Helene Robert©
Η διεθνής χορεύτρια και χορογράφος Κατερίνα Ανδρέου έρχεται φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου με το "Bless this mess" (23-25/7). Η βραβευμένη με το Prix Jardin d’Europe 2016 που έχει ξεχωρίσει στην ευρωπαϊκή σκηνή του χορού, αφουγκράζεται τον "συνεχή θόρυβο" και την διαρκή αίσθηση αστάθειας που βιώνουμε στη σύγχρονη εποχή, διεκδικώντας έναν χώρο αντίστασης. Με αυτή την αφορμή μιλά στο "α” για τη σημασία του "Bless” και του "Mess”, την εμπειρία της διεθνούς σκηνής και το "μαζί” που ίσως είναι τελικά η σωτηρία μας σε χαλεπούς καιρούς. Η χορευτική παράσταση εντάσσεται στην καινοτόμα πρωτοβουλία εξωστρέφειας του Grape - Greek Agora of Performance, που συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά με στόχο τη συστηματική προώθηση και προβολή του ελληνικού θεάτρου και χορού και βασικό ερώτημα κατά πόσο μπορούμε να αντιστρέψουμε για λίγο την οπτική του κόσμου.
Ποια είναι η άποψή σας για την πρωτοβουλία εξωστρέφειας του Grape - Greek Agora of Performance, έχοντας βιώσει το τι προσφέρει μια διεθνής σκηνή;
Για τους καλλιτέχνες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, η προβολή της δράσης τους σε ένα ευρύ επαγγελματικό κοινό δεν είναι εύκολη υπόθεση, ιδίως στο χορό. Είναι σημαντικά τα εγχειρήματα υποστήριξης των καλλιτεχνών σε αυτό το επίπεδο και οι πρωτοβουλίες διαμεσολάβησης για να γνωρίσουν επαγγελματίες του χώρου το έργο που γίνεται κυρίως στην Ελλάδα, όπου υπάρχει μεν μία σημαντική και ενδιαφέρουσα χορογραφική παραγωγή αλλά η χώρα παραμένει στην περιφέρεια, τουλάχιστον γεωγραφικά μιλώντας. Είναι, επίσης, σημαντική η βοήθεια προβολής του ελληνικού χορογραφικού τοπίου στη διεθνή σκηνή και από πολιτικής και κοινωνιολογικής σκοπιάς του χορού γιατί οι ερωτήσεις, το επείγον και η αισθητική εμπειρία σε κάθε περιβάλλον είναι διαφορετικές (ή όχι) και είναι απαραίτητη η ενημέρωση της διεθνούς σκηνής. Η ερώτηση παραμένει πάντα το πώς επιλέγεται αυτή η αντανάκλαση του τοπίου προς προβολή, ώστε να μην παραχθεί ανταγωνισμός αλλά κυρίως έδαφος για ουσιαστικό καλλιτεχνικό διάλογο και άνοιγμα για επιρροές. Αυτό που πρέπει να κρατάμε στο μυαλό μας είναι ότι μια πρωτοβουλία εξωστρέφειας δεν είναι "βιτρίνα" αλλά τόπος διάδρασης. Θέλω να πιστεύω ότι το Grape είναι μία ευκαιρία τόσο για εμάς τους καλλιτέχνες όσο και για τους επαγγελματίες της διεθνούς σκηνής που θα μας γνωρίσουν.
Στη δική μου περίπτωση, είναι μεν οι παραγωγές μου ένα "γαλλικό" κυρίως προϊόν, η ευαισθησία και οι αναφορές μου ωστόσο έχουν πάντα τη ρίζα τους στην εκπαίδευση και την πορεία που είχα όσο ζούσα στην Αθήνα. Το έργο μου ήδη κυκλοφορεί στην ευρωπαϊκή σκηνή, παραμένει όμως βαθιά πειραματικό και ως εκ τούτου κάπως πάντα περιφερειακό για κάποια ιδρύματα και επαγγελματίες που για παράδειγμα θα έχω την ευκαιρία να γνωρίσω στο φετινό Grape.
"Το "Mess” αναφέρεται στη σύγχυση που βιώνω ως γυναίκα, ως καλλιτέχνιδα, ως μετανάστρια, ως άνθρωπος γενικά σήμερα. Το "Bless” έρχεται να ευλογήσει αυτήν την κατάσταση και να την καθορίσει ως μοχλό δημιουργίας, ως κίνητρο για συνέχεια".
