Ορφέας Αυγουστίδης: "Κοιταζόμαστε περισσότερο στα social media απ’ ό,τι παλιότερα στον καθρέφτη"

Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με τον Γιώργο Κουτλή στον "Άσχημο"; 
Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια με τον Γιώργο Κουτλή. Όταν είχε τελειώσει ο Γιώργος τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών γνωριστήκαμε στην πρώτη και τελευταία παράσταση που έπαιξε ο ίδιος, στον "Ρήσο" του Ευριπίδη που είχε σκηνοθετήσει η Κατερίνα Ευαγγελάτου για το Φεστιβάλ Αθηνών. Είχαμε μία επιθυμία να κάνουμε κάτι αν βρίσκαμε ένα έργο να μας συντονίσει και τους δύο και να μας κάνει να κοιτάξουμε προς την ίδια κατεύθυνση. Είναι ένα έργο που μου το αναφέρει πολλά χρόνια γιατί έτσι κι αλλιώς έχει μία αγάπη στον συγγραφέα Μάριους Φον Μάγενμπουργκ, όπως έχουμε δει και από το "Σκύλο, τη νύχτα και το μαχαίρι" που είχε κάνει στο Φεστιβάλ Αθηνών με μεγάλη επιτυχία. Πολύτιμη, βέβαια, υπήρξε η συμβολή της Prime Entertainment στην παραγωγή, όπως συνέβη και για την "Μηχανή του Τούρινγκ". 

"Μήπως χωρίς να υπάρχει πρόβλημα, λόγω του σύγχρονου μοντέλου για το τι είναι το ωραίο και τι το άσχημο, προσπαθεί ο κόσμος να αλλάξει;".

Τι σε γοήτευσε στον "Άσχημο" του Μάριους φον Μάγενμπουργκ;
Αυτό που δεν μπορείς να μη θαυμάσεις στον "Άσχημο" είναι ο ρυθμός και η θεατρικότητά του. Πολλές φορές, ειδικά στα ευρωπαϊκά έργα της τελευταίας εικοσαετίας, υπάρχει μια αίσθηση ότι θα ήταν ωραία να τα έβλεπες στο σινεμά. Ο "Άσχημος" είναι ένα έργο που καταλαβαίνεις ότι είναι φτιαγμένο για το θέατρο. Ένα τοπίο που έχει μπόλικο χώρο για τη συμμετοχή της φαντασίας του κοινού. Παράλληλα, είναι ένα έργο που δίνει τη δυνατότητα στον σκηνοθέτη να παίξει με τα μέσα και τα εργαλεία που τον ενδιαφέρουν και στους ηθοποιούς να πειραματιστούν προς διάφορες κατευθύνσεις. Έπειτα η παραβολή και το "παραμύθι" είναι εκεί για να συνδεθεί ο καθένας ξεχωριστά με ό,τι τον ενδιαφέρει. Βέβαια είναι και τρομακτικά σύγχρονο. Στην παράσταση εστιάζουμε στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται και βιώνει ο κεντρικός ήρωας, ο Λέτε, τα γεγονότα. Γι’ αυτόν είναι συνταρακτικό συμβάν όταν μαθαίνει ότι είναι άσχημος. Είναι πολύ σημαντικό ότι δεν το ξέρει. Και είναι σπαρακτικό ότι μπαίνει στη διαδικασία να αλλάξει γιατί νιώθει ξαφνικά ότι δεν ανήκει εκεί όπου πίστευε. Μετά την επέμβαση που του άλλαξε τόσο πολύ το πρόσωπο, δεν είναι σίγουρος ποιος είναι, αφού δεν αναγνωρίζει καν τον εαυτό του στον καθρέφτη. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί το γεγονός ότι όλος ο κόσμος πηγαίνει και γίνεται ίδιος με αυτόν. Άρα όχι μόνο χάνει τον εαυτό του, αλλά τον βλέπει παντού. Οπότε ένα από τα πιο βασικά θέματα του έργου είναι ο ετεροπροσδιορισμός, όπως και το τι θα πει ομορφιά, πέρα από την εμφάνιση και τις αισθητικές, διορθωτικές παρεμβάσεις. Τι είδους εχέγγυο είναι αυτό σε μια κοινωνία, στην οποία ανήκεις ή δεν ανήκεις αναλόγως αν είσαι ή όχι ό,τι έχει φανταστεί; 

