Ανδρονίκη Αβδελιώτη: "Ο φόβος και οι κρυφές επιθυμίες μπορούν να ανοίξουν έναν άγνωστο κόσμο χωρίς επιστροφή"

Φέτος το ρεπερτόριο του θεάτρου Αγγέλων Βήμα, που κινείται πάνω σε μια διαφορετική θεματική κάθε χρόνο, φέρνει στο προσκήνιο πρωτόπαικτα έργα "Περί μυστηρίων και πνευμάτων" με χώρα αναφοράς τη Ρωσία. Η Ανδρονίκη Αβδελιώτη μάς μίλησε για το μυθιστόρημα της Σίρλεϊ Τζάκσον "Τα πνεύματα του Χιλ Χάους" που διασκευάζει και σκηνοθετεί. Η γοητεία ενός στοιχειωμένου σπιτιού προσελκύει τον καθηγητή Τζον Μόνταγκιου στην απομονωμένη έπαυλη με το όνομα "Χιλ Χάους" με σκοπό την καταγραφή υπερφυσικών φαινομένων, στο γεμάτο σασπένς ψυχολογικό θρίλερ. Η σκηνοθέτρια συμπρωταγωνιστεί με τους Θάνο Κρομμύδα, Μάιρα Ξύδη, Αλεξάνδρα Στεργίου, Κωνσταντίνο Ρόδη. 

Τι σας γοήτευσε στα "Πνεύματα του Χιλ Χάους" της Σίρλεϊ Τζάκσον και αποφασίσατε να το ανεβάσετε;
Τα "Πνεύματα του Χιλ Χάους" ήταν επιλογή της Μαργαρίτας Δαλαμάγκα - Καλογήρου και εντάσσεται στην θεματική ενότητα της σεζόν 2024-25 του θεάτρου Αγγέλων Βήμα, "Περί Πνευμάτων και Μυστηρίων". Μου ανατέθηκε η διασκευή και η σκηνοθεσία του έργου. Είναι ένα πολύ ιδιαίτερο κείμενο. Είναι ένα θρίλερ μυστηρίου αλλά και ένα ψυχογράφημα.

Πότε ανακαλύψατε το έργο για πρώτη φορά; Έχετε δει τις ταινίες του 1963 και του 1999 καθώς και τις πιο πρόσφατες σειρές του Netflix "The haunting of hill house" και "The Haunting of Bly Manor";
Το έργο το γνώρισα όταν μου μίλησε γι' αυτό η Μαργαρίτα Δαλαμάγκα-Καλογήρου και μου παρέδωσε το μυθιστόρημα. Τις δύο ταινίες τις είδα πριν λίγες ημέρες, αφού ανέβηκε η παράστασή μας. Συνήθως διαβάζω ότι έχει σχέση με το έργο και το θέμα, αλλά αποφεύγω να βλέπω την μεταφορά τους στον κινηματογράφο μέχρι την ολοκλήρωση της παράστασης. Τη σειρά δεν την έχω δει μιας και δεν έχω Netflix... Μου έχουν πει ότι δεν είναι πιστή αποτύπωση του βιβλίου της Σίρλεϊ Τζάκσον. Έχουν κρατήσει τους χαρακτήρες, όμως έχουν αλλάξει τις σχέσεις μεταξύ των ηρώων. 

