©Audoin Desforges
Με αφορμή τη συμμετοχή του στο Rolex Arts Festival με την ανοιχτή στο κοινό εγκατάσταση "Museum of fiction" που σχεδίασε ειδικά για τον Πολυχώρο Ω2 του Ωδείου Αθηνών, ο Αργεντίνος Ματίας Ουμπιερέζ μιλά στο "α” για το πρόγραμμα καλλιτεχνικής καθοδήγησης της Rolex, τον μέντορά του και διαμορφωτή του σύγχρονου θεάτρου Ρομπέρ Λεπάζ (θα έχουμε την ευκαιρία να τον ακούσουμε από κοντά στις 25/5 στο Εθνικό Θέατρο), τα αντικομφορμιστικά έργα του που βρίσκονται στα όρια μεταξύ θεάτρου και εικαστικών τεχνών και την πολιτιστική ζωή της χώρας του. Από 26 έως 28 Μαΐου το "Μουσείο φαντασίας” του Ουμπιερέζ, που παρουσιάζεται μαζί με τρία ακόμη έργα διακεκριμένων υποτρόφων της Rolex και δημιουργήθηκε με τη συνεργασία του μέντορά του, μάς προσκαλεί να βιώσουμε τον "Μακμπέθ" του Ουίλιαμ Σαίξπηρ μέσα από μια νέα οπτική με φόντο τη μεταδικτατορική Ισπανία και να βγούμε από τη λογική του παθητικού θεατή, παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση από την "νεο-τεχνολογική" λογική των έργων του, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε θέατρα, μουσεία, σιδηροδρομικούς σταθμούς, εργοστάσια τροφίμων και δάση σε όλο τον κόσμο.
Τι αποκομίσατε από το ταξίδι σας με το πρόγραμμα καλλιτεχνικής καθοδήγησης της Rolex και πώς επηρέασε την μετέπειτα πορεία σας;
Πιστεύω ότι τα προγράμματα αυτού του είδους είναι θεμελιώδη για τις συναντήσεις, τη δικτύωση και την υποστήριξη που χρειαζόμαστε μερικές φορές εμείς οι καλλιτέχνες για να προχωρήσουμε. Από την άλλη δίνουν τη δυνατότητα να είμαστε μέρος μιας κοινότητας όπου υπάρχουν αξιόλογοι καλλιτέχνες από διαφορετικούς κλάδους. Αυτό μας επιτρέπει να διευρύνουμε την αντίληψη που έχουμε πάνω στη δουλειά μας αλλά και να δημιουργήσουμε μια διεπιστημονική προοπτική μέσα από διαφορετικές συνεργασίες. Το ταξίδι αυτό μέσα από το πρόγραμμα καλλιτεχνικής καθοδήγησης της Rolex έχει γαλουχήσει τη δουλειά μου με πολλές εμπειρίες χάρη στη σχέση με τον μέντορά μου Ρομπέρ Λεπάζ, που μου έδωσε μεγάλη αυτοπεποίθηση για τη δική μου καλλιτεχνική παραγωγή.
Πώς θα περιγράφατε την εμπειρία της συνεργασίας με τον μέντορά σας Ρομπέρ Λεπάζ;
Ήταν κάτι πολύ ιδιαίτερο. Μοιραστήκαμε ταξίδια για ένα χρόνο, από το Κεμπέκ στο Τόκιο, το Ελσίνκι, τη Νέα Υόρκη, το Μπέργκεν και πολλά άλλα. Ακολούθησα τον Ρομπέρ σε πρόβες νέων δημιουργιών του θιάσου του και σε περιοδεία άλλων παραστάσεών του, ενώ παράλληλα μιλούσαμε για τα δικά μου έργα. Είδαμε, επίσης, πολλές παραστάσεις σε πολύ διαφορετικά πολιτιστικά πανοράματα όπως το θέατρο Kabuki στο Τόκιο, το Broadway στη Νέα Υόρκη, την καναδική θεατρική πραγματικότητα, το ευρωπαϊκό πειραματικό θέατρο και πειραματικές παραγωγές στη Λατινική Αμερική, οι οποίες μας προβλημάτισαν. Μεταξύ των αντιθέσεων των διαφορετικών πόλεων, μοιραστήκαμε εμπειρίες, χτίσαμε γέφυρες που ενώνουν τη δουλειά μας και ξεκινήσαμε μια σχέση μέντορα και προστατευόμενου που έχει πια διαμορφωθεί σε φιλία.
"Μεγαλώνοντας στο Μπουένος Άιρες, έζησα πολλές περιόδους κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, οι οποίες με έκαναν να καταλάβω ότι μπορούσα να δουλέψω με ό,τι είχα στη διάθεσή μου, αμφισβητώντας την περίπλοκη πραγματικότητα που με περιέβαλλε. Τα όρια συχνά προσφέρουν πολλές δυνατότητες".
