Από το Ωδείο Αθηνών έως το Κέντρο Πολιτισμού - Ίδρυμα "Σταύρος Νιάρχος" και από το Μέγαρο Μουσικής έως τον κινηματογράφο Άστορ, η Αθήνα γεμίζει τέχνες χάρη στο τριήμερο Φεστιβάλ Τεχνών Rolex, που γιορτάζει δύο δεκαετίες του προγράμματος "Rolex Mentor and Protg Arts Initiative". Η προθέρμανση ξεκινά στις 22/5 με ένα ρόστερ προφεστιβαλικών εκδηλώσεων, που θα δώσει τη σκυτάλη στο πλούσιο πρόγραμμα συναυλιών, εκθέσεων, παραστάσεων και ομιλιών, με τη συμμετοχή καταξιωμένων αλλά και ανερχόμενων, must-watch δημιουργών (26-28/5).
O Ρομπέρ Λεπάζ στην Αθήνα
Ο κορυφαίος Καναδός καλλιτέχνης επισκέπτεται την Αθήνα για μια ανοιχτή δημόσια συζήτηση με θέμα το έργο και τη μέθοδό του. Δεινός story teller, σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας, ο Λεπάζ ενσωματώνει με μοναδικό τρόπο στη δουλειά του την ψηφιακή τεχνολογία και συνδέοντάς τη με το ανθρώπινο υλικό δημιουργεί έργα τέχνης υψηλής αισθητικής και ποιητικής ποιότητας. Στην Ελλάδα είχαμε αρκετές ευκαιρίες να το διαπιστώσουμε στις παραστάσεις του που έχουν παρουσιαστεί στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, στο Φεστιβάλ Αθηνών και το ΚΘΒΕ, ενώ υπήρξε μέντορας της Rolex τη διετία 2016-17, καθοδηγώντας τον διατομεακό καλλιτέχνη από την Αργεντινή, Matías Umpierrez. Τη συζήτηση θα συντονίσει η Κάτια Αρφαρά, επίκουρη καθηγήτρια Θεάτρου και Επιτελεστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Ν. Υόρκης στο Αμπού Ντάμπι και Επιμελήτρια, στις 25 Μαΐου στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου (Κτίριο Τσίλερ).
Θεαματική έναρξη
Με ένα λαμπερό γκαλά θα εγκαινιαστούν οι εορτασμοί των 20 χρόνων του προγράμματος καθοδήγησης της Rolex στην αίθουσα "Σταύρος Νιάρχος" του ΚΠΙΣΝ, την Παρασκευή 26 Μαΐου, με τη συμμετοχή "απόφοιτων προστατευόμενων" της Rolex Mentor and Protégé Arts Initiative. Ο Ισπανός μουσικός και μαέστρος Josep Caballé-Domenech θα διευθύνει την El Sistema Greece Youth Orchestra και την a cappella γυναικεία χορωδία Chóres σε ένα πρόγραμμα με έργα Πιατσόλα και Σούμπερτ. Θα συμπράξουν ο βιολιστής David Aaron Carpenter και η μεσόφωνος Susan Platts (φωτό), η οποία θα ερμηνεύσει το "An die Musik" του Φραντς Σούμπερτ. Το μουσικό μέρος της βραδιάς συμπληρώνεται με την εμφάνιση του Βραζιλιάνου κιθαρίστα Romero Lubambo μαζί με δύο μεγάλες κυρίες της τζαζ: την Diane Reeves και τη Song Yi Jeon.
