Onassis Dance Days: Η Miet Warlop χορογραφεί ένα τραγούδι με αίμα, δάκρυα και ιδρώτα

Ο μετρονόμος χτυπά ασταμάτητα. Ένας περφόρμερ τρέχει σε έναν κυλιόμενο διάδρομο και τραγουδά στο repeat (μεταξύ άλλων στίχων) "Τρέχα… τρέχα να σωθείς μέχρι να πεθάνεις". Η βιολίστρια ισορροπεί σε δοκό, ο κιμπορντίστας πρέπει να κάνει μικρά άλματα για να φτάσει τα πλήκτρα. Η τσιρλίντερ ζητωκραυγάζει για το κοινό, αλλά κανείς δεν την παρακολουθεί. Ο ιδρώτας στάζει, η κούραση γίνεται εμφανής, αλλά οι ερμηνευτές δεν εγκαταλείπουν και συνεχίζουν να κυνηγούν το χρόνο και να επαναλαμβάνουν την επιβεβλημένη πραγματικότητά τους με σισύφεια υπομονή, ακόμα κι αν βρίσκονται στα πρόθυρα να εγκαταλείψουν.

Πριν μάθω περισσότερα για την "καταγωγή" και την πορεία δημιουργίας του "One Song", της χορογραφίας της Βελγίδας δημιουργού Miet Warlop, η πρώτη μου σκέψη πάει στις διαδρομές του πένθους και τα στάδια για να περάσεις μέσα από αυτό. Ή μήπως, τελικά, αφορά την ίδια τη ζωή και την αδιάκοπη ροή και επιμονή της; "Δεν μπορείς να πενθήσεις αν είσαι νεκρός", μου απαντά αποστομωτικά αλλά εγκάρδια η Warlop, στη συζήτηση που έχουμε μέσω Zoom με αφορμή την παρουσίαση της χορογραφίας της στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση στις 24 και 25/2, στο πλαίσιο του Onassis Dance Days. 

Από το ατομικό στο συλλογικό

Το "One Song" δεν είναι μια καινούργια ιδέα της Warlop, αλλά ένα πρότζεκτ που προχωρούσε εσωτερικά παράλληλα με τη ζωή της, μέχρι τη στιγμή που έφτασε η ώρα να μπορέσει να το κοιτάξει κατάματα. Αρχική αφορμή υπήρξε η αυτοχειρία του αδερφού της Γιάσπερ, είκοσι χρόνια νωρίτερα, την οποία όπως είναι φυσικό συνεχίζει να διαχειρίζεται μέχρι σήμερα. Τότε, το 2005, λίγο αφότου αποφοίτησε από την Ακαδημία Καλών Τεχνών της Γάνδης (KASK) χορογράφησε το "Sportband/Afgetrainde Klanken", ως φόρο τιμής στον εκλιπόντα. Στο σήμερα, η πρόσκληση του Μίλο Ράου να γίνει η τέταρτη καλλιτέχνιδα που θα απαντήσει στο ερώτημα του NTGent "Ποια είναι η ιστορία σου ως δημιουργού στο θέατρο;" για τη σειρά αναθέσεων Histoire(s) du Théâtre, της έδωσε την ιδανική αφορμή να σκύψει στο παρελθόν και να κλείσει θριαμβευτικά αυτόν τον κύκλο.

Με το "One Song" κάνει έναν ιδιότυπο απολογισμό της καλλιτεχνικής της διαδρομής: Η ίδια αρνείται να περιχαρακώσει τον εαυτό της σε μια συγκεκριμένη εργασιακή ταυτότητα (visual artist, σκηνοθέτρια, χορογράφος), πόσο μάλλον την τέχνη της, έτσι το αποτέλεσμα που φέρνει στη σκηνή ακροβατεί μεταξύ χορού και αθλητικού μαραθωνίου, εκρηκτικής συναυλίας και περφόρμανς. Τελικά, πρόκειται για ένα παλίμψηστο από δύο σημαδιακές στιγμές της καριέρας της: από την αφετηρία της, στην οποία διοχέτευσε τον πρόσφατο τότε προσωπικό πόνο της, έως την κατακλείδα ενός δημιουργικού κύκλου, στην οποία επανεξετάζει αυτόν τον πόνο υπό το πρίσμα του χρόνου, με θάρρος και ειλικρίνεια, προκειμένου να γίνει συλλογικός και να καταλήξει σε ένα κοινό βίωμα.

Η ανάγκη για εμψύχωση 

Η παράσταση παρουσιάστηκε το 2022 στο Φεστιβάλ της Αβινιόν, όπου και έλαβε διθυραμβικές κριτικές. "Επί μία ώρα στην Αβινιόν πέθαινα", απαντά για την εμπειρία της πρεμιέρας της η Warlop. "Σκεφτόμουν ότι μένει άλλη μισή ώρα, άλλο ένα τέταρτο για να μάθω αν θα τελειώσει η ζωή μου και η καριέρα μου. Γιατί αν η παράσταση ήταν αποτυχία, θα σήμαινε ότι πρέπει να κάνω ένα πισωγύρισμα, θα ακύρωνε τα τελευταία δέκα χρόνια της δουλειάς μου και τελικά θα ήταν ένας καταπέλτης στη ζωή μου". Το χειροκρότημα στο φινάλε του "One Song", με τους θεατές ψυχωμένους από τη θριαμβευτική κραυγή για ζωή στην οποία μετατρέπεται το ένα και μοναδικό τραγούδι της παράστασης κατά την επανάληψή του, παρασέρνει σαν κύμα το κοινό και επιβεβαιώνει την επιλογή της χορογράφου να εκφράσει την ιστορία του εαυτού της μέσα από το τραύμα της και την πορεία της μακριά και παράλληλα με αυτό. 

Η αίσθηση κοινότητας, που προκαλεί το "One Song", είναι αποτέλεσμα όχι μόνο των εικαστικών ιδεών, αλλά και των πρακτικών επιλογών όσον αφορά την επιλογή των ηθοποιών/χορευτών. "Δεν με απασχολούν τόσο οι δεξιότητες του καστ που θα επιλέξω, αλλά η επιθυμία και το πάθος τους γι’ αυτό που κάνουν", μου εξηγεί όταν αναρωτιέμαι πόσο εύκολο ήταν να βρει ανθρώπους που να χορεύουν και να τραγουδούν ασταμάτητα, για μια τόσο κοπιαστική παράσταση, στην οποία η εξουθένωση και ο ιδρώτας είναι κομβικά στοιχεία της. Ένα ακόμα σημαντικό προσόν στους καλλιτέχνες που επιλέγει είναι η δυνατότητα ουσιαστικής επικοινωνίας μαζί τους. Με κάποιους από τους συνεργάτες της έχει δουλέψει και παλιότερα, ενώ άλλοι ήταν φίλοι του αδερφού της. "Ποτέ δεν ανακοινώνω ακρόαση, συνήθως δουλεύω με ανθρώπους που ήδη γνωρίζω. Δεν είμαστε απαραίτητα φίλοι, αλλά συνήθως γινόμαστε μέσα από την τριβή. Θεωρώ ότι η πραγματική δημιουργία προκύπτει όταν σκεφτείς κάτι και το συζητήσεις τυχαία μετά την πρόβα ή στο διάδρομο". Η τσιρλίντερ εμψυχώνει τους αθλητές στη σκηνή/γήπεδο, οι συντελεστές της παράστασης ο ένας τον άλλον προς ένα κοινό όραμα. Και, κάπως έτσι, μια καριέρα κάνει τον κύκλο της και η ζωή συνεχίζεται.