Ο χορός έχει την τιμητική του στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, που στην 69η διοργάνωσή του βάζει στο επίκεντρο το ερώτημα "Πώς να ζήσουμε τη ζωή μας; Πώς να αντέξουμε τη ζωή μας;". Από τα τέλη Ιουνίου και για έναν ολόκληρο μήνα εννέα παραστάσεις Ελλήνων και ξένων καταξιωμένων αλλά και ανερχόμενων χορογράφων φιγουράρουν πολύ ψηλά στην πολιτιστική μας ατζέντα με το βλέμμα στραμμένο "σε έναν κόσμο που φλέγεται". Το "μαζί" βρίσκεται στο επίκεντρο των σκηνικών αναζητήσεων των δημιουργών, που μέσα από την παγκόσμια γλώσσα του χορού συνεχίζουν ακούραστα να μεταφράζουν σε κίνηση τις προσωπικές και συλλογικές μάχες της σύγχρονης εποχής για συνύπαρξη και εγγύτητα. Εμείς συγκεντρώσαμε τις παραστάσεις χορού που αξίζει να δείτε, οι οποίες μάλιστα εμπνέονται και επενδύονται με διαφορετικά μουσικά είδη, από κλασική μουσική και μπλουζ μέχρι παραδοσιακούς ήχους της Ηπείρου και χιπ χοπ. Και μην ξεχάσετε: στις διαδρομές σας από και προς το Ηρώδειο και την Πειραιώς 260, μπορείτε να προσθέσετε στάση μέσω του app, ακόμα και κατά τη διάρκεια της διαδρομής, για να μοιραστείτε και το UberTaxi σας εκτός από τις παραστάσεις χορού. Τώρα η εμπειρία της μετακίνησης γίνεται πιο εύκολη και διασκεδαστική, επιτρέποντας σε όλους να γιορτάσουν την τέχνη, την ενότητα και την ανθρώπινη επαφή.
Εκρηκτικός χορός στο Ηρώδειο
Η Αν Τερέζα ντε Κεερσμάκερ, που καθιερώθηκε από τη δεκαετία του ‘80 ως μία από τις σημαντικότερες δημιουργούς του σύγχρονου χορού, επιστρέφει στο Φεστιβάλ Αθηνών μαζί με τη διάσημη ομάδα Rosas, σηματοδοτώντας παράλληλα την επιστροφή του χορού στο Ηρώδειο (25/6). Η νέα της δημιουργία "Exit above - after the tempest", που αποθεώθηκε στα μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης (Αβινιόν, Βιέννη, Ρώμη), ορίζεται ως μια "καταιγίδα κίνησης" που μεταμορφώνει την καθημερινή πράξη του βαδίσματος σε μια εκρηκτική χορογραφία για δεκατρείς περφόρμερ με ζωντανή μουσική. Οι μελωδίες του μπλουζ επενδύουν την παράσταση και "δημιουργούν" μια μοναδική αίσθηση κοινότητας, όπου την ίδια στιγμή που οι περφόρμερ ξεχωρίζουν, παραμένουν συνεχώς "συνδεδεμένοι" και ως συνδημιουργοί του έργου. Την ιδιαίτερη αυτή εμπειρία ολοκληρώνουν ο μάγος του ήχου Ζαν-Μαρί Άερτς, η κρυστάλλινη φωνή και η σαγηνευτική ερμηνεία της Μέσκερεμ Μέις, ανερχόμενης Φλαμανδής τραγουδοποιού αιθιοπικής καταγωγής, και ο Βραζιλιάνος χορευτής και κιθαρίστας των μπλουζ Κάρλος Γκάρμπιν.
*Η παράσταση πλαισιώνεται από ειδική εκδήλωση με τη μορφή στρογγυλής τράπεζας στις 3/7 στον Χώρο Ε της Πειραιώς 260.