Γιατί επιλέξατε τον τίτλο "Bless this mess” για το έργο σας;
Ο τίτλος εμφανίστηκε γρήγορα και λειτούργησε σαν μάντρα για τη διαδικασία. Μου έδινε το κουράγιο που ήθελα να προβώ στο πολύ δύσκολο βήμα, να κάνω ένα ομαδικό κομμάτι μετά από πολλά χρονια σκηνικής μοναξιάς. Το "Mess” δεν αναφέρεται - και δεν αναφέρθηκε ποτέ - σε ένα χάος επί σκηνής, αλλά είναι ο όρος που αντικατόπτριζε για μένα καλύτερα το πώς λειτουργεί το μυαλό μου σήμερα, σε έναν κόσμο υπερφορτωμένο με αγωνία, απορία και αγανάκτηση. Μιλάω για μία σύγχυση που βιώνω ως γυναίκα, ως καλλιτέχνιδα, ως μετανάστρια, ως άνθρωπος γενικά σήμερα. Είναι μία κατάσταση νοητική και συναισθηματική που με εμποδίζει συχνά να έχω διαύγεια και να κάνω καθαρές επιλογές. Είναι ένα είδος απελπισίας. Το "Bless” έρχεται να ευλογήσει αυτήν την κατάσταση και να την καθορίσει ως μοχλό δημιουργίας, ως κίνητρο για συνέχεια. Και η συνέχεια για μένα ήταν ένα είδος συλλογικότητας, μια απόπειρα μετατροπής αυτής της συνθήκης σε κάτι πιο χαλαρό, ίσως χαρούμενο και κάπως ασόβαρο (αλλά εξίσου σημαντικό). Με τη Melissa, τον Baptiste και τη Lily προσπαθούμε να παραδώσουμε έναν κόσμο όπου ο χορός είναι κάπως έτσι...
Εσείς πώς βιώνετε και πώς αντιμετωπίζετε την πραγματικότητα του συνεχούς θορύβου που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη εποχή; Υπάρχει μια πιο ευεργετική ή δημιουργική πλευρά σε αυτό κατά τη γνώμη σας;
Ο θόρυβος μπορεί να έχει πολλές σημασίες, αλλά αν μιλάμε για τον θόρυβο που εξήγησα παραπάνω, ως σύγχυση και απουσία διαύγειας, για μένα είναι μία αρνητική στη βάση της πραγματικότητα. Ίσως έχω πλέον καταντήσει εξαρτημένη από αυτόν το θόρυβο, δεν ξέρω αν μπορώ χωρίς, αλλά σίγουρα δεν είναι για μένα μία θεμελιώδης πηγή άγχους. Δεν θα έλεγα ότι μπορώ να δω ευεργετική πλευρά, αλλά να που σίγουρα έχει μία δημιουργική χροιά, αρκεί να μετατραπεί σε εργαλείο ή κίνητρο για αντίδραση.
Είναι τελικά η κοινότητα, το "μαζί” αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να αντέξουμε σε χαλεπούς καιρούς;
Για μένα το είναι η μόνη βιώσιμη συνθήκη σήμερα. Υπάρχουν πολλές έννοιες του "μαζί", αλλά προσπαθώ να βρίσκω τρόπους και πρότζεκτ (ζωής και τέχνης) όπου πυρήνας είναι ένας είδος κοινότητας έστω και εφήμερης. Δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική για μένα αν θέλω να επιβιώσω ηθικά και συναισθηματικά μέσα σε ένα σύστημα τόσο βαθιά καπιταλιστικό και ατομικιστικό.
Από πού προέκυψε η ανάγκη να μοιραστείτε τη σκηνή με μια ομάδα; Οι συν-ερμηνευτές σας είναι και συνδημιουργοί; Έχετε μια σταθερή ομάδα συνεργατών;
Δουλεύω με μία σταθερή ομάδα συνεργατών, τον Yannick Fouassier στα φώτα και τον Cristian Sotomayor στον ηχητικό σχεδιασμό. Ο ήχος και ο φωτισμός έχουν μία συγκεκριμένη επιτελεστικότητα στη δουλειά μου και οι δύο αυτοί συνεργάτες είναι σημαντικοί γιατί έχουμε αναπτύξει μία κοινή γλώσσα παρά τις διαφορές μας στην αισθητική προσέγγιση, ώστε ήχος, φώτα και χορός να είναι ένα τρίο επί σκηνής. Παρόλα αυτά εδώ και κάποιο καιρό αισθάνομαι έντονα την ανάγκη να διευρύνω αυτήν την κοινότητα δουλειάς και να έχω παρέα επί σκηνής στις πρόβες και στην παράσταση. Μετά από πολλά σόλο πρότζεκτ, κουράστηκα να είμαι η μοναδική ερμηνεύτρια του ίδιου μου το κινήτρου/εγχειρήματός μου, και άρχισα να αντιλαμβάνομαι και το όρια αυτού του κλειστού συστήματος. Μια διαφορετική ερμηνεία ένιωθα ότι θα με αναγκάσει να ανακαλύψω άλλα μονοπάτια. Καινούργια "προβλήματα" σημαίνει νέες λύσεις, άρα ανανέωση με έναν τρόπο. Και επίσης, σε σχέση με αυτή την ευλογία της σύγχυσης που ήθελα να χρησιμοποιήσω, σε σχέση με τη χαρά και την απόλαυση που αναζητώ παρά την απελπισία και την ασκητική φύση του χορού μου, η ομαδικότητα ήταν απαραίτητη. Οι συνερμηνευτές μου ήταν οξυγόνο. Είναι πρώτη φορά που πειραματίζομαι με την προσπάθεια να δημιουργήσω μία συνοχή πολλών σωμάτων χωρίς να απαλείψω προσωπικότητες και νιώθω ότι τα καταφέραμε να αναπτύξουμε μία ιδιάζουσα κοινή γλώσσα με σεβασμό στα ιδιώματα του καθενός από τα περφόρμερ. Δεν θα έλεγα ότι είναι συνδημιουργά με την αυστηρή έννοια του όρου, χορογραφικά, αλλά φυσικά όλα μαζί δημιουργήσαμε αυτόν τον κόσμο.
