Μίρκα Παπακωνσταντίνου: "Στο θέατρο μια χρυσή κλωστή σε ενώνει με τον θεατή"

Μιλήσαμε με την Μίρκα Παπακωνσταντίνου σε μια συνέντευξη εφ όλης της ύλης με αφορμή το ανέβασμα της θρυλικής μουσικής κωμωδίας του Αλφρέντ Ζερί "Έκτο πάτωμα”, σε διασκευή Άννας Παναγιωτοπούλου, μουσική Σταμάτη Κραουνάκη και στίχους Λίνας Νικολακοπούλου, που σκηνοθετεί ο Γιώργος Βάλαρης για δεύτερη συνεχή χρονιά. Το έργο μάς μεταφέρει με όχημα τη ζωντανή μουσική και τα αξέχαστα τραγούδια "Τι ώρα είναι, τι μέρα είναι και ποιά χρονιά", "Το τραγούδι της κουτσομπόλας", "Το τραγούδι της ζήλειας", "Η κουπαστή" κ.ά., σε μια λαϊκή πολυκατοικία του Παρισιού της δεκαετίας του ‘30, με πρωταγωνιστές τους Υρώ Μανέ, Κώστα Μακεδόνα, Ελένη Καστάνη, Δανάη Λουκάκη, Μαριαλένα Ροζάκη, Αρμάν Εδουάρδο Μενετιάν, Βασίλη Αθανασόπουλο, Σταύρο Παρχαρίδη, Ευαγγελία Μουμούρη και Γιάννη Στεφόπουλο. Η αγαπημένη ηθοποιός, που ερμηνεύει το ρόλο του Πνεύματος του "Έκτου πατώματος” και μπαινοβγαίνει στη δράση του έργου ως αφηγήτρια, μοιράστηκε μαζί μας, μεταξύ άλλων, αστείες στιγμές από την πορεία της, το πώς μπήκε το θέατρο στη ζωή της, σχόλια για την επικαιρότητα, τι την απασχολεί στην τεταμένη εποχή που διανύουμε, ενώ μας αποκάλυψε ότι ετοιμάζει και μια επιθεώρηση με τον Σταμάτη Φασουλή στο Θέατρο Άλσος για το καλοκαίρι του 2024.

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τον Γιώργο Βάλαρη, όπου ερμηνεύετε το ρόλο του Πνεύματος του "Έκτου πατώματος";
Τον Γιώργο Βάλαρη τον ξέρω αρκετά χρόνια, πριν καν ασχοληθεί με όλα αυτά που κάνει τώρα. Στο "Έκτο πάτωμα” δημιουργήθηκε ένας ρόλος για μένα. Στην αρχή που μιλούσαμε με τον Γιώργο οι υπόλοιποι ηθοποιοί είχαν κλείσει. Του λέω τι να κάνω, να κάνω ένα άλλο πάτωμα; Και γελούσαμε. Μαζί με τον Σταμάτη Κραουνάκη σκεφτήκαμε αυτό το ρόλο του αφηγητή που βάζει σιγά-σιγά το θεατή μέσα στο έργο. Το "Έκτο πάτωμα” μιλάει για κάποιους ήρωες οι οποίοι ζούσαν στον έκτο όροφο μιας λαϊκής πολυκατοικίας στη Μονμάρτη χωρίς ασανσέρ, όπου πολλά σπίτια είναι έτσι και αυτό είναι το χειρότερο. Παρακολουθούμε μια μικρή κοινωνία που έχει έρωτες, μίση, πάθη, πολύ κουτσομπολιό και μέσα σε όλα αυτά περιφέρεται και ο αφηγητής. Ο Σταμάτης και ο Γιώργος βρήκαν έναν έξυπνο και λειτουργικό τρόπο για να μπαίνει και να βγαίνει ο αφηγητής στη ροή του έργου. Εγώ τους έκανα πλάκα και τους έλεγα δεν πειράζει παιδιά γινόταν και χωρίς εμένα, αλλά εν τέλει δέθηκε η παράσταση με έναν πολύ ωραίο τρόπο. 

