Φτερά, λαμπερά κοστούμια και αισθησιασμός: αυτά είναι όσα στερεοτυπικά έρχονται στο μυαλό κάποιου όταν ακούει "burlesque". Παρατηρώντας μια νέα αναδυόμενη τάση που φαίνεται να κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος στο πλουραλιστικό θεατρικό τοπίο της πόλης δεν γίνεται να μην αναρωτηθεί κανείς αν η τέχνη του burlesque επιστρέφει με ανανεωμένη δυναμική αλλά και ποιες είναι οι συνθήκες -ή οι ανάγκες- που ώθησαν σε αυτή την αναβίωση.
Με μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία του αμερικανικού burlesque από τα 20s μέχρι την αρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και από την οικονομική κρίση του 2008 μέχρι την πρόσφατη επαναφορά στην μετα-πανδημική πραγματικότητα, βλέπουμε αν μη τι άλλο ότι η άνθιση, οι απαγορεύσεις και οι αναβιώσεις της συγκεκριμένης μορφής τέχνης συνδέονται στενά με τις κρίσεις και τους κυματισμούς που αυτές προκαλούν. Σήμερα, από την αισθαντική Κίρμπυ της Άννης Θεοχάρη στα τηλεοπτικά "Νούμερα" του Φοίβου Δεληβοριά, τα live cabaret shows του πολύπλευρου Kristof, τα drag/cabaret performances στο "BackDoor" στου Ψυρρή, το – πάντα sold out - "Cabaret Extraordinaire" στο "Red Jasper” παρατηρούμε ότι το νέο-burlesque κύμα έρχεται απ’ ό,τι φαίνεται με νέα χαρακτηριστικά, απότοκα των αναγκών μιας κοινότητας πιο έτοιμης να αγκαλιάσει τα σώματά της.
Πέρα από τη θεατρική εξτραβαγκάντσα, τα έντονα κωμικά και σατιρικά στοιχεία, και το μυστήριο του dark καμπαρέ, που συνθέτουν πραγματικά θεαματικά performances ποιοι εκείνοι είναι οι λόγοι που φέρνουν πίσω το burlesque σήμερα; Η Josephine Ivanova, δημιουργός του Ministry of Tease, της ομάδας που διοργανώνει το μοναδικό σταθερό καμπαρέ στην Ελλάδα, το "Le Cabaret Extraordinaire, The Dark Cabaret" αλλά και οι performers του δραστήριου θεατρικού συνόλο μιλάνε στο "α". Μέσα από τις δικές τους ιστορίες ενδυνάμωσης και απελευθέρωσης μας ανοίγουν ένα παράθυρο στον κόσμο του burlesque, μιας μορφής τέχνης πολύ αναγκαίας, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Ivanova.
Josephine Ivanova, ποια είναι φιλοσοφία σου στο burlesque;
"Η θεία μου κι η μητέρα μου ήταν κλασσικές χορεύτριες κι αν και πολύ νέες χόρευαν στο μπαλέτο του Βαγγέλη Σειλινού στις γνωστές Ελληνικές ταινίες – μιούζικαλ. Η θεία μου ήταν γνωστή με το καλλιτεχνικό όνομα Τζώρτζια Μοράντι κι ήταν από τις πρώτες χορεύτριες που ασχολήθηκε με το burlesque εμφανιζόμενη με τον παρτενέρ της στο θρυλικό καμπαρέ της Αθήνας του ’60 Copa Cabana. Μετά από διθυραμβικές κριτικές πήγε στην Αμερική όπου εργάστηκε στο Λας Βέγκας και τη Νέα Υόρκη. Η μητέρα μου έφυγε στο Παρίσι για σπουδές στην Καλών Τεχνών κι εκεί εμφανιζόταν με το μπαλέτο της Josephine Baker σε καμπαρέ παραστάσεις. Οπότε ο χορός και το burlesque , οι εικόνες της αισθησιακής γυναίκας με τα φτερά, τα στρας και τα υπέροχα κοστούμια ήταν πάντα γύρω μου καθώς μεγάλωνα. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με το burlesque κι ήταν αναμενόμενο να ασχοληθώ κι εγώ με αυτό."
