Από τους DSQUARED μέχρι τη Chanel κι από τον Armani μέχρι την Prada, οι κορυφαίοι οίκοι μόδας του πλανήτη έχουν εδώ και δεκαετίες βουτήξει για τα καλά στα νερά της γαστρονομίας κι έχουν μεταφέρει τον ανταγωνισμό από τα λαμπερά ντεφιλέ στα τραπέζια με τα ακριβά σερβίτσια, δείχνοντας ότι υψηλή ραπτική και η υψηλή γεύση είναι δυο τέχνες με πορείες όχι απλά κοντινές, αλλά συχνά ταυτόσημες.
Χαρακτηριστική είναι, άλλωστε, και η περίπτωση της Gucci, που έχει αφήσει το δικό της στίγμα στην haute cuisine με την "Osteria Gucci da Massimo Bottura" σε Φλωρεντία, Λος Άντζελες, Τόκιο και Σεούλ - οι executive chefs της οποίας, Karime Lopez και Takahiko Kondo έκλεψαν την παράσταση στην τελετή απονομής των Χρυσών Σκούφων 2025, υπογράφοντας και μαγειρεύοντας το menu του diner de gala - ενώ ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελούν και περιπτώσεις όπως η Louis Vuitton ή ο Salvatore Feragamo, που δεν περιορίζονται σε μουράτα εστιατόρια επανδρωμένα με πρωτοκλασάτους σεφ, αλλά βάζουν στο πατρόν τους και το ευ πίνειν, χάρη στη συγχώνευση της πρώτης με τον οινικό powerhouse της Moet Hennessy, ή την premium ετικέτα οίνου του δεύτερου, από τους ιδιόκτητους αμπελώνες Il Borro στην Τοσκάνη. Είναι όλο αυτό απλώς μια ευκαιρία branding; Ένας τρόπος να επεκτείνουν και να εμπλουτίσουν το lifestyle που ο κάθε οίκος σηματοδοτεί; Ένα επιχειρηματικό άνοιγμα για να τρυπώσουν σε μια νέα αγορά;
Όλα αυτά μαζί, αλλά και κάτι παραπάνω: δυο υψηλές μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης, άρρηκτα συνδεδεμένες με την εκάστοτε εποχή και τα ρεύματά της, αλλά και με τις κοινωνίες και τις ανάγκες τους, μόδα και γαστρονομία πάντα αφουγκράζονταν, αλλά και διαμόρφωναν τις τάσεις των καιρών, προκειμένου να προλάβουν τις ανάγκες του κοινού τους. Ελάτε να δούμε το πώς, μέσα από τις επικρατέστερα trends του τελευταίου μισού αιώνα.
Διαβάστε Επίσης
70s: Nouvelle Cuisine και μινιμαλισμός
Mε αφετηρία της τη Γαλλία, η nouvelle cuisine συντονίζει το παγκόσμιο στερέωμα στον ρυθμό μιας νέας γαστρονομικής αντίληψης, που στέκεται προκλητικά απέναντι στην κλασική γαλλική κουζίνα. Με απόλυτη αποστολή την ανάδειξη της ποιοτικής πρώτης ύλης της κάθε εποχής, στο μαγειρικό στερέωμα μεσουρανούν ονόματα όπως ο Paul Bocuse, ο Alain Chapel και o Michel Guerard, ενώ στο πιάτο κυριαρχούν ο μινιμαλισμός και οι γεωμετρία. Οι σεφ αναλαμβάνουν το ρόλο τους ως ταγοί και καλλιτέχνες, αποκηρύσουν τον ακαδημαϊσμό των 5 κλασικών σαλτσών, τολμούν καινοτόμους, συναρπαστικούς συνδυασμούς, κι εξορίζουν δια παντός από το πιάτο τις βαριές σάλτσες, τις έντονες μαρινάδες και τα περιττά υλικά.
Στη μόδα, επιβιώνοντας από την πτώση της ατομικής βόμβας, μία νέα γενιά Ιαπώνων σχεδιαστών βρίσκει την ταυτότητά της μέσα από την καινοτομία, τα απροσδόκητα υλικά και την αποδόμηση της σιλουέτας, κι ετοιμάζει εισβολή στα γαλλικά ντεφιλέ. Σχδεδιαστές όπως η Rei Kawakubo, ο Kenzo Takadaκαι ο Yohji Yamamoto, εισάγουν νέες αντιλήψεις, ελευθερία έκφρασης και avant-garde, minimal αισθητική. Ασύμμετρες σιλουέτες και αποδομημένα σχέδια αμφισβητούν τα παραδοσιακά πρότυπα της μόδας, χαρούμενα prints και bohemian αισθητική ανατρέπουν την ευρωπαϊκή αυστηρότητα, ενώ τεχνικές όπως το bias cut (κοπή διαγώνια στον κόκκο του υφάσματος, που επιτρέπει στο ύφασμα να έχει καλύτερη πτώση και κίνηση) φτιάχνουν ρούχα από ένα και μόνο κομμάτι ύφασμα, με τις minimal, oversized σιλουέτες να κερδίζουν τον προβολέα.
