Ως "αυτή που γεννήθηκε ισχυρή" αναλύεται το όνομα της Ιφιγένειας, της ηρωίδας της ελληνικής μυθολογίας που θυσιάστηκε από τον πατέρα της και αρχιστράτηγο των Ελλήνων, Αγαμέμνονα, προκειμένου να ξεκινήσει η εκστρατεία στην Τροία. Από αυτόν το μύθο και την έννοια της θυσίας εμπνεύστηκε η χορογράφος Kat Valastur (κατά κόσμον Κατερίνα Παπαγεωργίου) την παράσταση "Strong Born" (13-14/7), στην οποία χρησιμοποιεί επίσης τελετουργικές, μουσικές και χορευτικές αναφορές από τα Αναστενάρια, το δρώμενο της Βόρειας Ελλάδας με τις παμπάλαιες ρίζες, κατά το οποίο οι συμμετέχοντες περπατούν σε αναμμένα κάρβουνα. Στην παράσταση της –εγκατεστημένης στο Βερολίνο– Ελληνίδας δημιουργού, η τελετουργία της θυσίας γίνεται αφετηρία για μια πράξη αντίστασης, στην οποία συμμετέχουν τρεις ερμηνεύτριες διαμορφώνοντας ένα σώμα γυναικείας ενδυνάμωσης (Ξένια Κογχυλάκη, Noumissa Sidibé, Tamar Sonn). Μαζί τους επί σκηνής η μουσικός κρουστών Βαλεντίνα Μαγκαλέτι: η μουσική της συνοδεύει αυτήν που παράγουν τα σώματα των ερμηνευτριών, καθώς πορσελάνινες και ξύλινες κατασκευές, προσαρμοσμένες επάνω τους, παράγουν τους δικούς τους ήχους. Σημειώστε ότι στις 13/7 θ’ ακολουθήσει συζήτηση με τις καλλιτέχνιδες, σε συντονισμό της Τζίνας Γιωτάκη, επίκουρης καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Ο Ούγγρος κινηματογραφιστής ("Λευκός θεός", "Κομμάτια μιας γυναίκας") και θεατρικός σκηνοθέτης Κόρνελ Μούντρουτσο σημειώνει φέτος την τέταρτη επίσκεψή του στην Ελλάδα. Από το ιδιαίτερο "Frankenstein Project", που βλέπαμε το 2015 χάρη στο φεστιβάλ Transitions της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση, όπου διάβασε τον γνωστό μύθο ως μια splatter παραβολή για έναν περιθωριοποιημένο έφηβο, μέχρι τις σύγχρονες ηθογραφίες που θαυμάσαμε στην Πειραιώς 260 ("Απομίμηση ζωής", "Κομμάτια μιας γυναίκας"), ο Μούντρουτσο βρίσκει τους δικούς του τρόπους να μιλήσει για τη σύγχρονη Ευρώπη. Η παράσταση "Parallax" (14-15/7), αυστηρά ακατάλληλη για ηλικίες κάτω των 18 ετών, αφηγείται την ιστορία μιας ουγγρικής οικογένειας και θίγει τις διαφορετικές προσεγγίσεις του βιώματος της εβραϊκότητας από γενιά σε γενιά. Πόλοι της οικογένειας είναι η γιαγιά, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, που έχει μάθει να κρύβει την εβραϊκή της ταυτότητα, η κόρη της, που τη χρησιμοποιεί προκειμένου να γράψει το γιο της σε καλύτερο σχολείο, και ο εγγονός, που έχει επιλέξει ως μόνη ταυτότητα αυτοπροσδιορισμού την ομοφυλοφιλία του. Η παράσταση έρχεται να αναρωτηθεί πάνω στο πώς μπορεί να παραμένει κάποιος ουδέτερος, ενώ η ακροδεξιά καταλαμβάνει την Ευρώπη. Στις 14/7 θ’ ακολουθήσει συζήτηση, την οποία συντονίζει η Στέφανι Καρπ, καλλιτεχνική σύμβουλος για τις διεθνείς παραγωγές θεάτρου του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
Περισσότερες πληροφορίες
Parallax
O παγκοσμίου φήμης Ούγγρος σκηνοθέτης, μετά το “Imitation of life” το 2018 και το “Pieces of a Woman” το 2021 επανέρχεται στο Φεστιβάλ με την ομάδα του. Επώδυνο και εξαιρετικά επίκαιρο είναι και αυτή τη φορά το θέμα: με αφετηρία μια ουγγρική οικογένεια, θίγει τις διαφορετικές προσεγγίσεις του βιώματος της εβραϊκότητας από γενιά σε γενιά. Η Γιαγιά, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, που στη ζωή της έχει μάθει να κρύβει την εβραϊκή της ταυτότητα, έρχεται σε σύγκρουση με την κόρη της, η οποία ζώντας τη δεκαετία του 1990 στο Βερολίνο, προσπαθεί να τη χρησιμοποιήσει για να γράψει τον γιο της σε καλύτερο σχολείο. Ο ίδιος μεγαλώνοντας θα θελήσει να αποτινάξει κάθε ταυτότητα αποφεύγοντας να ανήκει οπουδήποτε πέρα από την γκέι κοινότητα που έχει συνειδητά επιλέξει. Σε μια κοινωνίας κρίσης, με την όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων και την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη είναι άραγε όμως δυνατόν να παραμείνει κανείς ουδέτερος; Πώς μπορεί κανείς να αποσυνδέσει τη διεκδίκηση της δικής του διαφορετικότητας από μια ευρύτερα πολιτική στάση;
Strong born
Η παράσταση αυτή έρχεται ως συνέχεια του προηγούμενου έργου της Válastur, που συνομιλεί με τον μύθο της Ιφιγένειας εν Αυλίδι, ο οποίος προσεγγίζεται από φεμινιστική σκοπιά. Εμπνέεται από τη σημασία του ονόματος της ευριπίδειας ηρωίδας («αυτή που γεννήθηκε ισχυρή») αντλώντας ταυτόχρονα την έμπνευσή της από τα Αναστενάρια, βορειοελλαδίτικο δρώμενο στη διάρκεια του οποίου οι συμμετέχοντες πατούν σε αναμμένα κάρβουνα, αλλά και από τον θυσιαστικό χορό που περιλαμβάνεται στην Ιεροτελεστία της άνοιξης του Βάσλαβ Νιζίνσκι. Στο “Strong born” όλα αυτά τα στοιχεία συμπλέκονται στην επινόηση μιας νέας τελετουργίας, με κυρίαρχη την παρουσία του ρυθμού. Στην «τελετή» αυτή, εντός των σκηνικών ορίων, η επιμονή και η συνεχής αλληλεπίδραση των τριών χορευτριών αντιστρέφουν την απαίτηση για θυσία. Κρουστικές επιφάνειες στα σώματά τους παράγουν τον ήχο που ορίζει τη χορογραφία. Η θυσιαστική τελετουργία γίνεται αφετηρία μιας πράξης αντίστασης. Η εναντίωση στη θυσία γίνεται ζωτικός δρόμος ενδυνάμωσης.