Τατιάνα Κίρχοφ: Όσα μάθαμε για τη νέα συγγραφέα, σκηνοθέτρια και ηθοποιό

Πού σε ξέρω;
Πιθανώς να με γνωρίζετε από τη συλλογή διηγημάτων μου "Ιστορίες που (δεν) είπα στον ψυχολόγο μου” (εκδόσεις Πόλις). Πρόκειται για μια συλλογή έντεκα αυτοτελών ιστοριών με ανθρώπους της διπλανής πόρτας, με τους οποίους οι αναγνώστες μπορούν (ελπίζω) να ταυτιστούν. Επιχειρώ να περιγράψω τα προβλήματα της κοινωνίας μας, το άγχος, την κατάθλιψη, τα οικογενειακά σύνδρομα που κουβαλάμε και στην ενηλικίωση, τις ερωτικές μας απογοητεύσεις κ.ά. Πέρσι στο θέατρο επί Κολωνώ δραματοποίησα τα διηγήματα σε ένα αυτοτελές θεατρικό που το κάναμε παράσταση. Ίσως πάλι να με γνωρίζετε και απ’ το θέατρο Eliart, Εργοτάξιο, Πυξίδα και 6 dogs, πριν τα χρόνια του κόβιντ ή απ’ το λίγο πιο μακρινό παρελθόν, τη διαδικτυκακή σειρά "Stick Around” του Αnt1.

Πού αλλού σε βρίσκω;
Από 27 Νοεμβρίου στο θέατρο Μικρός Κεραμεικός με την παράσταση "Σύγχρονες τραγωδίες” που έχω γράψει, παρέα με τον Φώτη Καράλη, κάθε Τετάρτη στις 9.30 το βράδυ. Πρόκειται για ένα έργο εμπνευσμένο από τις τραγωδίες της εποχής μας, από τους πρόσφυγες/ μετανάστες που έρχονται όπως όπως στην Ευρώπη, από τους πολέμους, από τη βία γενικότερα, που φαίνεται να αποτελεί φύση του ανθρώπου- αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας. Με βρίσκετε επίσης στο κέντρο της Αθήνας αλλά και στα προάστια με τα ωραία βιβλιοπωλεία, να τα γυρνάω γύρω-γύρω, για να παρουσιάσω το καινούργιο μου βιβλίο "στο πανηγύρι την έχασα” (εκδόσεις Διόπτρα) και να κάνω challenge τον εαυτό μου ότι μια μέρα θα καταφέρω να μπω μέσα σε βιβλιοπωλείο και να μην ψωνίσω. 

Πες μου κάτι για το θέατρο.
Αυτό που λατρεύω στο θέατρο είναι ότι είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Γεννιέται και πεθαίνει μαζί σου, μπροστά σου. Είναι μια τελετουργία, ας μου επιτραπεί, που συμβαίνει στον ίδιο χρόνο, στον ίδιο τόπο, μαζί με άλλους ανθρώπους, που μεταλαμβανουν την ίδια χρονική στιγμή κάτι συλλογικό και ταυτόχρονα κάτι ξεχωριστό, καθαρά υποκειμενικό, γιατί
ο καθένας μας εισπράττει την τέχνη με τον δικό του τροπο και τα δικά του φίλτρα. Αυτή η ζωντάνια του θεάτρου είναι που με τράβηξε από μικρή στο χώρο και που με κάνει να προτιμώ το θέατρο έναντι όλων των άλλων τεχνών. Η αλληλεπίδραση με τον θεατή τη στιγμή της παράστασης είναι μαγική. Πάντα παίζουμε το "μισό” έργο. Το άλλο "μισό” το φαντάζεται ο θεατής, το χτίζει εκείνος με το μυαλό του, τη φαντασία του, τις αισθήσεις του. Είμαστε μαζί σε αυτό.

