Πέντε χορογράφοι του "ODD–Onassis Dance Days" μας μιλούν για όσα θα δούμε στη Στέγη

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση είναι ένα σπίτι για το σύγχρονο πολιτισμό, ώστε οι δημιουργοί να κάνουν αυτό που εκείνοι θέλουν με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες. Ο χορός δεν έμεινε ποτέ έξω από τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό της και το Φεστιβάλ Χορού "ODD–Onassis Dance Days" είναι μια σταθερή δράση, ένα πολυαναμενόμενο ραντεβού που εδώ και δέκα χρόνια μας δίνει την ευκαιρία να αντιληφθούμε πώς εξελίσσεται η σύγχρονη χορευτική δημιουργία, εντός και εκτός συνόρων. Είναι το φεστιβάλ που πυροδοτεί συζητήσεις, παρατηρώντας ποια θέματα απασχολούν τους δημιουργούς και που αποδεικνύει πώς μέσα από το χορό προκύπτουν δυνατότητες, πώς συγχωνεύονται ιδέες, πώς χτίζεται το "μαζί". Σ’ αυτά τα μονοπάτια μας οδηγούν φέτος οι νέες χορογράφοι, Έλενα Αντωνίου, Χαρά Κότσαλη,  Νεφέλη Αστερίου, Ξένια Κογχυλάκη και Μαρίνα Οτέρο , που συμμετέχουν στο φεστιβάλ από τις 2 έως τις 5 Μαρτίου. Τις ρωτήσαμε τι σημαίνει γι' αυτές το "Onassis Dance Days", τι τις ενέπνευσε και με ποιο τρόπο δούλεψαν και προετοίμασαν τα έργα τους για το φεστιβάλ κι εκείνες μας απάντησαν.

Μαρίνα Οτέρο "Fuck me / Love me" 

Είμαι χορεύτρια, σκηνοθέτρια, συγγραφέας… Ένα από τα πρότζεκτ μου είναι να φτιάξω ένα έργο δίχως τέλος σχετικά με τη ζωή μου, στο οποίο είμαι εγώ το αντικείμενο της έρευνάς μου. Έχω ήδη παρουσιάσει κάποια… "κεφάλαιά" του, τρόπον τινά, τα οποία προκύπτουν από αυτή την αναζήτηση και η ιδέα είναι να συνεχίσω να κυκλοφορώ διαφορετικές εκδοχές αυτών των έργων, με την πάροδο του χρόνου, μέχρι τη μέρα που θα πεθάνω. Η προηγούμενη έκδοση αυτού του έργου ζωής ονομάζεται "Fuck Me". Στη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας, επικοινώνησα με τον θεατρικό συγγραφέα Μαρτίν Φλόρες Κάρντενας, προκειμένου να του ζητήσω να επιβλέψει την ανάπτυξη του κειμένου εκείνου του έργου. Καθώς δουλεύαμε πάνω σε αυτό γίναμε φίλοι και αποφασίσαμε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε μαζί το επόμενο έργο. Έτσι προέκυψε το "Love Me". Είναι το μοναδικό έργο αυτού του πρότζεκτ το οποίο συν-σκηνοθέτησα και συν-έγραψα με κάποιο άλλο άτομο. Στην περίπτωσή μας, με τον Μαρτίν. Μου φάνηκε φυσιολογικό να επιτρέψω σε κάποιον άλλον να παρέμβει και να αλλοιώσει την ιστορία, η οποία με τη σειρά της είναι η ίδια μου η ζωή… Να επιτρέψω σε κάποιον να τη συνεχίσει όταν δεν μπορώ εγώ άλλο. Σε αυτό το σημείο δεν μπορώ πλέον να διαχωρίσω το τι είναι μυθοπλασία στη ζωή μου και τι όχι. Παρότι το "Love Me" συσχετίζεται με το "Fuck Me", αποτελεί μια εντελώς διαφορετική πρόταση: Το "Fuck Me" είναι μια "μεγάλη παράσταση” σχετικά με τη ζωή μου… Έρχεται μετά από περιοδεία στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελβετία και την Αργεντινή… Σε μεγάλα θέατρα…