Οσκαρικοί καλεσμένοι
Η εκδήλωση που δεν πρέπει να χάσουν οι σινεφίλ της πόλης λαμβάνει χώρα στον κινηματογράφο Άστορ. Εκεί, στις 24/5, θα παραδώσουν masterclass μοντάζ ο τρεις φορές οσκαρικός Γουόλτερ Μερτς και ο υποψήφιος για Όσκαρ Γιώργος Μαυροψαρίδης. Ο Μερτς έχει βραβευτεί για τη δουλειά του σε διάσημες ταινίες όπως ο "Άγγλος Ασθενής" (Άντονι Μιγκέλα 1997), ενώ έχει εργαστεί σε μια σειρά από εμβληματικές ταινίες του Φράνσις Φορντ Κόπολα ("Η Συνομιλία", "Αποκάλυψη Τώρα", "Ο Νονός 3"). Από τη μεριά του, ο Μαυροψαρίδης έχει βρεθεί δικαίως μεταξύ των κορυφαίων του κλάδου του, χάρη κυρίως στις συνεργασίες του με τον Γιώργο Λάνθιμο ("Κυνόδοντας", "Ο Αστακός", "Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού", "Η Ευνοούμενη"). Τη συζήτηση συντονίζει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Οι γυναίκες ξαναδιαβάζουν τον Σαίξπηρ
Γνωστή από τις ταινίες "Mamma Mia!" και "The Iron Lady", καθώς και για το μιούζικαλ του Γουέστ Εντ "TINA: The Tina Turner Musical", η Phyllida Lloyd είναι μια δημιουργός με έντονο φεμινιστικό στίγμα. Θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τη ρηξικέλευθη θεατρική δουλειά της με τα αποσπάσματα από τη "Σαιξπηρική Τριλογία", μια παράσταση με αποκλειστικά γυναικείο καστ, την οποία ο "Observer" χαρακτήρισε ως "ένα από τα σημαντικότερα θεατρικά γεγονότα της τελευταίας εικοσαετίας". Μετά την παρουσίαση, η μέντορας της Rolex θα συνομιλήσει με την Κατερίνα Ευαγγελάτου (Πειραιώς 260, 24/5). Επίσης, θα παρουσιαστεί η παράσταση της προστατευόμενής της, σκηνοθέτριας και μουσικού, Whitney White, "Unpathed waters, undreamed shores", όπου τα λόγια του Σαίξπηρ παντρεύονται με το κείμενο της White, σε μια εξερεύνηση της έννοιας της μετανάστευσης (Ωδείο Αθηνών, 27/5).
Χορευτικό τρίπτυχο στο Ωδείο Αθηνών
Στο αμφιθέατρο "Ιωάννης Δεσποτόπουλος" του Ωδείου Αθηνών, τρεις υπότροφοι χορού της Rolex μας συστήνουν τη δουλειά τους. Η πρωτοπόρα χορογράφος και χορεύτρια χιπ-χοπ Khoudia Touré, που ξεκίνησε ως αυτοδίδακτη μεταξύ Σενεγάλης και Ευρώπης, εμπνέεται από την πράξη της ομιλίας και τη δύναμή της και δημιουργεί το "Óró", το οποίο παρουσιάζει με τη συμμετοχή Ελλήνων χορευτών. Μετά την παράσταση ακολουθεί σύντομη συζήτηση με το σκηνοθέτη-ερμηνευτή Ευριπίδη Λασκαρίδη, μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex (26/5, 11.30 π.μ.). Στις 28/5 ακολουθεί το χορευτικό double bill "Fall / 05.49" του Βραζιλιάνου Eduardo Fukushima και του Αμερικανού από το Μπαλέτο του Σαν Φρανσίσκο Myles Thatcher (1.15 μ.μ.).
Μεξικανικό "Boléro"
Με καταγωγή από το Μεξικό και με καλλιτεχνική έδρα το Βερολίνο, ο Sebastián Solórzano Rodríguez δημιουργεί δουλειές που εστιάζουν στον σχεδιασμό φωτισμού, τις παραστατικές τέχνες και τον πειραματικό κινηματογράφο. Ως υπότροφος δραματικής τέχνης της Rolex, θα παρουσιάσει το σόλο έργο του "[÷] v.0.8 : Boléro", που έχει προσαρμοστεί ειδικά για το χώρο εγκαταστάσεων του Πολυχώρου Ω2 του Ωδείου Αθηνών (27/5). Ο Rodríguez πειραματίζεται με το φως και τη σκιά και από το 2015 πραγματοποιεί έρευνα στο σχεδιασμό φωτισμού ως πρακτική χορογραφίας, ενώ η αφαίρεση, ο ερωτισμός και η μαγεία είναι τα θέματα που επανέρχονται στην καλλιτεχνική του γλώσσα. Στο "[÷] v.0.8 : Boléro", χρησιμοποιώντας αποκλειστικά το φως, τη σκιά και τον ήχο της αναπνοής του, ο καλλιτέχνης δημιουργεί μια δραματική ατμόσφαιρα που υποβάλλει.