Το "Museum of fiction” που παρουσιάζετε στο Ωδείο Αθηνών βλέπει τον "Μακμπέθ" μέσα από μια διαφορετική οπτική. Πώς αναδύεται το σαιξπηρικό σύμπαν μέσα από την εγκατάσταση που δημιουργήθηκε ειδικά για τον Πολυχώρο Ω2 και παραπέμπει στη διεπιστημονική σας παράσταση με τον ίδιο τίτλο;
Το "Μουσείο φαντασίας” προτείνει έναν διάλογο σχετικά με τη στροφή που μπορεί να προκαλέσει η δραματική δράση σε ένα σύστημα μουσείου-συλλογής-συντήρησης-έκθεσης-χρόνου. Αμφισβητώντας τα χωροχρονικά όρια της μυθοπλασίας, προσπαθεί να βρει μια πιθανή "μουσειοποίηση" ("museumification”) ή έναν μοναδικό τρόπο να διατηρήσει τη δραματική κατασκευή για την παρούσα και τη μελλοντική συλλογική μνήμη. Την ίδια στιγμή απαλλάσσει τον θεατή από την παραδοσιακή του παθητικότητα και τον οδηγεί να αναλάβει ένα πιο ουσιαστικό και θεμελιώδη ρόλο στη δημιουργία της δραματικής δράσης. Το πρώτο κομμάτι του "Museum of fiction”, "Empire”, είναι μια προσαρμογή της τραγωδίας "Μακμπέθ" του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Αυτή η εκδοχή, που διαδραματίζεται στη μεταδικτατορική Ισπανία του '90, αναδεικνύει τη μυθοπλασία ως εργαλείο πολιτικής και κοινωνικής παρέμβασης, δημιουργώντας ένα μείγμα μεταξύ της βιομηχανίας του θεάματος, των σημερινών μηχανισμών εξουσίας και της οργής που προκαλεί η σύγκρουση μεταξύ παράδοσης και παγκοσμιοποίησης. Σε αυτό το κομμάτι πρωταγωνιστούν ο μέντοράς μου Ρομπέρ Λεπάζ, και σπουδαίοι άνδρες και γυναίκες ηθοποιοί από την Ισπανία όπως η Angela Molina, η Elena Anaya, η Ana Torrent, μεταξύ άλλων. Η εγκατάσταση που θα δει το κοινό στην Αθήνα δεν είναι η βιντεοεγκατάσταση "Empire” αλλά μια σειρά φωτογραφιών που μαρτυρούν το "Μουσείο φαντασίας”. Οι φωτογραφίες είναι τέσσερα φωτεινά κουτιά όπου το κοινό θα μπορεί να δει τέσσερις προθήκες μουσείων που αντανακλούν την αδυναμία μουσειοποίησης ευαίσθητων θεμάτων όπως η παράδοση, η βία, ο θάνατος ή η μυθοπλασία.
Έχετε δηλώσει ότι "Η δουλειά μου είχε πάντα μια αντανάκλαση του θεάτρου, αλλά δεν είναι το θέατρο. Δεν μοιάζει με θέατρο αλλά, ίσως είναι”. Η παραπάνω φράση είναι αντιπροσωπευτική της δουλειάς σας διεπιστημονικός καλλιτέχνης;
Ναι. Το σύνολο της δουλειάς μου αντανακλά τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο κοινό και τη μυθοπλασία στις μέρες μας. Από αυτή τη σκοπιά, τα έργα μου βρίσκονται στα όρια μεταξύ θεάτρου, εικαστικών τεχνών και επιμελητικών έργων, δημιουργώντας μια διαλεκτική μεταξύ κοινού, σκηνής και επικράτειας. Ως εκ τούτου, η δουλειά μου ως καλλιτέχνης ανοίγει ένα διάλογο σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλάζοντας τοποθεσίες, γλώσσες, μέσα και κλάδους.
Ξεκινήσατε την καριέρα σας κατά τη διάρκεια μιας εκ των χειρότερων περιόδων από οικονομικής άποψης στην Αργεντινή. Πώς επηρεάζει το κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό πλαίσιο τη δράση των μεγάλων ινστιτούτων της τέχνης στη χώρα σας σήμερα;
Το γεγονός ότι γεννήθηκα στην Αργεντινή από γονείς μετανάστες, μου επέτρεψε να δημιουργήσω μια εσωτερική και εξωτερική αντίληψη για τη δική μου πραγματικότητα. Μεγαλώνοντας ως παιδί και ως έφηβος στο Μπουένος Άιρες, έζησα πολλές περιόδους κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, οι οποίες με έκαναν να καταλάβω ότι μπορούσα να δουλέψω με ό,τι είχα στη διάθεσή μου, αμφισβητώντας την περίπλοκη πραγματικότητα που με περιέβαλλε. Τα όρια συχνά προσφέρουν πολλές δυνατότητες. Ωστόσο, τα πολιτιστικά ιδρύματα της Αργεντινής έχουν επηρεαστεί πολύ από την άποψη του προϋπολογισμού. Υπέστησαν πολλές περικοπές με αποτέλεσμα οι καλλιτέχνες να βρίσκονται σε επισφαλή κατάσταση και το κράτος να παραμελεί την πολιτιστική ζωή και όσα οφείλει να προσφέρει στους πολίτες του. Νιώθω ότι η κουλτούρα της τέχνης είναι η συνάντησή μας με την ευαισθησία μέσα μας, και όταν η Πολιτεία μάς παραμελεί είναι γιατί ξεχνά ότι είμαστε άνθρωποι που αισθανόμαστε και σχετιζόμαστε ο ένας με τον άλλον μέσω της ευαισθησίας μας. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η συνάντηση των ανθρώπων μέσω των τεχνών μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε γέφυρες για να ξεπεράσουμε την αδικία, το μίσος και την έλλειψη ενσυναίσθησης που δημιουργούν τόσες πολλές ρωγμές στις σημερινές κοινωνίες.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