Ο χορός σε όλες του τις εκφάνσεις στην Πειραιώς 260
Μουσική και χορός γίνονται ένα μέσα από την παράσταση του Ροζέρ Μπερνάτ, "Η ιεροτελεστία της άνοιξης" (28-30/6). Το μπαλέτο του 20ού αιώνα σε μουσική του Ιγκόρ Στραβίνσκι και χορογραφία του Βάτσλαβ Νιζίνσκι επανασύστησε σε μια εμβληματική παράσταση το 1975 η επιδραστική χορεύτρια και χορογράφος του προηγούμενου αιώνα, Πίνα Μπάους, διαμορφώνοντας καθοριστικά τον τρόπο που βλέπουμε το χορό σήμερα. Πατώντας πάνω σε αυτή τη θρυλική χορογραφία ο Καταλανός δημιουργός της αβανγκάρντ εμπνεύστηκε ένα έργο που συνδυάζει τη χορογραφία με το παιχνίδι, το οποίο έχει παρουσιαστεί από τη Βραζιλία και τον Καναδά μέχρι την Αίγυπτο, τη Φινλανδία και την Ιαπωνία.
Τα στερεότυπα ανατρέπει η Ayelen Parolin με το "Zonder" (29-30/6). Στην πρώτη της επίσκεψη στη χώρα μας η βραβευμένη Αργεντίνα χορογράφος που από το 2000 ζει και εργάζεται στην Ευρώπη, ενορχηστρώνει με χιούμορ και αυτοσαρκασμό μια κωμική "χορογραφική αταξία" που υπογραμμίζει την αγωνιώδη προσπάθεια συμπόρευσης των ανθρώπων σ’ έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο - κόντρα στις νόρμες της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας, στο φόβο της αποτυχίας και του λάθους. Και όλα αυτά υπό τους ήχους του "Γαλάζιου Δούναβη" του Στράους.
*Στις 29/6 ακολουθεί συζήτηση με τους συντελεστές μετά την παράσταση.
Η Τζένη Αργυρίου, γνωστή για τις υβριδικές multimedia περφόρμανς και εγκαταστάσεις της, αντιλαμβάνεται τον χορό ως έκφραση της ανθρώπινης ανάγκης για σύνδεση με τον συνάνθρωπο, τη φύση και την κοινότητα. Στο νέο της έργο "ΜΙΝΤΑΤΙ" επιχειρεί να αναδημιουργήσει μια συλλογική γιορτή, θέτοντας το ερώτημα "Μπορούμε να εφεύρουμε καινούργιους χορούς σε μια γιορτή που μας ενώνει;" (3-4/7). Αντίθετα από τους κλασικούς ήχους της Δύσης, το έργο αυτό βουτά στην ηπειρώτικη μουσική κι όχι μόνο παράδοση, αφού "μιντάτι" στα χωριά της Ηπείρου σήμαινε η σύναξη για να παραχθεί με τη βοήθεια όλων ένα έργο που είχε ανάγκη η κοινότητα.
Σε άλλα περισσότερο υπαρξιακά μονοπάτια μάς παρασύρει η Ερμίρα Γκόρο. Η καταξιωμένη χορεύτρια και χορογράφος που υπήρξε μέλος των DV8 Physical Theatre και υποψήφια για το βραβείο εξαιρετικής ερμηνεύτριας στα Βραβεία Χορού και Περφόρμανς της Νέας Υόρκης "Bessie", επιστρέφει στην Πειραιώς 260 με το "Telos" (9-11/7). Ένα σόλο εμπνευσμένο από την έννοια του τέλους, που αποτελείται από τέσσερα διαφορετικά χορογραφικά κομμάτια με την υπογραφή της ίδιας της ερμηνεύτριας και των Maria Hassabi, Hannes Langolf και Ιωάννας Παρασκευοπούλου. Σημαντική είναι κι εδώ η ύπαρξη του "μαζί", καθώς η σπονδυλωτή αυτή χορογραφία αναδεικνύει τη δύναμη της συλλογικής δημιουργίας.