Η ευθύνη της σύγχρονης τέχνης
Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Κατερίνα Γρέγου, προσκαλεί δύο εξέχουσες προσωπικότητες στο café του μουσείου, για μια συζήτηση περί τεχνών και κοινωνικής ευθύνης. Ο Ουίλιαμ Κέντριτζ (φωτό), ο Νοτιοαφρικανός δημιουργός μοναδικών έργων τέχνης που συνδυάζουν διαφορετικά καλλιτεχνικά είδη και αναφέρονται με ιδιαίτερο τρόπο στην ιστορία της αποικιοκρατίας και του απαρτχάιντ στην πατρίδα του, θα συνομιλήσει με τον υπότροφο εικαστικών τεχνών, φωτογράφο και γλύπτη από το Κονγκό, Sammy Baloji, σε μια συζήτηση με θέμα: "Κοινωνικά ευαισθητοποιημένη τέχνη σε υπό αμφισβήτηση χώρους" (25/5, 7-9 μ.μ.). Εισιτήρια θα διατίθενται μόνο στο χώρο του μουσείου.
Μια αρπακτική συγχορδία
Κατά τη διάρκεια της καταληκτικής εκδήλωσης του φεστιβάλ στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής, θα έχετε την ευκαιρία να δείτε από κοντά και με ελεύθερη είσοδο ένα αλλόκοτο ηχητικό τοπίο. Την Κυριακή 28 Μαΐου, η αίθουσα "Αλεξάνδρα Τριάντη" του Μεγάρου φιλοξενεί την ηχητική εγκατάσταση του συνθέτη και ερμηνευτή Ben Frost, υπότροφου μουσικής, με μέντορα τον Brian Eno. Η "Αρπακτική συγχορδία" αμφισβητεί όλα όσα αποτελούν τη "φύση" και δημιουργεί προβληματισμούς σχετικά με την περίπλοκη σχέση μας με το περιβάλλον. Φως και ήχος δημιουργούν ένα συνεχώς εξελισσόμενο αρμονικό σύμπαν, επινοώντας ένα νέο είδος ηχητικής οικολογίας: φυσικής, ζωντανής και αναπνέουσας.
Πρόσφυγας ή ξένος;
Στη Νέα Σκηνή του Ωδείου Αθηνών, η Λιβανέζα ηθοποιός και σκηνοθέτρια Maya Zbib ενώνει τις δυνάμεις της με τον Αυστραλό χορογράφο Lee Serle και τον πολυσχιδή καλλιτέχνη Mateo Lopez, με τους οποίους ήρθε σε επαφή μέσω του προγράμματος καλλιτεχνικής καθοδήγησης της Rolex. Η παράσταση "Listening to walls wear off their colour" στοχάζεται με αφορμή τη συνεχή μετεγκατάσταση των λαών και τις παγκόσμιες δημογραφικές ανακατατάξεις, διερωτάται αν μια προσωπική ιστορία μπορεί να ιχνηλατήσει τις διαδρομές μιας συλλογικής, και αν μπορούμε να αντιταχθούμε στην ξενοφοβία. Θα ακολουθήσει συζήτηση με τους συντελεστές και τον δημοσιογράφο Γιώργο Μητρόπουλο (28/5, 10 π.μ.).
