Η περιπέτεια της Ιόλης Ανδρεάδη και του Άρη Ασπρούλη με τον Αρτό, οδήγησε στο να γραφτούν τρία θεατρικά έργα και παρουσιαστούν τρεις παραστάσεις σε σκηνοθεσία της Ιόλης Ανδρεάδη: πρώτα στην Αθήνα –στο Θέατρο Σημείο το 2015 το "Αρτό/Βαν Γκογκ", στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, το 2016, την "Οικογένεια Τσέντι" και στο Θέατρο Τέχνης, το 2022, το "Κόκκαλο". Όλες οι παραστάσεις προσκλήθηκαν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό –στη Νέα Υόρκη το 2023, στη Σόφια και τη Φιλιππούπολη και το 2024 πάλι στη Νέα Υόρκη. Το "Κόκκαλο συνεχίζει την πορεία του στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης "Κάρολος Κουν” (από 16/10), για 4η χρονιά, με πρωταγωνιστή τον Γεράσιμο Γεννατά, σε ένα σόλο όλο ενέργεια, που ξεπερνά κάθε δυσκολία με την οποία μπορεί να ήρθε αντιμέτωπος ο ηθοποιός, καθώς έχουμε να κάνουμε με την ενσάρκωση του Αντονέν Αρτό, του δημιουργού που δεν έχει πάψει να αντηχεί η κραυγή του: "Υποφέρω που το πνεύμα δεν είναι μέσα στη ζωή”. Συνοδοιπόρος, live, σ’ αυτόν τον πολυπρισματικό μονόλογο είναι ο Γιώργος Παλαμιώτης.
Η παράταση "Κόκκαλο" ξεκινάει με μια φανταστική υπόθεση και ο Αρτό, απογοητευμένος, αρνείται την ελευθερία του και επιστρέφει οικειοθελώς στο κελί του του ψυχιατρείου όπου νοσηλευόταν, αποφασίζοντας να ξυπνήσει τα εκφραστικά του μέσα για να μεταμορφωθεί ο ίδιος στον πιο βιρτουόζο περφόρμερ και να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση-ξέσπασμα, μπροστά σε ένα κοινό ανυπόκριτο. Ποια ήταν τα περιστατικά που προκάλεσαν την αντίδραση του; Σύμφωνα με τους δημιουργούς της παράσταση το κουβάρι της ιστορίας ξεδιπλώνεται κάπως έτσι...
Το 1935 ο Αντονέν Αρτώ επινοεί μια εντελώς νέα θεατρική φόρμα, το "Θέατρο της Σκληρότητας", και για να τη βάλει σε εφαρμογή δημιουργεί την παράσταση "Οι Τσέντσι" – μία πεντάπρακτη τραγωδία, για τον ξακουστό, αιμοδιψή και αιμομίκτη κόμη της Ρώμης, που βρέθηκε δολοφονημένος, μ’ ένα στιλέτο στο μάτι, από την ανήλικη κόρη του. Το έργο κάνει πρεμιέρα τον Μάιο της ίδιας χρονιάς, στο θέατρο Folies Wagram στο Παρίσι, και παρά τις προσδοκίες αποτυγχάνει παταγωδώς. Ο Αρτώ αποφασίζει πως δεν θα σκηνοθετήσει ξανά ποτέ, ταξιδεύει ασταμάτητα αναζητώντας τη λύτρωση και στο τέλος συλλαμβάνεται για αλητεία. Το 1938 χαρακτηρίζεται επισήμως ως "παράφρων" και οδηγείται δια της βίας στο ψυχιατρείο, στο οποίο θα παραμείνει έγκλειστος για εννέα χρόνια. Την τελευταία μόνο χρονιά θα υποβληθεί σε περισσότερα από 51 ηλεκτροσόκ. Εκεί αποκτά την εμμονή ότι έρχονται στον ύπνο του και του δηλητηριάζουν τα όνειρα κάνοντας μάγια, εκεί πέφτει σε κώμα και ευτυχώς ξύπνα την ώρα που τον οδηγούν στο νεκροτομείο, εκεί ο ξακουστός ψυχαναλυτής και ψυχίατρος Ζακ Λακάν θα θριαμβολογήσει πως "επιτέλους ο κύριος Αρτώ θεραπεύτηκε και δεν θα χρειαστεί να ξαναγράψει τίποτα πια.