Είχατε δει την πρώτη παράσταση του "Έκτου πατώματος” στο θέατρο Περοκέ τη σεζόν 1991-92 που άφησε εποχή;
Ασφαλώς την είχα δει. Ήταν μια υπέροχη παράσταση η οποία ζυμώθηκε από την Άννα Παναγιωτοπούλου που έκανε τη διασκευή (την οποία χρησιμοποιούμε και τώρα), την Λίνα Νικολακοπούλου, τον Σταμάτη Κραουνάκη και τον Πλάτωνα Ανδριτσάκη που έφτιαξαν μαζί το κείμενο. Οι συνάδελφοι που έπαιζαν τότε ήταν εκλεκτοί (Χρήστος Βαλαβανίδης, Ελένη Γερασιμίδου, Νένα Μεντή, Έρρικα Μπεγιέτη, Κατιάνα Μπαλανίκα, Γιώργος Νινιός, Στέλιος Μάινας, Σοφία Ολυμπίου, Άννα Παναγιωτοπούλου, Τάσος Χαλκιάς, Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Κώστας Μπάσης, Πάνος Ρεντούμης, Βασίλης Λαζαρίδης).

"Έχοντας ηγετική ευθύνη σε θιάσους για πολλά χρόνια, ένα από τα παράσημα που πιστεύω ότι έχω κερδίσει είναι ότι φρόντισα με νύχια και με δόντια ο θίασος να νιώθει καλά. Όταν είσαι στη σκηνή είσαι γυμνός και ο άνθρωπος που είναι δίπλα σου ή και πιο πάνω πρέπει να σε προστατεύει και να σου δίνει περιθώριο να πετάξεις στη σκηνή".

Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στο "Έκτο πάτωμα";
Αυτό που με γοητεύει είναι η διαχρονικότητά του με την έννοια ότι θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιαδήποτε γειτονιά με οποιουσδήποτε χαρακτήρες, αλλά και το πόσο όμορφα έδεσε με τα τραγούδια του Σταμάτη Κραουνάκη και της Λίνας Νικολακοπούλου. Τα τραγούδια εκτόξευσαν την παράσταση στον ουρανό. Μου έκαναν και μένα την τιμή να πω δυο τραγούδια στην παράσταση. Δεν έχω βέβαια τις ίδιες φωνητικές δυνατότητες με άλλους συναδέλφους. Έχουμε την τύχη ας πούμε να παίζει στην παράσταση την Κυρία με τα γκρι (που παλαιότερα έχει ερμηνεύσει η Νένα Μεντή) η Ευαγγελία Μουμούρη που τραγουδάει πολύ ωραία. Πάρα πολύ ωραία λέει και το "Τραγούδι της κουτσομπόλας” η Υρώ Μανέ. Με ένα περίεργο τρόπο έχω χωθεί σε κάποιες μουσικοθεατρικές παραστάσεις, πρώτα απ’ όλα με τη Θέμιδα Μαρσέλλου που έχουμε βρεθεί σε κάποια μιούζικαλ, όπως και τώρα που κάναμε το "Anastasia The Musical”. Νομίζω ότι τα υπηρετώ τα τραγούδια. Δεν έχω μετριόφρονα θέση και στάση, απλώς έχω αυτί και ακούω πώς τραγουδούν και οι άλλοι. Στην παράσταση τα τραγούδια τα σιγομουρμουρίζει και ο κόσμος γιατί τα ξέρει τα περισσότερα.

"Το θέατρο υπήρχε πριν από μας, υπάρχει τώρα και θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά από μας. Εμείς είμαστε περαστικοί, όπως και στη ζωή. Είναι νομοτέλεια είτε το θέλουμε είτε όχι".