"Το 2008 τέσσερα άτομα ιδρύσαμε τους Athens Swing Cats την πρώτη ομάδα swing χορού στην Αθήνα. Κυριολεκτικά δημιουργήσαμε μια σκηνή από το πουθενά, το ενδιαφέρον ήταν τεράστιο από τον κόσμο για να δει αυτό που κάναμε, γεμίσαμε μαθητές που μάθαιναν να χορεύουν και να ντύνονται με μία συγκεκριμένη αισθητική. Αυτό, με τη σειρά του, γέννησε την ανάγκη για χώρους, όπου θα ακουγόταν αυτή η μουσική, δίνοντας το έναυσμα να δημιουργηθούν μουσικά συγκροτήματα swing. Ήταν μια εποχή όπου αυτό που κάναμε ήταν πρωτοπόρο αλλά μας βοήθησε πολύ το ενδιαφέρον του Τύπου που κατάλαβε πως κάτι καινούργιο ήρθε στην πόλη κι έτσι δίναμε διαρκώς συνεντεύξεις σε μεγάλες εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές. Το burlesque ήταν στην αρχή το δικό μου side project από το 2010. Είχα ουσιαστικά δημιουργήσει μια ομάδα μέσα στην ομπρέλα των Athens Swing Cats διότι δεν υπήρχε καθόλου κοινό για αποκλειστικά burlesque , οπότε το είχα ‘δικαιολογήσει’ ως μέρος της ρετρο-μόδας της εποχής. Τα πρώτα χρόνια οι αντιδράσεις του κοινού ήταν ποικίλες με τάση στον αρνητισμό αλλά δεν το βάλαμε κάτω."
"Το Ministry of Tease ασχολείται αποκλειστικά με την Τέχνη του μπουρλεσκ. Ιδρύθηκε επίσημα το 2018 και σκοπός του είναι η διάδοση της αισθητικής, του χορού και της μουσικής μπουρλεσκ. Παραδίδουμε εβδομαδιαία μαθήματα Burlesque, Heels, Cabaret, Barre a Terre, Drag, Modern Jazz, & Musical Theater ενώ διοργανώνουμε το μοναδικό σταθερό καμπαρέ της Ελλάδας, το 'Le Cabaret Extraordinaire, The Dark Cabaret' σε θέατρα, θεματικά πάρτι αλλά και εμφανίσεις σε μεγάλες σκηνές (π.χ. Μέγαρο Μουσικής Αθηνών) κι έτσι είμαστε στην ευχάριστη θέση να μοιραστούμε το πάθος μας με πολύ κόσμο και να προσφέρουμε στο κοινό την ευκαιρία να βιώσουν εκθαμβωτικές παραγωγές".
