Γκέλυ Καλαμπάκα©
Μιλήσαμε με τον Γιώργο Γάλλο, έναν από τους καλύτερους ηθοποιούς του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου σε μια συνέντευξη εφ όλης της ύλης, με αφορμή τη σπανίως παιζόμενη τραγωδία του Ευριπίδη "Ηρακλής Μαινόμενος", που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Καραντζάς φέτος το καλοκαίρι. Σε ένα από τα πιο σκοτεινά έργα του αρχαίου τραγωδού, όπου ο μυθικός ήρωας βιώνει την απόλυτη συντριβή μέσα από ένα ανελέητο παιχνίδι των θεών, ο ιδιαιτέρως ευγενής και ταλαντούχος ηθοποιός θα ανέβει στη σκηνή στο πλευρό των Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη, Στεφανίας Γουλιώτη, Ηρώς Μπέζου, Άννας Καλαϊτζίδου, Γιάννη Κλίνη, Αινεία Τσαμάτη, Νίκου Μήλια, Γκαλ Ρομπίσα, Μπάμπη Γαλιατσάτου, Θανάση Ραφτόπουλου, Αντώνη Αντωνόπουλου, καθώς και του διακεκριμένου μουσικού Φώτη Σιώτα. Πρώτος σταθμός της περιοδείας το Κηποθέατρο Παπάγου (5-6/7).
Τι είναι αυτό που θαυμάζετε στον Δημήτρη Καραντζά ως σκηνοθέτη;
Είναι από τις περιπτώσεις που ασχολούνται μ’ ένα κείμενο αναζητώντας την ουσία του. Έχει ξεκάθαρη εικόνα για το ποια στοιχεία επιθυμεί να αναδείξει κάθε φορά μέσα από την παράσταση κι αυτό βοηθάει πολύ στο να συντονιστούν όλοι οι συντελεστές σε έναν κοινό στόχο. Η αλήθεια είναι ότι δεν το συναντάς συχνά αυτό. Παρακολουθώ γενικώς παραστάσεις που τους λείπει ο σαφής στόχος ή που ο σκηνοθέτης δεν έχει καταφέρει να συγκεράσει τις διαφορετικές "σχολές" υποκριτικής, με αποτέλεσμα να λείπει η επικοινωνία. Είτε αρέσουν είτε όχι οι παραστάσεις του Δημήτρη Καραντζά, το σίγουρο είναι ότι δραματουργικά και υποκριτικά είναι όλοι συντονισμένοι στην ίδια συχνότητα.
Τι συμβολίζει ο Ηρακλής Μαινόμενος κατά τη γνώμη σας μιας και μιλάμε για μια παραβολή;
Ο Ευριπίδης ουσιαστικά ασκεί κριτική στο πολιτικό σύστημα, αναδεικνύοντας την απουσία πραγματικής ελευθερίας. Ο άνθρωπος είναι αδύναμος μπροστά στον εξουσιαστή του, είτε αυτός λέγεται τύραννος είτε θεός. Οφείλει να είναι υπάκουος και υποταγμένος. Αν τολμήσει να ξεφύγει από τα προκαθορισμένα όρια που του έχουν τεθεί, πρέπει να τιμωρηθεί χωρίς έλεος. Υπάρχει όμως η χαραμάδα της ελπίδας, της αισιοδοξίας. Ο τσακισμένος από τη μοίρα ήρωας θα αντέξει. Με τη βοήθεια και τη στήριξη του συγγενή και φίλου Θησέα, θα σταθεί στα πόδια του και θα προχωρήσει.
Ποιες ήταν οι πρώτες σκέψεις που σας γέννησε το έργο;
Είναι η δεύτερη φορά που συναντώ αυτό το κείμενο. Όπως και την πρώτη φορά, έτσι και τώρα συνειδητοποιώ πόσο βαθιά πολιτικό είναι. Πρόκειται για ένα σκληρό έργο, ίσως και το πιο σκοτεινό του Ευριπίδη.