Η απομόνωση του κάθε ένα από εμάς μπροστά σε μια οθόνη, η έλλειψη εγγύτητας και η πρόσληψη της πραγματικότητας μέσα από τον παραμορφωτικό καθρέφτη που διαμορφώνουν οι αδυσώπητα υψηλές ταχύτητες των social media και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, και το πώς όλα αυτά καθορίζουν τη νέα "κοινότητα" που δημιουργείται μεταξύ των ανθρώπων, επέλεξε να μιλήσει ο Ηλίας Χατζηγεωργίου μέσα από το έργο του "Scared" (9-11/7). Ο φόβος της απομόνωσης και της μοναξιάς είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο "χτίζει" το έργο του ο ιδιοσυγκρασιακός χορογράφος του "A BOUNCE 4 MEN", που ξεκίνησε ως αυτοδίδακτος χορευτής hip hop και breakdance, για να συνεχίσει έπειτα την έρευνά του στον σύγχρονο χορό. Αντλώντας έμπνευση από τους κώδικες του street dance, η παράσταση προσεγγίζει τις σωματικές εκφράσεις του φόβου, επιχειρώντας να καταλάβει καλύτερα την καθημερινή κίνηση της φοβισμένης μας κοινωνίας.
Η Kat Válastur, κατά κόσμον Κατερίνα Παπαγεωργίου, έρχεται στο Φεστιβάλ Αθηνών καταθέτοντας τη συνέχεια της χορογραφικής της έρευνας με το "Strong Born" (13-14/7). Στο έργο αυτό βλέπει με φεμινιστική ματιά τον μύθο της "Ιφιγένειας εν Αυλίδι", της ευριπίδειας ηρωίδας που το όνομά της σημαίνει "αυτή που γεννήθηκε ισχυρή" - και κατέχει περίοπτη θέση στο φετινό πρόγραμμα, αφού παράλληλα αποτελεί το έργο που σηματοδοτεί την πρεμιέρα της Επιδαύρου μέσα από την παράσταση του Τιμοφέι Κουλιάμπιν. Η τελετουργία της θυσίας γίνεται εδώ αφετηρία για μια πράξη αντίστασης, με μουσικές και χορευτικές αναφορές από τα Αναστενάρια, το βορειοελλαδίτικο δρώμενο όπου οι συμμετέχοντες πατούν σε αναμμένα κάρβουνα, αλλά και από τον θυσιαστικό χορό που περιλαμβάνεται στην "Ιεροτελεστία της άνοιξης” του Βάτσλαβ Νιζίνσκι.
*Στις 13/7 ακολουθεί μετά την παράσταση συζήτηση με τους συντελεστές, με συντονίστρια την Τζίνα Γιωτάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Μπορούμε να αντιστρέψουμε την οπτική του κόσμου;
Το χορευτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών κλείνει με δύο παραστάσεις που συγκαταλέγονται στην καινοτόμα πρωτοβουλία εξωστρέφειας του "grape" για τη συστηματική προώθηση και προβολή του ελληνικού θεάτρου και χορού, που έχει ήδη δώσει τους πρώτους της καρπούς και συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά. Όλα τα φετινά έργα του "grape" κινούνται γύρω από το ερώτημα "Μπορούμε να αντιστρέψουμε για λίγο την οπτική του κόσμου;".
Η απάντηση της χορεύτριας και χορογράφου Χαράς Κότσαλη είναι το έργο "Borborygmi" (19-21/7), η οποία εξερευνά τον θόρυβο που είναι συνυφασμένος με τις δυτικές κοινωνίες μέσα από ένα θετικό πρίσμα που συνδέεται με τη χαρά, την αλληλεγγύη και την έννοια της κοινότητας. Η χορογράφος που διακρίθηκε φέτος από τη διεθνή πλατφόρμα χορού "Aerowaves" ως μία από τους είκοσι πολλά υποσχόμενους νέους δημιουργούς της χρονιάς, αφουγκράζεται τα "θορυβώδη κοινωνικά σώματα" και αποτίει φόρο τιμής στις φωνές που, παρότι ισχυρές, πρέπει να κάνουν πάντα πολύ "θόρυβο" για να ακουστούν.
