Γιώργος Καραμίχος: "Είναι επείγον να κοιτάξουμε μέσα μας, ο ίδιος ο πλανήτης μας δείχνει πως πρέπει να αποδεχτούμε τη φύση μας"

Ο Γιώργος Καραμίχος έχει μία επιτυχημένη καλλιτεχνική πορεία. Οι επιτυχίες του στο θέατρο, στο σινεμά και στην τηλεόραση δεν του άλλαξαν τον χαρακτήρα, τον έκαναν πιο πλούσιο συναισθηματικά και πιο σκεπτόμενο. Δεν παρεξέκλινε από τις αρχές του, την εντιμότητα, την συμπαράσταση, το δίκαιο και ποτέ δεν σταμάτησε να έχει το θάρρος της γνώμης του πάνω σε κοινωνικά ζητήματα. Είναι τόσο δραστήριος που σε κάνει να νιώθεις οτι ήταν πάντα εδώ. Όμως όχι, ο Γιώργος έχτισε μια καριέρα στο εξωτερικό, διεύρυνε τις εμπειρίες και τις γνώσεις του και μετά από έντεκα χρόνια παίζει, ξανά, σε ελληνική θεατρική σκηνή... "Είμαι πολύ χαρούμενος που παίζω ξανά χρησιμοποιώντας τη μητρική μου γλώσσα" μας είπε "και θέλω να χαρώ τις παραστάσεις στις οποίες παίζω, το "Outro” στο ΠΛΥΦΑ και στο "Μέχρι να ξημερώσει” στο Γκλόρια. Παλιότερα δεν χαιρόμουν τις παραστάσεις μου ποτέ".

Γιατί δεν χαιρόσουν;
Γ. Κ.: Ήμουν πιο μικρός και είχα πολλές αγωνίες. Μετά τα σαράντα χρόνια άρχισα να χαλαρώνω και να απολαμβάνω. Από την εποχή που ήμουν σπουδαστής στο Εθνικό Θέατρο, κανένας καθηγητής δεν μας μάθαινε ότι βασικός στόχος είναι να απολαμβάνεις κι αυτό το κάνεις με την ετυμολογική έννοια του όρου. Δεν μας έδειξαν πώς να αφήνεσαι να το απολαύσεις, ώστε να είσαι αρκετά γενναιόδωρος για να απολαύσει και, το κοινό. Αυτό είναι για μένα το ζητούμενο. 

Αισθανόσουν πως έπρεπε να αποδείξεις κάτι;
Γ.Κ.: Δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα, απλά στην σχολή υπήρχε αυτή η μεγάλη ιδέα ό,τι θα αλλάξουμε τη ιστορία της πολιτικής, της τέχνης…υπήρχε ένα βάρος περίεργο, ένα βάρος το οποίο θέλοντας και μη γίνεται συγκρίσιμο. Ο στόχος δεν πρέπει να έρχεται από το κεφάλι, τη σκέψη, αλλά από την καρδιά και το σώμα. Πρέπει να αφεθείς την ώρα που παίζεις, το μυαλό να λειτουργεί σαν περιφερειακή αντίληψη για τα τεχνικά ζητήματα της παράστασης. Ο ηθοποιός πρέπει να είναι με όλες τις αισθήσεις του στο ρόλο, για να μπορεί το κοινό να αφεθεί και να δει το ρόλο και όχι τον ηθοποιό. Αυτή η διαδικασία δεν διδάσκετε στις σχολές, τουλάχιστον στην Ελλάδα.

Ποιους  Έλληνες δασκάλους σου ξεχωρίζεις;
Γ.Κ.: H Τιτίκα Νικηφοράκη ήταν υπέροχη. Ήταν η μόνη, υπέρ του σώματος, του να το φτιάξεις και να το αφήσεις να κάνει λάθη. Υπήρχαν όμως κι άλλοι σημαντικοί δάσκαλοι. Ο Ιάκωβος Ψαράς και ο Στέφανος Κυριακίδης μας έδιναν κάποιες σοφίες στις οποίες θέλαμε να αφεθούμε. Οι περισσότεροι δάσκαλοι έδειχναν μια τεχνική για το πώς να δημιουργούμε το συναίσθημα, πώς να τονίζουμε τις λέξεις ή το πώς να ανασαίνουμε. Στο τρίτο έτος, άκουσα για πρώτη φορά να μας λένε: "αφήστε το να προκύψει". Κανείς δεν καταλάβαινε τι θα πει αυτό, τότε. Μετά από χρόνια και μέσα από την εμπειρία της διδασκαλίας συνειδητοποίησα τι σήμαινε αυτό. Το μόνο που μπορείς να κάνεις ως ηθοποιός είναι να φτιάξεις το σώμα του ρόλου, το πώς θα τονιστούν οι λέξεις θα προκύψει από το ρόλο. Αν προκύψει από το κεφάλι τότε, ο ηθοποιός τονίζει σ’ όλους τους ρόλους τις λέξεις με τον ίδιο τρόπο.  Υπάρχουν εξαιρετικοί ηθοποιοί και, στην Ελλάδα που δεν μπορείς να τους δεις γιατί παίζουν με τον ίδιο τρόπο τα πάντα.