"Η φιλοσοφία του Ministry of Tease είναι η στάση ζωής που ακολουθώ και η ίδια. Από την αρχή ήθελα να δημιουργήσω έναν ασφαλή χώρο για γυναίκες όπου θα μπορούσαν ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς να εκφραστούν. Θεωρώ πως δεν υπάρχει όριο στο τί μπορεί μία γυναίκα να καταφέρει εάν αντιμετωπίσει τα θέματα ακόμα κι εμπόδια –τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο- στα οποία η κοινωνία μας έχει υποβάλλει. Εάν ήταν στο χέρι μου θα έβαζα όλες τις γυναίκες να δοκιμάσουν burlesque ! Το burlesque δεν είναι τίποτα άλλο από την Τέχνη του να είσαι σε πλήρη αρμονία με τον εαυτό, την εμφάνιση και τον ερωτισμό σου κι ο σωματότυπος, η ηλικία και το χορευτικό background δεν παίζουν κανέναν απολύτως ρόλο. Είμαστε ερωτικές από τη φύση μας απλά είναι πιο εύπεπτο το να είσαι "κλειδωμένη" παρά ελεύθερη. Για αυτό το λόγο τα μαθήματά μας στηρίζονται όχι μόνο στον χορό αλλά και στη ψυχολογική ενδυνάμωση των συμμετεχόντων όταν αυτό χρειάζεται. Η ομάδα μας λειτουργεί διαδραστικά και η κάθε μία στηρίζει την άλλη. Το πτυχίο μου είναι πάνω στο Lifestyle Medicine, από το ELMO του Βελγίου, και συγκεκριμένα πάνω στη διαχείριση του άγχους μέσα από την Τέχνη, οπότε φροντίζω πάντα να βάζω τις γνώσεις μου σε εφαρμογή. Παράλληλα, έχω δίπλα μου καταξιωμένους επαγγελματίες που στηρίζουν εμπράκτως σε όλο το project. Το ευχάριστο είναι πως είναι μια συλλογική προσπάθεια όλων των μελών κι ακριβώς επειδή καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα safe space στο Ministry of Tease πλέον απευθύνονται όχι μόνο σε γυναίκες αλλά σε οποιονσδήποτε ενδιαφέρεται για έναν εναλλακτικό, ελεύθερο τρόπο καλλιτεχνικής έκφρασης."
"Τα οφέλη είναι πολλά, το κυριότερο η αποδοχή του εαυτού μας. Το burlesque σε μαθαίνει να βλέπεις όχι τους περιορισμούς αλλά τις δυνατότητες σου. Ολοι οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί κι όλοι έχουμε κάτι να δώσουμε αν νιώσουμε πως δεν κρινόμαστε, αν νιώσουμε ενθάρρυνση. Έχουμε μάθει να βλέπουμε την εικόνα του εαυτού μας, μόνο το φαίνεσθαι, αλλά φοβόμαστε να αφεθούμε ελεύθεροι και να δείξουμε και τι νιώθουμε και να αφήσουμε αυτό να μεταβάλλει την εικόνα μας. Το burlesque σε ξεκλειδώνει γιατί σε μαθαίνει να βιώνεις ρόλους που ουσιαστικά είναι πτυχές του εαυτού σου. Στα μαθήματά μας κάνουμε ακριβώς αυτό: μαθαίνουμε τον εαυτό μας."
"Οι παραστάσεις στήνονται για δύο λόγους: πρώτον για να εκφραστούμε εμείς οι ίδιοι δημόσια, για να δοκιμάσουμε τα όρια μας εκθέτοντας τους εαυτούς μας στο κοινό. Κάθε παράσταση είναι και μία μικρή ατομική νίκη, ένα εμπόδιο που ο καθένας μας υπερβαίνει, ένας ενδοιασμός λιγότερος κι η απολαβή είναι τεράστια. Οι αντιδράσεις του κοινού είναι πάντα θετικές αλλά βέβαια το κοινό έρχεται διότι θέλει να δει burlesque και γνωρίζει τι πρόκειται να δει. Το κοινό μας διαρκώς μεγαλώνει κι έτσι δημιουργείται σιγά και σταθερά μία σκηνή burlesque . Όμως, ζούμε σε μια χώρα που είναι σε περίοδο πολιτιστικών και κοινωνικών αλλαγών κι’ έτσι, το να καταρριφθούν στερεότυπα που μας κρατούν πίσω θέλει ακόμα δουλειά."
