Εθνικό Θέατρο: Αυτός είναι ο προγραμματισμός του για τη σεζόν 2024-25 - ο Γιάννης Μόσχος παραδίδει τη σκυτάλη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης

Με 14 νέες παραγωγές, 2 σε επανάληψη, 3 παραγωγές για παιδιά και εφήβους, το Εθνικό Θέατρο ανακοίνωσε τον προγραμματισμό του για τη θεατρική περίοδο 2024-25. Εμβληματικά έργα της παγκόσμιας δραματουργίας, πρωτότυπα έργα νέων δημιουργών, αφιέρωμα στο νεοελληνικό έργο, συλλογικές κειμενικές συνθέσεις, μεταγραφές εμβληματικών θεατρικών έργων και λογοτεχνικών κειμένων, σημαντικές συμπαραγωγές με την ΕΛΣ, το Θέατρο Τέχνης και το Θέατρο του Νέου Κόσμου, και άνοιγμα των σκηνών του σε όλη την πόλη, ο πρώτος θεατρικός φορέας της χώρας παρουσίασε το καλλιτεχνικό και εκπαιδευτικό του πρόγραμμα με σύνθημα "Ένας κόσμος ανοιχτός". Όραμά του, σύμφωνα με τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή, Γιάννη Μόσχο, είναι "ένα θέατρο εξωστρεφές, 'φωτεινό', συμπεριληπτικό", που καθοδηγείται από τρεις έννοιες-φάρους: ανοικτοί πολιτιστικοί διάλογοι, συμπερίληψη, εξωστρέφεια. 

Ο Γιάννης Μόσχος έθεσε την προσοχή μας στο ερώτημα "τι ρόλο μπορεί να παίξει το θέατρο σε αυτή τη δύσκολη πραγματικότητα που ζούμε”. Στεκόμαστε στην απάντησή του για την οποία δανείστηκε μια φράση του Μάθιου Λόπεζ από το έργο "Η Κληρονομιά μας": "Ίσως το θέατρο, λοιπόν, μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα καταφύγιο, ένα άσυλο, ένα μέρος ίασης και υπενθύμισης του πόνου, της απώλειας αλλά και του μεγαλείου της ζωής”. Με την ελπίδα το φετινό ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου να προσφέρει καταφύγιο στους θεατές, προχώρησε λέγοντας ότι ήρθε η ώρα να παραδώσει τη σκυτάλη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης, ενώ ξεκαθάρισε ότι η πρόθεση του είναι να μην διεκδικήσει την ανανέωση της θητείας του. Όπως τόνισε: "Κλείνει σε λίγους μήνες ένας κύκλος τριών ετών. Η θητεία μου ολοκληρώνεται στις 22 Δεκεμβρίου. Είναι μεγάλη χαρά και τιμή που βρέθηκα στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου σε τρία χρόνια όπου δεν έλειψαν οι αστοχίες, τα λάθη, το άγχος, ήταν όμως πολύ μεγάλες οι χαρές και οι συγκινήσεις. Θα είμαι εδώ, στο πλάι του επόμενου/ης διευθυντή/ντριας για να βοηθήσω στην ομαλή μετάβαση με κάθε τρόπο και σας προσκαλώ και φέτος να ονειρευτούμε μαζί με το Εθνικό Θέατρο έναν κόσμο ανοιχτό”.

Όπως δήλωσε: "Ο καλλιτεχνικός προγραμματισμός για τη χειμερινή περίοδο 2024-25 δεν είναι παρά η συνέχεια όλων όσα ονειρευτήκαμε, μεθοδικά σχεδιάσαμε και καταφέραμε να υλοποιήσουμε τις προηγούμενες δύο χρονιές. Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει και φέτος μια ευρεία βεντάλια επιλογών: νέα ελληνικά και ξένα θεατρικά έργα συμπορεύονται με κλασικά του παγκόσμιου δραματολογίου, με συλλογικές κειμενικές συνθέσεις, πρωτότυπες δραματουργίες, μεταγραφές εμβληματικών θεατρικών έργων και λογοτεχνικών κειμένων. Στον φετινό χειμερινό προγραμματισμό έχει ενταχθεί και ένα αφιέρωμα στο νεοελληνικό έργο: ανατέθηκε σε Έλληνες συγγραφείς η συγγραφή πρωτότυπων θεατρικών έργων ειδικά για το Εθνικό Θέατρο, εντάχθηκαν νεοελληνικά έργα που ανεβαίνουν για πρώτη φορά ή που έχουν να παρουσιαστούν πολλά χρόνια στην ελληνική σκηνή, έγιναν αναθέσεις σε δραματουργούς να συγγράψουν πάνω σε θεματικές που προτάθηκαν από τις/τους σκηνοθέτριες/τες και συμπεριλήφθηκαν πρωτότυπες θεατρικές διασκευές μυθιστορημάτων γνωστών Ελλήνων λογοτεχνών".

Οι δραματουργίες της φετινής χρονιάς θίγουν κρίσιμα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής μας, όπως η προάσπιση της δημοκρατίας, η απόδοση δικαιοσύνης, ο παραλογισμός του πολέμου, η θέση της γυναίκας, τα δικαιώματα των μειονοτήτων, τα στεγανά της ελληνικής οικογένειας, η περιθωριοποίηση της τρίτης ηλικίας, η βία στο διαδίκτυο. Ο Στάθης Λιβαθινός, ο Άρης Μπινιάρης, ο Αλέξανδρος Μυλωνάς, ο Γιώργος Καπουτζίδης, ο Γιάννης Μαυριτσάκης, η Μαρία Μαγκανάρη, η Ελένη Ευθυμίου, η Έλενα Μαυρίδου, ο Θοδωρής Αμπαζής, η Έλσα Ανδριανού είναι μερικοί από τους καλλιτέχνες που συνεργάζονται φέτος με το Εθνικό. 

Οι παραστάσεις θα δοθούν  στις σκηνές του κτιρίου Τσίλλερ, ενώ ενεργό θα μείνει για το μισό της σεζόν το Rex: από τον Ιανουάριο του '25, οι o τρεις σκηνές του θα κλείσουν, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ανακαίνιση της σκηνής "Μαρίκα Κοτοπούλη", που θα υλοποιηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού, εντασσόμενο στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παράλληλα, το Εθνικό θα αξιοποιήσει το Σχολείον της Αθήνας-"Ειρήνη Παπά" αλλά και άλλους χώρους, στο πλαίσιο αντίστοιχων συμπαραγωγών με την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ, το Θέατρο Τέχνης (Φρυνίχου), το Θέατρο του Νέου Κόσμου (Χώρα) και το θέατρο Χώρος.