Πολύς κόσμος μπορεί να λειτουργούσε όπως ο Λέτε στην προκειμένη περίπτωση.
Μήπως αυτός είναι ένας τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος σήμερα; Μήπως χωρίς να υπάρχει πρόβλημα, λόγω του σύγχρονου μοντέλου για το τι είναι το ωραίο και τι το άσχημο, προσπαθεί ο κόσμος να αλλάξει;

Το γκροτέσκο υπάρχει έντονα στην παράσταση;
Το γκροτέσκο υπάρχει γιατί υπάρχει και στο μυαλό του ήρωα από ένα σημείο και μετά. Οι μορφές και οι προσωπικότητες που συναντάει είναι διογκωμένες μέσα από τη δική του ματιά. Όταν σιγά σιγά εντάσσεται στην κοινωνία που θέλει να ανήκει, καταλήγει φωτοτυπία της. Η παράσταση ξεκινάει αρκετά οικεία και σιγά-σιγά αρχίζει και αποκτά αυτή τη δύναμη και φυγοκεντρείται, διογκώνεται, γίνεται λίγο πιο εξπρεσιονιστική. 

Ο Λέτε αντιπροσωπεύει τον μέσο άνθρωπο;
Θα μπορούσαμε να το πούμε αυτό, δεν είναι όμως ένας ουδέτερος τύπος, δεν ξεκινάει από το μηδέν. Έχει τη δουλειά του, έχει τις φιλοδοξίες του. Έτσι κινητοποιείται. Μαθαίνει ότι κάποιος θα πάει να παρουσιάσει τη δική του δουλειά και προσπαθεί να μάθει το γιατί. Δεν είναι ένας loser που ξαφνικά γίνεται master. Έχει μια διαδρομή, αλλά καταλήγει πιο χαμηλά από εκεί που τον συναντάμε στην αρχή.

"Το όμορφο το βάζω σε πολλά εισαγωγικά γιατί είναι κάτι διαφορετικό για τον καθένα. Αναρωτιέμαι, όμως, η ομορφιά για ποιο πράγμα είναι εισιτήριο; Για μια επιτυχημένη καριέρα; Σίγουρα πάντως δεν παίζει ρόλο σε μια επιτυχημένη ζωή".

Πιστεύεις ότι το έργο λειτουργεί ως ένας καθρέφτης του ποιοι είμαστε σήμερα;
Το έργο θα μπορούσε να είναι ένας παραμορφωτικός καθρέφτης, μόνο που το είδωλο που παραμορφώνει είναι το δικό μας. Αυτή την περίοδο που ασχολούμαστε με πάρα πολλά πράγματα ταυτόχρονα, χάνουμε συχνά την ουσία μέσα σε όλον αυτόν το θόρυβο. Τα social media είναι ακόμα ένα καζάνι που βράζει και δεν ξέρουμε όταν τελειώσει τι αφρό θα βγάλει πάνω πάνω. Το έργο γράφτηκε το 2008, στο ξεκίνημά τους. Όταν το 2007 το facebook άρχισε σιγά σιγά να γίνεται πιο διαδεδομένο, κανένας δεν είχε φανταστεί τι θα επακολουθούσε. Ο κόσμος κοιτάζεται μέσα από τα φίλτρα των social και μέσα από τις φανταστικές φωτογραφίες που ανεβάζει, περισσότερο από όσο κάποτε κοιταζόταν στον καθρέφτη, και αυτό είναι πρόβλημα. Σήμερα ο κόσμος έχει μάθει να κοιτάζεται στον καθρέφτη υπό τέτοια γωνία και με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μοιάζει με αυτό που έβγαλε φωτογραφία στο instagram. Οριακά δεν έχουμε επίγνωση πώς μας βλέπουν οι άλλοι, όπως αντίστοιχα και ο Λέτε. 