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις στη μεταφορά της ατμόσφαιρας και του μυθιστορήματος στη σκηνή; Σε ποιο βαθμό μείνατε πιστή στο πρωτότυπο κείμενο και πού αποφασίσατε να διαφοροποιηθείτε;
Πάντα το στοίχημα όταν μεταφέρεις ένα μυθιστόρημα στη σκηνή είναι να πετύχεις την ατμόσφαιρα που έχει, όταν πρέπει τις αναλυτικές περιγραφές του γραπτού λόγου, ενός τόσο καλογραμμένου έργου, να τις κάνεις εικόνα, συναίσθημα, ζωή. Το εικαστικό κομμάτι με ενδιαφέρει πολύ. Η εικόνα που θα αντικρίσει ο θεατής, τα σκηνικά και τα κοστούμια, οφείλουν να μας βάζουν σε έναν κόσμο και πάντα ξεκινάω από αυτό. Διαβάζοντας ένα έργο έχω μια αίσθηση για το πώς είναι αυτός ο χώρος και προσπαθώ να τον φέρω στη σκηνή. Σα να ετοιμάζω σκηνικό για ταινία. Και με αυτόν τον τρόπο φωτίζει ο Βασίλης Κλωτσοτήρας, ένας εξαιρετικός συνεργάτης μου, που δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα κάνω δουλειά χωρίς αυτόν. Φυσικά την ατμόσφαιρα ολοκληρώνει ο μουσικός, στα "Πνεύματα του Χιλ Χάους" την  πρωτότυπη μουσική και τον σχεδιασμό ήχου έχει δημιουργήσει ο Διονύσης Σιδηροκαστρίτης. Συνήθως κινούμαι σε έναν ρεαλισμό με κάποια κομμάτια συμβολισμού. Τα τελευταία χρόνια προσθέτω στοιχεία από τη φύση, χώμα, ξύλα, πέτρες. Αισθάνομαι ότι η φύση μάς φέρνει πιο κοντά στην αλήθεια μας. Σχεδόν πάντα ακολουθώ πιστά το πρωτότυπο κείμενο αναζητώντας όμως πληροφορίες και εκτός κειμένου ακριβώς για να το αναδείξω περισσότερο. Μπορεί ως αναγνώστης να μην με ενδιαφέρει εκείνη τη στιγμή να καταλάβω, για παράδειγμα, τι είναι τα φαινόμενα poltergeist, όμως ο θεατής πρέπει να έχει μάθει μέχρι το τέλος της παράστασης. Οπότε προσθέτω πληροφορίες ώστε να λύσουν την όποια απορία και να ενισχύσουν την αγωνία. Σίγουρα η ροή ενός μυθιστορήματος δεν μπορεί να κρατηθεί ίδια όμως οι πληροφορίες που μας δίνονται είναι όλες χρήσιμες. Σε αυτό όμως που εστιάζω πάντα είναι οι χαρακτήρες και αυτό προσπαθώ να αναδείξω. Γιατί τρεις άγνωστοι δέχτηκαν να λάβουν μέρος σε ένα πείραμα; Γιατί παράτησαν την ζωή τους για να κλειστούν σε ένα σπίτι "ψάχνοντας φαντάσματα"; Μέσα από μια τέτοια εξερεύνηση ψυχών βρίσκεις τελικά τον εαυτό σου; Αυτόν που δεν τολμάς να αναζητήσεις στην καθημερινότητα σου; 

"Το πείραμα στα 'Πνεύματα του Χιλ Χάους' ξεκινά όχι για να αποδειχτεί ότι το σπίτι αυτό είναι στοιχειωμένο, αλλά για να μελετήσει την συμπεριφορά του ανθρώπου όταν μπει σε έναν τέτοιο χώρο". 