Θέατρο, τηλεόραση, κινηματογράφος. Με ποια σειρά θα τα βάζετε και γιατί;Μου αρέσουν και τα τρία. Αλλά το θέατρο δεν συγκρίνεται, έχει άλλη ζύμωση. Κάνεις αρκετές πρόβες και σου δίνεται η δυνατότητα να κολυμπήσεις μέσα σε ένα χαρακτήρα. Όσον αφορά τις φάσεις που περνάει, το θέατρο υπήρχε πριν από μας, υπάρχει τώρα και θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά από μας. Εμείς είμαστε περαστικοί, όπως και στη ζωή. Είναι νομοτέλεια είτε το θέλουμε είτε όχι. Είναι πολύ ωραίο που ο κόσμος ξαναγύρισε πιο δυναμικά στο θέατρο. Πιστεύω ότι έπαιξε ρόλο και ο εγκλεισμός την περίοδο της καραντίνας σε όλο αυτό. Εύχομαι να κρατήσει, γιατί ας μην κοροϊδευόμαστε το αντικείμενο του πόθου μας είναι ο κόσμος. Είχα την τύχη να κάνω πάρα πολύ ωραία πράγματα και στο θέατρο και στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο. Και τέταρτο το θέατρο στο ραδιόφωνο που ο ήχος είναι αξεπέραστος και μου αρέσει πάρα πολύ.

Πώς μπήκε το θέατρο στη ζωή σας;
Το θέατρο μπήκε στη ζωή μου με πάρα πολύ αστείο τρόπο. Από το πλάι, από σπόντα που λένε. Ήθελα να γίνω αεροσυνοδός αλλά φοβόμουνα το αεροπλάνο. Μετά ήθελα να ασχοληθώ με το σχέδιο. Μου άρεσε πάρα πολύ το θέατρο και κυρίως με μάγευε το θέατρο στο ραδιόφωνο. Έπαιρνα το τρανζιστοράκι τότε, καθόμουν στο κρεβάτι και δεν ήθελα να σηκωθώ γιατί έφτιαχνα εικόνες και ολόκληρους κόσμους στο μυαλό μου. Όταν αποφάσισα να πάω σε μία δραματική σχολή και το είπα στους γονείς μου, παρότι ήταν μια εποχή που το θέατρο σήμαινε και διάφορα άλλα πράγματα στα μυαλά των ανθρώπων και ειδικά των γονιών, δεν αντέδρασαν γιατί κανένας δεν πίστευε ότι θα μπορώ να βγω στη σκηνή, και όπως μου είπε ο πατέρας μου τότε "Μπα, τι, θα βγεις και θα λες λόγια στον κόσμο;”. 

Γιατί υπήρξε αυτή η αντίδραση;
Γιατί ήμουν ένα πολύ εσωστρεφές παιδί. Δεν ήμουν της έκθεσης. Στο θέατρο όταν είσαι πάνω στη σκηνή είσαι γυμνός. Μόνο που έχει και γοητεία γιατί βρίσκεσαι πίσω από ένα ρόλο. Εγώ τότε έτσι το είχα δει, όπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοι. Κάπως έτσι ξεκίνησα, καθόλου με φανφάρες και χωρίς να περιμένω το χειροκρότημα.