Διαβάστε Επίσης
80s: Μαξιμαλισμός παντού
Η γαλλική κουζίνα, μητέρα όλων των κουζινών, συνεχίζει να θεωρείται η επιτομή του fine dining σε ολόκληρο τον κόσμο. Όμως η πολυτέλεια, το γκλάμουρ, ο μαξιμαλισμός και η επίδειξη πλούτου τη χαρακτηρίζουν όλο και περισσότερο, με συνθέσεις πιάτων που είναι εντυπωσιακά, πλουραλιστικά και αγαπούν τις εξεζητημένες και πολυτελείς πρώτες ύλες όπως η τρούφα, το χαβιάρι, ο αστακός, το φουά γκρα. Είναι η εποχή των σπουδαίων Γάλλων σεφ, που η φήμη τους ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο. Αποκτούν δικά τους εστιατόρια, τα εστιατόρια αποκτούν διακρίσεις, στα τραπέζια τους συγκεντρώνονται ολοένα περισσότερο οι πλούσιοι και διάσημοι του κόσμου, που βρίσκουν στα γυαλιστερά σερβίτσια το ιδανικό πεδίο να επιδείξουν το στάτους τους.
Στη ντουλάπα βρίσκει θέση η άνοδος των γιάπηδων και της αισθητικής τους, μια αντανάκλαση της οικονομικής τους ευμάρειας, της κοινωνικής τους ανέλιξης, του άκρατου υλισμού και της επιδειξιομανίας τους. Το ντύσιμο γίνεται σύμβολο status, με διάθεση μαξιμαλιστική και έμφαση στη χλιδή και η μόδα των '80s αντικατοπτρίζει ακριβώς αυτήν την επιδίωξη για πλούτο και δύναμη, με ενδύματα που εκπέμπουν αυτοπεποίθηση, κύρος, κοινωνική υπεροχή. Το new money επενδύεται σε κοστούμια υψηλής ραπτικής που κραυγάζουν"επιτυχία", η ανάγκη για επίδειξη αφήνει μπόλικο χώρο στην εκκεντρικότητα, που συχνά φλερτάρει με την κακογουστιά, ενώ οίκοι όπως οι Armani, Versace και Ralph Lauren βρίσκουν τη θέση τους στον προβολέα, προσφέροντας πολυτελείς δημιουργίες ταιριαστές με την αισθητική της εποχής.
Διαβάστε Επίσης
90s: Η παγκοσμιοποίηση του fusion
Με τον πλανήτη στη δίνη της παγκοσμιοποίησης, το fusion έρχεται για να εκφράσει στο πιάτο τον ενθουσιασμό της ανακάλυψης νέων, άγνωστων γευστικών κόσμων. Πρωτοπόροι σεφ και δυναμικοί εστιάτορες εμπνέονται από νέες κουλτούρες αλλά και από εξωτικές και δυσεύρετες μέχρι τότε πρώτες ύλες, τις εντάσσουν δημιουργικά στις προτάσεις τους και παρουσιάζουν μια νέα, αναπάντεχη κι ολότελα συναρπαστική γαστρονομική γλώσσα. Το σούσι εξευρωπαΐζεται, υλικά όπως η σόγια και το τζίντζερ αφομοιώνονται πλήρως από τις δυτικές κουζίνες, η γαστρονομική διεθνοποίηση εκφράζεται με αισθησιασμό και τελειομανία, πειραματισμό στις γεύσεις και εικαστική προσέγγιση στα πιάτα, με δημιουργίες που θα μπορούσαν να εκτίθενται σε γκαλερί τέχνης.