Πώς ερμηνεύετε το ανοιχτό τέλος του μυθιστορήματος; Επιλέξατε να διατηρήσετε την ίδια αίσθηση αμφισημίας στο τέλος της παράστασης;
Το μυθιστόρημα δεν θα έλεγα πως έχει ακριβώς ανοιχτό τέλος. Σίγουρα επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Αν ένας ήρωας έχει ζήσει ένα περιστατικό, ακόμα και αν είναι ο μόνος που το έχει βιώσει για τους λόγους του, είτε γιατί ήταν πιο δεκτικός, είτε γιατί είχε ανάγκη να συνδεθεί με κάτι, δεν θα μπορούσα να τον αμφισβητήσω. Όπως λέει και ο καθηγητής στο έργο "Δεν ξέρω τι ήταν εδώ χθες βράδυ, σίγουρα κάτι υπήρχε, δεν ήταν της φαντασίας μας". Το πείραμα άλλωστε που ξεκινά από τον καθηγητή ανθρωπολογίας και μελετητή παραφυσικών φαινομένων δεν γίνεται για να αποδείξει ότι το Χιλ Χάους είναι ένα στοιχειωμένο σπίτι, αλλά για να μελετήσει την συμπεριφορά του ανθρώπου όταν μπει σε έναν τέτοιο χώρο, αν ένα ζωντανό ον μπορεί να προκαλέσει "κάτι"... που για τους υπόλοιπους φαντάζει ως παραφυσικό. Και πώς ο φόβος και οι κρυφές επιθυμίες μπορούν να ανοίξουν έναν άγνωστο κόσμο που αν μπει κανείς μέσα σε αυτόν δεν έχει επιστροφή. Νομίζω πως δεν έχει σημασία αν το Χιλ Χάους το έχουν στοιχειώσει οι ψυχές που κάποτε το κατοικούσαν -αυτό ας πούμε ότι είναι το παραμύθι-, αλλά αντιθέτως οι ψυχές των ανθρώπων που είναι στη ζωή και στοιχειώνονται από το παρελθόν τους, από τα λάθη τους, από τις αμαρτίες και από τον πόνο που κουβαλάνε. 

Πιστεύετε ότι το κοινό θα ταυτιστεί περισσότερο με τον τρόμο ή με την ανθρώπινη διάσταση της ιστορίας η οποία μιλάει και για την εσωτερική απομόνωση και τη μοναξιά;
Όπως είπα και πριν το "θρίλερ" είναι το παραμύθι. Το ζητούμενο είναι να ταυτιστούν με την ανθρώπινη διάσταση. Η ανάγκη για αγάπη, για συντροφιά, η αίσθηση ότι ανήκεις κάπου, αυτά μας αφορούν. 

Πιστεύετε ότι τα υπερφυσικά στοιχεία του έργου συμβολίζουν κάτι βαθύτερο; 
Θεωρώ στον κάθε άνθρωπο συμβολίζουν αυτό που έχει ανάγκη ο ίδιος τη δεδομένη στιγμή. Θα έλεγα πως είναι ένα ταξίδι συνειδητότητας.

Αν η Σίρλεϊ Τζάκσον μπορούσε να δει την παράστασή σας, τι πιστεύετε ότι θα σκεφτόταν;
Θέλω να πιστεύω πως θα αντιλαμβανόταν ότι προσεγγίσαμε το υπέροχο κείμενο της με σεβασμό, προσπαθώντας να αναδείξουμε την αλήθεια του και τα βαθύτερα νοήματά του. 

Συστήστε μας τους ήρωες του έργου. 
Είναι ο Τζον Μόνταγκιου, καθηγητής ανθρωπολογίας και μελετητής παραφυσικών φαινομένων, ο οποίος θέλει να μελετήσει τις επιπτώσεις που έχουν στον άνθρωπο τα γεγονότα αυτά, τι τα ενεργοποιεί και αν ένα πνεύμα μπορεί να κατευθύνει ένα ζωντανό ον ή αν μπορεί να κατευθυνθεί από αυτό. Γι' αυτό προσκαλεί στο Χιλ Χάους, την Θίοντορ, που έχει τηλεπαθητική ικανότητα. Είναι μια γυναίκα που προσπαθεί να κρύψει τον σεξουαλικό προσανατολισμό της, τον Λουκ τον μελλοντικό κληρονόμο της οικείας, ο οποίος είναι ένας υλιστής, ένας μπον βιβέρ, την Ελεονώρα Βάνς, η οποία στο παρελθόν έχει βιώσει ένα περιστατικό poltergeist, έχει χάσει πρόσφατα την μητέρα της και έχει μεγάλη ανάγκη να αγαπηθεί, και την δεσποινίδα Ντάντλει η οποία αναλαμβάνει χρέη οικονόμου.