Η μαγεία της αρχιτεκτονικής
Η Rolex "αγκαλιάζει" όλων των ειδών τις τέχνες και η αρχιτεκτονική αποτελεί ένα βασικό κομμάτι των δράσεών της. Μέσα από μια συλλογική έκθεση, πέντε υπότροφοι αρχιτεκτονικής της Rolex επιλέγουν ένα κτίριο ή ένα έργο κάποιου από την ομάδα και αναλύουν την αισθητική και το ύφος του. Μέσα από την έκθεση "Αρχιτέκτων προς Αρχιτέκτονα", που απλώνεται στους χώρους του Μουσείου Μπενάκη (Πειραιώς 138, 2103453111) ταξιδεύουμε σε όλο τον κόσμο, από την Κίνα στην Ιορδανία και τον Νίγηρα, μέσω της Ελβετίας και της Παραγουάης. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες βρίσκεται και ο διακεκριμένος David Chipperfield (στη φωτογραφία πλάι στον προστατευόμενό του Σάιμον Κρετζ), του οποίου η αρχιτεκτονική έδρα στο Βερολίνο έχει αναλάβει το έργο επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Εγκαίνια: 27/5.
Μουσικά σιντριβάνια
Η υπότροφος της Rolex Pauchi Sasaki θα παρουσιάσει στην Αγορά του Κέντρου Πολιτισμού - Ίδρυμα "Σταύρος Νιάρχος", το "Artemis: Σιντριβάνι" (26/5). H εξάλεπτη μουσική παράσταση, η οποία είναι μια ανάθεση του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex, έχει σχεδιαστεί για να αποτελεί ένα σύντομο απόσπασμα της ψηφιακής της όπερας. Τη συνθέτρια-ερμηνεύτρια θα πλαισιώσουν στην υπαίθρια παράσταση 30 μέλη της χορωδίας Chóres. Στη διάρκεια του "Artemis", τα φωτισμένα σιντριβάνια της Αγοράς θα λειτουργούν σε συντονισμό με τη μουσική.
20 χρόνια καθοδήγησης
Τα εικαστικά αφιερώματα δεν θα μπορούσαν να λείπουν από το πρόγραμμα της Rolex. Εκτός από τις ατομικές εγκαταστάσεις και τα διάφορα καλλιτεχνικά πρότζεκτ που θα δούμε τις ημέρες του φεστιβάλ, φέτος παρουσιάζεται και ένα εκθεσιακό αφιέρωμα για τον οργανισμό. Γιορτάζοντας δύο δεκαετίες δημιουργικών δράσεων, η έκθεση "20 χρόνια καθοδήγησης" θα εγκαινιαστεί στα project rooms 1 και 2 του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (Λεωφ. Καλλιρρόης και Αμβρ. Φραντζή, 2111019000) την Παρασκευή 26 Μαΐου. Μέχρι τις 4 Ιουνίου, το ΕΜΣΤ μάς δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε λίγη από την ιστορία του φεστιβάλ, με την έκθεση πρόσφατων έργων από όλους τους υπότροφους εικαστικών τεχνών της Rolex.
Διαπολιτισμικές συζητήσεις
Η αρχαία ελληνική παράδοση και το πόσο επίκαιρη παραμένει για τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία είναι το θέμα της δημόσιας συζήτησης με τίτλο "Ο οίκος των ονομάτων", όπου ο μέντορας της Rolex, Ιρλανδός συγγραφέας, ποιητής, δημοσιογράφος και κριτικός, Colm Tóibín, θα συνομιλήσει με τον Έλληνα μεταφραστή Διονύση Καψάλη (ΚΠΙΣΝ, 25/5). Σε μια άλλη δημόσια συζήτηση, τις "Νέες κληρονομιές", η Νοτιοαφρικανή υπότροφος δραματικής τέχνης, σκηνοθέτρια και παραγωγός, Lara Foot, ο υπότροφος εικαστικών τεχνών από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό, Sammy Baloji, και οι υπότροφοι χορού Sang Jijia από την Κίνα και Junaid Semal Sendi από την Αιθιοπία συναντιούνται για να συζητήσουν πάνω στις ευρύτερες κοινωνικές, πολιτισμικές και πολιτικές επιπτώσεις των δημιουργικών τους προσπαθειών και να εξετάσουν την απήχηση των ενεργειών τους πέρα από το ίδιο το καλλιτεχνικό τους έργο (Ωδείο Αθηνών, 27/5).
