Στην πολύχρονη πορεία του ο κινηματογράφος ως μορφή τέχνης έχει να επιδείξει, φυσικά, πολλά υπέροχα παραδείγματα: ταινίες που αγγίζουν την ψυχή αισθητικά και σεναριακά, ταινίες που άλλαξαν την πορεία της σκηνοθεσίας και της σινε-φωτογραφίας, ταινίες που διεύρυναν ανυπολόγιστα το μυαλό του κοινού που τις παρακολούθησε και δημιουργών που αργότερα άντλησαν έμπνευση από εκείνες με τους δικούς τους τρόπους. Ελάχιστες είναι, ωστόσο, οι ταινίες που κατόρθωσαν όλα τα παραπάνω ταυτόχρονα και μία από αυτές, αληθινά φιλμ-σταθμός στην πορεία του σύγχρονου σινεμά, βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες διαθέσιμη και στην ελληνική αγορά στην καλύτερη δυνατή μορφή της. To 2001: A Space Odyssey "γράφει ιστορία" και στα ράφια των καταστημάτων, σε μορφή Blu-ray και, πολύ περισσότερο, σε μορφή Ultra HD Blu-ray!

Για την εμβληματική δημιουργία του Stanley Kubrick δεν χρειάζεται να ειπωθούν πάρα πολλά: ακόμη και οι φίλοι του σινεμά που - για κάποιον λόγο που δεν μπορούμε να φανταστούμε - δεν την έχουν παρακολουθήσει, γνωρίζουν πως πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας που γυρίστηκαν ποτέ. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες ταινίες οποιουδήποτε είδους, καθώς κατέδειξε πως όσο φιλόδοξο ή μεγαλεπίβολο κι αν είναι ένα όραμα στο μυαλό ενός σκηνοθέτη, είναι εφικτό να υλοποιοηθεί επί της οθόνης με τρόπο συναρπαστικό και καλλιτεχνικό μαζί - παρά το πρωτόγονο μάλιστα, για τα σημερινά δεδομένα, επίπεδο των ειδικών εφέ που μπορούσαν να επιστρατευτούν στα τέλη της δεκαετίας του '60.

Η υπόθεση, σε απολύτως αδρές γραμμές, σχετίζεται με την εξέλιξη της ανθρωπότητας και την νομοτελειακή της κατάληξη: από την επιρροή του πασίγνωστου πια Μαύρου Μονόλιθου που κινηματογραφικά μεταμόρφωσε τους πρωτανθρώπους σε πολυμήχανα, εφευρετικά όντα, μέχρι την ανακάλυψη ενός πανομοιότυπου Μονόλιθου στη Σελήνη το 2001 - που ήταν... βολικά μακρινό μέλλον βέβαια το 1968 που προβλήθηκε η ταινία - το νοητό fast forward προετοιμάζει οριακά μόνο για το τί θα ακολουθήσει. Όταν ο δεύτερος Μονόλιθος εκπέμπει σήμα προς κάποια περιοχή του Δία, διοργανώνεται μία ειδική μυστική αποστολή με στόχο ν' ανακαλύψει τί ακριβώς είναι αυτό που έλαβε το σήμα αυτό στον μεγάλο πλανήτη. Και εκεί περιμένει το κοινό μία σειρά από γεγονότα που θα το εκπλήξουν σε σχεδόν... μεταφυσικό επίπεδο, ακριβώς όπως ήθελε εξ αρχής ο Kubrick.

Το 2001: Α Space Odyssey έχει συνδέσει το όνομά του άρρηκτα με αυτό του σκηνοθέτη του, βέβαια, μα ουκ ολίγοι γνωρίζουν πως στηρίχθηκε σε διήγημα ενός από τους πλέον σημαντικούς συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας στην ιστορία, του Arthur Clarke (με τίτλο Τhe Sentinel), το οποίο αργότερα επεκτάθηκε σε μυθιστόρημα. O Clarke ήταν διάσημος για την επιστημονική του κατάρτιση και το 2001 φρόντισε να κρατηθεί όσο πιο κοντά γινόταν στα πραγματικά δεδομένα του πώς θα γινόταν ένα διαστημικό ταξίδι 30 χρόνια μετά από την εποχή κατά την οποία γυρίστηκε. Η ίδια ταινία, άλλωστε, αποδείχθηκε προφητική και για έννοιες που σήμερα κρίνονται ως εξαιρετικά σημαντικές, όπως π.χ. αυτή της τεχνητής νοημοσύνης μέσω του διάσημου πια υπολογιστή HAL 9000. Ταινία... με κάθε έννοια μπροστά από την εποχή της!

Όταν όλα έχουν ειπωθεί, ωστόσο, δεν ήταν ούτε η επιστημονική βάση στην οποία στηρίχθηκε, ούτε το μελλοντολογικό υλικό, ούτε καν η αριστοτεχνική φωτογραφία και η χαρακτηριστική μουσική αυτά που κατέστησαν το 2001: A Space Odyssey τόσο σημαντικό στην πορεία εξέλιξης του σινεμά. Ήταν και παραμένει η άφθαρτη αξία μιας συναρπαστικής ιστορίας με σημασία τόσο αλληγορική, όσο και απολύτως σχετική με την πραγματικότητα, δοσμένης στην μεγάλη οθόνη με τρόπο που αποτυπώνεται στο μυαλό του θεατή για όλη την υπόλοιπη ζωή του. Είναι (σύμφωνα με την άποψη πολλών και την ενστερνιζόμαστε) ο ορισμός της ταινίας που δικαιούται τον όρο "κλασική". Όσα χρόνια κι αν περάσουν, ό,τι και να συμβεί στο μέλλον, το 2001: Α Space Odyssey θα διατηρήσει την καλλιτεχνική και πολιτισμική του αξία. Για πόσα φιλμ μπορεί να πει κανείς το ίδιο;