Ενώ το "Love Me" είναι ένα έργο δωματίου, που προέκυψε από μια διαδικασία στην οποία μόνο ο Μαρτίν κι εγώ συμμετείχαμε. Όταν κάναμε τις πρώτες σκέψεις για αυτό, είχε ήδη κηρυχθεί η κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης στην Αργεντινή και τα θέατρα ήταν κλειστά. Συναντιόμασταν σε έναν ανεξάρτητο χώρο που διατηρεί ο Μαρτίν στο Μπουένος Άιρες και εκεί δόθηκε και η πρεμιέρα της πρώτης εκδοχής. Το έργο είναι ένα σόλο που ασχολείται με τη βία που κουβαλάω μέσα μου. Το κείμενο, με τη σειρά του, ξαναγράφεται κάθε φορά που μετακινώ αυτό το μικροσκοπικό σώμα. Η πρώτη εκδοχή του "Love Me" στο Μπουένος Άιρες βασίστηκε σε έναν αποχαιρετισμό από εκείνη τη χώρα της εξορίας την οποία εγκατέλειψα πριν από λίγους μήνες. Η επόμενη εκδοχή που θα παρουσιαστεί στην Ευρώπη είναι οι εξομολογήσεις μιας ξένης, μιας φυγάδας που δραπετεύει· εμείς οι μετανάστες εθιζόμαστε στην απόδραση. Η ταυτότητά μας είναι η πορεία μας, διότι η χώρα που αφήσαμε πίσω μας δεν υπάρχει πλέον.

(Κεντρική Σκηνή "Fuck me" 2 & 3/3, 8.30 μ.μ. διάρκεια: 70 λεπτά, περιλαμβάνει σκηνές γυμνού). "Love me" 4 & 5/3, 8.30 μ.μ, διάρκεια: 55 λεπτά, περιλαμβάνει σκηνές γυμνού και στροβοσκοπικούς φωτισμούς).

Έλενα Αντωνίου "Landscape"

Είναι πάντα  ενδιαφέρον να ταξιδεύει ένα έργο. Να προσαρμόζεται στα δεδομένα του κάθε χώρου. Ειδικά έργα όπως το δικό μας που συμβαίνουν σε άμεση σχέση με τον χώρο και με το πως οι θεατές αντιδρούν ή όχι μέσα σε αυτή τη συγκεκριμένη συνθήκη. Είναι σημαντικό που το ODD στήνει ένα πλαίσιο και ανοίγει ξανά ζητήματα φύλου στην τέχνη. Το "Landscape" έχει παρουσιαστεί μέχρι στιγμής πέντε φορές στην Κύπρο, αλλά αυτή είναι η πιο ιδιαίτερη καθώς η συνάντηση με το Αθηναϊκό κοινό είναι κάτι που το προσδοκούμε ως ομάδα. Το "Landscape" το ενέπνευσε μια μεγάλη ποικιλία αναφορών και συναισθημάτων. Κυρίως όμως προέρχεται από το προσωπικό βίωμα ως γυναίκα στη σύγχρονη εποχή. Από τα απλά ζητήματα της καθημερινότητας μέχρι πιο ψυχαναλυτικά  που αφορούν το τραύμα, τη μνήμη, τη σεξουαλικότητα. Φτιάξαμε ένα τοπίο, που κάθε φορά είναι άλλο. Γιατί όπως λέμε και στο σημείωμα μας, κάθε τοπίο είναι αυτοβιογραφικό. Ένα Φεστιβάλ γεμάτο από γυναικεία τοπία, παράδοξες γυναικείες οντότητες. Ευχαριστούμε ODD.

(Κεντρική Σκηνή 2-5/3, 6.30 μ.μ. Διάρκεια: 51 λεπτά).

 Νεφέλη Αστερίου "bestiaire"

