Δυστυχώς ο ελληνικός κινηματογράφος δεν χαρακτηρίζεται από το είδος της δυναμικής που θα τού επέτρεπε την παραγωγή πολλών αξιόλογων ταινιών κάθε χρόνο - πόσο μάλλον αρκετά αξιόλογων ώστε, μετά από την πορεία τους στις κινηματογραφικές αίθουσες, να διεκδικήσουν και μία θέση στην συλλογή όσων αγοράζουν DVD/Blu-ray για οικιακή προβολή. Όμως ο Παντελής Βούλγαρης δικαιούται να ζητά... διαφορετική μεταχείριση για τα δικά του έργα, καθώς ειδικά από το 2004 και μετά - "Νύφες", "Ψυχή Βαθιά", "Μικρά Αγγλία" - κάθε του φιλμ έχει τιμηθεί από τους περισσότερους κριτικούς και σίγουρα αγαπηθεί από το κοινό. Η πιο πρόσφατη ταινία του, δε, "Το Τελευταίο Σημείωμα", η οποία κυκλοφόρησε εδώ και μερικές ημέρες στην ελληνική αγορά σε DVD και Blu-ray, έχει επιδιωχθεί να προσφέρει οπτικοακουστικό τομέα υψηλότερου επιπέδου απ' ότι στο παρελθόν και περισσότερο ταιριαστό στα δεδομένα των σύγχρονων home cinema. Πώς την αξιολογούμε συνολικά;

Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη επικεντρώνεται σε μια από τις πλέον γνωστές στιγμές της ελληνικής αντίστασης στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο: την εκτέλεση των 200 της Καισαριανής, την 1η Μαΐου 1944 από την γερμανική κατοχή, ως αντίποινα για την δράση της ελληνικής Αντίστασης. Το φιλμ μεταφέρει τον εθατή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου το διάστημα πριν την Πρωτομαγιά του '44 και τού γνωρίζει τους ανθρώπους πίσω από την τραγική ιστορία: τον διερμηνέα του στρατοπέδου, Ναπολέοντα Σουκατζίδη, πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία κι ιδιαίτερα αγαπητό στους συντρόφους του, και του τελευταίου διοικητή του στρατοπέδου, Κάρλ Φίσερ, ο οποίος έχει απέναντί του συμπεριφορά αντιφατική αλλά σε γενικές γραμμές θετική. Η δυναμική και η πολυσήμαντη σύγκρουση ανάμεσα σε αυτούς τους δύο χαρακτήρες αποδεικνύεται τελικά και το στοιχείο-άξονας ολόκληρου του φιλμ.

Ως ταινία αυτή καθ' αυτή "Το Τελευταίο Σημείωμα" λειτουργεί αποτελεσματικά σε όλα τα επίπεδα. Οι Ανδρέας Κωνσταντίνου, Αντρέ Χένικε και Μελία Κράιλινγκ (στον ρόλο της μνηστής του Σουκατζίδη) είναι υπέροχοι στις ερμηνείς τους, λιτοί κι ανεπαίσθητοι μα ουσιαστικοί και σίγουρα πειστικοί κι εκφραστικοί όσο ακριβώς χρειάζεται. Εξαιρετική δουλειά έχει γίνει από τον Σίμο Σαρκετζή στην διεύθυνση φωτογραφίας (μερικά πλάνα είναι σχεδόν ζωγραφικής ομορφιάς), από τον Τάκη Γιαννόπουλο στο μοντάζ (η ροή του φιλμ είναι καλή ακόμη και με την... ενθουσιώδη χρήση του slow motion), τους Σπύρο Λάσκαρη και Ίριδα Ζωϊοπούλου σε σκηνικά και κοστούμια (η απόδοση της εποχής είναι πρακτικά άψογη).

Παρά το γεγονός ότι η ταινία εκ των πραγμάτων δεν μπορεί ν' αποφύγει σε ορισμένα σημεία την υπερδραματοποίηση, στο σύνολό της δεν παύει να είναι μεστή, καλοδουλεμένη, σε άμεση επικοινωνία με τον θεατή σε όλη της την διάρκεια και στην σκέψη του αφού πέσουν οι τίτλοι τέλους. Δεν είναι κάτι που μπορεί να πει κανείς για πολλά φιλμ σήμερα, πόσο μάλλον ελληνικά - εξ ου και τα εύσημα που αξίζουν στον Βούλγαρη και την σύζυγό του, Ιωάννα Καρυστιάνη, για την σκηνοθεσία και το σενάριο μιας τέτοιας ακριβώς ταινίας.