Οι παραστάσεις 

Στην Κεντρική Σκηνή του Τσίλλερ μεταφέρεται η παράσταση-έκπληξη της Πειραματικής Σκηνής από τον Μάριο Μπανούσι, "Goodbye, Lindita" (από 16/10), που έχει ταξιδέψει ήδη μέσα στο 2024 σε Άμστερνταμ, Μόναχο, Αυστραλία και μέσα στο φθινόπωρο θα βρεθεί επίσης στη Στοκχόλμη, στη Μαδρίτη και στη Στουτγκάρδη. Η "σιωπηλή", χωρίς λόγια, περφόρμανς υψηλής εικαστικής ομορφιάς και συναισθηματικής δύναμης που εστιάζει στο πένθος και στην απώλεια και εμπνέεται από ταφικά έθιμα και παραδόσεις των Βαλκανίων μέτρησε διαδοχικά sold out, μία εντυπωσιακή παγκόσμια διαδρομή και δύο βραβεία στο ενεργητικό της. Η σύλληψη και η σκηνοθεσία είναι του Μάριο Μπανούσι, τα σκηνικά και τα κοστούμια του Σωτήρη Μελανού, η μουσική του Εμμανουήλ Ροβίθη, οι φωτισμοί του Τάσου Παλαιορούτα. Ερμηνεύουν: Χρυσή Βιδαλάκη, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Εριφύλη Κιτζόγλου, Κατερίνα Κρίστο, Μάριο Μπανούσι, Ελενη Νζάνγκα, Βασιάνα Σκοπετέα, Αλεξάνδρα Χασάνι.

Θα ακολουθήσουν στην ίδια σκηνή δύο μεγάλα έργα της παγκόσμιας δραματουργίας: το δράμα του Μπρεχτ, "Μάνα Κουράγιο", που σκηνοθετεί ο Στάθης Λιβαθινός, σε μία ακόμη συνάντηση με την Μπέττυ Αρβανίτη και τον πρώτο Μπρεχτ της καριέρας του (από 28/11). Το έργο γράφτηκε στη Σκανδιναβία το 1938-39, πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και αφορά σε συμβάντα κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου στην Ευρώπη. Μάνα Κουράγιο είναι η τυχοδιώκτρια Άννα Φίρλινγκ, που εκμεταλλεύεται τον πόλεμο πουλώντας αγαθά στους στρατιώτες, ενώ μάταια προσπαθεί να προστατεύσει τα τρία παιδιά της. Ένα έργο βαθιά αντιπολεμικό, που καταδεικνύει τις καταστροφικές συνέπειες του πολέμου στην ανθρώπινη ζωή, την απανθρωπιά και τη ματαιότητά του, την ανθρώπινη απληστία και την ηθική παρακμή, αλλά και τον αέναο αγώνα για επιβίωση. Τη μουσική υπογράφει ο Θοδωρής Αμπαζής, τα σκηνικά & κοστούμια η Ελένη Μανωλοπούλου, την κίνηση ο Άντι Ζούμα, το σχεδιασμό βίντεο ο Αλέξανδρος Αβρανάς, τους φωτισμούς ο Αλέκος Αναστασίου. Συμμετέχει ένας θίασος 19 ηθοποιών, με επικεφαλής την Μπέττυ Αρβανίτη και τους Νίκο Αλεξίου, Αντώνη Γιαννακό, Γιάννη Δενδρινό, Πάρη Λεόντιο, Εύα Σιμάτου κ.ά.

Ο Άρης Μπινιάρης επιστρέφει στο Εθνικό μετά το "Ξύπνα Βασίλη" και καταπιάνεται με το έργο ζωής του Γκαίτε, "Φάουστ" (από 13/3/25). Ο μεσαιωνικός θρύλος τον οποίο επεξεργάστηκε για 60 ολόκληρα χρόνια, οδήγησε τον Γκαίτε σε ένα έργο-ογκόλιθο του παγκόσμιου ρεπερτορίου, που χωρίζεται σε δύο μέρη δημοσιευμένα το 1808 και το 1832, αντίστοιχα. Αφηγείται την ιστορία του Φάουστ, ενός μορφωμένου αλλά ανικανοποίητου ανθρώπου, που αναζητεί βαθύτερο νόημα στη ζωή και, απελπισμένος από τη συνειδητοποίηση ότι δεν έκανε τίποτα σημαντικό στη ζωή του, συμφωνεί να πουλήσει την ψυχή του στον Μεφιστοφελή, με αντάλλαγμα απεριόριστη γνώση και επίγειες απολαύσεις. Τα σκηνικά & κοστούμια είναι του Πάρι Μέξη, η μουσική του Τζεφ Βάγγερ. Στον πολυμελή θίασο συμμετέχουν οι Μιχάλης Βαλάσογλου, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Στέλιος Ιακωβίδης, Μαρία Μαντά, Ιωάννα Μαυρέα, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Αλεξάνδρα Χασάνι κ.ά.

Στη σκηνή "Νίκος Κούρκουλος", ο Γιάννης Μόσχος θα σκηνοθετήσει, σε δική του μετάφραση, την "Κληρονομιά μας" του Μάθιου Λόπεζ (από 7/2/25), έργο βραβευμένο με Τόνι (2020) και Ολιβιέ (2019), που αντλεί έμπνευση από το μυθιστόρημα του E.M. Φόρστερ "Επιστροφή στο Χάουαρντς Εντ". Χωρισμένο σε δύο μέρη, εξερευνά τη ζωή και την ταυτότητα των γκέι ανδρών στη Νέα Υόρκη και η ιστορία επικεντρώνεται σε μια ομάδα νεαρών και τις περίπλοκες σχέσεις τους, καθώς προσπαθούν να κατανοήσουν την κληρονομιά που τους άφησε η προηγούμενη γενιά, η οποία στιγματίστηκε βαθιά από την επιδημία του AIDS. Μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των ηρώων, εξετάζονται θέματα όπως ο έρωτας, η απώλεια, η οικογένεια, η ταυτότητα, το αίσθημα του ανήκειν και η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, ενώ αναδεικνύονται η πολυπλοκότητα της γκέι εμπειρίας αλλά και η βαθιά επιθυμία όλων μας να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Τα σκηνικά είναι της Τίνας Τζόκα, τα κοστούμια της Βάνας Γιαννούλα, η μουσική του Θοδωρή Οικονόμου, η κίνηση της Ανθής Θεοφυλλίδη, ο σχεδιασμός βίντεο του Νίκου Πάστρα, οι φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα. Ερμηνεύουν: Στέφανος Μουαγκιέ, Κώστας Μπερικόπουλος, Άγγελος Μπούρας, Κώστας Νικούλι, Θέμης Πάνου, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Γιώργος Χριστοδούλου κ.ά.