Είναι ταμπού για έναν καταξιωμένο ηθοποιό να παρακολουθήσει σεμινάριο, εργαστήρι από έναν νεότερο ηθοποιό;
Γ.Κ.: Προφανώς. Ακόμα και στο Λος Άντζελες όταν δίδασκα πρότεινα σε Έλληνες ηθοποιούς να έρθουν στο μάθημα μου δωρεάν, αλλά δεν κατα δεχόντουσαν. Μάλιστα έψαχνα κάποιον να μάθει την τεχνική για να με αντικαθιστά όταν έλειπα σε γυρίσματα. Οι ξένοι ηθοποιοί, όσο καταξιωμένοι κι αν είναι, έχουν άλλη νοοτροπία. Πριν τρεις μήνες ήμουν στο Λονδίνο για σεμινάρια και στο μάθημα συμμετείχε, ως μαθήτρια, πρωταγωνίστρια των παραστάσεων του Τόμας Οστερμάγιερ. Άκουσε για το σεμινάριο και απλά ήρθε να το παρακολουθήσει, ενώ τρέχει με παραστάσεις.

Αν έδινες μια συμβουλή σε μαθητές σου ποια θα ήταν;
Γ. Κ.: Ο ηθοποιός πρέπει να απολαμβάνει την ανάσα του ρόλου. Θα τους έλεγα να βρουν πώς ανασαίνει ο ρόλος, να δουν τον κόσμο μέσα από τα μάτια του ρόλου και να απολαμβάνουν τη συνθήκη ακόμα κι αν δεν είναι ευχάριστη.

Η Γιώτα Φέστα υποδύεται τη μητέρα σου στο "Outro” του Κωνσταντίνου Βασιλακόπουλου. Είναι ηθοποιός μιάς άλλης γενιάς από τη δική σου. Πώς είναι η συνάντηση μαζί της; 
Γ. Κ.: Τη Γιώτα τη θαύμαζα από πάντα γιατί φέρει μια υποκριτική που δεν είναι το σύνηθες. Ξέρει καλά και, το σινεμά γι’ αυτό έχει τόσο ευαίσθητες χορδές. Στις πρόβες υπήρχαν στιγμές που ξεχνιόμουν θαυμάζοντας την. Έχει φοβερή γενναιοδωρία και είναι ανοιχτή σ’ αυτό που θα προκύψει επί της διαδικασίας. Δεν μου έχει ξανατύχει στο θέατρο τέτοια ωραία συνεργασία. Μαζί με τη Γιώτα, που είναι πραγματικά υπέροχο να δουλεύουμε μαζί, είναι θαυμάσια και τα τρία παιδιά, ο Σταύρος Λιλικάκης, η Ιφιγένεια Βαρελά και η Αμαλία Μπαμπλέκη. Όλοι δούλεψαν για να μπουν μέσα στους ρόλους, για να κοιτάξουν τους εαυτούς τους μέσα από το ρόλο. Έχουμε έναν ταλαντούχο σκηνοθέτη ηλικίας 29 ετών. Ο Κωνσταντίνος Βασιλακόπουλος έχει υψηλή αισθητική, οι αισθητήρες του όλοι ανοιχτοί και η διασκευή που έχει κάνει στο έργο είναι εξαιρετική.

