Døcumatism, the AfroGreeks, Ευγενική παραχώρηση Døcumatism, Installation View space of togetherness © Ναταλία Τσουκαλά, ευγενική παραχώρηση ΝΕΟΝ
Ο Σαμουήλ, παρότι η οικογένειά του είναι τρεις γενιές στην Ελλάδα, δεν έχει ακόμη ταυτότητα. Η πρώτη φορά που ένιωσε το ρατσισμό δεν ήταν στο σχολείο ή στη γειτονιά του στον Βύρωνα, αλλά στα 14 του, όταν κατέβηκε με τους φίλους του να πανηγυρίσει για το Euro του 2004 στην Ομόνοια κρατώντας την ελληνική σημαία. Η ιστορία του, όπως τη διηγείται ο ίδιος σε ένα από τα ντοκιμαντέρ του συλλογικού κοινοτικού έργου "the AfroGreeks" των Døcumatism, είναι γροθιά στο στομάχι και, μαζί με αυτές των υπόλοιπων Αφροελλήνων της γενιάς του, από μόνες τους λόγος για να πάει κανείς στην ομαδική έκθεση "Space of togetherness", που διοργανώνει ο οργανισμός ΝΕΟΝ στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου - Σχολείον της Αθήνας - "Ειρήνη Παπά" έως τις 20 Οκτωβρίου. Δεν ακούγεται τόσο θυμωμένος όσο απορημένος και πικραμένος για όλες τις τακτικές που χρειάστηκε να επιστρατεύσει και τους ρόλους που υποδύθηκε (πριν ακόμη γίνει ηθοποιός…) απλώς για να επιβιώσει και να βρει τη θέση του στην ελληνική κοινωνία.
Στο επόμενο βίντεο, η Γκρέις, κοινωνική επιστήμονας και περφόρμερ, μέλος της ομάδας του Døcumatism, διεκδικεί πιο φωναχτά στην οθόνη την αξιοπρέπεια και την ίση μεταχείριση που δικαιούται έχοντας μεγαλώσει, σπουδάσει και εργαστεί στη χώρα μας, και επισημαίνει τη σημασία τού να αρθρωθούν και στην Ελλάδα με όρους εντοπιότητας η αφήγηση και οι διεκδικήσεις των Αφροελλήνων. Να μιλήσουν, όχι μόνο για το ξύλο που τρώνε οι Αφροαμερικάνοι από την αστυνομία στον απόηχο της δολοφονίας του Τζορτζ Φλόιντ, αλλά για το "ξύλο" που τρώνε οι Αφροέλληνες στην καθημερινότητά τους, αρχίζοντας, για παράδειγμα, από τις δημόσιες υπηρεσίες και τον τρόπο που τους μιλούν εκεί.
Αυτό το ξεχωριστό εν εξελίξει αρχείο από τα κάτω, που συνθέτουν πάνω από 200 Αφροέλληνες με το συντονισμό του κινηματογραφιστή Μενέλαου Καραμαγγιώλη, φιλοδοξεί να αποτελέσει μια πρώτη καταγραφή της ιστορίας της αφρικανικής κοινότητας στην Ελλάδα κατά τον 20ό και 21ο αιώνα, ως αναπόσπαστου μέρους της εθνικής αφήγησης και της ελληνικής ιστορίας. Το έργο έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο για τους πρωταγωνιστές του όσο και για τους καλλιτέχνες που το δημιουργούν, καθώς, όπως επισημαίνουν η Γκρέις (Nwoke) και ο Alex Loggovitis στο καλλιτεχνικό τους σημείωμα, οι περισσότεροι από αυτούς είναι καλλιτέχνες που δεν μπορούν εύκολα να βρουν ούτε χώρο ούτε χρόνο για να παρουσιάσουν το έργο τους. "Τα τελευταία χρόνια, μέσω του προγράμματος AfroGreeks, προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά και να γίνουμε ορατοί. Πιστεύουμε ότι η γνώση και η τέχνη δεν πρέπει να φοβούνται τα αόρατα μέρη της πόλης, όπως αυτά στα οποία ζούμε, και χαιρόμαστε που μας καλέσατε να σας συστηθούμε και να σας δείξουμε τι κάνουμε και τι ονειρευόμαστε" γράφουν χαρακτηριστικά στο καλλιτεχνικό τους σημείωμα.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
Μια άλλη αποσιωπημένη ιστορία, αυτή της αλβανικής κοινότητας στην Ελλάδα, φέρνει στο φως η έκθεση "Μια σακούλα γεμάτη τηλεκάρτες" που μόλις εγκαινιάστηκε στο χώρο τέχνης Tavros (μέχρι 28 Σεπτεμβρίου) και βασίζεται σε ένα διαφορετικό εν εξελίξει αρχείο. Η έκθεση είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και της Πρωτοβουλίας για τις Δημόσιες Ανθρωπιστικές Επιστήμες του Ιδρύματος "Σταύρος Νιάρχος" (SNFPHI) στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Αποσπάσματα από συνεντεύξεις μεταναστριών και μεταναστών είναι τοποθετημένα σε "σταθμούς" γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι, μαζί με προσωπικά αντικείμενα και τεκμήρια, όπως τα ρούχα που φορούσε η Βαλμπόνα Χυστούνα όταν πέρασε τα σύνορα ή όλες οι τηλεκάρτες που αγόρασε στη συνέχεια (περίπου 600) για να καλέσει την οικογένειά της στην Αλβανία. Και εδώ, οι ρατσιστικές επιθέσεις το 2004 με αφορμή έναν ποδοσφαιρικό αγώνα Ελλάδας - Αλβανίας (και το πώς τα αθλητικά γεγονότα εξελίχθηκαν σε ένα μαζικό εθνικιστικό αρρενωπό αντιμεταναστευτικό ρεύμα), αλλά και η αφάνταστη γραφειοκρατία για την απόκτηση της ιθαγένειας ή μιας άδειας παραμονής, κάνουν αίσθηση.
