Το θέατρο της "χαμένης γενιάς" κατακτά τις εγχώριες σκηνές, ήσυχα αλλά σαρωτικά: ακριβώς όπως η γενιά των δημιουργών του που προσπαθεί να σταθεί σε έναν συνεχώς ανατρεπόμενο κόσμο. Μιλήσαμε με τους ανθρώπους που καταθέτουν τα βιώματά τους για να κρατήσουν στη συλλογική μνήμη την ιστορία των millennials, τις προσδοκίες, τα βιώματα και τις απογοητεύεις τους. Βρείτε εδώ το αναλυτικό ρεπορτάζ για τη νέα θεατρική τάση και διαβάστε παρακάτω όσα μας είπε σχετικά ο Γιάννης Αποσκίτης, που υπογράφει σενάριο και σκηνοθεσία στην παράσταση "Μαύρη μαγεία ή Άσε τους νεκρούς να πεθάνουν", η οποία παρουσιάστηκε στο θέατρο "Μπέλλος".
Γιατί επέλεξες το συγκεκριμένο θέμα και πώς εξελίχθηκε η συγγραφική διαδικασία; Βασίστηκες σε βιώματά σου ή και σε κάποια έρευνα;
Το συγκεκριμένο θέμα προέκυψε μέσα από μια σκέψη σχετικά με την δική μου ενηλικίωση, επομένως σίγουρα σε έναν πρώτο χρόνο η συγγραφική διαδικασία ξεκίνησε από κάτι προσωπικό και βιωματικό - το οποίο θεωρώ ότι εν τελεί καθιστά και τις αφηγήσεις επίκαιρες, το να γράφει, δηλαδή, κανείς αφορμώμενος από την παρατήρηση. Η διαδικασία εξελίχθηκε με την συμμετοχή όλων των ηθοποιών, οι οποίοι έφεραν την ιστορία στο δικό τους στόμα, έκοψαν, έραψαν, έβαλαν πάρα πολλά στοιχεία - όλοι τους millenials - και έτσι το κείμενο εμπλουτίστηκε με πάρα πολλά στοιχεία που δεν θα είχα σκεφτεί εγώ - ακόμη και επιθεωρησιακά, και αυτό το λέω με χαρά.
Ποιες ηλικίες ορίζεις στην παράστασή σου ως millennials;
Νομίζω ότι είναι όσοι γεννήθηκαν μέσα στα 80s και στα 90s. Δεν ξέρω, μπορώ να καταλάβω έναν millennial όταν τον βλέπω, όχι από την ηλικία του, αλλά από αυτό το συγκαταβατικό βλέμμα της μετριοπαθούς ήττας, τύπου "Ναι, το ξέρω, χάλια είναι αλλά δεν πειράζει μωρέ”.
Η μουσική αλλά και διαφορετικά μέσα (όπως video, στην περίπτωση της "Μαύρης μαγείας") έχουν ισχυρό ρόλο στις παραστάσεις που αφορούν ή δημιουργούνται από millennials. Μίλησέ μας για τη μουσική της παράστασης και τις επιρροές της, αλλά και για το πώς βλέπεις την ανάγκη για χρήση διαφορετικών media πλέον στο θέατρο.
Η μουσική υπήρξε και η αρχική μου έμπνευση για πολλά στοιχεία της αισθητικής του σύμπαντος της Μαύρης Μαγείας. Η μουσική των ΝΕΚΡΟΤΣΟΥΛΗΘΡΑ (με τα συγκεκριμένα παιδιά έχουμε την ίδια ηλικία, και αυτοί millenials και με πολλές κοινές αισθητικές αναφορές, όπως το punk rock, το lowbrow art, το emo/goth), η ειρωνική - αναθεωρητική διάθεση με την οποία χρησιμοποιούν την νοσταλγία του Rave, ο μηδενισμός, η αντίδραση σε όλο αυτό, ήταν έμπνευση για εμένα. Αυτή η νεοελληνική cultίλα της χρυσής εποχής της ιδιωτικής τηλεόρασης και ο σατανισμός, το μαγικό και το κοινότοπο, όλα αυτά τα στοιχεία συνέθεσαν αυτό που τελικά μοιάζει με ένα διεστραμμένο επεισόδιο "Friends".
Πώς επηρέασε η τηλεόραση, πρώτα, και τα social media, έπειτα, την ψυχολογία των millennials;
Δεν ξέρω, δεν νομίζω ότι μπορώ να μιλήσω εκ μέρους όλων μας. Η τηλεόραση σίγουρα μας έδωσε πολλά - εν τέλει, σε μια τηλεόραση μας άφηναν οι γονείς μας να χαζεύουμε από παιδιά. Αυτό αναμφίβολα εμένα μου έδωσε πολλά: έχω καταναλώσει έναν αδιανόητο αριθμό από βιντεοκασέτες, από την παιδική μου ηλικία. Αλλά μπορώ να πω πως τα social media ήταν μια πολύ πιο σημαντική τομή, όπως και η χρήση του internet εν γενεί. Οι "older millennials” ξαφνικά έμειναν πίσω, όσοι δεν συμβάδισαν τεχνολογικά έγιναν boomers και αυτό τους απέκλεισε από ένα μεγάλο μέρος της κοινωνικότητας που "απολαμβάνουμε” στις μέρες μας.