Πριν κλείσει για τις εργασίες ανακαίνισης, το θέατρο Rex θα φιλοξενήσει στη σκηνή "Μαρίκα Κοτοπούλη" την κωμωδία του Μολιέρου, "Το σχολείο των γυναικών " (από 30/10), ένα έργο-σταθμό του παγκόσμιου ρεπερτορίου, που επηρέασε την εξέλιξη της κωμωδίας. Σκηνοθετεί ο Αλέξανδρος Μυλωνάς, ο οποίος επιστρέφει στη σκηνοθεσία με μια μια ιστορία γυναικείας εξέγερσης που καυτηρίαζε απροκάλυπτα το πατριαρχικό καθεστώς της εποχής.  Σύμφωνα με την υπόθεση, ο ώριμος σε ηλικία Αρνόλφος κατατρέχεται από το φόβος της απιστίας και για τον λόγο αυτό αγοράζει την τετράχρονη Αγνή από τη μητέρα της, με σκοπό να την αναθρέψει μακριά από τον κόσμο, ώστε να παραμείνει αφελής, υπάκουη και άρα πιστή σύζυγος. Τα χρόνια περνούν και φτάνει η μέρα που ο Αρνόλφος αποφασίζει ότι θα κάνει την Αγνή γυναίκα του. Εκείνη, όμως, ερωτεύεται έναν νεαρό άντρα, τον Οράτιο, που τρέφει τα ίδια αισθήματα για εκείνη. Τα σκηνικά είναι του Λουκά Μπάκα και της Φιλάνθης Μπουγάτσου, τα κοστούμια του Άγγελου Μέντη, η μουσική του Θοδωρή Οικονόμου, οι φωτισμοί της Βαλεντίνας Ταμιωλάκη. Ερμηνεύουν: Στέλιος Ιακωβίδης, Λαέρτης Μαλκότσης, Γιάννης Μπέζος, Κατερίνα Πατσιάνη, Ελίνα Ρίζου, Δρόσος Σκώτης, Αινείας Τσαμάτης κ.ά.

Αφιέρωμα στο νεοελληνικό έργο

Στη σκηνή "Νίκος Κούρκουλος" του Τσίλλερ ανοίγει η σεζόν με το πρωτότυπο νέο έργο που συνυπογράφουν οι Ελένη Ευθυμίου, Σοφία Ευτυχιάδου και Νεφέλη Μαϊστράλη, "Στο σώμα της" (από 13/11), ένα πολυφωνικό έργο για τα θαύματα, τις χαρές, τις κατακτήσεις αλλά και τις καταπιέσεις που έχει υποστεί το γυναικείο σώμα μέσα στους αιώνες. Ένας θίασος 12 γυναικών ηθοποιών, διαφορετικών ηλικιών και εμπειριών, συνθέτει έναν δυναμικό Χορό που γιορτάζει τις οδύνες αλλά και τις ηδονές των θηλυκοτήτων μέσα από το πρίσμα του σώματος, σε μια παράσταση-"γυναικεία υπόθεση", που επιχειρεί να μιλήσει με ποιητικό τρόπο και με τόλμη για ένα θέμα που αφορά όλα τα φύλα.  Η σκηνοθεσία είναι της Ελένης Ευθυμίου, τα σκηνικά της Ευαγγελίας Κιρκινέ, τα κοστούμια της Διδώς Γκόγκου, η μουσική της  Σοφίας Καμαγιάννη, η κίνηση της Ξένιας Θεμελή, οι φωτισμοί της Ζωής Μολυβδά-Φαμέλη. Παίζουν: Αλίκη Αλεξανδράκη, Φένια Αποστόλου, Ίντρα Κέιν, Μαρία Κεχαγιόγλου, Ιωάννα Μαυρέα, Κατερίνα Παπανδρέου, Νάνσυ Σιδέρη, Μαρία Σκουλά, Κωνσταντίνα Τάκαλου κ.ά.

Το θέατρο Χώρος στο Βοτανικό θα φιλοξενήσει την παράσταση "Ο τελευταίος ασπροκόρακας" του Αλέξη Σολομού, σε σκηνοθεσία της Έλενας Μαυρίδου (από 20/11). Έργο του σκηνοθέτη, συγγραφέα και θεωρητικού του θεάτρου Αλέξη Σολομού, καταδεικνύει με σαρκασμό τον συντηρητισμό και την υποκρισία της μεγαλοαστικής τάξης αλλά και της ελληνικής "αγίας οικογένειας", η οποία θεωρεί το όνομα, τους ένδοξους προγόνους και τις οικογενειακές παραδόσεις, πιο σημαντικά από την αγάπη, τη χαρά της ζωής και τον έρωτα. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι του Πάρι Μέξη, η μουσική του Γιώργου Μαυρίδη, οι φωτισμοί του Περικλή Μαθιέλλη. Παίζουν: Γιάννης Αναστασάκης, Δήμητρα Κούζα, Μάξιμος Μουμούρης, Κων/νος Μωραΐτης, Αγορίτσα Οικονόμου, Σωτήρης Τσακομίδης, Μαρία Χάνου κ.ά.

Το θέατρο Χώρος θα φιλοξενήσει και το  νέο έργο του Γιώργου Καπουτζίδη, " Η Καρυάτιδα!", σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Μαυρογεώργη (από 5/2/25). Πρόκειται για μια κωμωδία αφιερωμένη στη μεγαλειώδη και ιστορική ικανότητα του πολύπαθου αυτού τόπου να μπλέκει μόνιμα σε κωμικοτραγικές περιπέτειες και η ιστορία διαδραματίζεται λίγο πριν από μια πολυαναμενόμενη συνέντευξη Τύπου που θα ανακοινώσει την επιστροφή της Καρυάτιδας στην πατρίδα. Η επιστροφή, ωστόσο, θα αποδειχθεί εξόχως επεισοδιακή. Τα σκηνικά είναι της Άρτεμιδας Φλέσσα, τα κοστούμια της Ιφιγένειας Νταουντάκη, η μουσική του Larry Gus, η κίνηση της Σοφίας Πάσχου, οι φωτισμοί της Βάσιας Ατταριάν. Παίζουν: Σωτήρης Μανίκας,  Αγορίτσα Οικονόμου, Μιχάλης Πανάδης, Δρόσος Σκότης, Μαρία Φιλίνη κ.ά.