Το Onassis Dance Days, οι τέσσερις συμπυκνωμένες ημέρες χορού στη Στέγη, φέρνουν στο προσκήνιο πέντε δουλειές που δίνουν τους δικούς τους ορισμούς του χορού σήμερα. Καθώς οι κινητοποιήσεις σχετικά με την υποβάθμιση των πτυχίων μας συνεχίζονται και μόλις χθες (24/2) το θέατρο Ολύμπια, το πρώην σπίτι της Λυρικής Σκηνής, τελεί υπό κατάληψη με το πανό του να ζητά "Δώστε χώρο στο χορό”, το να έχω την τύχη να συμμετέχω σε ένα φεστιβάλ χορού γίνεται σχεδόν προνόμιο και καταδεικνύει ακόμα περισσότερο την ανάγκη ίδρυσης κρατικής στέγης χορού. Παράλληλα λοιπόν, με τις αναταραχές και τις διεκδικήσεις, προετοιμάζω για το Onassis Dance Days το "bestiaire", το πρώτο μου προσωπικό έργο. Πρόκειται για ένα σόλο που τρέφεται αρχικά από την ανάγκη μου να συνδεθώ με την ηχώ της μέχρι τώρα πορείας μου ως ερμηνεύτρια. Στο κέντρο του ενδιαφέροντός μου βρίσκεται λοιπόν το χορευτικό σώμα, το δικό μου σώμα και ο τρόπος που καταλαβαίνει και αρθρώνει πολλαπλές κινητικές ταυτότητες. Στην αρχή της έρευνας, δύο αναγνώσεις λειτούργησαν ως σημεία εισόδου για να προσεγγίσω το ζήτημα της ταυτότητας και του πώς αυτή συγκροτείται μπροστά στο βλέμμα. Από τη μία το Femmes animales: Bestiaire métaphorique” της Laure Belhassen, ένας περιεκτικός κατάλογος 55 μεταφορών που χρησιμοποιούνται για να αποδώσουν συγκεκριμένα ζωικά χαρακτηριστικά στο γυναικείο φύλο. Από την άλλη, το κείμενο της ομιλίας του φιλοσόφου Paul B. Preciado στο συνέδριο φροϋδικής ψυχανάλυσης, "Είμαι το τέρας που σας μιλά". Στη συνέχεια, άρχισα να ερευνώ το πώς αυτές οι αναγνώσεις αντηχούν στο σώμα μου, τι καταστάσεις και τι εικόνες παράγουν. Το υλικό που γεννήθηκε άρχισε να αποκτά διαφορετικές ποιότητες και να δημιουργεί απευθύνσεις στο χώρο. Ο ήχος ήρθε έπειτα για να καθορίσει την σύνθεση και να δημιουργήσει χρόνους. Τώρα, προς το τέλος της δημιουργικής διαδικασίας, έχοντας διανύσει την απόσταση από την σύλληψη στην υλοποίηση, προσπαθώ να ακούσω το έργο σαν ένα νέο σώμα και να αφήσω την εμπειρία του να με μεταμορφώσει.

(Μικρή Σκηνή 2/3,  5.30 μ.μ., 3/3, 7.30 μ.μ. Διάρκεια: 35 λεπτά).

Ξένια Κογχυλάκη "Bang Bang Bodies"

Το έργο "Bang Bang Bodies" ξεκίνησα να το δουλεύω στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού MA Solo/Dance/Authorship στο ΗΖΤ του Βερολίνου. Σημείο εκκίνησης υπήρξε το ενδιαφέρον μου για τη σωματική σχέση που  δημιουργείται μεταξύ του ατόμου και του πλήθους και ερωτήματα σχετικά με το τι φέρει τα σώματα μαζί: Υπάρχουν χειρονομίες / πρακτικές στις οποίες τα σώματα έχουν πρόσβαση ευκολότερα μαζί παρά μόνα; Μέσω της πρακτικής του headbanging άρχισα να εξερευνώ απηχήσεις του "συλλογικού" στο σόλο χορευτικό σώμα. Τελικά το έργο προέκυψε ως ανάγκη να δω τις χορογραφικές δυνατότητες που προτείνει αυτή η αντίθεση. Ως ολοκληρωμένο έργο παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο στο φεστιβάλ νέων χορογράφων Tanztage στο Βερολίνο. Για το Onassis Dance Days, ήρθα σε επαφή με μία νέα performer, κάτι που με έκανε να βρω τρόπους μοιράσματος της έρευνας, να εστιάσω στην πρακτική με άλλη ματιά καθώς επίσης και να δω το προσωπικό αντίκτυπο που έχει το συγκεκριμένο κινητικό υλικό σε σχέση με την ιστορία ενός άλλου σώματος. Είναι ένα έργο που φτιάχτηκε σε τελείως διαφορετικό πλαίσιο. Και η αλήθεια είναι ότι η ελληνική πραγματικότητα αυτή τη στιγμή το ξεπερνάει.

Το Onassis Dance Days είναι ένα φεστιβάλ που είναι προγραμματισμένο από καιρό και τυχαίνει να πραγματοποιείται αυτές τις μέρες που ως καλλιτέχνες βιώνουμε μία συλλογική υποτίμηση και παράλληλα μία μαζική συσπείρωση και  ζύμωση της  καλλιτεχνικής κοινότητας. Το προνόμιο του να συμμετέχω στο Onassis Dance Days αλλά και του να παρουσιάζω τη δουλειά μου στα ελάχιστα πλαίσια παρουσίασης χορού στην Ελλάδα με φέρνει σε αμηχανία σχετικά με την ελληνική επικαιρότητα και με κάνει να διερωτώμαι για το τι σημαίνει να βιοπορίζεσαι στην Ελλάδα σήμερα ως χορογράφος/χορευτής/χορεύτρια.