Παράλληλα, όλοι μας καταλάβαμε ότι όλα αυτά τα πτυχία που μας λέγανε να μαζέψουμε οι γονείς μας δεν εξασφάλιζαν τίποτα σε μια κοινωνία σε κρίση και όλο αυτό το αφήγημα του στρωμένου δρόμου κατέρρευσε. Η επόμενη γενιά ενδιαφέρεται πιο πολύ να "καβαλήσει” το κύμα των social media: Tiktok, Insta, Facebook (δεν παιζει καν πια αυτό είναι boomer), η Gen Z φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για τα views παρά για τη συλλογή πτυχίων. Και καλά κάνει, κατά την γνώμη μου: στην Ελλάδα τα μαζέψαμε για να τα κρεμάσουν στον τοίχο οι γονείς μας.
Ποια είναι τα βασικά θέματα που απασχολούν τους millennials γενικά, και στην παράστασή σου ειδικότερα; Είναι το θέμα της ταυτότητας ένα από αυτά;
Νομίζω ότι είναι δύσκολο να το προσδιορίσω με σαφήνεια αυτό, θα αναφέρω πολλές λέξεις χωρίς λόγο. Θα πω την λέξη "εγκλωβισμός": σε μια σκληροπυρηνική ελληνική οικογένεια, σε ένα πανέμορφο (αποικιακού τύπου πλέον) ευρωπαϊκό τουριστικό θέρετρο, σε μια άδικη κοινωνία, σε μια ζούγκλα για την οποία δεν μας προετοίμασαν οι προηγούμενοι.
Όταν ρωτάω φίλους μου αν είναι ικανοποιημένοι από τη δουλειά τους, μου λένε συχνά "θα προτιμούσα να έκανα κάτι άλλο, αλλά αυτό σπούδασα.” Δεν τολμάω να ρωτήσω μετά "Και γιατί το σπούδασες αυτό;", γιατί νομίζω η απάντηση θα είναι "ε, έβγαλα τα μόρια”. Πολύ θα ήθελα να ρωτήσω "και γιατί δεν κάνεις κάτι άλλο και προτιμάς να εγκλωβίζεσαι σε κάτι που σε δυσαρεστεί και σε κάνει σταδιακά να πικραίνεσαι όλο και πιο πολύ;”. Δεν λέω πως εγώ δεν δυσαρεστούμαι και δεν πικραίνομαι με αυτό που κάνω, απλώς δεν το κάνω επειδή "έβγαλα τα μόρια”· δοκίμασα να το κάνω με την νομική αλλά δεν είχα το κουράγιο.
Όσον αφορά στην ταυτότητα, νομίζω ότι είναι δύσκολο σε οποιαδήποτε αφήγηση να μην μας απασχολεί το θέμα της ταυτότητας- η θέση μας σε αυτό το σύμπαν, ο "ρόλος” μας, ο "λόγος” μας, όλα αυτά εν τελεί δεν συγκροτούν την ταυτότητα μας; Παρόλα αυτά, με την έννοια που μάλλον εννοείται στην ερώτηση, η ταυτότητα δεν είναι ένα πυρηνικό ζήτημα στην παράσταση.
Είναι εγκλωβισμένοι σε μια παιδική -εφηβική ηλικία;
Σίγουρα δεν μας έχουν αφήσει και να πολυμεγαλώσουμε μόνοι μας· υπάρχει αυτή η αποπνικτική αγάπη παντού. Αυτό που στην έμφυλη βια παλιά το βαφτίζαν τα κανάλια "έγκλημα πάθους: την σκότωσε γιατί την αγαπούσε”, θα έπρεπε να το βαφτίζουν "ακρωτηριασμός αγάπης: τον σακάτεψαν γιατί τον αγαπούσαν”. Οι γονείς όλα τα κάνουν για το καλό μας: το θέμα είναι ότι το καλό μας το ορίζουν αυτοί.
Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί μια ανάγκη για επαναπροσδιορισμό και αυτοπροσδιορισμό; Από ποιους λόγους προκύπτει;
Ο προσδιορισμός μας ως γενιά είναι είτε μια υποταγή στον γονεϊκό ετεροπροσδιορισμό, είτε μία παθητική αντίδραση σε αυτόν. Και εγώ αυτό κάνω: αντιδρώ παθητικά στο δικηγορικό κουστούμι που μου φορέθηκε, γράφοντας και σκηνοθετώντας θέατρο. Δεν είμαι κάτι σπέσιαλ.