Ποιο ρόλο ερμηνεύετε στην παράσταση.
Ο ρόλος μου είναι ο Αμφιτρύωνας. Είναι κι αυτός ένα τραγικό πρόσωπο, ο πατέρας του Ηρακλή. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου προσπαθεί να διατηρήσει την ελπίδα και την αισιοδοξία ότι τα πράγματα θα έχουν αίσιο τέλος. Ελπίζει στην επιστροφή του γιου του από τον Κάτω Κόσμο και δεν διστάζει να τα βάλει με τον τύραννο της πόλης, ακόμα και με τους ίδιους τους θεούς. Αντιδρά απέναντι σε όλους για την ανελέητη τιμωρία που υφίσταται η οικογένειά του αλλά και όλη η πόλη. Θα μείνει στήριγμα στο πλάι του γιου του ακόμα και όταν οι εξελίξεις θα είναι τραγικές.
Ήταν πρόκληση για εσάς ο ρόλος του Αμφιτρύωνα;
Είναι ένας ρόλος που βρίσκεται πάνω στη σκηνή σε όλη τη διάρκεια του έργου. Βιώνει μια συνεχή εσωτερική πάλη. Από τη μία επικρατεί το πείσμα και η επιμονή του να αντισταθεί στα χτυπήματα της μοίρας κι από την άλλη η αποδοχή της αδυναμίας του και η παραδοχή της ήττας του. Είναι μια δύσκολη διαδικασία, αλλά τρομερά ενδιαφέρουσα για έναν ηθοποιό.
"Τα social media μας δίνουν το βήμα να εκφράσουμε την γνώμη μας, την αντίθεσή μας, και δίνουν το χώρο να ακουστούν κάποιες αλήθειες, χρησιμοποιούνται όμως την ίδια στιγμή και για να μας χειραγωγήσουν".
Με ποιον τρόπο καθρεφτίζεται κατά τη γνώμη σας η σημερινή εποχή της αποδόμησης των πάντων, και της κυριαρχίας των social media και της cancel culture -κυρίως από τις νεότερες γενιές- μέσα στο έργο;
Είναι όντως μεγάλη η επίδρασή τους. Τα ίδια αυτά μέσα που μας δίνουν το βήμα να εκφράσουμε την γνώμη μας, την αντίθεσή μας, και δίνουν το χώρο να ακουστούν κάποιες αλήθειες, χρησιμοποιούνται για να μας χειραγωγήσουν. Η δύναμή τους είναι τεράστια. Αν πέσουν σε λάθος χέρια τα αποτελέσματα μπορεί να είναι καταστροφικά. Είτε μέσω της παραπληροφόρησης, της προπαγάνδας είτε μέσω του εκφοβισμού ή της απειλής. Τέτοιες πρακτικές, συναντάμε και στο έργο μας, φυσικά με άλλη μορφή. Εδώ δεν υπάρχει "ενδιάμεσος". Παρουσιάζεται ο τύραννος της πόλης μπροστά στους πολίτες αυτοπροσώπως και χρησιμοποιώντας ανάλογες πρακτικές, προσπαθεί να αναχαιτίσει οποιαδήποτε αντίδραση ή διεκδίκηση του δικαίου εκ μέρους των πολιτών.
Τι έχετε μάθει όλα αυτά τα χρόνια μέσα από την πορεία σας τόσο για το ίδιο το θέατρο όσο και για τον εαυτό σας;
Το θέατρο είναι ένα θείο δώρο από τον άνθρωπο στον άνθρωπο – τόσο για εμάς που εργαζόμαστε σ’ αυτό όσο και για το κοινό. Έχει τη δύναμη να αφυπνίζει συνειδήσεις. Πολλά θεατρικά έργα έχουν ως θέμα τους την υποκρισία, την απληστία, τον αμοραλισμό, την ύβρι ή την αλαζονεία. Ορθώνουν έναν καθρέφτη στον οποίο μπορείς να αναγνωρίσεις στοιχεία του χαρακτήρα σου. Δεν είναι τυχαίο ότι ελάχιστοι από αυτούς που εξουσιάζουν τιμούν με την παρουσία τους τη συγκεκριμένη τέχνη.
