Η "Προδοσία" του Χάρολντ Πίντερ έρχεται στο Διάχρονο Θέατρο

Το Διάχρονο Θέατρο της Μαίρης Βιδάλη ανοίγει φέτος με ένα εμβληματικό έργο της παγκόσμιας δραματουργίας. Διαχρονικά η γοητεία ενός αρχετυπικού τριγώνου, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για την "Προδοσία” του Χάρολντ Πίντερ, είναι αμείωτη. Στην πρόκληση του ανεβάσματος του έργου που υπογράφει ο χαρισματικός Βρετανός συγγραφέας υπέκυψε ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Βύρων Κολάσης που από τον Νοέμβριο θα μοιραστεί τη σκηνή με την Έμμυ Δημητρακοπούλου και τον ερμηνευτή, τραγουδοποιό και ηθοποιό Κώστα Μπίγαλη, ο οποίος επιστρέφει στη θεατρική σκηνή για δεύτερη φορά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. 

Η "Προδοσία" του νομπελίστα Χάρολντ Πίντερ, ένα από τα έργα του συγγραφέα που είναι αφιερωμένα στην "μνήμη” μαζί με τη "Νεκρή ζώνη" και τους "Παλιούς καιρούς", γράφτηκε το 1978, αφού ο Πίντερ χώρισε με την πρώτη του γυναίκα, Βίβιεν Μέρτσαντ και εξιστορεί στην ουσία την εξωσυζυγική σχέση του με την τηλεπαρουσιάστρια του BBC Τζόαν Μπέικγουελ. Μέσα από το πρίσμα του ερωτικού τριγώνου στην προκειμένη περίπτωση, ο Πίντερ δημιουργεί ένα πολύ ενδιαφέρον σκηνικό παιχνίδι με το χρόνο ανάμεσα σε τρεις ήρωες που εξελίσσεται με κινηματογραφική δομή: τον αινιγματικό σύζυγο Ρόμπερτ (Βύρων Κολάσης), τον παθιασμένο αλλά ταυτόχρονα ανασφαλή και ενοχικό εραστή Τζέρι (Κώστας Μπίγαλης) και την σύζυγο του πρώτου, μια ηρωίδα με περίπλοκο ψυχισμό, την Έμμα (Έμμυ Δημητρακοπούλου). Η παράσταση κάνει πρεμιέρα στις 4 Νοεμβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη έως τις 7 Ιανουαρίου. 

Ένα κατά τα φαινόμενα κλασικό Ιψενικό τρίγωνο, που όμως μέσα από μια αναπάντεχη προσέγγιση των τριών χαρακτήρων, αποκαλύπτει το ανεξιχνίαστο μεγαλείο της ανθρώπινης φύσης και όσα μπορεί να κρατά κρυμμένα κάτω από την επιφάνεια. Η ιστορία διαδραματίζεται μέσα από εννιά σκηνές κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας. Το εύρημα του Πίντερ έγκειται στο ότι τα γεγονότα παρουσιάζονται από το τέλος της προς την αρχή, παρακολουθώντας με αντίστροφη χρονική σειρά όχι μόνο το θυελλώδες ξεκίνημα της παράνομης σχέσης της Έμμας και του Τζέρι, αλλά και όλη την διαδρομή της φθοράς των σχέσεων ανάμεσα και στους τρεις χαρακτήρες. 

Όπως είπε στο "α” ο Βύρων Κολάσης: "Όταν διάβασα για πρώτη φορά το κείμενο του έργου ήξερα ότι θα χρειαστεί χρόνος ώστε να κατανοήσω πλήρως την πολυπλοκότητα των τριών χαρακτήρων του Πίντερ, διότι έχοντας στην παράσταση την διπλή ιδιότητα του σκηνοθέτη και του ηθοποιού θα έπρεπε να συνδυάσω αυτές τις δυο ιδιότητες, έτσι ώστε να μην λειτουργήσει η μια εις βάρος της άλλης, πράγμα που ήξερα ότι δεν θα ήταν εύκολο στο συγκεκριμένο έργο. Μα όσο το εξερευνούσα διαβάζοντας το, ένιωσα την γοητευτική πρόκληση των κρυμμένων νοημάτων κυριολεκτικά σε κάθε μια από τις αριστουργηματικές εννέα σκηνές και αποφάσισα με μια απερίσκεπτη ενθουσιώδη τόλμη να υποκύψω”. 

Τα μυστικά, τα ψέματα, και οι ίντριγκες πρωταγωνιστούν σε αυτό το υπερβατικό ερωτικό τρίγωνο που θα μπορούσαν να είχαν σχέση όλοι με όλους… Όπως ο Πίντερ δεν διστάζει να υπονοήσει δίνοντας μια πλατύτερη έννοια στην λέξη "προδοσία" και ιντριγκάροντας τον θεατή να αναστοχαστεί πάνω στο δικαίωμα του καθενός να  υπερβεί τα δεσμευτικά όρια μιας κοινωνικής σύμβασης, που οι τρεις αυτοί χαρακτήρες με δυσκολία μεν, αλλά παραδομένοι τελικά στο πάθος τους επέλεξαν να μην ακολουθήσουν, όπως σημειώνουν οι συντελεστές.

Η παράσταση βασίζεται στη μετάφραση του Μάριου Πλωρίτη. Τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει η Μπέττυ Λυρίτη, τους φωτισμούς ο Γιώργος Δανεσής και τη μουσική επιμέλεια ο Κώστας Μπίγαλης. 

Σχετικά με τον συγγραφέα

Ο Χάρολντ Πίντερ, συγγραφέας θεατρικών έργων και θεατρικός σκηνοθέτης, έγραψε έργα για θέατρο, ραδιόφωνο, τηλεόραση και ταινίες. Το πρώιμο έργο του συνδέεται με το θέατρο του παραλόγου. Το 2005 κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας καθώς και το Βραβείο Φραντς Κάφκα. Ήταν γνωστός επίσης για τον πολιτικό του ακτιβισμό και την αντίθεσή του στην Αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και τον Πόλεμο στο Ιράκ. Πέθανε από καρκίνο του ήπατος.

Η "Προδοσία" πρωτοπαρουσιάστηκε στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, στο Λονδίνο, το 1978, σε σκηνοθεσία του Πήτερ Χολ. Το 1981 ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν στο Θέατρο Τέχνης.

Μιλώντας στην εφημερίδα The Times το 1959 ο Πίντερ ανέφερε: "Στα έργα μου με απασχολούν κατά κύριο λόγο οι άνθρωποι. Σε πολλά έργα συναδέλφων μου βλέπω το φάντασμα του συγγραφέα να πλανάται πάνω από τους θεατρικούς ήρωες, επιβάλλοντάς μου κάθε στιγμή τι πρέπει να σκεφτώ γι’ αυτούς. Εγώ θέλω, όσο το δυνατόν περισσότερο, να αφήσω τους θεατές να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα, θέλω μόνοι τους να αποφασίσουν για τους χαρακτήρες και τις καταστάσεις, να αποφασίσουν αυτοί αν αυτό που βλέπουν είναι αστείο ή θλιβερό".