Δεν θεωρώ ότι έχουμε τα εργαλεία να αυτοπροσδιοριστούμε ως γενιά, εμείς είχαμε άλλα προνόμια μεγαλώνοντας: πολλά παιχνίδια, "σίγουρα” μέλλοντα, ακριβά αμάξια και στρωμένους δρόμους.
Γιατί θεωρείς ότι χαρακτηρίζονται "χαμένη" ή "αδικημένη" γενιά; Εσύ πώς θα τους χαρακτήριζες;
Θεωρώ ότι δεν είπαμε ποτέ και την γνώμη μας καθαρά, δεν βγήκαν φωνές να ενωθούν και να μιλήσουν. Δεν είμαστε αδικημένοι, κότες είμαστε. Έτσι θα μας χαρακτήριζα, και γι’ αυτό και στη "Μαύρη μαγεία" υπάρχει η φράση: "Άρα η μαμά σου ήταν μια κότα και έκανε μια κότα.” Αυγά που τα παρακλωσήσανε, αυτό είμαστε νομίζω, και βγήκαμε κάπως κολλημένοι με τα τσόφλια.
Ποιο είναι το πιο millennial πράγμα που μπορείς να σκεφτείς;
Η γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.
Υπάρχει σ’ αυτήν τη γενιά χώρος για χαρά;
Υπάρχει σίγουρα χώρος για χιούμορ. Η χαρά είναι στον άνθρωπο, όχι στη γενιά. Εγώ προσωπικά δεν στενοχωριέμαι, ήμασταν λίγο ήσυχοι δεν σηκώσαμε κεφάλι, εντάξει τι να κάνουμε - ας τα κάνουν καλύτερα οι επόμενοι (καλή τύχη με το κλίμα, by the way).
Είσαι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος για το μέλλον των millennials; Θα καταφέρουν να βρουν μια νέα συνταγή για επιτυχία ή ακόμα καλύτερα ευτυχία;
Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι είναι καιρός να ξεχάσουμε την λέξη συνταγή, γιατί αυτή μας έκανε να τα βλέπουμε όλα με φόβο και απογοήτευση. Δεν υπάρχει συνταγή, μακάρι να βρούμε την φαντασίωση της επιτυχίας, της ευτυχίας· ίσως αυτό να μας έκανε πιο μαχητικούς. Αλλά δεν είμαι αισιόδοξος ως προς αυτό, όχι.
Πώς σχολιάζεις την άνθιση παραστάσεων και πρωτότυπων έργων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα με αυτή τη θεματική;
Αναμενόμενη! Εμένα η φαντασίωση της ευτυχίας μου, έχοντας ζήσει σε αυτή την "χαμένη” γενιά, είναι να μην με ξεχάσουν. Πιστεύω ισχύει και για άλλους αυτό. Και μακάρι να αφήσουμε και εμείς κάτι πίσω μας, να μας θυμούνται.
Στην παράσταση πρωταγωνιστούν οι Νίκος Γιαλελής, Γιώργος Κατσής, Ελένη Κουλογιάννη
Κωνσταντίνος Πλεμμένος. Την πρωτότυπη μουσική σύνθεση υπογράφουν οι ΝΕΚΡΟΤΣΟΥΛΗΘΡΑ και τα video o Πέτρος Καλφαμανώλης.
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Μαύρη μαγεία ή Άσε τους νεκρούς να πεθάνουν
Ο Κωνσταντίνος Χελιδόνης, ένας ξεχασμένος τηλεοπτικός σταρ μιας οικογενειακής σειράς του ‘90, δέχεται επίσκεψη από τρεις δημοσιογράφους με αφορμή ένα σκάνδαλο σχετικά με τον πρόσφατο θάνατο της μητέρας του. Επιτέλους, μια ευκαιρία για να βρεθεί ξανά στο προσκήνιο- αυτοί όμως έχουν ένα άλλο, πολύ πιο “σατανικό” σχέδιο στο μυαλό τους. Μια εφιαλτική φαρσοκωμωδία η οποία διαπραγματεύεται τις προβληματικές οικογενειακές σχέσεις και την «διεστραμμένη» ενηλικίωση της γενιάς των millennials, που μεγαλώνοντας με το όνειρο μιας βέβαιης «συνταγής επιτυχίας», με «αποπνικτική» αγάπη και ένα «σίγουρο μέλλον» που κατακρημνίστηκε, κάνοντας αυτό που διδάχθηκαν πως είναι σωστό, κατέληξαν να κοιτούν με αμηχανία την ιστορία να τους προσπερνά με ιλιγγιώδη ταχύτητα, σε έναν κόσμο που φαντάζει όλο και πιο λάθος.
