Ο Τόμας Μπέρνχαρντ είναι μία πολύ ιδιαίτερη περίπτωση συγγραφέα και η Άννα Κοκκίνου, σκηνοθέτρια και ηθοποιός που δεν φοβάται τα δύσκολα, δεν θα μπορούσε παρά να αναμετρηθεί μαζί του. Επιλέγει έργα που διεισδύουν βαθιά στην ανθρώπινη ψυχολογία, παντρεύουν το ρεαλιστικό με το φανταστικό, λογοτεχνικά και θεατρικά διηγήματα ουσιαστικής ανθρωπιάς, την ενδιαφέρουν έργα που κοιτούν κατάματα την υπαρξιακή μελαγχολία του σύγχρονου, σκεπτόμενου Ευρωπαίου. Για όλους αυτούς τους λόγους, η νέα συνάντησή της με τον Αυστριακό Μπέρνχαρντ δεν μπορεί παρά να εξάπτει το ενδιαφέρον ενός γνήσιου θεατρόφιλου. Δέκα χρόνια αφότου πρωταγωνίστησε, το 2012, στο "Ρίττερ, Ντένε, Φος" με τους Δημήτρη Καταλειφό και Ράνια Οικονομίδου στο θέατρο Σφενδόνη, η Κοκκίνου επιστρέφει με τον "Αφανισμό", το τελευταίο έργο του συγγραφέα, που θεωρείται και ένα είδος πνευματικής διαθήκης του.
Η Άννα Κοκκίνου μεταφέρει στη σκηνή τον εσωτερικό μονόλογο ενός άνδρα και η είσοδος στην ψυχική άβυσσο του Φραντς-Γιόζεφ Μουράου επιτυγχάνεται από την αρχή του έργου: από ένα τηλεγράφημα με το οποίο ο ήρωας πληροφορείται τον θάνατο σε ατύχημα των γονιών και του αδελφού του, προσώπων μισητών για εκείνον. Λόγω των συνθηκών αναγκάζεται να επιστρέψει από την αυτοεξορία του στη Ρώμη στην απεχθή του πατρίδα. Εδώ και χρόνια το είχε σκάσει από το Βόλφσεγκ για να γλιτώσει από την οικογένειά του και το σκοτεινό παρελθόν τη πόλης: "όλα εδώ είναι είτε καθολικά είτε ναζιστικά" μεμψιμοιρεί ο Μουράου. Ο "Αφανισμός" είναι μια ευκαιρία να τακτοποιηθούν κάποιοι λογαριασμοί όχι μόνο με τη φιλοσοφία της ζωής στη σύγχρονη εποχή αλλά και με το σύστημα αξιών της, επισημαίνει η σκηνοθέτρια και πρωταγωνίστρια της παράστασης. Για τον Μπέρνχαρντ όλα αυτά είναι υποκρισία, μια ψευδολογία που οδηγεί αθεράπευτα ολοένα σε νέα ψέματα. Ο "Αφανισμός" προτείνει τη διάσωση της ανθρώπινης αλήθειας και αξιοπρέπειας επιχειρώντας έναν εξαγνισμό μέσω μιας εξολόθρευσης, μέσω ενός ανεπίστροφου και άνευ όρων ακρωτηριασμού των πνευματικών ιστών που καταφαγώθηκαν από την αρρώστια.
Ο συγγραφέας
Ο Τόμας Μπέρνχαρντ (1931-1989) έγραψε για καίρια θέματα, προφητεύοντας με αξιοσημείωτη διορατικότητα την πολιτική, κοινωνική και ηθική κατάρρευση της μεταπολεμικής Ευρώπης. Η πολεμική του απέναντι στην αδράνεια των πνευματικών ανθρώπων, στη σήψη της πνευματικής και πολιτικής ελίτ, στην ηθική αποτυχία της τέχνης, της επιστήμης και της οικογένειας τροφοδότησε το πολυπρισματικό του έργο, που αποτελείται από πεζογραφήματα, θεατρικά έργα, μικροδράματα, αλλά και από ένα έργο για μπαλέτο με φωνές και ένα λιμπρέτο για όπερα δωματίου. Πρόκειται για τον συγγραφέα εκείνο που προκαλούσε σταθερά την αυστριακή ηγεσία και τους ανθρώπους του κατεστημένου, σχολιάζοντας τον φασισμό και τα κακώς κείμενα της πατρίδας του, την οποία αποκαλούσε "πολιτιστικό και πνευματικό βόθρο". Η σαρδόνια ειρωνεία του απέναντι στην καλλιτεχνική ματαιοδοξία, την αυτοαναφορικότητα της αυθεντίας και τις έμμονες περί αριστείας είναι επίσης χαρακτηριστική του μοναδικού του ύφους.
Τα θεατρικά του έργα θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ιδιότυπες ιλαροτραγωδίες και συνιστούν μια μεγάλη πρόκληση για τους σκηνοθέτες και τους ηθοποιούς. Ξεχωρίζουν χάρη στο γλωσσικό ύφος που έχει αναπτύξει ο συγγραφέας, καθώς διαρθρώνονται μέσα από χείμαρρους λέξεων, παραληρηματικές επαναλήψεις, εκτενείς μονολόγους, καθώς και από μια επισταμένη επαναληπτικότητα σχολίων και αφορισμών. Στον "Αφανισμό" ειδικά, ο Μπέρνχαρντ δεν κάνει τον απολογισμό των ανθρώπινων και καλλιτεχνικών του εμπειριών, αλλά τις υποβάλλει σε μια ριζική αμφισβήτηση μέσα από έναν γιγαντιαίο μονόλογο που είναι γεμάτος αντιφάσεις, πληγές και τραύματα.
Στην παράσταση του θεάτρου Σφενδόνη, τη δραματουργία συνυπογράφουν οι Μαρία Στεφανοπούλου, Νίκος Φλέσσας και Άννα Κοκκίνου, τη μουσική ο Νίκος Βελιώτης, το σκηνικό και τα κουστούμια η Χλόη Ομπολένσκυ, το σχεδιασμό των φωτισμών ο Τάσος Παλαιορούτας, τις προβολές-video art οι Αιμιλία Μπαλάσκα, Χρήστος Τόλης και Σπύρος Κωτσιόπουλος. Μαζί με την Άννα Κοκκίνου ερμηνεύει ο Τάσος Κωλέτσης.
Περισσότερες πληροφορίες
Αφανισμός
Ο συγγραφέας καταθέτει την ολοκληρωτική του αμφισβήτηση απέναντι στη φιλοσοφία της σύγχρονης ζωής, με αφορμή τον τριπλό θάνατο σε αυτοκινητικό δυστύχημα των γονιών και του αδερφού του ήρωα.