Ποια ήταν η πρώτη αίσθηση που σου άφησε το έργο όταν το πρωτοδιάβασες;
Γ.Κ.: Ταξίδευα με το πλοίο για Πάρο και δεν μπορούσα να το αφήσω. Πήγα σε μια γωνιά του πλοίου και έκλαιγα ασταμάτητα. Είναι θαυμαστό το πώς, έχει καταφέρει αυτό το νέο παιδί, να παντρέψει το θεατρικό έργο με το σήμερα της Ελλάδος, της ελληνικής επαρχίας. Το "Outro" είναι βασισμένο στο θεατρικό έργο του Jean - Luc Lagarce, "Juste la fin du Monde”, που μετέπειτα έγινε ταινία (στα ελληνικά: "Ακριβώς το Τέλος του Κόσμου") από τον Xavier Dolan και παρουσιάζει τον κεντρικό ήρωα να επιστρέφει, μετά από χρόνια σπίτι, για να ανακοινώσει στη μητέρα και τα αδέλφια του ότι πεθαίνει από aids. Ο Κωνσταντίνος έκανε κάτι πάρα πολύ έξυπνο, παρουσιάζει τον Λουκά, τον ήρωα που ερμηνεύω, να επιστρέφει στην οικογένεια του, μετά από 15 χρόνια, με όλο το καταπιεσμένο κομμάτι που έχει περάσει, όλη τη κακοποιητική συμπεριφορά των πάντων στην επαρχία, για να κάνει come out, να ανακοινώσει ότι είναι γκέι. Εξού και ο τίτλος "Outro”.  Δυστυχώς, βλέπει ξαφνικά όλη τη σαρκοφαγική κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική οικογένεια, στην κοινωνία που εύκολα κατηγορεί και κατηγοριοποιεί τους άλλους. Όταν ασχολείσαι με τους άλλους δεν έχεις ειδικό βάρος, δεν έχεις ακεραιότητα, δεν βελτιώνεις τον εαυτό σου, δεν βελτιώνεις τη αισθητική σου, δεν βελτιώνεις τις αισθήσεις σου, δεν τις εκπαιδεύεις ώστε να ξέρεις τι είναι καλό να φας, πώς να ντυθείς. Ντύνεσαι όπως ντύνονται όλοι, κάνεις αυτό που κάνουν όλοι και κρύβεις τα δικά σου ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γιατί φοβάσαι ότι  η αλήθεια σου δεν θα είναι ανεκτή. Αγωνιάς αν θα σε αγαπήσουν οι άλλοι και αυτό φαίνεται σε μια ατάκα του έργου που λέει: "Αν θέλεις να αγαπηθείς, εδώ στο χωριό, πρέπει να κρύψεις την αλήθεια για τον εαυτό σου και να εργαστείς σκληρά για να είσαι αξιαγάπητος". 

Είναι τόσο αλήθεια αυτό! Η εικόνα παίζει τον πρώτο ρόλο σήμερα.
Γ.Κ.: Πρέπει να είσαι ένα καρναβάλι του εαυτού σου εφόσον ντύνεσαι κάτι άλλο από αυτό που είσαι. Το καρναβάλι έχει και κάτι κανιβαλιστικό, γελοιοποιείσαι, σταματάς να είσαι ο εαυτός σου, αρχίζεις να αλλάζεις τα φυσικά σου χαρακτηριστικά. Οι άνθρωποι πλέον, θα μπορούσαν να αλλάξουν τα πάντα προκειμένου να εξυπηρετήσουν αυτό που νομίζουν ότι θα είναι αρεστό και όχι αυτό που τους κάνει ευτυχισμένους. Είναι ένα πολύ βαθύ έργο! Αν πετύχει το πείραμα, όσοι το δουν θα το αγαπήσουν.

Σε ποιο επίπεδο είναι πειραματικό αυτό που κάνετε;
Γ. Κ.: Είναι πειραματικό σαν σκηνική φόρμα γιατί υπάρχει μια κάμερα ζωντανά. Ο Κωνσταντίνος δημιουργεί ένα κόσμο πολύ ιδιαίτερο όπου οπτικά, οι θεατές έχουν πρόσβαση σε ένα συγκεκριμένο μέρος της σκηνής ανάλογα με το πού κάθεται ο καθένας. Τα υπόλοιπα τα βλέπουν από την κάμερα που γράφει live. Είναι πάρα πολύ δύσκολο τεχνικά, ένα λάθος να συμβεί μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Είναι μετρημένο ρυθμολογικά και στα λόγια δεν αλλάζουμε ούτε, και. Υπάρχουν κάποιες σκηνές που είναι σαν να βλέπεις το αρνητικό μιας φωτογραφίας. Αντί να παίξουμε το προφανές, παίζουμε καθαρά το υποσυνείδητο του ρόλου, το πώς βλέπει ο ρόλος τον κόσμο. Δουλέψαμε σκληρά και την τρίτη εβδομάδα των προβών πήγαμε στην Νίσυρο. Κλείσαμε το σχολείο του χωριού, στον Εμπορειό, και κάναμε πρόβες για μια εβδομάδα. Μέναμε στο σπίτι όλοι μαζί, όλη η οικογένεια της παράστασης. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να παίξεις όταν γνωρίζεις τη μυρωδιά του άλλου γιατί έχεις κοιμηθεί μαζί, έχεις κάνει μπάνιο στη θάλασσα, έχεις φάει, έχεις ιδρώσει έχεις πιει. Δοκιμάζεις αλλιώς τα όρια και αν υπάρχει καλή πρόθεση από όλους. Το να δεις τα όρια είναι πολύ σημαντικό. Είναι η πρώτη που φορά που αισθάνομαι ό,τι δεν χρειάζεται να παίξω, χρειάζεται μόνο να ακούσω και να αντιδράσω.

