Mike Rafail©
Θεωρήθηκε ο αξιότερος εκπρόσωπος του λεγόμενου Νέου Ρωσικού Δράματος, όμως οι παραστάσεις των έργων του που όλο και πληθαίνουν στην Ελλάδα μαρτυρούν πως έχουμε να κάνουμε με έναν οικουμενικό συγγραφέα, έναν πολίτη του σήμερα, που αποτυπώνει στα έργα του τις δονήσεις και τις κοινωνικοπολιτικές μεταβάσεις του πρώτο τετάρτου του 21ου αι. Στο "Συνέδριο για το Ιράν" που βλέπουμε για πρώτη φορά εδώ ο Ιβάν Βιριπάγεφ τοποθετεί τη δράση στη Δανία και στο πλαίσιο ενός συνεδρίου για το Ιράν· πρόσωπα του έργου είναι ο συντονιστής και οι ομιλητές του συνεδρίου (μία ακτιβίστρια δημοσιογράφος, μία πρώην τηλεοπτική παρουσιάστρια, ένας πάστορας, ένας διευθυντής ορχήστρας, ένας συγγραφέας, ένας καθηγητής ανθρωπιστικών σπουδών, μία Ιρανή ποιήτρια κ.ά.) και περιεχόμενό του οι ομιλίες τους, που λιγότερο ή περισσότερο έμμεσα εμπνέονται από την πραγματικότητα στη χώρα.
Φυσικά, ο Βιριπάγεφ δεν γράφει ένα έργο για το Ιράν, ούτε για τη σύγκρουση Ανατολής και Δύσης, ούτε καν για το δυτικό βλέμμα στην Ανατολή ή για το "μουσουλμανικό ζήτημα", αν και όλα τα παραπάνω τον απασχολούν. Γράφει ένα έργο για τον σημερινό κόσμο, τον οποίο αντιμετωπίζει ως μία ολότητα ("βρισκόμαστε όλοι στην ίδια βάρκα", θα ειπωθεί κάποια στιγμή). Μέσα από τις ομιλίες και τις συγκρούσεις που προκύπτουν μεταξύ των συνέδρων, το "Συνέδριο για το Ιράν" καταλήγει να μιλάει για τη δική μας ζωή και για όλα τα θεμελιώδη ερωτήματα που τη διέπουν: για τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδά της, για τη θρησκεία και τη θρησκευτική συνείδηση, για την αγάπη και την ευτυχία, για την ελεύθερη βούληση και την αλήθεια, για την κρίση της πολιτικής. Κι όσο γίνεται σαφές πως ο συγγραφέας επιτίθεται εναντίον της χώρας του, της Ρωσίας, την ίδια στιγμή τα σχόλιά του "κουμπώνουν" εύστοχα σε τόσα άλλα συστήματα και καταστάσεις – και όχι επειδή οι συντελεστές της παράστασης έχουν προσθέσει κάποιες -λίγες- ονομαστικές αναφορές, αλλά γιατί ο Βιριπάγεφ έχει δημιουργήσει ένα πανανθρώπινο, και απολύτως πολιτικοποιημένο, έργο. Έπειτα, πόσο εύστοχα ειρωνική η επιλογή να τοποθετήσει τη δράση στη "χώρα με τους πιο ευτυχισμένους κατοίκους" για να αναρωτηθεί πάνω στο ίδιο το νόημα της ζωής, στην τύχη του παρόντος και του μέλλοντός μας, θέτοντας το καίριο ερώτημα αν έχουμε την επιλογή –και τη δύναμη- της αλλαγής.
Όλα αυτά μέσα από μια μονολογική δομή, όπου το κομμάτι κάθε ομιλητή συνιστά μια αυτόνομη περφόρμανς, αλλά και μέρος ενός δραματουργικού συνόλου, που "ρουφάει" τον θεατή μέσα του. Υπάρχουν και σημεία που το έργο τείνει να αποδειχτεί κουραστικό μέσα στο επαναλαμβανόμενο μοτίβο του, καθώς οι ομιλίες διαδέχονται η μία την άλλη, όμως εκεί έρχεται η σκηνοθεσία του Χρήστου Θεοδωρίδη και οι δέκα εξαίσιες ερμηνείες να δείξουν πώς μία παράσταση τόσο "στατική" μπορεί να είναι τόσο σαρωτική. Η παράσταση διαρρηγνύει το ψυχρό πλαίσιο του επιστημονικού συνεδρίου τόσο στο επίπεδο της όψης (η Τίνα Τζόκα προτιμάει αντί του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος τη δημιουργία "σπιτικής" ατμόσφαιρας και εισάγει στη σκηνή εννέα άνετες πολυθρόνες και ένα μικρό ξύλινο γραφείο, ενώ τη βοηθούν οι ζεστοί φωτισμοί του Τάσου Παλαιορούτα) όσο και της κίνησης (η χορογραφία είναι της Ξένιας Θεμελή): δεν είναι μόνο ο εκρηκτικός χορός του φινάλε που προκύπτει από την τελευταία ομιλία, αυτή της Ιρανής ποιήτριας κι οποίος ενώνει τα πρόσωπα σε μια στιγμή συλλογικής σύμπνοιας, έκφρασης και λύτρωσης, αλλά ο υπόγειος παλμός και το αίσθημα του κατεπείγοντος που δονούν τους ηθοποιούς σε κάθε λεπτό της παράστασης. Όσο για τις ερμηνείες, οι ηθοποιοί επιτυγχάνουν να προσδώσουν διακριτή ταυτότητα στους χαρακτήρες τους και οι περισσότεροι απ' αυτούς είναι συναρπαστικοί, καθώς υπερασπίζονται την υποκειμενική αλήθεια του ρόλου τους, ενώ ο λόγος του Βιριπάγεφ κατεβαίνει στην πλατεία ουσιαστικά βιωμένος (τους συνέδρους ερμηνεύουν οι Ελευθερία Αγγελίτσα, Πάρης Αλεξανδρόπουλος, Άρης Λάσκος, Δημήτρης Μανδρινός, Μάριος Μάνθος, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Μιχάλης Πητίδης, Βασίλης Τρυφουλτσάνης και Νίκη Χρυσοφάκη και τον συντονιστή ο Γιώργος Κισσανδράκης).
Περισσότερες πληροφορίες
Το Συνέδριο για το Ιράν
Το πρωτόπαικτο έργο παρακολουθεί ένα συνέδριο στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης για το ιρανικό ζήτημα και τη διένεξη μεταξύ ανατολής και δύσης από εννέα μέλη της πνευματικής ελίτ της Δανίας. Το «Συνέδριο για το Ιράν» μετατρέπεται πολύ γρήγορα σε ένα «Συνέδριο για το Εμείς» και οδηγείται σε μια σύγκρουση διαφορετικών αντιλήψεων σχετικά με το σύμπαν, την ανθρώπινη ύπαρξη και το αιώνιο ερώτημα για το ποιο είναι τελικά το νόημα της ζωής. Περνώντας από τη φιλοσοφία στην επιστήμη και από τη συντηρητική στην προοδευτική σκέψη, το έργο αναζητά τις βαθύτερες αιτίες που μας έχουν οδηγήσει στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, συνδέοντας το «πολιτικό» με το «προσωπικό».