Τι μπορεί να μας δώσει ελπίδα σήμερα; Εσείς από πού αντλείτε δύναμη για να συνεχίσετε;
Υπάρχει θυμός και οργή στους πολίτες, κι αυτό οδηγεί πολλές φορές σε τυφλή βία. Τα προβλήματα σε μια κοινωνία, όμως, πρέπει να λύνονται με πρόληψη και όχι μόνο με καταστολή. Το ίδιο ισχύει και για τη νέα γενιά. Ο τρόπος δεν είναι να επιβάλουμε τους "νόμους" μας στους νέους, αλλά να φροντίσουμε να κρατάνε ανοιχτή την αντίληψή τους, την κριτική τους σκέψη και την αισιοδοξία τους ώστε να αποφασίσουν από μόνοι τους τι μέλλον θέλουν. Σ' αυτό θα έπρεπε κανονικά να βοηθάει και το σχολείο. Αντί όμως να είναι ένα πεδίο ζύμωσης και επεξεργασίας της πραγματικότητας στο σύνολό της, είναι ένα στεγνό, άχαρο στάδιο, όπου τα παιδιά απλώς εκπαιδεύονται στον ανταγωνισμό των εξετάσεων. Το θεατρικό παιχνίδι, τα εικαστικά, η μουσική, ο αθλητισμός θεωρούνται δευτερεύουσας σημασίας και γι' αυτό αντιμετωπίζονται ως περιττά μαθήματα. Οι δράσεις όμως αυτών των μαθημάτων είναι αυτές που προωθούν το ομαδικό πνεύμα και τη δημιουργικότητα των παιδιών.
"Επικίνδυνος δεν είναι αυτός που δοκιμάζει να ενσωματώσει το προσωπικό του βλέμμα και την αισθητική σε ένα κείμενο και αποτυγχάνει. Επικίνδυνος είναι αυτός που στο όνομα της προστασίας της ιερότητας των κειμένων αφορίζει δημιουργούς και γίνεται η ιερά εξέταση".
Ποια είναι η δική σας άποψη σε σχέση με το αιώνιο θα έλεγε κανείς ερώτημα που επανέρχεται χρόνια τώρα για το τι "πρέπει" να παρουσιάζεται στην Επίδαυρο, κατά πόσον "επιτρέπεται" να πειράζονται τα κείμενα ή να χρησιμοποιείται το στοιχείο της live κινηματογράφησης σε αυτόν το χώρο;
Το θέατρο είναι μια τέχνη ανοιχτή. Μπορεί να χωρέσει όλες τις υπόλοιπες τέχνες. Αν το αποτέλεσμα είναι το ιδανικό ή όχι, αυτό μένει να κριθεί τόσο από το κοινό όσο και από τους ίδιους τους δημιουργούς, οι οποίοι εκπαιδεύονται στη δοσολογία χρήσης άλλων μέσων. Γενικά μιλώντας, πάντως, επικίνδυνος δεν είναι αυτός που δοκιμάζει να ενσωματώσει το προσωπικό του βλέμμα και την αισθητική του σε ένα κείμενο και αποτυγχάνει. Επικίνδυνος είναι αυτός που στο όνομα της προστασίας της ιερότητας των κειμένων αφορίζει δημιουργούς και γίνεται "ιερά εξέταση", που δικάζει και καταδικάζει τις σκηνικές απόπειρες.
