει και στο Θέατρο Βράχων (31/8) και το Παλαιό Ελαιουργείο στην Ελευσίνα (10/9). Όσο για της "Βάκχες", σε σκηνοθεσία Έλενας Μαυρίδου, το πρόγραμμα περιλαμβάνει το Κατράκειο (2/9), το Θέατρο "Αλίκη Βουγιουκλάκη" (3/9), το Δημοτικό Θέατρο Ηλιούπολης "Δημήτρης Κιντής" (4/9), το Κηποθέατρο Παπάγου (5/9), το Ηρώδειο (8/9), το Άλσος Νέας Σμύρνης (15/9) και το Δημοτικό Θέατρο "Αλέξης Μινωτής" (16/9).
Ο Ιάσονας μετά την "Αργώ"
Μπορεί αυτή η ευριπίδεια τραγωδία να εμπνέεται από έναν λιγότερο γνωστό μυθικό κύκλο, αυτόν της Αργοναυτικής εκστρατείας, όμως δεν παύει να έχει δώσει στο παγκόσμιο θέατρο μία μοναδική ηρωίδα: τη "Μήδεια". Η Μαρία Κίτσου ερμηνεύει με συγκλονιστικό βάθος τη γυναίκα από την Κολχίδα, που προδόθηκε από τον ήρωα Ιάσονα (Φάνης Μουρατίδης), όταν εκείνος έσπασε τους ιερούς του όρκους και προτίμησε την κόρη του βασιλιά Κρέοντα (και την εξουσία). Ως θύμα ενός συστήματος έμφυλων διακρίσεων βλέπει την ηρωίδα η παράσταση που σκηνοθετεί η Λέα Μαλένη, η οποία περιοδεύει ανά την Ελλάδα με στάσεις στα Βριλήσσια (28/8), στην Ηλιούπολη (31/8), στο Αιγάλεω (1/9), στο "Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παπά" (2 και 3/9) και στο Κηποθέατρο Παπάγου (4/9).
Μία κωμωδία και… "μισή"
Φυσικά, από το θερινό ρεπερτόριο δεν θα μπορούσαν να λείπουν και οι κωμωδίες, διά χειρός του γνωστού μας αθυρόστομου ποιητή Αριστοφάνη. Δύο είναι στον αριθμό, με τη μία όμως να διαθέτει DNA τραγωδίας. Ο λόγος για τους "Σφήκες" σε σκηνοθεσία της Λένας Κιτσοπούλου, που προκάλεσαν θύελλα ποικίλων αντιδράσεων, αλλά και για τα "Βατράχια" της Έφης Μπίρμπα, που ακροβατούν στα όρια των ειδών. Η ελεύθερη μεταφορά στο σήμερα από την αιρετική καλλιτέχνιδα, που σατιρίζει τους σύγχρονους, έτοιμους για κριτική, ανέτοιμους όμως για αυτοκριτική "Σφήκες" πρόκειται να ανέβει στο "Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παπά" (6-9/9), στο Κηποθέατρο Παπάγου (16/9) και το Θέατρο Βράχων (22/9).
Από την άλλη, η απόκοσμη κατάβαση του διδύμου Διόνυσος - Ξανθίας (Άρης Σερβετάλης - Μιχάλης Σαράντης) στον Άδη με σκοπό να φέρουν πίσω τον καλύτερο ποιητή θα παρασταθεί στο Ηρώδειο (31/8), στο Βεάκειο (2-3/9), στο Θέατρο Πέτρας (6/9), στο Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (9/9), στο Θέατρο "Αλίκη Βουγιουκλάκη" στα Βριλήσσια (15/9), στο Δημοτικό Θέατρο Ηλιούπολης "Δημήτρης Κιντής" (16-17/9), στο Δημοτικό Θέατρο "Αλέξης Μινωτής" (18/9), στο Θέατρο Βράχων (19-20/9), στο Κηποθέατρο Παπάγου (22/9), στο "Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παπά" (23-26/9) και στο Κατράκειο (27/9).
Περισσότερες πληροφορίες
Μήδεια
Ο Ιάσονας αποφασίζει να εγκαταλείψει τη Μήδεια, για να παντρευτεί τη Γλαύκη, κόρη του βασιλιά της Κορίνθου, Κρέοντα, διεκδικώντας μερίδιο στην εξουσία. Ο Κρέοντας αποφασίζει να εξορίσει τη Μήδεια και τα παιδιά της από την πόλη. Τότε, η ηρωίδα, προδομένη επειδή ο Ιάσονας καταπάτησε τους όρκους του προς εκείνη, αποφασίζει να τον εκδικηθεί, ως μόνη λύση για να επανέλθει η συμπαντική ισορροπία. Έτσι, στέλνει τα παιδιά της να προσφέρουν θανάσιμα δώρα στη νέα βασιλική σύζυγο του πατέρα τους, η οποία πεθαίνει μαζί με τον δικό της πατέρα. Τελικά, σκοτώνει και τα παιδιά της και φεύγει πάνω σε ένα άρμα-δώρο του Ήλιου.