Το 1946 και λίγο πριν τον θάνατό του, αποκτά ξανά ελευθερία κινήσεων, έχοντας υποστεί ωστόσο ανεπανόρθωτες βλάβες από τις επίσημες θεραπευτικές μεθόδους. Οι "Φίλοι του Αντονέν Αρτώ" οργανώνουν μια ειδική βραδιά αφιερωμένη στο έργο του στο Θέατρο "Σάρα Μπερνάρ", αλλά η είσοδος στον ίδιο απαγορεύεται, εξαιτίας του φόβου που προκαλεί η εξασθενημένη του φιγούρα και η πιθανότητα ενός ακόμα θηριώδους ξεσπάσματος, όπως αυτά που συνήθιζε ενώπιων ακροατηρίου και από τα οποία ηρεμούσε μόνο εάν τον φιλούσε ένας φίλος του στο μέτωπο. Ο άνθρωπος τον οποίο συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν στέκεται μόνος έξω από τις κλειστές πόρτες, ενώ σύσσωμη η καλή κοινωνία των Παρισίων απολαμβάνει τις αναγνώσεις των κειμένων του.
Χαρακτηρισμένος ως παράφρων, η ζωή του Αντονέν Αρτό μοιάζει με εκείνη του μάρτυρα. Απομονωμένος στο άσυλο, στήνει από την αρχή το παλιό σκηνικό των "αποτυχημένων" Τσέντσι, φέρνει την ψυχή του στο προσκήνιο, την ξεγυμνώνει και την τραγουδά με πάθος και μαεστρία. Σε ένα ονειρικό τοπίο μνήμης και με το ρυθμό της μουσικής, ακολουθεί την κάθοδο μιας βαθιάς και ανείπωτης εξομολόγησης. Καλλιτέχνης, ιδιοφυής, επαναστάτης, αναθεωρητής, ποιητής, δάσκαλος, παραληρηματικός, επιθετικός, επιληπτικός, αυτοκαταστροφικός και βαθιά, πολύ βαθιά ερωτευμένος και ερωτικός, συνθέτει με τρόπο προβοκατόρικο την τελική του ετυμηγορία απέναντι στον σύγχρονο καθωσπρεπισμό, βγάζοντας τη γλώσσα στην κοινωνική υποκρισία και τις επινοημένες αυθεντίες του καιρού μας και επαναφέροντας το "Θέατρο της Σκληρότητας" στη θέση που του ανήκει: μέσα στις φλογισμένες καρδιές των εξεγερμένων.
Το "Κόκκαλο" συγκινεί με τη δύναμη και την αμεσότητά του, είναι ένα έργο "γροθιά στο στομάχι", διαβάζουμε στην κριτική του "α”. "Η σπουδαιότητα του έργου βρίσκεται στο γεγονός ότι είναι απόλυτα ανθρωποκεντρικό, με λεπτομερειακά ψυχογραφημένο χαρακτήρα που όμως με τη συμβολική του διάσταση ηθογραφεί με ένα τρόπο την κοινωνία του χθες, του σήμερα και ίσως του αύριο”.
Περισσότερες πληροφορίες
Κόκκαλο
Η παράσταση ξεκινάει με την φανταστική υπόθεση ότι, μετά από μια βραδιά προς τιμήν του στην οποία του απαγορευόταν η είσοδος, ο Αντονέν Αρτώ, απογοητευμένος, αρνείται την ελευθερία του και επιστρέφει οικειοθελώς στο κελί του, αποφασίζοντας να ξυπνήσει τα εκφραστικά του μέσα για να μεταμορφωθεί ο ίδιος στον πιο βιρτουόζο περφόρμερ και να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση-ξέσπασμα, μπροστά σε ένα κοινό ανυπόκριτο. Ένα κοινό που θα πλάσει με το μυαλό του. Ένα κοινό που γεννήθηκε για να τον αγαπά. Απομονωμένος στο ψυχιατρικό άσυλο, ο Αρτώ στήνει από την αρχή το παλιό σκηνικό μιας αποτυχημένης του παράστασης και φέρνει την ψυχή του στο προσκήνιο, την ξεγυμνώνει και την τραγουδά με πάθος και μαεστρία. Σε ένα ονειρικό τοπίο μνήμης και με το ρυθμό της μουσικής του περφόρμερ και μουσικού Γιώργου Παλαμιώτη, ακολουθεί την κάθοδο μιας βαθιάς και ανείπωτης εξομολόγησης.