Ο φόβος της απομόνωσης απασχολεί και την βραβευμένη με το ευρωπαϊκό Prix Jardin d’Europe 2016 Κατερίνα Ανδρέου, που έρχεται ξανά στο Φεστιβάλ Αθηνών με το "Bless this mess" (23-25/7). Η διεθνής χορογράφος, χορεύτρια και μουσικός με σημαντική πορεία στην ευρωπαϊκή σκηνή του χορού, παρουσιάζει το πρώτο ομαδικό της έργο, με το οποίο διεκδικεί έναν χώρο αντίστασης, συναισθηματικής και πνευματικής συλλογικότητας απέναντι στον "συνεχή θόρυβο" και την διαρκή αίσθηση αστάθειας και ανησυχίας που βιώνουμε σήμερα.
*Στις 24/7 ακολουθεί συζήτηση με τους συντελεστές μετά το πέρας της παράστασης, την οποία συντονίζει η καλλιτεχνική σύμβουλος για τον Χορό στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Παρασκευή Τεκτονίδου.
Περισσότερες πληροφορίες
Exit above - after the tempest
Από τις σημαντικότερες δημιουργούς του σύγχρονου χορού, η Αν Τερέζα ντε Κεερσμάκερ επιστρέφει στο Ηρώδειο με την ομάδα της για να μας παρουσιάσει το νέο της έργο που έχει αποθεωθεί από τους κριτικούς σε μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης (Αβινιόν, Βιέννη, Ρώμη). Πρόκειται για μια χορογραφία για δεκατρείς περφόρμερ με ζωντανή μουσική, όπου η οικεία σε όλους μας πράξη του βαδίσματος συναντά τα μπλουζ. Το έργο φωτίζει τον τρόπο που τα μπλουζ «δημιουργούν» την κοινότητα, την αίσθηση του «μαζί», σε μια απαιτητική χορογραφία που κατακλύζει βαθμιαία τη σκηνή με την εκρηκτική της ενέργεια. Η Κεερσμάκερ επιστρατεύει εδώ τον μάγο του ήχου Ζαν-Μαρί Άερτς, τη σαγηνευτική ερμηνεία της Μέσκερεμ Μέις, ανερχόμενης Φλαμανδής τραγουδοποιού αιθιοπικής καταγωγής, και τον κιθαρίστα Κάρλος Γκάρμπιν.
Η ιεροτελεστία της άνοιξης
Η “Ιεροτελεστία της άνοιξης” είναι από τα σημαντικότερα μπαλέτα του 20ού αιώνα, το οποίο μας επανασύστησε η Πίνα Μπάους σε μια εμβληματική παράσταση το 1975. Από τη δική της «ανάγνωση» ο Καταλανός αβανγκάρντ δημιουργός Ροζέρ Μπερνάτ εμπνεύστηκε αυτό το έργο, που είναι ταυτόχρονα παιχνίδι και χορογραφία. Κατά τη διάρκεια της παράστασης μοιράζονται ακουστικά με τρία κανάλια, από τα οποία ακούγονται διαφορετικές φωνές, και, επιπλέον, ενθαρρύνεται η παρουσία των θεατών στον χώρο της περφόρμανς. Το έργο έχει παρουσιαστεί σε δεκάδες χώρες του κόσμου, από τη Βραζιλία και τον Καναδά μέχρι την Αίγυπτο, τη Φινλανδία και την Ιαπωνία.