Παράλληλα, η μόδα όπως την ξέραμε αλλάζει. Νέα ταλέντα αναδύονται από τις underground σκηνές των μεγάλων μητροπόλεων, φέρνουν τελειομανία, εξαιρετική δεξιοτεχνία, αλλά και αιχμηρή εικαστική προσέγγιση, με ονόματα όπως ο Lee Alexander McQueen, ο John Galliano και ο Marc Jacobs να παρουσιάζουν συλλογές που προκαλούν σοκ και συζήτηση, μέσα από ένα fusion μόδας, τέχνης και τεχνολογίας που αφήνει εποχή. Μέσα απ’ αυτό, η γκαρνταρόμπες υποδέχονται ένα νέο sexiness, με τον αισθησιασμό να εκφράζεται στην πιο απενοχοποιημένη του εκδοχή, ενώ η σύμμιξη μόδας και τέχνης επιτρέπει στους σχεδιαστές να εμπνέονται από ένα σωρό διαφορετικούς τομείς, όπως η μουσική, τα εικαστικά και οι διαφορετικές εκφάνσεις της ιαπωνικής κουλτούρας.
00s: Τεχνολογία και φουτουρισμός
Η τεχνολογία μπαίνει στη γαστρονομία και η μοριακή κουζίνα ανατρέπει τα πάντα, κηρύσσοντας την επόμενη επανάσταση. Υφές, αρώματα και τεχνικές δημιουργούν πιάτα που ξεπερνούν τα όρια όχι μόνο της παραδοσιακής κουζίνας, αλλά και της φαντασίας ακόμη: σφαιροποιημένες ελιές, αφρός καπνού, αποδομημένες ομελέτες και υγρά ραβιόλι παρμεζάνας, προκύπτουν μέσα από τάσεις όπως η αποδόμηση υλικών, οι σφαιροποιήσεις, οι συμπυκνώσεις, οι αφροί, η δημιουργία νέων υφών. Η αβάν γκαρντ αισθητική και τα εντελώς απρόσμενα πιάτα γίνονται γαστρονομική καθημερινότητα, ενώ οι σεφ της δεκαετίας, όπως ο Φεράν Αντριά ή ο Αντόνι Λουίς Αντουρίθ γίνονται οι αλχημιστές του 21ου αιώνα, μέσα από συνεχείς πειραματισμούς, που ανοίγουν νέους γαστρονομικούς δρόμους και αποκαλύπτουν άγνωστα μέχρι τότε επίπεδα γεύσης.
Παράλληλα, στον απόηχο του ιού Y2K αλλά και στη σκιά της πρωτόγνωρης επιτυχίας του κινηματογραφικού The Matrix, η παγκόσμια μόδα αντανακλά την ανάγκη της ποπ κουλτούρας για συμβιωτική σχέση ανθρώπου και μηχανής, ενσωματώνοντας την τεχνολογία στα λουκ, τις γραμμές, αλλά και τα υλικά. Οι σχεδιαστές πειραματίζονται με ρετροφουτουριστικά στοιχεία και καινοτόμες υφές, υλικά και φόρμες, που κατά περιπτώσεις (όπως αυτή του Hussein Chalayan), οδηγούν σε δημιουργίες σαν το "Airplane Dress” - μια αρχιτεκτονική κατασκευή από υαλοβάμβακα και ρητίνη, που με τη χρήση τηλεχειριστηρίου ξεδιπλώνεται σαν πτερύγια αεροπλάνου, ή τα "Led Dresses", φορέματα με ενσωματωμένα φώτα και χρώματα που αλλάζουν μέσω τηλεχειρισμού.
Διαβάστε Επίσης
10s: Σκανδιναβική βιωσιμότητα
Η μεγάλη των Σκανδιναβών σχολή ανατρέπει όλα όσα μάθαμε την προηγούμενη δεκαετία, και αλλάζει άρδην τον τρόπο που βλέπουμε τη σύγχρονη γαστρονομία. Έννοιες όπως η τροφοσυλλογή, πρακτικές όπως το fermentation, αλλά και ξεχασμένες παραδόσεις γεννεών ξεσκονίζονται και βρίσκουν θέση τους στην πρώτη γραμμή των μαγειρικών τεχνικών, ενώ η επιστροφή στη φύση και στο terroir που μας περιβάλλει, φέρνει στο προσκήνιο μια νέα νοοτροπία εστίασης. O Rene Redzepi γίνεται ο Μεσσίας της New Nordic κουζίνας μέσα από το Noma, ενώ ακολουθούν τα Geranium, Frantzen, Relae και Faviken, όπου τα τραπέζια, γυμνά κι απέριττα, υποδέχονται πρώτες ύλες κατευθείαν από τη φύση, αλλά και υλικά τα οποία δεν φανταζόμασταν καν ως βρώσιμα.