(Μικρή Σκηνή, 2/3, 7.30 μ.μ.  & 3/3, 5.30 μ.μ. Διάρκεια: 45 λεπτά). 

Χαρά Κότσαλη "To Be Possessed"

Είναι μεγάλη μου χαρά και τιμή που έχω την ευκαιρία να παρουσιάσω την πρώτη μου ατομική δουλειά στο πλαίσιο του φεστιβάλ χορογράφων της Στέγης και να μοιραστώ τη σκηνή με πολύ αξιόλογες συναδέλφους. Έχει καταστεί πολυτέλεια για τις δημιουργούς να έχουν χώρο, χρόνο και αξιοπρεπείς αμοιβές για να κάνουν έρευνα και να συνθέσουν την δουλειά τους και συνεπακόλουθα να μπορούν να απασχολήσουν χορεύτριες/ες και συνεργάτριες/ες . To "to be possessed" είναι ένα έργο που αποπειράται να αναστοχαστεί εν κινήσει για το φαινόμενο και τις πρακτικές της πνευματοκαταληψίας, με στόχο να διευρύνει την έννοια πέρα από το θρησκευτικό της συμφραζόμενο. Καταπιάνεται με την καταστατική πολλαπλότητά μας, με τις φωνές που στοιχειώνουν την καθεμία από μας- αλλά και τον υλικό κόσμο- και προσπαθεί να περάσει μέσα από τη μνήμη των αναπαραστάσεων που έχουμε για το δαιμονισμένο σώμα και τελικά να αποσπάσει από τα ντοκουμέντα που εμψυχώνονται επι σκηνής τα κρυφά τραγούδια που ενοικούν μέσα τους. Μιας και μιλάμε όμως για το τι σημαίνει να καταλαμβάνεσαι από το συλλογικό και τι σημαίνει να μην σου ανήκεις ποτέ απόλυτα, θα μου επιτρέψετε να στρέψω την συζήτηση στην κατάσταση που υπάρχει στον κλάδο μας, καθώς βρισκόμαστε ήδη στο δεύτερο μήνα κινητοποιήσεων, παραιτήσεων των διδασκόντων όλων των κρατικών δραματικών σχολών της χώρας, απεργιών των εργαζομένων στις παραστατικές τέχνες και 14 ενεργών καταλήψεων απέναντι στο ΠΔ 85/2022.Στην προετοιμασία αυτού του έργου μου προσφέρθηκε γενναιόδωρα και με εμπιστοσύνη η δυνατότητα να απολαύσω αυτή την "πολυτέλεια" και να αντιληφθώ πόσο σημαντική και αυτονόητη θα έπρεπε να είναι.

Νιώθω, λοιπόν, πάρα πολύ τυχερή για την ευκαιρία που μου δόθηκε, αλλά και αμήχανη για το πόσες/οι συνάδελφοι στερούνται αντίστοιχων δυνατοτήτων και κυρίως για το ότι τα μεγάλα ιδρύματα έχουν έρθει να υποκαταστήσουν το ρόλο που θα όφειλε να παίζει το Υπουργείο Πολιτισμού τόσο στο κομμάτι των παραγωγών, όσο και των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και των υποτροφιών. Να θυμίσω ότι το Υπουργείο Πολιτισμού την περσινή χρονιά για το σύνολο των παραγωγών χορού διέθεσε το ποσό των 400.000 ευρώ. Αυτό μόνο. Και τίποτε άλλο. Ένα φεστιβάλ χορού φαίνεται λοιπόν να είναι μια εξαιρετικά σημαντική ανάσα για τον υποεκπροσωπημένο και τραγικά υποχρηματοδοτημένο χορό, αλλά ταυτόχρονα παραμένει το ελάχιστο. Πρέπει να στηριχτούν πολλοί και διαφορετικοί δημιουργοί και ειδικά όσες και όσοι ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, παλεύοντας με το ασφυκτικό τοπίο της παντελούς απουσίας πολιτιστικής πολιτικής. Και είναι απολύτως απαραίτητο αυτό να μην αφεθεί αποκλειστικά στα ιδιωτικά ιδρύματα, όσο ακόμα είμαστε πολίτες και φορολογούμενες/οι ενός κράτους, που οφείλει να στηρίζει έμπρακτα τον σύγχρονο πολιτισμό και να δημιουργεί ίσες ευκαιρίες για όλους τους εργασιακούς κλάδους.

(Μικρή Σκηνή, 4/3 & 5/3, 7.30 μ.μ. Διάρκεια: 40 λεπτά).