Είναι ένα έργο που σε κάνει να κοιτάξεις βαθιά μέσα σου;
Γ.Κ.: Αυτό δεν μας το δείχνει μόνο το έργο, αλλά η ίδια η εποχή. Είναι επείγον να κοιτάξουμε μέσα μας, ο ίδιος ο πλανήτης μας δείχνει πως πρέπει να αποδεχτούμε τη φύση μας και να ακούσουμε ο καθένας το δικό του σώμα, να σταματήσουμε τους πολέμους μεταξύ μας και απέναντι στη φύση, να σταματήσουμε την ευκολία. Έχουμε όλα τα γραφήματα γύρω μας, ουρλιάζει ο πλανήτης.

Πώς μπορείς να αντιστρέψεις την πορεία, να αντισταθείς απέναντι στην ευκολία; 
Γ.Κ.: Όπως και στη ψυχανάλυση, παίρνει πολλά χρόνια μέχρι να δεις ότι δεν χρειάζεται να διορθώσεις κάτι. Αρκεί να αποδεχτείς αυτό που ήδη ξέρεις. Αλλά για να παραδεχτείς και να δεχτείς αυτά που ξέρεις, θέλει δουλειά. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας στη μη ευκολία. Βγαίνεις για έναν καφέ με τα παιδιά και είναι όλα παρκαρισμένα μπροστά σε ένα τάμπλετ και σε ένα κινητό. Πηγαίνεις στα πάρκα και είναι τα παιδιά στο καρότσι και έχουν το κινητό στο χέρι. Αυτό είναι η ευκολία του γονιού κι έχει τον εξής κίνδυνο: την έλλειψη ευθύνης. Δεν αναλαμβάνω την ευθύνη να περάσω καλά με το παιδί μου, να δημιουργήσω ουσιαστικές εμπειρίες με το παιδί μου.

Καταλαβαίνω πως δεν μιλάς εκ του ασφαλούς εφόσον είσαι πατέρας. Τι σε ευχαριστεί να κάνεις με τα παιδιά σου;
Γ.Κ.: Με τα παιδιά μου φροντίζω, εδώ και χρόνια, να κάνουμε ελεύθερο κάμπινγκ. Στην αρχή είναι λίγο δύσκολο γιατί το παιδί θέλει κρύο νερό, αλλά δεν υπάρχει ψυγείο, δεν υπάρχει φορτιστής, δεν υπάρχει ταμπλετ, δεν υπάρχει τηλεόραση, δεν υπάρχουν πολλά πράγματα. Το καταπληκτικό είναι πως όσο μεγαλώνουν δεν θα το ζητήσουν.  Ακόμα και να πάρουμε μαζί μας ηλεκτρονικό παιχνίδι, δεν υπάρχει χρόνος να ασχοληθούν μαζί του γιατί με το που θα ξυπνήσουν θα μπουν στο νερό. Μετριέται η μέρα σε βουτιές, φαγητό και το βραδάκι, ανάβεις τον φακό για να διαβάσεις το βιβλίο σου ακούγοντας τη θάλασσα να σε χαλαρώνει και να σε νανουρίζει. Αυτήν την εμπειρία δεν τη ζουν πια τα παιδιά. Είναι μονίμως σε μια πρίζα, φορτίζουν, όπως και οι μεγάλοι.