Παράλληλα, η μόδα συνειδητοποιεί το τεράστιο περιβαλλοντικό της αποτύπωμα: είναι η δεύτερη πιο ρυπογόνος βιομηχανία παγκοσμίως και το fast fashion γίνεται αντικείμενο έντονης κριτικής για σπατάλη φυσικών πόρων. Οίκοι όπως οι Stella McCartney, Gucci και Burberry κάνουν τα πρώτα βήματα για ένα βιώσιμο μέλλον, ενώ παράλληλα το σκανδιναβικό street style γίνεται παγκόσμια εμμονή, με το στιλ των Δανέζων να βρίσκει μιμήτριες σε όλο τον πλανήτη και το street style της Εβδομάδας Μόδας της Κοπεγχάγης να γίνεται ευαγγέλιο για κάθε γυναίκα παγκοσμίως. Κομμάτια πρακτικά και κατασκευασμένα με σεβασμό στο περιβάλλον πρωτοστατούν στα trends, ενώ πιονέροι όπως η Cecilie Bahnsen με τις ρομαντικές μινιμαλιστικές δημιουργίες της, η Filippa K με τις capsule συλλογές της που ενθαρρύνουν την επαναχρησιμοποίηση, και η Ganni με την παιχνιδιάρικη αλλά υπεύθυνη μόδα της, ανεβάζουν τον πήχη για τη βιώσιμη μόδα.
20s: Η εποχή της ηθικής
Η τάση προς μια πιο λελογισμένη, βιώσιμη, αειφόρα προσέγγιση στην εστίαση, τροχοδρομείται πιο στέρεα από ποτέ. Στη δεκαετία που διανύουμε η δημιουργικότητα των σεφ έχει ως μεγαλύτερή της πρόκληση τον περιορισμό του food waste, με έννοιες όπως η ηθική κουζίνα, η κοινωνική ευαισθησία, το δίκαιο εμπόριο, ή η εποχικότητα και η τοπικότητα των πρώτων υλών, να αποτελούν βασικούς άξονες μιας γαστρονομίας πιο ελεύθερης, ανοιχτόμυαλης και ευρηματικής από ποτέ - την ίδια στιγμή όμως, ευαισθητοποιημένης και σκεπτόμενης. O Daniel Humm στρέφει το Eleven Madisson Park στο βιγκανισμό, ο Massimo Bottura ηγείται πρωτοβουλιών για την εξάλειψη του food waste και την καταπολέμηση της επισιτιστικής ανασφάλειας, ο Virgilio Martines με το Central στη Λίμα, αναζητά και εντοπίζει άγνωστες γηγενείς πρώτες ύλες, τις οποίες αναδεικνύει στα πιάτα του, ενώ η Dominic Krenn πρωτοστατεί στην ίση εκπροσώπηση φύλων και φυλών στις κουζίνες της – οι σεφ είναι πια κοινωνικοί ηγέτες, ακτιβιστές, υπέρμαχοι και πρωτεργάτες πρακτικών και σκεπτικών αειφορίας που εκτείνονται πέρα από τους κουζίνες των εστιατορίων τους, τα οποία γίνονται πια όχι μόνο φορείς γεύσεων, αλλά και ιδεών.
Αντίστοιχα, η βιομηχανία της μόδας εξερευνά περισσότερο τον τομέα της βιωσιμότητας και προσπαθεί να διαβεί ένα πιο ηθικό μονοπάτι ανακαλύπτοντας την επανάχρηση και τις No Waste Policies. H Iris van Herpen δημιουργεί πέντε θαυμαστά κινητικά γλυπτά - φορέματα κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα θαλάσσια απορρίμματα, η Σουηδή σχεδιάστρια Ellen Hodakova Larsson ανακυρήσσεται ιέρεια της επανάχρησης στη μόδα μετατρέποντας καθημερινά, χρηστικά αντικείμενα σε ρούχα (όπως το top από κουτάλια που έχει φορέσει η Cate Blanchett), ενώ στο πλαίσιο των reuse και upcycle αναδύεται η τάση της διαχρονικής γκαρνταρόμπας. Σε έναν ψηφιακό κόσμο κορεσμένο από trends, η βιομηχανία μας υπενθυμίζει ότι μερικά καλά βασικά κομμάτια μπορούν να ζήσουν για πάντα. Η vintage και second hand αγορά κερδίζει έδαφος για τους ίδιους λόγους. Millenials και Gen Z δεν αναζητούν θησαυρούς μόνο στην ντουλάπα της μαμάς και της γιαγιάς, αλλά και στα βιντατζάδικα και τα second hand καταστήματα. Το λεγόμενο thrifting είναι αγαπημένη συνήθεια των νεότερων γενιών. Εκεί επιδιώκουν να ανακαλύψουν παλαιότερα κομμάτια που έχουν κατασκευαστεί από ποιοτικά και ανθεκτικά υλικά και με ηθικό τρόπο.
Διαβάστε Επίσης