Πώς νιώσατε όταν οι "Σέρρες" του Γιώργου Καπουτζίδη, αλλά και πολλές ακόμη ελληνικές παραγωγές, μπήκαν στο Netflix;
Είναι τιμητικό να σε ενσωματώνει στην πλατφόρμα του το Netflix. Δεν καθορίζει όμως αυτή η επιλογή το αν μια δουλειά έχει αξία ή όχι. Υπάρχουν πολύ ωραίες σειρές τις οποίες δεν θα επέλεγε ποτέ το Netflix γιατί δεν ταιριάζουν στο προφίλ του. Για τις "Σέρρες" έχω λάβει πολλά μηνύματα από ανθρώπους που μου επισημαίνουν πόσο σημαντικό είναι να παρουσιάζονται σε τηλεοπτικές σειρές ζητήματα που θεωρούνται έως και ταμπού. Και όταν αυτά γίνονται αφορμή προβληματισμού, ν’ ανοίξουν δηλαδή συζητήσεις ή ακόμα και διαφωνίες, τότε η τηλεόραση επιτελεί και το κοινωνικό της έργο, εκτός από το ψυχαγωγικό. Αυτό θεωρώ ότι είναι το σημαντικότερο "παράσημο" για τις "Σέρρες".
Αν βγάζατε εισιτήριο για μία μόνο παράσταση του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, ποια θα ήταν αυτή;
Αναμφισβήτητα για την "Ορέστεια" του Θεόδωρου Τερζόπουλου που θα παρουσιαστεί στην Επίδαυρο (12-13/7).
Υπάρχει κάποια παράσταση που είδατε φέτος το χειμώνα και σας έμεινε χαραγμένη στη μνήμη;
Η παράσταση "Το πιο όμορφο σώμα που έχει βρεθεί ποτέ σε αυτό το μέρος" του Ζουζέπ Μαρία Μιρό, σε σκηνοθεσία Ζωής Ξανθόπουλου (που επιστρέφει στο θέατρο Θησείον από 1/10). Η ερμηνεία του Αργύρη Ξάφη σε αυτόν το μονόλογο ήταν συγκλονιστική.
Ποια είναι τα επόμενά σας σχέδια;
Όλο το καλοκαίρι θα είμαι στην περιοδεία του "Ηρακλή μαινόμενου" και από τέλος Αυγούστου ξεκινάω πρόβες για το έργο "Ήταν όλοι τους παιδιά μου" του Άρθουρ Μίλερ, με στόχο να κάνει πρεμιέρα στα τέλη του Οκτώβρη στο Θέατρο Αλκυονίς, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Νανούρη.
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Ηρακλής μαινόμενος
Ο Ευριπίδης, σε αυτό το σπάνια παιζόμενο έργο του, βάζει στο επίκεντρο τον Ηρακλή. Το μυθικό αυτό πρόσωπο θα κατρακυλήσει στην πιο επώδυνη συντριβή και από ημίθεος θα γίνει μίασμα, μέσα από ένα ανελέητο παιχνίδι των Θεών. Σ’ αυτό, το πιο σκοτεινό και πιο ανθρώπινο έργο του Ποιητή, τόπος δράσης είναι η Θήβα, που βρίσκεται σε καθεστώς τυραννίας από τον Λύκο, αφότου ο Ηρακλής έφυγε για τον τελευταίο του άθλο. Ο πατέρας και η σύζυγος του Ηρακλή, εξόριστοι και μελλοθάνατοι, δεν έχουν καμία ελπίδα. Το ίδιο και ο Χορός που βρίσκεται ξαφνικά δούλος στο καθεστώς του Τυράννου Λύκου. Όταν ο Ηρακλής έρχεται από τον Άδη έχοντας καταφέρει όλους τους άθλους, ανατρέπει τον Λύκο και όλα δείχνουν ότι το τέλος τους θα είναι αίσιο. Αλλά η βούληση των Θεών - η Τυραννία του Ηρακλή - βάφει τα χέρια του ήρωα με το πιο νοσηρό αίμα. Το αίμα της γυναίκας και των παιδιών του, που θα σκοτώσει κεντρισμένος από τη μανία της Λύσσας.