Υπάρχει κάποια αστεία στιγμή που ανακαλείτε από την πορεία σας;
Ήταν αστεία η πρώτη φορά που ανέβηκα στη σκηνή όταν ήμουν ακόμη στη σχολή σε μια μαθητική παράσταση, στις εξετάσεις μεταξύ δεύτερου και τρίτου έτους.  Δεν είχαμε προλάβει να κάνουμε πρόβες στο θέατρο και όταν άναψαν τα φώτα θυμάμαι ότι αισθάνθηκα ένα τεράστιο ζεστό χαστούκι. Λέω χαστούκι γιατί ήταν έντονο αλλά ήταν και θερμό συγχρόνως. Έμεινα λίγο και έπαθα ένα τικ στα χείλη. Το έργο ήταν δραματικό και μετά μου έλεγαν τι ωραίο που ήταν αυτό το ειρωνικό που είχες στα χείλη. Τώρα που το ανασύρω είναι αστείο, εκείνη τη στιγμή δεν ήταν. Γενικώς μου έχουν συμβεί διάφορες καταστάσεις και υπέροχες στιγμές που νομίζεις ότι πετάς, ότι έχεις όλο τον κόσμο δικό σου και όλο το θέατρο σε παρακολουθεί. Νιώθεις μια υπέροχη χρυσή κλωστή από σένα προς το θεατή και από τον θεατή προς εσένα, να σας ενώνει. Όσον αφορά το Αθηνόραμα και τα Θεατρικά Βραβεία Κοινού που αφορούν στον κόσμο, έχει τύχει να πάρω κάποιες φορές βραβεία και αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο. Αν πραγματικά σε αφορά όμως αυτή η δουλειά, αυτό το λειτούργημα, κάτι σε καίει μέσα σου και αναρωτιέσαι συνέχεια πόσο καλός ήσουν. Και πιστεύω αυτή τη συζήτηση αν την κάνετε και με άλλους συναδέλφους θα σας πουν σχεδόν τα ίδια στο θέμα του ψαξίματος, της αναρρώτησης και των ανεπαρκειών πού μεγαλώνουν όσο πηγαίνεις πιο πέρα. Συγχρόνως όμως αισθάνεσαι ότι είσαι πάνω στον πήγασο, στο άλογο με τα φτερά και πετάς. Υπάρχουν και αυτές οι στιγμές που νιώθεις ότι κατακτάς τον κόσμο και ότι έχεις ανέβει σε πολλούς λόφους, ψάχνοντας. Ένα πράγμα που λέω -μεταξύ άλλων από την εμπειρία μου- στα νέα παιδιά όταν βρίσκομαι σε δραματικές σχολές (αν και δεν το θεωρώ ακριβώς μάθημα, δεν πιστεύω ότι μαθαίνεται) και δεν τους αρέσει είναι ότι την ώρα που είσαι στη σκηνή είσαι με το μυαλό, δεν είσαι με το συναίσθημα. Πρέπει να ξέρεις ακριβώς τι κάνεις και πώς το κάνεις. Δεν μπορείς να παίζεις αλλιώς στην απογευματινή και αλλιώς στη βραδινή. Αυτά τα δύο πρέπει να λειτουργούν μαζί. Για μένα αυτό είναι το υπέροχο αυτής της δουλειάς που κάνουμε. Το ότι φτιάχνεις το ρόλο, τον κοιτάς από δω, τον κοιτάς από εκεί, πώς είναι, τι είναι, από πού προέρχεται. Έχω δουλέψει με πολλούς σκηνοθέτης που τους αφορά πολύ ο ρυθμός της παράστασης και της σκηνής και τους οποίους εμπιστεύομαι απόλυτα. Η παράσταση λειτουργεί μέσα σ’ ένα πλαίσιο. Το γοητευτικό είναι να είσαι μέσα σε αυτό το πλαίσιο και να μπορείς να κινείς το αίσθημά σου. Είτε μιλάμε για κωμωδία είτε για δράμα.