Νέο έργο καταθέτει και ο Γιάννης Μαυριτσάκης, "Πού οφείλεται τόση όρεξη για ζωή", σε έναν νέο χώρο, την Πλαγία Σκηνή του Τσίλλερ (από 27/3/25). Μετά το "Βόλφγκανγκ" και το "Vitrioli", ο συγγραφέας επιστρέφει στο Εθνικό Θέατρο με το καινούργιο του έργο –υπογράφοντας για πρώτη φορά και τη σκηνοθεσία του– για να απεικονίσει σκηνικά το πιο μύχιο αίτημα της ανθρώπινης ύπαρξης: την αθανασία. Ένα έργο που υπόσχεται να μας ταξιδέψει στον χωροχρόνο και να μας παρασύρει σε περιοχές του συλλογικού φαντασιακού, όπου φτάνει η υπόνοια μιας χρυσής ηλιακής ανταύγειας ή η εισαγωγή μιας γνώριμης μελωδίας για να μας εκτοξεύσουν εκεί ψηλά, στη στρατόσφαιρα της αιωνιότητας. Τα σκηνικά & κοστούμια είναι του Γιάννη Θαβώρη, ο ηχητικός σχεδιασμός του Κώστα Μπώκου, οι φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα. Ερμηνεύουν: Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Οδύσσεια Μπουγά, Μιλτιάδης Φιορέντζης.

Στο πλαίσιο του αφιέρωματος στο ελληνικό έργο, το Εθνικο Θέατρο θα πραγματοποιήσει και δύο συμπαραγωγές. Στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η Έλσα Ανδριανού υπογράφει το έργο "Ματαρόα στον ορίζοντα", που θα σκηνοθετήσει ο Θοδωρής Αμπαζής, σε μουσική του ίδιου και του Νίκου Κυπουργού (από 14/12). Το πλοίο-θρύλος που φυγάδευσε, παραμονές του Εμφυλίου, εκατοντάδες Έλληνες επιστήμονες και καλλιτέχνες, μεταφέροντάς τους στη Γαλλία, δίνει το έναυσμα σε μια παράσταση που αναρωτιέται: Πού βρίσκεται σήμερα η Γη της Επαγγελίας; Υπάρχει ακόμα; Και αν ναι, ποιοι είναι αυτοί που θα επιβιβαστούν στην κιβωτό της ελευθερίας; Το έργο "Ματαρόα στον ορίζοντα" προβάλλει τις κατακερματισμένες μνήμες μιας χώρας με τραυματικό παρελθόν, στην οθόνη ενός δυστοπικού παρόντος. Τα σκηνικά & τα κοστούμια είναι του Κέννυ Μακ Λέλλαν, η κίνηση της Σταυρούλας Σιάμου, οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου. Παίζουν: Γιάννης Εγγλέζος, Δημήτρης Ήμελλος, Μανώλης Μαυροματάκης, Αγγελική Στελλάτου, Περικλής Σιούντας, Αντιγόνη Φρυδά κ.ά.

Σε συμπαραγωγή με το Θέατρο Τέχνης, στη σκηνή της Φρυνίχου, θα παρουσιαστεί το έργο της Αλεξάνδρας Κ*, "Philoxenia", σε σκηνοθεσία της Μαρίας Μαγκανάρη (από 19/2/25). Ο "Βυσσινόκηπος" του Τσέχοφ συνδέεται με την Αθήνα του 2024 και η Ρωσία του 1903 με τη σύγχρονη Ελλάδα, σε μια ιστορία όπου οι ηθοποιοί ενός κρατικού θεάτρου παρουσιάζουν το τσεχοφικό δράμα κάτω από πρωτόγνωρες συνθήκες, καθώς καλούνται να συνυπάρξουν με τους ενοίκους των Airbnb δωματίων που έχουν χτιστεί περιμετρικά της σκηνής. Στο έργο του Τσέχοφ, η πατρογονική κληρονομιά πρέπει να οικοπεδοποιηθεί, να γίνει κομμάτια, να μοιραστεί στους σύγχρονους παραθεριστές, για να τακτοποιηθούν τα χρέη. Ανάλογη "τακτοποίηση" προτείνεται για την ελληνική θεατρική κληρονομιά. Γιατί όχι; Άλλωστε η επαφή των καλλιτεχνών με την κοινωνία πρέπει να είναι αδιαμεσολάβητη, και το θέατρο οφείλει να είναι ανοιχτό στις εξελίξεις. Τα σκηνικά είναι της Φιλάνθης Μπουγάτσου, τα κοστούμια του Παύλου Θανόπουλου, η μουσική του Χαράλαμπου Γωγιού, η κίνηση της Σεσίλ Μικρούτσικου, οι φωτισμοί της Μαρίας Γοζαδίνου. Ερμηνεύουν: Θανάσης Δήμου, Αμαλία Καβάλη, Κώστας Κορωναίος, Ελίνα Ρίζου, Νάνσυ Σιδέρη, Μαρία Σκουλά, Αινείας Τσαμάτης κ.ά.

Οι συμπαραγωγές του Εθνικού ολοκληρώνονται με την επανάληψη της "Γραμμής του ορίζοντος", της παράστασης που παίχτηκε πέρυσι στην Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών και φέτος μεταφέρεται στο θέατρο Χώρα, σε συμπαραγωγή με το Θέατρο του Νέου Κόσμου (από 21/11). Το μυθιστόρημα του Χρήστου Βασιλακόπουλου σκηνοθέτησε ο αριστούχος του Τμήματος Σκηνοθεσίας της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, Γιώργος Παύλου. "Μια ιστορία φυγής" χαρακτήριζε ο πρόωρα χαμένος συγγραφέας το εν πολλοίς βιωματικό και ίσως ωριμότερο έργο του, όπου μια 32χρονη γυναίκα, η Ρέα Φραντζή, βρίσκεται σε μια μεταιχμιακή στιγμή της ζωής της: έχοντας μόλις χωρίσει, καταφεύγει στην Πάτμο, στο μυσταγωγικό νησί της Αποκάλυψης, όπου καταδύεται σε έναν επώδυνο απολογισμό ζωής. Η αναδρομή της δεν είναι μόνο μια καταμέτρηση προσωπικών απωλειών, αλλά και ένας αποχαιρετισμός σε μια γενιά που συνθηκολόγησε, μια Αθήνα που χάθηκε ανάμεσα στους συρμούς, μια Ελλάδα που απορροφήθηκε από τον υλισμό, μια κοινωνία που παρέδωσε την ταυτότητά της στην επίφαση. Τα σκηνικά είναι της Όλγας Βλάσση και της Άννας Ζήση, τα κοστούμια της Ουρανίας Φραγγέα, η μουσική του Άγγελου Τριανταφύλλου, η κίνηση της Μαίρης Γιαννούλα, οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη. Ερμηνεύουν: Νίκος Γιαλελής, Ειρήνη Μαυρικάκη, Σπύρος Μπόσγας, Άγγελος-Προκόπιος Νεράντζης, Αθηνά Παπαδάκη.

Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών

Με κοινή αφετηρία μία δυναμική απάντηση στο ερώτημα "γιατί σήμερα;", τέσσερις νέοι καλλιτέχνες που βρίσκονται στα πολύ πρώτα τους βήματα και πειραματίζονται με πάθος και ορμή, φέρνουν στη σκηνή ετερόκλητες, ως προς το πρωτογενές τους υλικό, παραστάσεις. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει σύγχρονες, πρωτότυπες αναγνώσεις της κλασικής δραματουργίας και της ελληνικής μυθιστοριογραφίας, αλλά και δραματουργίες που εκκινούνται από την προσωπική αφήγηση και τη μυθολογία. Κοινό γνώρισμα των φετινών παραστάσεων είναι ότι στα τέσσερα έργα τα κεντρικά πρόσωπα είναι γυναίκες, ενώ τα απασχολεί ακόμη η αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος, η διαγενεαλογικότητα του τραύματος και ο συμβιβασμός απέναντι στο κριτικό βλέμμα της κοινωνίας, η μοναξιά του γήρατος, ο ρόλος των ΜΜΕ στον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης, η ρευστότητα της δικαιοσύνης, η διαρκής και αγωνιώδης πάλη του ανθρώπου απέναντι στον πόνο και στις συμφορές αλλά και η γέννηση της ελπίδας.

Στη Σκηνή "Κατίνα Παξινού" του Rex, η Ειρήνη Λαμπρινοπούλου σκηνοθετεί τη "Λυγερή" του Ανδρέα Καρκαβίτσα (από 24/10). Πρόκειται για την πρώτη νουβέλα του Ανδρέα Καρκαβίτσα, που εκδόθηκε το 1896 και διαδραματίζεται στον τόπο καταγωγής του, τα Λεχαινά Ηλείας. Ο συγγραφέας εμπνέεται την ηρωίδα του, την Ανθή, από τον δικό του εφηβικό ανεκπλήρωτο έρωτα με την Ιολάνθη Βασιλειάδη, η οποία υπάκουσε στο προξενιό των γονιών της. Η παράσταση αποσκοπεί σε μία επαναφήγηση της ζωής μίας γυναίκας που πάντα η μοίρα της οριζόταν από το βλέμμα της κοινωνίας, αναδημιουργώντας ένα κολάζ μνήμης από σημαντικές ευκαιρίες για αυτοδιάθεση, επιθυμία και προσωπική αμφισβήτηση. Η διασκευή είναι της Ειρήνης Μουντράκη, ο σχεδιασμός σκηνικού χώρου και οι φωτισμοί του Βασίλη Αποστολάτου, τα κοστούμια της Ιωάννας Πλέσσα, η μουσική του Δημήτρη Λώλη, η κίνηση της Θωμαΐδας Σταυριανού-Ζυμαρίτου. Ερμηνεύουν: Μαντώ Γιαννίκου, Δάφνη Δρακοπούλου, Bασίλης Καραμπούλας, Κωνσταντίνος Σεβδαλής, Θάνος Τριανταφύλλου, Μαρία Τσιμά, Δανάη-Αρσενία Φιλίδου.

Στην ίδια σκηνή ο Δημήτρης Χαραλαμπόπουλος σκηνοθετεί, σε δική του σύλληψη, την παράσταση "Μα γκραν’μα" (από 12/12), μια  παράσταση-αφιέρωση στη σχέση γιαγιάς-εγγονής/ού, που ανακαλεί μνήμες του παρελθόντος και παράλληλα φωτίζει τα αθέατα ίχνη της ζωής της αγαπημένης αυτής μορφής, προτού εκείνη γίνει μητέρα ή γιαγιά. Μια πρωτότυπη σκηνική σύνθεση για την αγάπη, τον αποχωρισμό, για όσα μεγαλώνοντας χάνουμε, για όσα δεν πρόλαβαν να ειπωθούν ποτέ και για το πώς οι αγαπημένοι μας θα ζουν μέσα μας για πάντα. Τα σκηνικά είναι της Θάλειας Μέλισσα, τα κστούμια της Ουρανίας Φραγγέα, η μουσική του Δημήτρη Ροΐδη, η κίνηση της Δάφνης Δρακοπούλου, οι φωτισμοί του Τάσου Παλαιορούτα. Ερηνεύουν: Πάνος Αργυρόπουλος, Θοδωρής Βράχας, Πύρρος Θεοφανόπουλος, Ανδριανή Τουντοπούλου, Ιόλη Χαραλαμποπούλου, Εύη Χρόνη.

Οι επόμενες δύο παραστάσεις θα παρουσιαστούν στο Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παπά: Ο "Εχθρός του λαού", σε διασκευή και σκηνοθεσία του Κων/νου Βασιλακόπουλου (από 26/2/25). Ο σκηνοθέτης δημιουργεί μια νέα εκδοχή του έργου του Ίψεν, μεταφέροντας το έργο στην Ελλάδα του σήμερα και, διατηρώντας τους άξονες της ψυχογραφικής αποτύπωσης και της κοινωνικοπολιτικής κριτικής, θέτει εκ νέου θεμελιώδη ερωτήματα: γιατί στεκόμαστε απαθείς απέναντι στη διαπλοκή; Και ποια είναι η μοίρα του ανθρώπου που στρέφεται ενάντια στην πλειοψηφία; Η σκηνογραφία είναι του Geurt Holdijk-House of architects, η μουσική του Μιχάλη Παρασκάκη, η κινηματογράφηση & το μοντάζ του Στέλιου Παπαρδέλα. Ερμηνεύουν: Γιάννης Αναστασάκης, Ιφιγένεια Βαρελά, Ιάσονας Γιανναράς, Βασίλης Καραμπούλας, Δημήτρης Μηλιώτης, Εύη Σαουλίδου, Κωνσταντίνος Σεβδαλής.