Εκάβη
Το βίωμα του συλλογικού πένθους απασχολεί τη σκηνοθέτιδα στο ανέβασμα του έργου για το αδιανόητο του πολέμου και την εξαχρείωση της φύσης του ανθρώπου. Η τραγωδία του Ευριπίδη που βλέπει τον Τρωικό πόλεμο από την πλευρά των ηττημένων, παρακολουθεί το θρήνο της Εκάβης και των γυναικών της Τροίας που έχουν πιαστεί αιχμάλωτες από τους Αχαιούς. Σε έναν μεταιχμιακό τόπο όπου ζωντανοί και νεκροί βρίσκονται σε διαρκή συνομιλία, η Εκάβη μεταμορφώνεται από θρηνητική φιγούρα -για τη θυσία της κόρης της Πολυξένης και τη δολοφονία του γιού της Πολύδωρου- σε φορέα εκδίκησης, σκοτώνοντας τα παιδιά του βασιλιά της Θράκης Πολυμήστορα (δολοφόνο του γιου της) και τυφλώνοντας τον ίδιο.
Οιδίπους επί Κολωνώ
Ο Οιδίπους, γέρος και τυφλός, φτάνει στην Αθήνα με τη βοήθεια της κόρης του Αντιγόνης. Η άφιξή του θα προκαλέσει αναστάτωση στους κατοίκους της περιοχής, όμως ο βασιλιάς Θησέας θα δεχτεί τη φιλοξενία του, καθώς και το αίτημά του να ταφεί εκεί, στο ιερό άλσος των Ευμενίδων, σύμφωνα με χρησμό που του είχε δοθεί. Σύντομα, στην Αθήνα θα καταφθάσει και η κόρη του Ισμήνη, για να μεταφέρει το μήνυμα ότι οι δύο γιοι του, Ετεοκλής και Πολυνείκης, βρίσκονται στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου. Στον Κολωνό έρχεται και ο Κρέων για να τον πείσει να επιστρέψει, όμως όταν βλέπει ότι τα λόγια του δεν λειτουργούν θα καταφύγει στη βία.
Βατράχια
Η Αθήνα διανύει μια βαθιά πολιτική και πνευματική κρίση θεσμών και αξιών. Στην άνυδρη και δυσοίωνη πραγματικότητα της πόλης, ο Διόνυσος, πατέρας κι εμπνευστής του θεάτρου, ξεκινά το ταξίδι στον Κάτω Κόσμο για να φέρει πίσω τον σπόρο της αναγέννησης, την ποίηση, ώστε να σώσει τον κόσμο που καταρρέει. Με συνοδοιπόρους τον Ξανθία και τον θόρυβο των βατράχων, μέσα από αλλεπάλληλες κωμικές και παράδοξες συναντήσεις φτάνει στον Άδη για να αναστήσει τον Ποιητή, εκείνον που μπορεί ν’ αναμετρηθεί με την επερχόμενη καταστροφή. Με όραμα τη μεγάλη ιδέα της σωτηρίας του κόσμου, η κάθοδος του Διονύσου στον Άδη γίνεται ταυτόχρονα κατάβαση στον ίδιο τον μηχανισμό του θεάτρου.
Οιδίπους Τύραννος
Ο Οιδίπους, βασιλιάς της Θήβας, λόγω μιας επιδημίας που μαίνεται στην πόλη, αναλαμβάνει να ερευνήσει την ταυτότητα του ανθρώπου που δολοφόνησε τον προηγούμενο άρχοντά της, τον Λάιο. Η αναζήτησή του θα είναι μοιραία, καθώς δεν γνωρίζει ότι, στην πραγματικότητα, ψάχνει για τον ίδιο του τον εαυτό. Παράλληλα, ανακαλύπτει σταδιακά ότι είναι γιος του Λάιου, αλλά και της βασίλισσας Ιοκάστης, την οποία παντρεύτηκε και με την οποία έκανε παιδιά. Σε αυτή την παράσταση, που είναι ιδωμένη ως ένα τελετουργικό εξαγνισμού, ο Χορός είναι μια ομάδα που συστρέφεται, θρηνεί και αγωνιά. Τα μέλη του φορούν μάσκες γερόντων και μέσα από αυτόν αναδύονται τα πρόσωπα του δράματος.