Μια εγκατάσταση για τον καθένα στο Ωδείο Αθηνών
Τέσσερις διακεκριμένοι καλλιτέχνες και υπότροφοι της Rolex δημιούργησαν ειδικά για τον Πολυχώρο Ω2 του Ωδείου Αθηνών τέσσερις εγκαταστάσεις με τις οποίες θα μπορεί κανείς να αλληλεπιδράσει καθ’ όλο το τριήμερο του φεστιβάλ. Η Βρετανίδα σκηνοθέτρια Σελίνα Κάρτμελ δημιούργησε ένα "Dream wall", ένα μαυροπίνακα στον οποίο οι επισκέπτες μπορούν να γράψουν για τα όνειρά τους. Ο ιδιαίτερα εφευρετικός Αργεντινός καλλιτέχνης Φεντερίκο Λεόν, μαθητευόμενος του κορυφαίου Ρόμπερτ Γουίλσον, κάνει μια μουσική αναδρομή στην πορεία του με όχημα ένα πιάνο που παίζει μόνο του στο "Los Tiempos".
Ο Αμερικανός χορογράφος και ακτιβιστής Τζέισον Ακίρα Σόμα, μαθητευόμενος του πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή του Nederlands Dans Theater Γίρζι Κίλιαν, συνδυάζει αναλογικές και ψηφιακές τεχνολογίες στα installations του. Στην Αθήνα φέρνει το "Repetition compulsion", έναν ψηφιακό καθρέφτη διασκέδασης που παραμορφώνει την εικόνα μας. Ο Ματίας Ουμπιερέζ, όπως και ο μέντοράς του, ο εμβληματικός σκηνοθέτης Ρομπέρ Λεπάζ, αρνείται να τυποποιηθεί, καθώς δανείζεται διαφορετικά στοιχεία για τη δημιουργία των αντικομφορμιστικών έργων του. Στο "Museum of fiction", ένα σύνολο φωτιζόμενων κουτιών που παραπέμπουν στη διεπιστημονική του παράσταση με τον ίδιο τίτλο, επαναπροσδιορίζει τον "Μακμπέθ" (26-28/5, 9.30 π.μ.-2 μ.μ.).
Jamming sessions στον Κήπο του Μεγάρου
Το Rolex Arts Festival θα ρίξει αυλαία με μια μεγάλη γιορτή στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, την Κυριακή 28 Μαΐου, με τρεις νεαρούς μουσικούς του Προγράμματος Καλλιτεχνικής Καθοδήγησης της Rolex, μαζί με τις μπάντες τους. Πρώτος καλεσμένος της βραδιάς θα είναι ο Αμερικανός Marcus Gilmore (ντραμς, κρουστά, σένσορες), ο οποίος, παρά το νεαρό της ηλικίας του, μετρά πολλές συνεργασίες με σημαντικά ονόματα της τζαζ σκηνής και συμμετοχές σε περισσότερα από είκοσι άλμπουμ. Τη σκυτάλη θα πάρει το σχήμα της Αιγύπτιας τραγουδίστριας και συνθέτριας Dina Elwedidi, το οποίο συνδυάζει τοπικά και παγκόσμια μουσικά στιλ. Θα ακολουθήσει η εμφάνιση του κουιντέτου του Aurelio Martínez (φωτό) από την Ονδούρα, που ειδικεύεται στις μουσικές παραδόσεις της κουλτούρας των Garifuna, που συγκεντρώνουν επιρροές από την Αφρική, την Καραϊβική και την Ινδία. Μετά τα ξεχωριστά set τους, τα τρία γκρουπ θα τζαμάρουν μαζί στη σκηνή. Ειδικός προσκεκλημένος της διοργάνωσης θα είναι ο Βραζιλιάνος τραγουδιστής και τραγουδοποιός Gilberto Gil.