Σπούδασες ψυχολογία και θέατρο. Πώς τα συνδυάζεις στη δουλειά σου;
Για να ερμηνεύσεις έναν θεατρικό ήρωα θα πρέπει πρώτα να τον μελετήσεις. Τόσο από ιστορικής πλευράς, πότε έδρασε, σε ποια περιοχή του κόσμου, υπό ποιες συνθήκες, τι είχε προηγηθεί νωρίτερα στον κόσμο και στην περιοχή εκείνη και μπορεί να επηρέασε τον ήρωα και κατ’ επέκταση τον συγγραφέα κτλ. Αλλά και από κοινωνικής και ψυχολογικής πλευράς χρειάζεται να δουλέψεις τον ήρωα σου. Να καταλάβεις ποιος είναι, γιατί δρα έτσι κι όχι αλλιώς, πώς σκέφτεται, πώς συμπεριφέρεται, γιατί λέει αυτά τα λόγια και όχι άλλα, πού απευθύνεται, τι τον ωθεί τελικά να πει αυτή την ιστορία κτλ. Για όλα αυτά χρειάζεται μια εμβάθυνση στην ψυχολογία του ήρωα. Πρέπει να του χτίσεις το πορτρέτο του. Πρέπει να τον ξέρεις. Σε αυτό το σημείο οι σπουδές μου στην ψυχολογία με βοήθησαν πολύ. Να μπορώ να "διαβάζω” πιο εύκολα τους ανθρώπους. Και να επιχειρώ να εισχωρώ πιο βαθιά στον ψυχισμό τους.

Πώς μπήκε το μικρόβιο της σκηνοθεσίας;
Δε θα έλεγα ακριβώς πως σκηνοθετώ. Δεν το έχω κάνει ποτέ με τον ορισμό της λέξης. Ούτε θα το επιχειρούσα. Στερούμαι γνώσεων. Θα έλεγα πως στα θεατρικά έργα που έχει τύχει να έχω γράψει η ίδια, τα έχω "σκηνοθετήσει” με την έννοια ότι ξέρω τι θέλω να πω, πώς να το πω, ώστε να φανεί καλύτερα η ιστορία. Αυτό που ήδη είχα στο μυαλό μου όταν το έγραφα, πώς θα το κάνω τώρα να φανεί πάνω στη σκηνή, να περάσω αυτό που θέλω να πω, να το επικοινωνήσω; Το μισό έργο το γράφω στο χαρτί είναι τα λόγια. Το άλλο μισό είναι ο τρόπος που θα το στήσουμε στη σκηνή. Γι’ αυτό το λόγο σε όλες τις δουλειές μου τη σκηνοθεσία την συνυπογράφει όλη η ομάδα. Θέλω πολύ να ακούω τη γνώμη των συναδέλφων μου. Την οπτική τους. Να με συμπαρασύρει η φαντασία τους. Υπό αυτή την έννοια "σκηνοθετώ” τις παραστάσεις μου.

Πες μου τη μεγαλύτερη αγωνία σου για την παράσταση "Σύγχρονες τραγωδίες”.
Όπως σε όλα τα έργα μου: να καταφέρω να επικοινωνήσω στον θεατή αυτό που θέλω. Και μετά ξέρω ότι θα συμβεί το μαγικό: ο θεατής να καταλάβει και άλλα πράγματα, δικά του πράγματα, που ίσως εγώ ποτέ να μην είχα σκεφτεί. Αλλά θέλω τουλάχιστον να καταφέρω να τον ταξιδέψω στον κόσμο μου και να του πω μια σκέψη μου, κάτι που με προβληματίζει/ τρομάζει/ ανησυχεί. Και να τον κάνω συνοδοιπόρο μου σ’ αυτή την ανησυχία για το μέλλον αυτού του κόσμου.