Ιππόλυτος
Ο Ιππόλυτος, νόθος γιος του Θησέα και πιστός οπαδός της Άρτεμης, έχει εμμονή με την αγνότητα, απαξιώνει τον έρωτα, υβρίζει το γυναικείο φύλο. Η θεά του έρωτα, Αφροδίτη, θέλοντας να τον εκδικηθεί που δεν τη σέβεται, οργανώνει ένα σχέδιο εξόντωσής του, εμπνέοντας σφοδρό έρωτα για εκείνον στη μητριά του Φαίδρα. Η παράσταση εστιάζει στη μορφή της Αφροδίτης που στήνει ένα παιχνίδι εκδίκησης και παρακολουθεί με ηδονοβλεπτική ματιά πώς το ανθρώπινο είδος γίνεται άθυρμα των επιθυμιών της. Το μάτι της γίνεται μάτι μας και τα πρόσωπα απογυμνώνονται. Τα γυμνά σώματα μεταφέρουν την έκρηξη, τον πόθο, τη λαγνεία αλλά και την αγνότητα του γένους των ανθρώπων.
Βάκχες
Το έργο αφηγείται την ιστορία του Διονύσου, ο οποίος επιστρέφει στη Θήβα για να εγκαθιδρύσει τη λατρεία του, συνοδευόμενος από έναν όμιλο γυναικών από τη Λυδία, τις Βάκχες. Η παράσταση επιχειρεί μία ερμηνευτική προσέγγιση και διερευνά την διονυσιακή μανία ή «βακχεία» με βασικά εργαλεία τον λόγο του Ευριπίδη, τον συνδυασμό της σύγχρονης με την παραδοσιακή μουσική, και μια κινησιολογία βασισμένη στην τελετουργία των Αναστεναρίων, που πιθανότατα αποτελεί επιβίωση θρησκευτικών πρακτικών από τη λατρεία του Διονύσου. Ο φυσικός ήχος της λύρας συνομιλεί με το σύγχρονο sound design και τα υλικά της φύσης με τα συνθετικά, σε μία παράσταση που οδηγεί τα σώματα ολοένα προς έναν οργιαστικό χορό.
Σφήκες
Η Λένα Κιτσοπούλου διασκευάζει ελεύθερα την κωμωδία με την οποία ο Αριστοφάνης σατιρίζει τη διάβρωση του δικαστικού συστήματος στην αρχαία Αθήνα. Από τη μια, ένας δικομανής ηλικιωμένος δικαστής που ζει για να καταδικάζει «ενόχους», κι από την άλλη ο απεγνωσμένος γιος του και μια ολόκληρη κοινωνία από Σφήκες: άτομα με «οξύ κεντρί», ακόρεστη όρεξη για κριτική και μηδενική διάθεση για αυτοκριτική. Στην παρούσα εκδοχή, η σκηνοθεσία στρέφει το βλέμμα της στα σύγχρονα «κεντριά», στα λαϊκά δικαστήρια των τηλεοπτικών εκπομπών και των social media. Με καυστικό χιούμορ και σκωπτική διάθεση φωτίζει τη συστημική σήψη, τις κοιμισμένες άμυνες, τον ρατσισμό και τον φανατισμό.
Ηλέκτρα
Ο Ορέστης επιστρέφει στο Άργος και μαζί με την Ηλέκτρα εκδικούνται για το φόνο του πατέρα τους, Αγαμέμνονα, από τη μητέρα τους Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο, πληρώνοντας το αίμα με αίμα. Βαθιά επηρεασμένος από την εποχή του, που διακατέχεται από πνεύμα αμφισβήτησης, ο Σοφοκλής επιλέγει να αφηγηθεί τον μύθο των Ατρειδών μέσα από το υποκειμενικό βλέμμα της Ηλέκτρας. Ένα βλέμμα θρυμματισμένο από το πένθος, που αντανακλά, μεγεθύνει και ενίοτε παραμορφώνει την πραγματικότητα που την περιβάλλει. Σε αυτόν τον κόσμο, η Ηλέκτρα επιλέγει να αποτελέσει το μοναδικό κύτταρο ζωντανής συνείδησης που δεν θα πάψει να καταγγέλλει την ανηθικότητα και την υποκρισία.
Τρωάδες
Σε αναμονή της αναχώρησής τους για την Ελλάδα, οι αιχμάλωτες γυναίκες της Τροίας θρηνούν για την άλωση της πόλης τους. Μαζί τους η Εκάβη, που έρχεται αντιμέτωπη με τρομερές συμφορές: η κόρη της Πολυξένη σκοτώνεται στον τάφο του Αχιλλέα και ο μικρός εγγονός της Αστυάνακτας αποφασίζεται από τους Αχαιούς να θανατωθεί. Την ίδια ώρα, η Κασσάνδρα προμηνύει τις καταστροφές που θα βρουν τους Έλληνες στον δρόμο της επιστροφής. Σε αυτήν την τραγωδία, ο Ευριπίδης επιχειρεί να υπενθυμίσει τη σημασία τού να παραμένει κανείς άνθρωπος και προβάλλει τη δύναμη εκείνη που κάνει τον άνθρωπο να επιμένει ακόμα και μετά την καταστροφή.