"Αυτός που θέλει να ασχοληθεί με το burlesque δεν πρέπει να είναι απελευθερωμένος ούτε να μη φοβάται ή ντρέπεται. Πρέπει να νιώθει έτοιμος να θέλει να δοκιμάσει κάτι το διαφορετικό, διασκεδαστικό, να δουλέψει τον εαυτό του χωρίς να εγκλωβίζεται σε εικόνες. Πρέπει να θέλει να γίνει μέλος μιας ομάδας ανθρώπων που έχουν λίγο πολύ τις ίδιες ανάγκες. Η τέχνη κι ειδικά ο χορός είναι εκτόνωση, έκφραση, απελευθέρωση πόσο μάλλον το burlesque , το είδος που έχει να κάνει με τις επιθυμίες μας και τις κρυφές πτυχές μας. Πραγματικά σε αλλάζει σαν άνθρωπο, σε μαθαίνει να αγαπάς τον εαυτό σου κι αυτό το βλέπω σταθερά εδώ και 14 χρόνια."
Όι performer του Ministry of Tease inside-out
"Στο burlesque και ειδικά στη σκηνή μπορώ να είμαι κάποια άλλη· ή ίσως ένα άλλο μέρος αυτού που είμαι στα αλήθεια, χάρη στην στήριξη, την αγάπη και την άνευ όρων αποδοχή των υπέροχων γυναικών που βρίσκονται δίπλα μου ή στα παρασκήνια. Δεν υπάρχει κριτική παρά μόνο απόλαυση και απελευθέρωση: αυτό που θα έπρεπε, δηλαδή, να είναι η "κανονική”, καθημερινή ζωή". Ann D’ Ark
"Απολαμβάνω το αίσθημα δημιουργικής ελευθερίας του stage και την ενεργειακή αλληλεπίδραση με το κοινό. Στο burlesque χαίρομαι τις όμορφες χορογραφίες και χορεύτριες που αναδεικνύουν την ομορφιά αυτή, και ειδικά το είδος αυτού το αγαπημένου μου τσάρλεστον που είναι χορός με σπιρτάδα, χαρά και ωραία τεχνική!" Black Velvet
"Εργαζόμενη σε ένα περιβάλλον σεμνό και τυπικό όπως ο χώρος του φαρμακείου και ερχόμενη από ένα διαφορετικό χορευτικό πεδίο όπως το Αργεντίνικο τάνγκο που λειτουργεί σε ένα πιο αυστηρο πλαίσιο τεχνικής, η τέχνη του burlesque, μου δίνει τη δυνατότητα να εκφράσω τη καλλιτεχνική μου πλευρά μέσα από πιο ελεύθερες και ευέλικτες φόρμες καθώς συνάμα μπορώ να εκφράσω τη θηλυκή μου ενέργεια σε ένα ασφαλές περιβάλλον υπό την καθοδήγηση της εξαιρετικής Josephine, η οποία έχει πλούσια εμπειρία, γνώσεις κ πάθος για την τέχνη του burlesque." Candy Candy
"To burlesque είναι ζωή, χαρά, χορός, έκφραση, τέχνη, απελευθέρωση, και όλα αυτά γίνονται πιο έντονα χάρη στη συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. Αυτό που έχει καταφέρει να δημιουργήσει η δασκάλα μας είναι στην ουσία μία οικογένεια. Νιώθω ότι είμαστε εδώ η μία για την άλλη, δεν υπάρχει body/age ή οποιοδήποτε άλλο shaming, κάτι που δύσκολα βρίσκεις σε μια ομάδα ανθρώπων. Ακόμα κι αν δεν ταιριάζουμε όλες μεταξύ μας, υπάρχει ένα συνολικό δέσιμο χάρη στη δασκάλα μας, το οποίο βγαίνει προς τα έξω και το κοινό το απολαμβάνει μαζί μας. Σε προσωπικό επίπεδο, μάλιστα, η Josephine με έχει βοηθήσει να αποκαταστήσω την σχέση με την κόρη μου, οπότε το burlesque για ‘μένα είναι μια υπέροχη αλλαγή που έγινε στη ζωή μου, ένα κομμάτι που είχα ανάγκη να με συμπληρώσε." La Chatte Rouge