"Το πιο σημαντικό είναι ότι για μένα ο ήχος -όχι μόνο η μουσική- είναι ήδη κίνηση και κυρίως παράγει "δράμα". Δεν είναι μόνο μία συνθήκη για να κινηθώ αλλά είναι μία συνθήκη για να "μπει" ο θεατής στο νόημα. Πολύ συχνά λέω ότι θέλω να κάνω τους θεατές να ακούσουν παρά να δουν, ή να δουν με τα αυτιά τους και να ακούσουν με τα μάτια τους".
Υπογράφετε και την μουσική - ηχητικό σχεδιασμό της παράστασης. Η μουσική και ο χορός είναι δύο τέχνες που αλληλοσυμπληρώνονται στη σκέψη σας; Τι κερδίζει μια χορεύτρια που ξέρει μουσική;
Στο μυαλό μου ο χορός και η μουσική μπορούν να αλληλοσυμπληρωθούν, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ανεξάρτητα. Απλώς με ενδιαφέρει εδώ και κάποιο καιρό η κυριολεκτική σχέση που έχει ο χορός με τη μουσικότητα και κυρίως με το ρυθμό. Η πιο απλή και λαϊκή δηλαδή σχέση που υπάρχει μεταξύ χορού και μουσικής. Το πιο σημαντικό είναι ότι για μένα ο ήχος (όχι μόνο η μουσική) είναι ήδη κίνηση και κυρίως παράγει "δράμα", δηλαδή νοήματα και καταστάσεις που καθοδηγούν κατά πολύ αυτό που κάνω. Δεν είναι μόνο μία συνθήκη για να κινηθώ αλλά είναι μία συνθήκη για να "μπει" ο θεατής στο νόημα. Πολύ συχνά λέω ότι θέλω να κάνω τους θεατές να ακούσουν παρά να δουν, ή να δουν με τα αυτιά τους και να ακούσουν με τα μάτια τους. Δεν ξέρω αν κερδίζω με αυτή τη γνώση μουσικής. Κάποιες φορές με βοηθά, άλλες φορές βλέπω και τα όρια. Σίγουρα κάποια στιγμή θα αναζητήσω τη σιωπή.
Τι σημαίνει χορός για εσάς;
Αυτή η ερώτηση με απασχολεί και με κάνει ίσως να συνεχίζω να κάνω χορό και χορογραφία. Δυσκολεύομαι να απαντήσω, όπως νομίζω δυσκολεύεται να περιγράψει κάποιος απλά μία έννοια με την οποία ασχολείται χρόνια και σε διαφορετικά επίπεδα. Χωρίς συγκείμενο, μου είναι δύσκολο να απαντήσω στην ερώτηση. Πάντως σίγουρα ο χορός για μένα στη σκηνή είναι μέσο, εργαλείο για να εκφράζω κυρίως απορίες και πιο σπάνια να επιχειρώ να τις απαντώ με σεβασμό στην υποκειμενικότητα αυτής της κατανόησης.
Χορεύουν οι: Κατερίνα Ανδρέου, Baptiste Cazaux, Melissa Guex, Lily Brieu Nguyen.
*Στις 24/7 ακολουθεί συζήτηση με τους συντελεστές μετά το τέλος της παράστασης, την οποία συντονίζει η καλλιτεχνική σύμβουλος για τον Χορό στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Παρασκευή Τεκτονίδου.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Bless this mess
Με το πρώτο της ομαδικό έργο, η Κατερίνα Ανδρέου διεκδικεί έναν χώρο αντίστασης, διερωτώμενη αν η σύγχυση, αυτό που η ίδια αποκαλεί «συνεχή θόρυβο», μια κατάσταση νοητική και συναισθηματική που αντανακλά την καθολική αίσθηση αστάθειας και ανησυχίας του σύγχρονου ατόμου, μπορεί να μετατραπεί σε δημιουργικό εργαλείο. Το έργο εκφράζει μια δυναμική και ακατάσχετη επιθυμία να κινηθεί κανείς μαζί με τους άλλους. Να βρει μια σταθερότητα θέσης, μια φωνή που δίνει θάρρος και ενέργεια, μια αίσθηση συλλογικότητας ενάντια στο χάος και την απομόνωση. Την ίδια στιγμή, το “Bless this mess” αφήνει χώρο στο παιχνίδι που κάνει να αναδύονται στιγμές ανακούφισης και χαράς.