Zonder
Υπό τους ήχους του “Γαλάζιου Δούναβη” του Στράους, τρεις περφόρμερ στη σκηνή προσπαθούν να βρουν τον βηματισμό τους και να συντονιστούν μεταξύ τους, σε ένα παιχνίδι που οι κανόνες του αλλάζουν διαρκώς. Η επιμονή τους να ολοκληρώσουν το έργο, αγνοώντας το σκηνικό που αποσυντίθεται, είναι σχεδόν συγκινητική. Με χιούμορ και αυτοσαρκασμό, η βραβευμένη Αργεντίνα χορογράφος Ασελέν Παρολίν, που από το 2000 ζει και δουλεύει στην Ευρώπη, ενορχηστρώνει έναν εύθυμο εφιάλτη, μια χορογραφική αταξία ανοιχτή σε όλες τις πιθανότητες. Κόντρα στην εμμονή για στοχοπροσήλωση, νόημα, αρχή και τέλος σε όλα, ενάντια στον λογοκεντρισμό της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας, η Παρολίν μάς προτείνει να αψηφήσουμε τον φόβο της αποτυχίας και να αγκαλιάσουμε σφιχτά τα λάθη μας. Με τη χορογραφία αυτή δημιουργεί μια ωδή στο παράλογο, στο μη χρήσιμο, στο τυχαίο. Ένα σπάνιο πάντρεμα του σύγχρονου χορού με την κωμωδία.
Μιντάτι
Χορευτές και μουσικοί διαμορφώνουν το εικαστικό τοπίο, δημιουργούν ένα αρχείο από ήχους και κινήσεις που φέρουν μνήμες χορών από τα βάθη του χρόνου αλλά και από το σήμερα, και σταδιακά ανοίγουν τους ομόκεντρους κύκλους μιας συλλογικής γιορτής. Μπορούμε να εφεύρουμε καινούργιους χορούς που θα μας εκφράζουν και νέες τελετουργίες που θα μας ενώσουν; Πώς θα ήταν μια τέτοια γιορτή; Θα μπορούσαμε όλοι «να βάλουμε ένα χεράκι» για να δημιουργηθεί; Αυτό σημαίνει άλλωστε «μιντάτι»: στα χωριά της Ηπείρου ήταν η σύναξη για να παραχθεί με τη βοήθεια όλων ένα έργο που είχε ανάγκη η κοινότητα. Το έργο γεννήθηκε υπό το φως αυτών των ερωτημάτων, βάζοντας στο κέντρο τις έννοιες της κοινότητας, της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης.
Scared – Μια κινητική αλληγορία για το φόβο
Το διαχρονικό ζήτημα του φόβου πραγματεύεται το νέο έργο του ιδιοσυγκρασιακού χορογράφου του «A BOUNCE 4 MEN», που προέρχεται από το χώρο του hip hop και του breakdance, ο οποίος προσεγγίζει τις σωματικές εκφράσεις του φόβου, επιχειρώντας να καταλάβει καλύτερα την καθημερινή κίνηση της φοβισμένης κοινωνίας μας μέσα από τους κώδικες του street dance. Η απομόνωση σε ατομικές οθόνες, η έλλειψη φυσικής επαφής, η αποκαθήλωση των παλιών ηρώων και οι ρυθμοί που κινούνται τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα social media, εντείνουν αυτή τη γενικότερη αίσθηση φόβου, δημιουργώντας μια νέα «κοινότητα» χωρίς ενσυναίσθηση και αλληλεγγύη ανάμεσα στους ανθρώπους.
Telos
Η καταξιωμένη χορεύτρια και χορογράφος, μέλος των DV8 Physical Theatre και υποψήφια για το βραβείο εξαιρετικής ερμηνεύτριας στα Βραβεία Χορού και Περφόρμανς της Νέας Υόρκης «Bessie», ερμηνεύει ένα σόλο εμπνευσμένο από την έννοια του τέλους, αποτελούμενο από τέσσερα διαφορετικά κομμάτια με την υπογραφή της ίδιας και τριών ακόμη δημιουργών. Δημιουργείται έτσι μια πολυδιάστατη χορογραφική εμπειρία που αναδεικνύει τη μεταμορφωτική δύναμη της συλλογικής δημιουργίας.