Ως γυναίκα καλλιτέχνις έχετε αντιμετωπίσει ιδιαίτερες καταστάσεις και συμπεριφορές μέσα στα χρόνια;
Είχα την τύχη να δουλέψω σε πάρα πολλές προφυλαγμένες δουλειές. Πρωτοδούλεψα με τον Γιάννη Φέρτη και την Ξένια Καλογεροπούλου που ήταν άψογοι και μετά για πάρα πολλά χρόνια στο Ελεύθερο Θέατρο και την Ελεύθερη Σκηνή ήμουν αρκετά προφυλαγμένη. Δεν μου έχουν τύχει ακραίες καταστάσεις. Επειδή είχα κι εγώ ηγετική ευθύνη σε θιάσους για πολλά χρόνια, ένα από τα παράσημα που πιστεύω ότι έχω κερδίσει είναι ότι φρόντισα με νύχια και με δόντια -και το έκανα από άποψη- ο θίασος να νιώθει καλά. Όταν είσαι στη σκηνή είσαι γυμνός, είσαι εκτεθειμένος και ο άνθρωπος που είναι δίπλα σου ή και πιο πάνω πρέπει να σε προστατεύει, να δεις ότι σε τιμά, σε εκτιμά και ότι σου δίνει περιθώριο να πετάξεις στη σκηνή. Είμαστε σαν καλώδια χωρίς μονωτική ταινία στη σκηνή. Είμαστε ευάλωτοι αν συμβεί ακόμα και κάτι μικρό, όπως το να μας κοιτάξει κάποιος περίεργα. Φαίνεται πολύ λίγο αυτό σε σχέση με αυτά που έχουν ακουστεί αλλά πιστέψτε με, όλα είναι βάρβαρα στη σκηνή όπου αισθάνεσαι εκτεθειμένος. Ακόμα και τα πολύ μικρά και δεν θα έπρεπε να συμβαίνουν.

"Υπάρχει τέτοια ένταση σήμερα που μπορεί να βγάλει ο άλλος όπλο για ένα παρκάρισμα. Η τηλεόραση το μεγαλώνει αυτό το πράγμα. Δίπλα στην ακρίβεια, στα προβλήματα, στη βιαιότητα, ακούγεται και κάτι που έχει πει κάποιος και αρχίζει και παίρνει έκταση τεράστια και θες να πας να κρυφτείς αντί να βγεις να φωνάξεις. Κάπως όμως πρέπει να ασχοληθούμε για να ζήσουν και οι άνθρωποι που κάνουν αυτή την τηλεόραση". 

Ζούμε σε μια άγρια εποχή. Είναι για εσάς το χιούμορ και ο αυτοσαρκασμός ένας τρόπος για να αντιμετωπίζετε την πραγματικότητα; 
Σίγουρα είναι αλλά δεν μπορώ τη βιαιότητα. Θεωρώ φρικτό πράγμα να τσαλαπατάς έναν άνθρωπο είτε επειδή νιώθεις πιο πάνω ή επειδή έχεις εσύ μια βιαιότητα, λεκτική ή σωματική. Στην καθημερινότητα έχουμε φτάσει σε σημεία τρομακτικά. Αυτό που με στεναχωρεί περισσότερο είναι αυτό που συμβαίνει με τα νέα παιδιά. Μεγάλωσα σε μια γειτονιά στο Παγκράτι. Και εμείς παίζαμε στις γειτονιές, πετάγαμε πέτρες, μαλώναμε στα χώματα. Αυτά όμως που γίνονται τώρα αγγίζουν τα όρια του δολοφονικού, σε συνδυασμό δε και με την τεχνολογία. Έχει φτάσει σε σημεία τρομακτικά, να δέρνουν ένα παιδί και να το εκθέτουν ή οτιδήποτε άλλο. Μιλάμε για δεκαπεντάχρονα παιδιά. Ειλικρινά δεν ξέρω τι μπορεί να γίνει. Μιλάμε πολύ εύκολα απ έξω και λέμε ότι αυτό ξεκινάει από τους γονείς αλλά δεν ευθύνονται πάντα. Ίσως έπαιξε ρόλο σε αυτή την έξαρση το κλείσιμο την περίοδο του κορονοϊού. Είναι κάτι που συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο. Με πληγώνουν βαθιά όλα αυτά γιατί αυτά τα παιδιά είναι το αύριο. Βιαιότητα υπάρχει πολύ και στους δρόμους. Έχουμε φτάσει στο σημείο τώρα να υπάρχει τέτοια ένταση που μπορεί να βγάλει ο άλλος όπλο για ένα παρκάρισμα. Δεν μπορεί όμως να μην πλήττει τον άνθρωπο η ακρίβεια και το αν δεν έχει να φάει. Η τηλεόραση το μεγαλώνει αυτό το πράγμα. Συμβαίνει κάτι και αμέσως παίρνει τεράστιες διαστάσεις. Κάπως όμως πρέπει να ασχοληθούμε για να ζήσουν και οι άνθρωποι που κάνουν αυτή την τηλεόραση. Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση που επικρατεί ακούς για φρικτές συμπεριφορές ή λες κάτι και αμέσως παίρνει τα όρια πυρηνικής έκρηξης. Δίπλα στην ακρίβεια, στα προβλήματα, στη βιαιότητα, ακούγεται και ένα πράγμα που έχει πει κάποιος και αρχίζει και παίρνει έκταση τεράστια και θες να πας να κρυφτείς αντί να βγεις να φωνάξεις.