Τι θέλεις να προσέξουν οι θεατές;
Ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ότι δεν απέχουμε και πολύ από τις αρχαίες τραγωδίες. Έχει και η εποχή μας τους δικούς της σταυρούς. Και δεν πρέπει να περνάνε απαρατήρητοι. Η βία, δυστυχώς, είναι η νοητή γραμμή που μας συνδέει με το παρελθόν. Πόλεμοι, ρατσισμοί, ανθρωποκτονίες, ξεριζωμοί, φόβος, υπήρχαν απ’ τα αρχαία χρόνια και υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Αυτή τη γραμμή με το παρελθόν επιχειρώ να τονίσω. Ότι ουσιαστικά δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα από τότε. Γιατί η βία ενυπαρχει μέσα μας, σαν να αποτελεί δέρμα μας. Είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση. Κι άλλοτε, όσο περίεργο κι αν ακούγεται, μπορεί όντως να μας βοηθήσει- διότι μπορεί να αποτελεί και μια μορφή αντίστασης- κι άλλοτε να μας καταστρέψει. Αν υπάρχει λοιπόν ένας "πρωταγωνιστής” στο έργο μου είναι αυτή: η βία. Δηλαδή αυτή η κρυφή - ή και όχι μερικές φορές- φύση του ανθρώπου.

Αποκάλυψε μου την αγαπημένη σου σκηνή στην παράσταση.
Είναι η στιγμή που μάνα και γιος, οι πρόσφυγες του έργου, αποφασίζουν τελικά να φύγουν απ’ τον τόπο τους, να έρθουν στην Ευρώπη γυρεύοντας ένα καλύτερο μέλλον. Η στιγμή που αποφασίζεις ότι τ’ αφήνεις όλα πίσω, δεν θα ξαναδείς ποτέ τους δικούς σου, το σπίτι σου, τη γη που μεγάλωσες και ανοίγεσαι στο άγνωστο, μ’ αυτόν τον τρόμο που φέρνει κάθε καινούργιο και μ’ αυτή την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.

Ποια παράσταση σε έχει συγκινήσει και τη θυμάσαι;
Η "Τελευταία μάσκα: falimento” του Θ. Τερζόπουλου πριν αρκετά χρόνια στο θέατρο Άττις, η ιστορία μιας πόρνης στην Πάτρα και ο διασυρμός της. Παιγμένο από 6-7 άντρες που ερμήνευαν όλοι την πόρνη σε διαφορετικές στιγμές της ζωής της. Και ο μονόλογος της Ράνιας Οικονομίδου στο θέατρο της οδού Κεφαλληνίας το 2008: αφηγήθηκε μια ιστορία καθισμένη σε μια καρέκλα, πλέκοντας, χωρίς να κουνηθεί καθόλου και χωρίς να μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από πάνω της.

Τι αγαπάς και τι δεν σου αρέσει στην Ελλάδα σήμερα;
Αγαπάω τον ήλιο και τη θάλασσα. Αγαπάω τη φύση. Έχουμε ένα εκπληκτικό φυσικό τοπίο με πολλές αντιθέσεις, έναν καταγάλανο ουρανό, βουνά, δέντρα (όσα έχουν απομείνει), ποτάμια, λίμνες, θάλασσες, ακρογιαλιές. Και έχουμε και ένα ωραίο ατμοσφαιρικό αστικό vibe, πολύ ανήσυχο από θέμα πολιτισμού: πολλές θεατρικές σκηνές, πολλές συναυλίες, μουσεία, βιβλιοπωλεία, εικαστικά κτλ. Από την άλλη οι παθογένειες του ελληνικού κράτους είναι πολλές και δυστυχώς μακροχρόνιες: δεν αντέχω άλλο τις φωτιές το καλοκαίρι, τη δήθεν ανάπτυξη όταν η ακρίβεια είναι στο θεό, το να ζουν οι νέοι με τους γονείς τους μέχρι να παντρευτούν γιατί με το μισθό δεν βγαίνει να νοικιάσεις μόνος σου, την πατριαρχία, την άθλια αρχιτεκτονική των πόλεων μας…

Τι θα μου έλεγες off the record;
Είμαι στη διαδικασία συγγραφής του δεύτερου μυθιστορήματος μου και στη διαδικασία συγγραφής ενός έργου για μικρού μήκους ταινία που θα γυρίσουμε σύντομα. Αυτό σημαίνει ότι εξακολουθώ να είμαι ενεργή παρατηρητής αυτού του κόσμου και του τρόπου που κινείται και προσπαθώ όλες αυτές τις σκέψεις που μου γεννιούνται να τις αποτυπώσω μέσω της τέχνης μου. Είτε με λόγια στο χαρτί, είτε με λόγια στο σανίδι.