"Η ιστορία μας θα είναι πολλές και ατελείωτες εξιστορήσεις. Θα είναι πολύ διαφορετική από την κυρίαρχη αφήγηση και ως τέτοια θα είναι μια αντι-ιστορία. Βασική συνθήκη για να γραφτεί αποτελεί το να τη γράψει η ίδια η κοινότητα. Αντιμετωπίζουμε πολλαπλές και ανταγωνιστικές αφηγήσεις και μνημειακότητες σε σχέση με τη μετανάστευση όπου η κυρίαρχη αφήγηση κατέχει, εάν όχι ολοκληρωτικά, ασφυκτικά τον δημόσιο λόγο. Ενώ διαθέτουμε τα εργαλεία για αυτή την εξιστόρηση, στερούμαστε την πρόσβαση στους αναγκαίους πόρους για να την αναπτύξουμε", μας λέει η Πάτι Βαρδάμη, που συνεπιμελείται την έκθεση μαζί με την Ιλιρίντα Μουσαράι. Ελπίζουμε αυτές οι δράσεις ορατότητας να είναι μόνο η αρχή για την αποκατάσταση των ιστοριών και, βέβαια, των αυτονόητων δικαιωμάτων που ακόμη στερείται μεγάλο μέρος των μεταναστευτικών κοινοτήτων.
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
space of togetherness
Η έκθεση θέτει μερικά από τα πιο πιεστικά ερωτήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ο κόσμος σήμερα. Η μετακίνηση ανθρώπων, πολιτισμών και ιδεών διαμορφώνει την Ευρώπη ως έναν χώρο ροών μέσω της αλληλεπίδρασης και της ανταλλαγής πολιτισμικών διαφορών. Το space of togetherness είναι μια έκθεση για ιστορίες που αποκαλύπτονται όταν διασταυρώνονται οι φυλές, οι πολιτικές, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η έκθεση θα διερευνήσει πώς υφαίνονται στην καθημερινή μας ζωή προκαθορισμένες ιδέες για τον ρατσισμό, την κοινωνική κινητικότητα, τα δικαιώματα των μεταναστών και πώς ενυπάρχει η αίσθηση του ανήκειν, η συνύπαρξη, μέσα από τη διαφορετικότητα της τάξης, της φυλής, του φύλου.
Μια σακούλα γεμάτη τηλεκάρτες
Η μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο που συνδυάζει ιστορία, κοινωνία και πολιτική και είναι μια ευκαιρία για να εξετάσουμε αυτό το σύνθετο ζήτημα μέσα από μια δυναμική και συμμετοχική προσέγγιση. Η έκθεση είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και της Πρωτοβουλίας για τις Δημόσιες Ανθρωπιστικές Επιστήμες του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Πυρήνας της έκθεσης είναι οι προφορικές ιστορίες των μεταναστών, οι οποίες προσφέρουν μια βαθιά και προσωπική εικόνα των εμπειριών τους. Αυτές οι αφηγήσεις φωτίζουν τις προκλήσεις, τα όνειρα και τις στρατηγικές επιβίωσης των μεταναστών στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της χώρας τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Με την ενσωμάτωσή τους στο αρχείο, αυτές οι ιστορίες βοηθούν στη χαρτογράφηση της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, από τις κρατικές πολιτικές και την κοινωνία μέχρι την εργασία, την αλληλεγγύη και τους κοινωνικούς αγώνες. Ταυτόχρονα, αποκαλύπτουν την πραγματικότητα της ρατσιστικής βίας και των προκλήσεων που αντιμετώπισαν οι μετανάστες.