Τοποθετημένος μπροστά σε μία οθόνη είναι και ο ήρωας που θα ερμηνεύσεις στο "Μέχρι να ξημερώσει” της Γεωργίας Πιερρουτσάκου στο Γκλόρια, από τον Δεκέμβριο; Ποια είναι η υπόθεση;
Γ.Κ.: Το έργο αναδείχθηκε από τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής του "Πορεία" και η παράσταση στο Γκλόρια είναι η  πρώτη μεγάλη δουλειά της Γεωργίας Πιερρουτσάκου που έχει αναλάβει και, τη σκηνοθεσία. Σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, ένας άντρας και μια γυναίκα, συναντώνται για πρώτη φορά. Μοιράζονται τον ίδιο στόχο, έχοντας έρθει σε επαφή σε μια πλατφόρμα γνωριμιών. Αλλά έχουν μόνο μια νύχτα στη διάθεση τους. Υπάρχει μια τεράστια έκπληξη σ’ αυτό το έργο, που δεν μπορώ να σας την αποκαλύψω. Μπορώ όμως να πω, πώς αυτοί οι δύο άνθρωποι συναντιούνται μέσα από μια πλατφόρμα, αλλά όχι για να βρουν σύντροφο. Το κάνουν για να βρουν έναν άνθρωπο, ο οποίος θα τους "απελευθερώσει", θα τους καταλάβει και θα τους νιώσει.

Είναι ένα έργο για τη μοναξιά;
Γ.Κ.: Είναι ένα έργο για την ανθρώπινη φύση, τη ζωή και το θάνατο. Είναι γραμμένο με μια εντυπωσιακή απλότητα για το πώς συναντιούνται δύο άνθρωποι που δεν ξέρουν τίποτα ο ένας για τον άλλον. Ο άνδρας  είναι καθηγητής πανεπιστημίου και η κοπέλα, την οποία ερμηνεύει η Ντάνυ Γιαννακοπούλου, είναι κομμώτρια. Έχει γράψει κάτι πολύ "επικίνδυνο” η Γεωργία Πιερρουτσάκου και για αυτό είπα ναι, απευθείας. Από την παράσταση μπορεί να βγει κάτι πάρα πολύ προφανές, αλλά μπορεί να βγει και κάτι που θα το κουβαλάνε οι θεατές για μήνες. Τίθεται αυτό το περίφημο "αν” της τέχνης. Αν εγώ, ήμουν σε αυτή τη συνθήκη τι θα έκανα; Αυτό το ερώτημα μας κάνει να πάμε στην τέχνη, να δούμε τα παθήματα των άλλων, να γίνουν δικά μας και στη συνέχεια να καθαρίσουμε εμείς. Τελειώνοντας η παράσταση θα αναρωτηθείς: "Εγώ τι θα έκανα εκεί; Θα ήθελα να γίνει κάτι τέτοιο;”.

Σε βάζει και σε μια μεταιχμιακή σχέση με το χρόνο;
Γ.Κ.: Ναι, παίζει πάρα πολύ με το χρόνο και με το χρόνο που τελειώνει.  Όταν βάζεις χρονικό όριο το σώμα, αυτό του αλλάζει τη χημική σύσταση. Αν το παρατηρήσεις είναι εντυπωσιακό! Εγώ το παρατήρησα στο τηλεπαιχνίδι "Πες την Λέξη” που είμαι παρουσιαστής. Παρατηρώντας τους παίκτες ή τους καλεσμένους βλέπω τον τρόπο με τον οποίο παίζουν τα μάτια, τα βλέφαρα, τα αυτιά από τη στιγμή που θα βάλεις χρονόμετρο. Είναι κάτι που ξέρουμε όλοι, αλλά κάνουμε σαν να μην το ξέρουμε. Το κουδούνι του σχολείου δημιουργεί τραύμα, το ξυπνητήρι είναι μια τραυματική διαδικασία. Στην φύση θα έπρεπε να κοιμόμαστε όταν νυχτώνει και να ξυπνάμε όταν ξημερώνει, αυτό είναι το φυσικό. Όλο το υπόλοιπο είναι ένα επίκτητο κομμάτι, το οποίο το έχουμε δημιουργήσει. Ολοι δεν κρινόμαστε από το χρόνο που δημιουργεί ένα κινητό;

Πώς βιώνεις το πέρασμα του χρόνου;
Γ.Κ.: Λέω μια ατάκα στο "Outro”: "Δεν με ανησυχεί το να γερνάω, αλλά το να είμαι γέρος και μόνος, αυτό με τρομάζει". Αυτό, σαν εικόνα θα με τρόμαζε, δεν θα ήθελα να γεράσω μόνος μου. Το πέρασμα του χρόνου, σχεδόν, το απολαμβάνω. Είμαι σε πολύ μεγάλη αλλαγή, προφανώς λόγω της κρίσης της μέσης ηλικίας, αλλά το δουλεύω. Πέρυσι για παράδειγμα αποφάσισα να κάνω νέα πράγματα. Έβαλα στη ζωή μου τα μαθήματα πιάνου και τη γυμναστική!