Πιστεύεις ότι σήμερα η ομορφιά παραμένει ένα εισιτήριο;
Νομίζω ότι υπάρχει αυτή η ψευδαίσθηση, αλλά η μοναδικότητα ήταν και θα είναι πάντα αυτό που κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν καλά με τον εαυτό τους και είναι αυτό που πρέπει να αποδεχτούν προκειμένου να κοιμούνται και να ξυπνάνε ήσυχοι. Δεν ξέρω αν είναι εισιτήριο η ομορφιά γιατί, όπως και στον "Άσχημο", αν όλοι είναι το ίδιο όμορφοι, τότε δεν είναι κανείς. Βέβαια το όμορφο το βάζω σε πολλά εισαγωγικά. Γιατί είναι κάτι διαφορετικό για τον καθένα. Αναρωτιέμαι, όμως, η ομορφιά για ποιο πράγμα είναι εισιτήριο; Για μια επιτυχημένη καριέρα; Σίγουρα πάντως δεν παίζει ρόλο σε μια επιτυχημένη ζωή.

Ποια είναι η σχέση σου με τη δημοσιότητα, κάτι που αντιμετωπίζει και ο ήρωας σου;
Ο ήρωας την απολαμβάνει, κάπως αυτή ξεφεύγει από τον έλεγχο του και τον φτάνει στην κορύφωση του ναρκισσισμού του. Η δική μου σχέση με τη δημοσιότητα είναι υπό διαχείριση, πάντα ανάλογα τη συνθήκη. Κάνει κύκλους, φθίνει και μπορεί να επανέλθει με έναν άλλο τρόπο. Σε κάθε στάδιο της ζωής μπορείς να το αντιμετωπίσεις διαφορετικά. Είναι όμως κομμάτι της δουλειάς δεν μπορούμε ούτε να το δαιμονοποιούμε ούτε να επωφελούμαστε από αυτό υπαρξιακά, με την έννοια ότι εγώ δεν θα είμαι εγώ όταν η δημοσιότητα φύγει.

"Έχουμε το ίδιο κορμί, την ίδια φωνή, το ίδιο μυαλό, το οποίο περνώντας ο καιρός κουράζεται, γυμνάζεται, αποκτά εμπειρίες, θέλω, απογοητεύεται. Όλα αυτά μπαίνουν μέσα σε κάθε καινούργιο ρόλο".

Υπάρχει για σένα αξιολογική σειρά μεταξύ τηλεόρασης, σινεμά και θεάτρου;
Ως ηθοποιός το θέατρο σου δίνει χώρο να εκπλήσσεις τον εαυτό σου διαρκώς, οπότε δεν μπορώ να μην το βάλω πρώτο. Δεν μπορώ δηλαδή να μη βάλω πρώτο τον λόγο για τον οποίο νιώθω ότι θα αργήσω πάρα πολύ να κουραστώ από τη δουλειά μου. Και αυτό είναι δώρο. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν απολαμβάνεις την τηλεόραση και το σινεμά με έναν άλλο τρόπο. Στην οθόνη βλέπεις μια ενισχυμένη εκδοχή της στιγμής και της ερμηνείας σου, ένα υπέροχο μοντάζ, μια φανταστική φωτογραφία, με μουσική από κάτω. Είναι πάρα πολύ ωραίο αυτό για έναν ηθοποιό, όπως και το ότι όλοι δίνουν το εκατό τοις εκατό τους, ηθοποιοί, σκηνοθέτης και συνεργείο, για να βγει ένα ωραίο αποτέλεσμα του οποίου είσαι μέρος. Αλλά η διαδικασία, η μαγεία και η έκπληξη που μπορεί να προκύψει από το θέατρο είναι μοναδική για όλους μας. 