Τέλος, η "Πανδώρα", σε σύλληψη και σκηνοθεσία της Ουίτσι, μια εικαστική περφόρμανς που βασίζεται στο μύθο της Πανδώρας (από 14/5/25). Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, η Πανδώρα ήταν η πρώτη γυναίκα, ένα πλάσμα που δημιούργησε ο Ήφαιστος από χώμα και νερό και οι θεοί το προίκισαν με τα δώρα τους, έως ότου τη χρησιμοποίησε ο Δίας προκειμένου να εκδικηθεί τον Προμηθέα και το γένος των ανθρώπων. Η σκηνοθεσία ακολουθεί τον μύθο της Πανδώρας, όπως μας τον αφηγείται η ίδια. Φωτίζει το σκοτάδι αλλά και τις κωμικές πτυχές του σε μια εικαστική παράσταση που αξιοποιεί την τεχνική του θεατρικού κλόουν αλλά και στοιχεία τελετουργίας, προκειμένου να μιλήσει για τα δεινά που βασανίζουν την ανθρωπότητα, καθώς και για το τελευταίο δώρο που κληροδότησε η Πανδώρα: την ελπίδα. Τα σκηνικά, τα κοστούμια και οι μάσκες είναι του Κωνσταντίνου Χαλδαίου, η μουσική του Άγγελου Τριανταφύλλου, οι φωτισμοί της Ιωάννας Ζέρβα. Ερμηνεύουν οι Αναστασία Αναγνωστοπούλου, Κρυστάλλη Ζαχαριουδάκη, Δήμητρα Ονουφριάδου, Γιώργος Σκαρλάτος, Βασίλης Τσαλίκης, Νίκος Φραντζέσκος.

Το πρόγραμμα του Μικρού Εθνικού

"Σ’ έναν κόσμο που αλλάζει με ρυθμούς που αδυνατούμε να παρακολουθήσουμε, με πληροφορίες και αφηγήσεις αποσπασματικές που συχνά χάνουν το νόημά τους, σ’ έναν κόσμο που κάποτε μας τρομάζει και μας ωθεί στην ιδιώτευση, το Μικρό Εθνικό επιλέγει για τη σεζόν 2024-25 να εστιάσει  σε δύο κομβικές για την καλλιτεχνική δημιουργία έννοιες: τις έννοιες της σύνδεσης και της σύνθεσης. Αξιοποιώντας την πολύτιμη εμπειρία της πλούσιας δράσης όλων αυτών των ετών, επιθυμεί να αποτελέσει τον ασφαλή τόπο, όπου η κάθε δημιουργική περιοχή "ανοίγει" προς μια άλλη και συνδιαλέγεται μαζί της. Όπου η καλλιτεχνική χειρονομία, μέσω της επικοινωνίας και της σύνθεσης, αποκτά μεγαλύτερο βάθος", σημειώνει η υπεύθυνη του Μικρού Εθνικού, Μαρία Μαγκανάρη.

Από την Παιδική Σκηνή, στη σκηνή "Ελένη Παπαδάκη" του Rex, θα παρουσιαστούν τα "Γενέθλια" της Ζωρζ Σαρρή, σε διασκευή και σκηνοθεσία των Δημήτρη Αγαρτζίδη και Δέσποινας Αναστάσογλου (από 19/10), μια παράσταση που γιορτάζει στην πράξη τα 50 χρόνια Μεταπολίτευσης κι επιχειρεί να ανοίξει  έναν ζωντανό διάλογο μεταξύ παιδιών και γονιών, δασκάλων και μαθητών για τη συλλογική μνήμη, την ελευθερία, το μέλλον της δημοκρατίας. Ένα από τα σπουδαιότερα έργα της ελληνικής παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, μεταφέρεται για πρώτη φορά στη σκηνή, οδηγώντας μας στη διαδρομή της χουντικής επταετίας που σημάδεψε τη χώρα μας, μέσα από τα μάτια ενός οχτάχρονου κοριτσιού. Μια παράσταση για την αξία της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, μα και για το τίμημα που πληρώνουν όσοι και όσες μάχονται για τα ιδανικά τους ενάντια σε ένα ανελεύθερο καθεστώς. Τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει η Μαγδαληνή Αυγερινού, τη μουσική ο Χρίστος Θεοδώρου, την κίνηση η Βιτόρια Κωτσάλου, τους φωτισμούς ο Τάσος Παλαιορούτας. Ερμηνεύουν: Δημήτρης Αγαρτζίδης, Διαμαντής Αδαμαντίδης, Σταυριανός Γκάτζιος, Μαρίνα Μάλλιου, Κατερίνα Πέκη, Τατιάνα-Άννα Πίττα, Ανδρομάχη Φουντουλίδου.

Επίσης, η Παιδική Σκηνή θα παρουσιάσει στην αίθουσα εκδηλώσεων του Τσίλλερ την παράσταση, "Ο Νιλς Χόλγκερσον, η Λιλίκα και τα τέσσερα Πι", σε κείμενο και σκηνοθεσία του Ηλία Κουνέλα (από 22/1/25). Η Σουηδή συγγραφέας Σέλμα Λάγκερλεφ, η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, έγραψε στις αρχές του 20ού αιώνα το "Θαυμαστό ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον", όπου ο ζωηρός Νιλς μεταμορφώνεται από κάποιο ξωτικό σε κοντορεβιθούλη, αποκτά το χάρισμα να καταλαβαίνει τη γλώσσα των ζώων. και ξεκινά τότε ένα μεγάλο ταξίδι στη ράχη μιας οικόχηνας. Το ταξίδι του, σαν μια άλλη Οδύσσεια, είναι μια συναρπαστική περιπέτεια ενηλικίωσης και ενσυναίσθησης. Ο Ηλίας Κουνέλας, αντλώντας έμπνευση από τον κόσμο της Λάγκερλεφ και του Νιλς Χόλγκερσον, δημιουργεί μια πρωτότυπη σύνθεση γύρω από το παιχνίδι του χρόνου, από τα ταξίδια κι από την ελευθερία της πτήσης και υποστηρίζει πως ο κάθε άνθρωπος είναι ένα προκλητικό ταξίδι που αξίζει να διανύσουμε, ελπίζοντας πως αυτό που εκπίπτει δεν είναι για πέταμα, αλλά πρόθυμο πάντα για πτήσεις! Το σκηνικό και τα κοστούμια υπογράφει η Κατερίνα Χριστίνα Μανωλάκου, τη μουσική ο Γιώργος Παπαϊωάννου και η Δανάη Μωραΐτη, την κίνηση η Ιωάννα Αντώναρου. Παίζουν: Ιωάννα Αντώναρου, Ιφιγένεια Γρίβα, Εμμανουήλ Κοντός, Ηλίας Κουνέλας, Ελίνα Παπαθεοδώρου, Πέτρος Πίγκας.