Το είδαμε και πριν λίγες μέρες και με τον Πάνο Βλάχο. 
Όντως και γενικώς μιλούν όλοι με μια χυδαιότητα. Οι λέξεις φεύγουν από το στόμα των ανθρώπων με μία ευκολία. Και δεν θέλω να μιλήσω για τον Πάνο αλλά για την έκταση που πήρε το όλο θέμα με αφορμή ένα στίχο που ήθελε να κάνει ένα σχόλιο. Δηλαδή εντάξει παιδιά, δεν ήταν τόσο τρομερό. Και αμέσως ειπώθηκε ότι ήταν προτροπή να τους βάλουν στο σάκο με γάτες όπως βάζανε παλιά τους ανθρώπους ως βασανιστήριο. Μα δεν νομίζω ότι ήταν έτσι ο στίχος. Θα μπορούσαμε να το πάρουμε ότι στο ίδιο σακί είμαστε όλοι, με αυτή την έννοια. Επίσης είναι τρομακτικό αυτό που έβλεπα σε σχέση με το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Τα πρόσωπα των ανθρώπων που είχαν συγκεντρωθεί με τις εικόνες και με τους σταυρούς, είχαν τέτοιο μίσος που μόνο σε θρησκεία δεν παραπέμπουν. Δηλαδή το επόμενο είναι να δεις καρφωμένο κάποιον με αυτό το σταυρό. Και όχι στο σταυρό. Δηλαδή αν γινόταν μία φασαρία θα χτυπιόντουσαν με το σταυρό και τις εικόνες που υποτίθεται ότι είναι σύμβολα ειρήνης και αγάπης. Η αλήθεια είναι ότι αυτό που δεν σου αρέσει να σου κάνουν δεν πρέπει να το κάνεις. Έχουμε πολλή άνεση να σπρώξουμε τον άλλον, όταν μας σπρώξει όμως γίνεται χαμός. Και λες κάτσε ρε φίλε, το ένα φέρνει το άλλο. Καταλαβαίνετε τι θέλω να πω. Από μικρές εστίες, ο καθένας ατομικά ας προσπαθεί να κάνει το καλύτερο, για να πάμε μετά και στο σύνολο.

Ετοιμάζεται κάτι άλλο για φέτος;
Το καλοκαίρι κατά πάσα πιθανότητα θα βρεθούμε με τον Σταμάτη Φασουλή στο Θέατρο Άλσος με μια επιθεώρηση μέσα από την οποία θα βουτήξουμε στο χθες, στο σήμερα και στο αύριο. Θα φέρουμε εμείς το πριν και λίγο το τώρα και το μετά κάποιοι άλλοι. Μακάρι όλα να πάνε καλά και όλο αυτό να γίνει πράξη γιατί δεν έχει πάρει μορφή ακόμα.