Strong born
Η παράσταση αυτή έρχεται ως συνέχεια του προηγούμενου έργου της Válastur, που συνομιλεί με τον μύθο της Ιφιγένειας εν Αυλίδι, ο οποίος προσεγγίζεται από φεμινιστική σκοπιά. Εμπνέεται από τη σημασία του ονόματος της ευριπίδειας ηρωίδας («αυτή που γεννήθηκε ισχυρή») αντλώντας ταυτόχρονα την έμπνευσή της από τα Αναστενάρια, βορειοελλαδίτικο δρώμενο στη διάρκεια του οποίου οι συμμετέχοντες πατούν σε αναμμένα κάρβουνα, αλλά και από τον θυσιαστικό χορό που περιλαμβάνεται στην Ιεροτελεστία της άνοιξης του Βάσλαβ Νιζίνσκι. Στο “Strong born” όλα αυτά τα στοιχεία συμπλέκονται στην επινόηση μιας νέας τελετουργίας, με κυρίαρχη την παρουσία του ρυθμού. Στην «τελετή» αυτή, εντός των σκηνικών ορίων, η επιμονή και η συνεχής αλληλεπίδραση των τριών χορευτριών αντιστρέφουν την απαίτηση για θυσία. Κρουστικές επιφάνειες στα σώματά τους παράγουν τον ήχο που ορίζει τη χορογραφία. Η θυσιαστική τελετουργία γίνεται αφετηρία μιας πράξης αντίστασης. Η εναντίωση στη θυσία γίνεται ζωτικός δρόμος ενδυνάμωσης.
Bless this mess
Με το πρώτο της ομαδικό έργο, η Κατερίνα Ανδρέου διεκδικεί έναν χώρο αντίστασης, διερωτώμενη αν η σύγχυση, αυτό που η ίδια αποκαλεί «συνεχή θόρυβο», μια κατάσταση νοητική και συναισθηματική που αντανακλά την καθολική αίσθηση αστάθειας και ανησυχίας του σύγχρονου ατόμου, μπορεί να μετατραπεί σε δημιουργικό εργαλείο. Το έργο εκφράζει μια δυναμική και ακατάσχετη επιθυμία να κινηθεί κανείς μαζί με τους άλλους. Να βρει μια σταθερότητα θέσης, μια φωνή που δίνει θάρρος και ενέργεια, μια αίσθηση συλλογικότητας ενάντια στο χάος και την απομόνωση. Την ίδια στιγμή, το “Bless this mess” αφήνει χώρο στο παιχνίδι που κάνει να αναδύονται στιγμές ανακούφισης και χαράς.
Borborygmi
Αν ο θόρυβος στη δυτική κοινωνία παραπέμπει σε κάτι αρνητικό, το νέο έργο της ανερχόμενης χορογράφου εξερευνά την ευεργετική δύναμη του θορύβου στον τρόπο του να παράγει χαρά, αλληλεγγύη, κοινότητα. Δύο σώματα, δυνητική προέκταση μιας ατέλειωτης ανθρώπινης αλυσίδας, επιδίδονται επί σκηνής σε έναν αντιπαραγωγικό χορό, σε μία αντισυναυλία αφιερωμένη στην απόλαυση της διάλυσης. Με αφετηρία την πολιτική, ανθρωπολογική και φιλοσοφική διάσταση του θορύβου και αντλώντας έμπνευση από το παράδειγμα της noise μουσικής σκηνής, η Χαρά Κότσαλη μας καλεί να αφουγκραστούμε τα «θορυβώδη κοινωνικά σώματα» ‒ εκείνα που διαταράσσουν την αρμονία της κοινωνικής συναίνεσης. Χρησιμοποιώντας τον θόρυβο ως καλλιτεχνικό αντιπαράδειγμα, η χορογράφος αποτίει φόρο τιμής σε όλες εκείνες τις φωνές που, όσο ισχυρά κι αν αρθρώνονται, πρέπει να κάνουν πάντα πολύ «θόρυβο» για να ακουστούν.