Με ποια κριτήρια επιλέγεις ένα ρόλο;
Έχει να κάνει με πολλά διαφορετικά πράγματα. Τα σημαντικότερα είναι οι άνθρωποι με τους οποίους θα δουλέψεις, το έργο και όχι ο ρόλος και οι στόχοι που βάζεις μέσα από αυτό. Προσωπικά μου αρέσει να δοκιμάζω καινούργιες περιοχές χωρίς να σημαίνει ότι μηδενίζω κάθε φορά το κοντέρ γιατί αυτό δεν γίνεται. Έχουμε το ίδιο κορμί, την ίδια φωνή, το ίδιο μυαλό, το οποίο περνώντας ο καιρός κουράζεται, γυμνάζεται, αποκτά εμπειρίες, θέλω, απογοητεύεται. Όλα αυτά μπαίνουν μέσα σε κάθε καινούργιο ρόλο. Με ενδιαφέρει η διαδικασία της δημιουργίας μιας παράστασης και να είμαι κι εγώ ένα μικρό κομμάτι αυτής της μηχανής που κατασκευάζει αυτές τις ιστορίες. Το γεγονός επίσης ότι ένας άνθρωπος μπορεί να δει κάτι μέσα από αυτό και να μετατοπιστεί, σου δίνει την ελπίδα ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα μέσα από την τέχνη και το θέατρο. Η ελπίδα μας κρατάει ζωντανούς, όχι το αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα δεν θα το δούμε πότε. Τα πράγματα κινούνται δεν τελειώνουν. 

"Η οικογένειά μου είχε πάντα θερινό κινηματογράφο. Το Σινέ Αμόρε στην ταράτσα του παλιού θεάτρου και αργότερα το Σινέ Ψυρρή. Μέσα στο σινεμά μεγάλωσα, εκεί ονειρεύτηκα, αυτές ήταν οι εικόνες μου. Με τον "Νεκρό" του Τζιμ Τζάρμους κατάλαβα ότι ο κινηματογράφος είναι κάτι μαγικό".

Ποια είναι η σχέση σου με το σινεμά; Ξέρουμε ότι πάνω σ’ αυτό ήταν οι πρώτες σου σπουδές.
Τελείωσα κινηματογραφική σκηνοθεσία και την τελευταία χρόνια ξεκίνησα παράλληλα τη δραματική σχολή. Η οικογένειά μου είχε πάντα θερινό κινηματογράφο. Το Σινέ Αμόρε στην ταράτσα του παλιού θεάτρου και αργότερα το Σινέ Ψυρρή. Μέσα στο σινεμά μεγάλωσα, εκεί ονειρεύτηκα, αυτές ήταν οι εικόνες μου, αυτό ήθελα να κάνω. Θυμάμαι από τις πρώτες ταινίες που είδα, το "Τέρας" του Ρομπέρτο Μπενίνι, το "Εντ Γουντ" και ο "Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης" του Τιμ Μπάρτον, πολύ έντονες αναφορές της δικής μου γενιάς. Αλλά με τον "Νεκρό" του Τζιμ Τζάρμους κατάλαβα ότι ο κινηματογράφος είναι κάτι μαγικό. Ότι είναι ένας αξεπέραστος κόσμος στον οποίον επιστρέφεις ξανά και ξανά. Θα ήθελα να ζήσω μέσα σε ταινίες, κι όχι μόνο σαν ηθοποιός. Θυμάμαι να πηγαίνω με τον πατέρα μου στις παρουσιάσεις των εταιρειών διανομής και να βλέπουμε σαράντα πέντε λεπτά τρέιλερ από τις ταινίες που θα έφερναν την επόμενη χρονιά. Τώρα υπάρχει μια ενοχή προδοσίας γιατί δεν βλέπω τις ταινίες που θα έπρεπε να δω κατά τη γνώμη μου. Δυστυχώς έχω μπει και εγώ στη σφαίρα του "αχ παλιά τα κάνανε καλύτερα". Πάντα έλεγα ότι εγώ δεν θα γίνω σαν κι αυτούς που λέγανε ότι οι παλιές ταινίες είναι καλύτερες από τις καινούργιες, και το έλεγα αυτό πηγαίνοντας σινεμά έξι φορές την εβδομάδα. Στο Λύκειο που είχα τρέλα, πήγαινα με τον πατέρα μου ή τον κολλητό μου δύο με τρεις φορές την εβδομάδα σινεμά ακατέβατα. Παίρναμε το "αθηνόραμα", που για πάρα πολλά χρόνια δεν υπήρχε να μην το έχω πάνω μου, και κύκλωνα τις προβολές που θα πάω, όχι τις ταινίες γιατί ήταν σχεδόν δεδομένο ότι θα τις έβλεπα όλες. Παλαιότερα δεν έβγαιναν τόσες πολλές την εβδομάδα. 