"Η σκηνή burlesque μου δίνει την ευκαιρία να είμαι όποια κάθε φορά επιλέγω να είμαι. Η αίσθηση είναι απελευθερωτική ενώ ταυτόχρονα η ιδέα της "περσόνας" προσφέρει προστασία από την έκθεση. Χαίρομαι που τη γνωρίζω μέσα από ένα σχήμα υποστηρικτικό ώστε να μπορώ να ευχαριστηθώ την εμπειρία του πολύπλευρου και πολυεπίπεδου burlesque, να υποδυθώ ρόλους, να εξερευνήσω δικές μου πλευρές και να συμμετέχω στη… διάδοσή του". Cinnamon Spice
"Μεταμόρφωση, αυτοέκφραση, εξέλιξη, απελευθέρωση με την Josephine μέντορα και αλχημίστρια". Ginger Cookie
"Στο burlesque αυτό που απολαμβάνουμε εμείς, αλλά και το κοινό στις παραστάσεις, είναι η ελευθερία, η αποδοχή όλων των σωματότυπων, σεξουαλικοτήτων, ηλικιών, κτλ. Είμαστε μία δεμένη και υποστηρικτική ομάδα έτοιμη να αγκαλιάσει όλα τα νέα μέλη και όσους έρχονται με διάθεση να παρακολουθήσουν αυτό το κάτι διαφορετικό που έχουμε να προσφέρουμε". Mystic's dream
"Το burlesque είναι απελευθέρωση, είναι ανακάλυψη και αποδοχή του βαθύτερου εαυτού μου. Δεν είναι εύκολη διαδικασία να βγαίνεις από τα "κουτάκια" σου, αλλά σίγουρα είναι λυτρωτική! Η παράστασή μας είναι το μοίρασμα αυτή της εσωτερικής διαδικασίας με το κοινό. Πάνω από όλα, όμως, αυτό που μετράει είναι ότι στο burlesque γνώρισα ανθρώπους σαν και εμένα, ανθρώπους που προσπαθούν και καταφέρνουν να κάνουν το "έξτρα μίλι"... Αυτό και μόνο, είναι αξία ανεκτίμητη!" Lady Fate
"Το burlesque με κάνει να έρχομαι σε επαφή με την εσωτερική μου δύναμη και θηλυκότητα. Με κάνει να νιώθω πως υπάρχει ένας ασφαλής χώρος όπου ο αισθησιασμός, ο ερωτισμός και η σεξουαλικότητα όχι απλά μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα αλλά να γιορταστούν! Βurlesque για μένα σημαίνει ελευθερία και ισότητα για κάθε σωματότυπο και φύλο μέσα από το χορό!" Σεχραζάτ
"Ξεκίνησα μαθήματα burlesque θέλοντας να δώσω στον εαυτό μου τη φροντίδα που έλειψε σε όλους μας την εποχή του Covid. Συνέχισα ως τη δική μου μικρή επανάσταση ενάντια στην αποστειρωμένη εικόνα μιας γυναίκας άνω των 50 ετών πλέον, χωρισμένης μητέρας, επαγγελματικά καταξιωμένης, η οποία μπορεί να είναι και κάτι ακόμα - χορεύτρια. Δικαιώθηκα από τη συμμετοχή μου σε μια καταπληκτική ομάδα γυναικών που μοιραζόμαστε την ίδια λαχτάρα για τη ζωή, τη δημιουργία, τις ίδιες ανησυχίες, και με τις οποίες με ενώνουν πια τόσο σημαντικοί δεσμοί". Toshkanya
Το Le Cabaret Extraordinaire, το μόνο Dark Cabaret Show που διοργανώνεται στην εγχώρια καλλιτεχνική σκηνή επιστρέφει στη σκηνή του "Red Jasper", το Σάββατο 6 Απριλίου. Το Ministry of Tease παρουσιάζει το 6ο επετειακό Cabaret Extraordinaire με αγαπημένα shows και καινούργια performances/solos σε χορογραφία/ επιμέλεια της Josephine Ivanova.
Διαβάστε Επίσης