Η Εφηβική Σκηνή θα παρουσιάσει στη σκηνή "Ελένη Παπαδάκη" του Rex την παράσταση "Μετά το πάρτι" της Μαρίας Ζαβάκου, σε σκηνοθεσία της Γιολάντας Μαρκοπούλου (από 5/11), που καταπιάνεται με τη βία του διαδικτύου: μια ιστορία ενηλικίωσης για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η socialmediaGen: τα "likes", τις κόκκινες καρδούλες, την ανωνυμία, την παραβίαση της ιδιωτικότητας αλλά και τα δικαιώματα στο διαδίκτυο. Τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφουν οι Αριστοτέλης Καρανάνος & Αλεξάνδρα Σιάφκου, την κίνηση η Πατρίσια Απέργη, τη μουσική και τον ηχητικό σχεδιασμό ο David Blouin, το σχεδιασμό βίντεο η Ερατώ Τζαβάρα και τους φωτισμούς ο Αλέκος Αναστασίου. Ερμηνεύουν: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Θεμιστοκλής Μαλεσάγκος, Μιχαήλ Μελίσσης, Ελένη Μιχαηλίδου, Βιβή Φωτοπούλου.

Και οι τρεις παραγωγές πλαισιώνονται από ανοιχτά εργαστήρια, ανοίγοντας έναν σταθερό δίαυλο επικοινωνίας, όπου οι συμμετέχοντες/ουσες θα εργαστούν πάνω στις βασικές θεματικές των παραστάσεων και θα έρθουν σε επαφή με τη δημιουργική διαδικασία των προβών και με τους ίδιους τους δημιουργούς. Επίσης, η δραστηριότητα του Μικρού Εθνικού ανατροφοδοτείται από την άμεση σύνδεσή της με την κοινωνία, μέσω δράσεων που οξύνουν τα κοινωνικά μας αντανακλαστικά. Η συμπερίληψη, η αλληλεγγύη, η έμπρακτη συμπαράσταση σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και η πίστη στην ευεργετική λειτουργία του θεάτρου διαπνέουν το σύνολο των κοινωνικών δράσεων όπως το Επισκεπτήριο, η Πολιτιστική Συνταγογράφηση, το Εργαστήρι Προσωπικής Ανάπτυξης Κρατουμένων (ΕΠΑΚ) σε  Σωφρονιστικά Ιδρύματα, το Πρόγραμμα εργαστηρίων με άτομα από δομές απεξάρτησης (18 Άνω, ΚΕΘΕΑ). 

Προπώληση εισιτηρίων - early bird 

Τα εισιτήρια early bird με τιμή € 10 θα είναι διαθέσιμα σε δυο χρονικές περιόδους.
Η πρώτη ξεκινά στις 19 Σεπτεμβρίου (12 μ.), διαρκεί επτά ημέρες και περιλαμβάνει τις παραστάσεις: "Μάνα Κουράγιο", "Φάουστ", "Στο σώμα της", "Η κληρονομιά μας", "Το σχολείο των γυναικών", "Η λυγερή", "Μα γκραν'μα", "Ο τελευταίος ασπροκόρακας". Η δεύτερη περίοδος θα ανακοινωθεί σύντομα και περιλαμβάνει τις παραστάσεις: "Πού οφείλεται τόση όρεξη για ζωή", "Πανδώρα", "Εχθρός του λαού", "Η καρυάτιδα!", "Philoxenia".

Εξωστρέφεια Εθνικού Θεάτρου 

Το Εθνικό Θέατρο ξεκίνησε την άνοιξη του 2024 το πρόγραμμα των Καλλιτεχνικών Φιλοξενιών (Artistic Residency), φιλοξενώντας τρεις νέους καλλιτέχνες από τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και τη Λιθουανία και στέλνοντας τρεις Έλληνες καλλιτέχνες στη Ρουμανία, τη Λιθουανία και την Ιταλία σε συνεργασία με αντίστοιχα θέατρα. Ο δεύτερος κύκλος θα πραγματοποιηθεί από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2025 και ο τρίτος κύκλος από τον Μάρτιο έως τον Μάιο του 2025. Συνολικά, έξι καλλιτέχνες από το εξωτερικό θα φιλοξενηθούν στο Εθνικό Θέατρο και έξι Έλληνες θα φιλοξενηθούν σε ευρωπαϊκά θέατρα για διάστημα έως 75 ημέρες. Το πρόγραμμα  απευθύνεται σε ανερχόμενους καλλιτέχνες, ανεξαρτήτως φύλου, με έδρα την Ευρωπαϊκή Ένωση, που δραστηριοποιούνται στον χώρο του θεάτρου ως συγγραφείς, σκηνοθέτες/τριες και δραματουργοί.

Showcase

Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά θα πραγματοποιηθεί το Showcase του Εθνικού Θεάτρου, από τις 3 έως και τις 6 Απριλίου 2025, με καλεσμένους καλλιτεχνικούς/ές διευθυντές/-ντριες, επιμελητές/-τριες και υπεύθυνους/ες προγραμματισμού των πιο σημαντικών φεστιβάλ και θεάτρων του εξωτερικού. Οι καλεσμένοι θα παρακολουθήσουν όλες τις τρέχουσες παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, θα ενημερωθούν για τη συνολική δραστηριότητα του οργανισμού και θα γνωρίσουν τους/τις καλλιτέχνες/ιδες που συνεργάζονται με το Εθνικό Θέατρο σε ειδικά σχεδιασμένες εκδηλώσεις. Η διοργάνωση του Showcase είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας του Εθνικού Θεάτρου για εξωστρέφεια και ορατότητα του ελληνικού θεάτρου, μια διαδικασία ώσμωσης και ζύμωσης για μελλοντικές συνεργασίες σε ένα διευρυμένο πλαίσιο.