Που πιστεύεις ότι οφείλεται η επιτυχία του "Σασμού"; Είναι η ιστορία που κέρδισε τον κόσμο;
Δεν έχω ιδέα, όχι γιατί πιστεύω ότι δεν αξίζει, αλλά γιατί αν ξέραμε το μυστικό θα το επαναλαμβάναμε και του χρόνου με κάτι άλλο και πάει λέγοντας. Κάτι συνέβη με το "Σασμό", ο κόσμος το αγάπησε, συνδέθηκε με κάποιους χαρακτήρες. Είναι και μια καθημερινή συνήθεια που σε εθίζει. Το binge watching το μάθαμε όταν μπορέσαμε να έχουμε δέκα επεισόδια μαζεμένα στο χέρι μας. Είναι κι ένα μέρος του φορμάτ αυτό, που είναι τόσο συχνά και με τέτοια συνέπεια. Συνεργαζόμαστε τρία χρόνια αρμονικά. Εγώ το αντιμετωπίζω με ταπεινότητα γιατί είναι κάτι που δεν συμβαίνει συχνά ή μπορεί να μην συμβεί και ποτέ στη ζωή ενός ηθοποιού. Βρισκόμαστε στον τελευταίο χειμένα αυτού του ταξιδιού και είμαι ευγνώμων που είμαι κομμάτι του πλάι σε υπέροχους ηθοποιούς και είναι πολύ ωραίο που μοιραζόμαστε κάτι τέτοιο και με τη μητέρα μου τη Μαρία Τζομπανάκη. 

Να κλείσουμε με το γεγονός ότι είσαι πατέρας πλέον και αυτό έχει σίγουρα επηρεάσει την οπτική σου με όλα αυτά που συμβαίνουν σε κοινωνικό επίπεδο. Τι θα έλεγες ότι σε ανησυχεί περισσότερο;
Αυτή τη στιγμή δεν έχω μία ψυχραιμία για να σου πω ένα πράγμα, θα σου πω όλα. Οπότε δεν μπορείς να ξεκινήσεις να αμύνεσαι σε κάθε τι που σου δημιουργεί τρόμο. Αλλά πάμε παρακάτω, ζούμε, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Προσπαθώ να δώσω τα εφόδια στο παιδί μας τα οποία πιστεύω εγώ ότι θα χρειαστεί. Αν προσπαθήσω να του δώσω δέκα, και πέντε να πάρει από αυτά κάτι θα έχω καταφέρει. 

Οπότε πορεύεσαι με αισιοδοξία;
Περισσότερο με γενναιότητα θα έλεγα.