Διεθνές Συνέδριο Θεάτρου 

Παράλληλα με το Showcase, από τις 3 έως και τις 6 Απριλίου, το Εθνικό Θέατρο θα φιλοξενήσει και το Διεθνές Συνέδριο Θεάτρου (International Theatre Conference) του European Theatre Convention (ETC), του μεγαλύτερου θεατρικού δικτύου της Ευρώπης. Το δίκτυο απαριθμεί 63 θέατρα-μέλη από 31 ευρωπαϊκές χώρες. Οι συναντήσεις του ETC πραγματοποιούνται κάθε έξι μήνες και συνδυάζονται με μεγάλα γεγονότα στις χώρες υποδοχής τους. Περισσότεροι από 200 επαγγελματίες του θεάτρου συναντιούνται για να συζητήσουν πάνω σε φλέγοντα ζητήματα που απασχολούν τη θεατρική κοινότητα, να χτίσουν σχέσεις και "συμμαχίες", να προαγάγουν την ανταλλαγή και τις συνεργασίες αλλά και να ενημερωθούν για τη θεατρική δραστηριότητα της χώρας φιλοξενίας, να γνωρίσουν τους εγχώριους καλλιτέχνες και να παρακολουθήσουν παραστάσεις. 
 

 

Ο απολογισμός του Γιάννη Μόσχου

Σε λίγες εβδομάδες ολοκληρώνεται ένα έργο πνοής: η ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση του ιστορικού αρχείου του Εθνικού Θεάτρου. Σύντομα θα είναι διαθέσιμα on line νέα εργαλεία: πολύτιμο νέο αρχειακό υλικό, ψηφιακές περιηγήσεις στο κτίριο του Τσίλλερ και στα κοστούμια του ιστορικού βεστιαρίου, αλλά και πολλές άλλες δυνατότητες. Στο πλαίσιο των συνεργιών καλωσορίζουμε φέτος μια νέα συνεργασία με τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ. Πρόσφατα εγκαινιάστηκε στο κτιριακό συγκρότημα "Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παπά" η έκθεση σύγχρονης τέχνης Space of Togetherness.

Πετύχαμε τα τελευταία τρία χρόνια, σε μεγάλο βαθμό, έναν βασικό μας στόχο: την ορατότητα του ελληνικού θεάτρου στο εξωτερικό. Η οργάνωση ενός ετήσιου Showcase, για πρώτη φορά στην ιστορία του Εθνικού, βοήθησε σημαντικά να γνωρίσουν οι ξένοι συνάδελφοι τη δραστηριότητά μας. Παράλληλα έγινε συστηματική προσπάθεια για καλλιέργεια των διεθνών μας σχέσεων με συνεχή ταξίδια στο εξωτερικό, επαφές που είμαι σίγουρος ότι θα δώσουν καρπούς τα επόμενα χρόνια. Ήδη παραστάσεις μας άρχισαν να ταξιδεύουν ανά τον κόσμο και να γνωρίζουν τη διεθνή αποδοχή.

Επιδιώξαμε να είμαστε καλλιτεχνικά και κοινωνικά ενεργοί, όχι μόνο με τις επιλογές ρεπερτορίου, αλλά και οργανώνοντας ανοιχτές συζητήσεις πάνω σε φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα και αναπτύσσοντας περαιτέρω τις κοινωνικές μας δράσεις. Συμπράξαμε με διάφορους σημαντικούς πολιτιστικούς φορείς της εγχώριας πολιτιστικής ζωής. Συνεχίσαμε και εμπλουτίσαμε προγράμματα και δράσεις προηγούμενων καλλιτεχνικών διευθύνσεων. Δημιουργήσαμε για το Μικρό Εθνικό έναν νέο σύγχρονο πολυχώρο όπου στεγάζονται πλέον τα εκπαιδευτικά μας εργαστήρια. Διευρύναμε, όσο ήταν δυνατόν, το δίκτυο των περιοδειών μας στο εσωτερικό, εγκαινιάζοντας, το περσινό καλοκαίρι ένα νέο πρόγραμμα, σε συνεργασία με το ΔΙΑΖΩΜΑ, και την υποστήριξη του ΥΠΠΟ. Μέσω του προγράμματος "Γνωριμία με τα αρχαία θέατρα της Ελλάδας" το Εθνικό ταξίδευσε σε 15 αρχαία θέατρα όλης της ηπειρωτικής επικράτειας, σε μέρη που δεν είχε παίξει ξανά.

Υπερασπιστήκαμε το θέατρο συνόλου και το κοινό μάς εμπιστεύτηκε. Οι σκηνές μας γέμισαν κόσμο. Αυξήσαμε σημαντικά τα έσοδα του οργανισμού. Μεγαλώσαμε την παραγωγική μας δραστηριότητα παρέχοντας περισσότερες θέσεις εργασίας. Προσδώσαμε στις σκηνές του Εθνικού διακριτή φυσιογνωμία. Επανιδρύσαμε την Πειραματική Σκηνή με νέο προσανατολισμό, αφιερώνοντάς την στους νέους δημιουργούς. Συνεργαστήκαμε με πολλούς και διαφορετικούς δημιουργούς του ελληνικού θεάτρου, όλων των γενεών, δίνοντας χώρο σε ποικίλες αισθητικές τάσεις: από τις πλέον πειραματικές αναζητήσεις έως τις κλασικές αναγνώσεις έργων. Θελήσαμε να διευρύνουμε το κοινό μας προσφέροντας στους θεατές μας πολλές και διαφορετικές δυνατότητες επιλογών. Υπήρξαν, φυσικά, και παραστάσεις που δίχασαν, αλλά και παραστάσεις που άφησαν ισχυρό καλλιτεχνικό αποτύπωμα, γνωρίζοντας την ενθουσιώδη αποδοχή κοινού και κριτικής. Για όλες είμαι περήφανος −ανεξαρτήτως  υποδοχής και αποτελέσματος− γιατί ξέρω με τι κόπο και αγάπη έγιναν από τους δημιουργούς τους και με τι φροντίδα εκτελέστηκαν από το Εθνικό.

Είμαι πολύ χαρούμενος για όσα έως τώρα καταφέραμε. Όλα αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας. Όλων των καλλιτεχνών φυσικά που συνεργάστηκαν μαζί μας, αλλά και όλων των εργαζομένων του Εθνικού: των ανθρώπων του διοικητικού και οικονομικού τομέα, των τεχνιτών των εργαστηρίων μας, των τεχνικών, του προσωπικού των σκηνών, των θεατρολόγων, των ειδικών συνεργατών και τόσων άλλων ειδικοτήτων. Όλες και όλοι συνέβαλαν αποφασιστικά. Ευχαριστώ όλους τους ανθρώπους του Εθνικού, είμαι ευγνώμων για τη συνεργασία και την υποστήριξή τους.