Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη Jochen Sandig και την χορογράφο Sasha Waltz με αφορμή την site specific τελετουργική παράσταση "Human Requiem in Eleusis", που παρουσιάζεται μέχρι την Κυριακή 1 Οκτωβρίου στον Αρχαιολογικό Χώρο Ελευσίνας με τη συμμετοχή της 60μελούς Χορωδίας Ραδιοφωνίας του Βερολίνου (Rundfunkchor Berlin) σε μουσική διεύθυνση του Gijs Leenaars, στο πλαίσιο της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Η βραβευμένη και πολυταξιδεμένη παράσταση "Human Requiem” που δημιουργήθηκε το 2012 και χαρακτηρίστηκε ως ένας ύμνος των καιρών μας από τους New York Times, βασίζεται στο "Γερμανικό ρέκβιεμ” ("Ein deutsches Requiem") του Johannes Brahms. Το μουσικό έργο μεταστοιχειώθηκε σε ένα πραγματικό διεπιστημονικό "ανθρώπινο ρέκβιεμ”και τώρα βρήκε το "σπίτι” του στην Ελευσίνα, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, σε μια νέα εκδοχή εμποτισμένη με τους μύθους των Ελευσινίων Μυστηρίων. Κείμενο, σώμα, χώρος και ήχος συνενώνονται σε ένα ενιαίο έργο τέχνης που μιλά για τη θνητότητά μας, φέρνοντας στο προσκήνιο τα μεγαλύτερα ερωτήματα της ύπαρξής μας. Η πρεμιέρα του έργου αποτελεί την κορύφωση των εκδηλώσεων του Διεθνούς Συμποσίου "Πώς θα αλλάξουμε το μυαλό μας, για να αλλάξουμε τον κόσμο", στο οποίο συμμετείχε η χορογράφος Sasha Waltz. Μαζί με τον σύζυγο και συνιδρυτή της ομάδας Sasha Waltz & Friends και του θεατρικού οργανισμού Sophiensaele -κι όχι μόνο- Jochen Sandig, συζήτησαν μαζί μας για τη δημιουργία της παράστασης, την επιστροφή στις ρίζες μας και την 30ετή κοινή πορεία τους.
Μιλήστε μας για τη δημιουργία και την ιστορία του "Human Requiem". Σε τι διαφέρει από την εκδοχή που θα δούμε στην Ελευσίνα;
Jochen Sandig: Δημιούργησα το "Human Requiem" με την Χορωδία Ραδιοφωνία του Βερολίνου (Rundfunkchor Berlin) το 2012. Έχουμε ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο με την παραγωγή μας με τεράστια ανταπόκριση σε όλα τα πολιτιστικά υπόβαθρα. Τώρα όμως έχω την αίσθηση ότι το "Human Requiem" έρχεται επιτέλους στο σπίτι του, στην Ελευσίνα.
Είναι αυτό ένα ρέκβιεμ αφιερωμένο σε όλη την ανθρωπότητα; Ποια είναι τα βασικά ζητήματα που διαπραγματεύεται;
J.S: Το "Human Requiem” βασίζεται στο "Γερμανικό ρέκβιεμ” ("Ein deutsches Requiem") του Johannes Brahms. Είναι γραμμένο για όλους εμάς -τους ανθρώπους που είμαστε ζωντανοί σήμερα- υπενθυμίζοντάς μας τη θνητότητά μας και το δώρο της ζωής. Ακούγεται αντιφατικό αλλά μπροστά στο θάνατο γιορτάζουμε τη ζωή. Είναι ένα memento mori που οδηγεί σε ένα carpe diem. Ένα ακόμη σημαντικό μήνυμα του έργου είναι η μεταμορφωτική δύναμη που βιώνουμε σε μια συλλογική κάθαρση: στη θνητότητά μας, την οποία όλοι μοιραζόμαστε είμαστε μια μεγάλη ανθρώπινη οικογένεια και είμαστε όλοι αδέρφια. Οι New York Times αποκάλεσαν το "Human Requiem” τον "ύμνο των καιρών μας”.
Τι σας γοητεύει στα Ελευσίνια μυστήρια και την Ελευσίνα;
J.S: Νομίζω ότι οι μύθοι της Δήμητρας, της Περσεφόνης και του Άδη έχουν μεγάλο νόημα στη ζωή μας σήμερα. Ο συμβολικός κύκλος της Ζωής είναι κάτι που δείχνει τη σύνδεσή μας με τη φύση και με τους προγόνους μας. Προσπαθούσα να βρω μια νέα διαχρονική ερμηνεία των Ελευσίνιων Μυστηρίων και να συνδεθώ με τον Μύθο. Είμαι ευγνώμων που η Sasha Waltz αφοσιώθηκε στη δημιουργία μιας εντελώς νέας χορογραφίας που συνδέεται με το αυθεντικό "Human Requiem.
"Η μουσική και ο χορός πάντα βοηθούν τους ανθρώπους να παρηγορηθούν και να ανταπεξέλθουν σε σκοτεινούς καιρούς. Τα μεγαλύτερα υπαρξιακά ερωτήματα, όπως το από πού ερχόμαστε, το γιατί είμαστε εδώ και το που οδεύουμε πάντα αντανακλώνταν στην καλλιτεχνική έκφραση”. - Jochen Sandig
Η επιστροφή στις ρίζες και την τελετουργία είναι κάτι που σας απασχολεί στην τέχνη σας;
J.S: Μου αρέσουν αυτές οι ρίζες και οι τελετουργίες γιατί μας συνδέουν με το μεγάλο ταξίδι που έκανε όλη η ανθρωπότητα σε όλους τους αιώνες. Η μουσική και ο χορός πάντα βοηθούν τους ανθρώπους να παρηγορηθούν και να ανταπεξέλθουν σε σκοτεινούς καιρούς. Τα μεγαλύτερα υπαρξιακά ερωτήματα, όπως το από πού ερχόμαστε, το γιατί είμαστε εδώ και το που οδεύουμε πάντα αντανακλώνταν στην καλλιτεχνική έκφραση. Το "Human Requiem" είναι γεμάτο αγάπη. Ίσως η πιο δυνατή ενέργεια που συγκρατεί τα πάντα. Αν είμαστε ανοιχτοί σε αυτό, τότε μπορούμε πραγματικά να μεταμορφωθούμε.
Πώς πιστεύετε ότι θα βιώσει το κοινό αυτή τη μοναδική θεατρική εμπειρία;
J.S: Ελπίζω ότι θα βιώσουν μια βαθιά συλλογική κάθαρση. Ένα ταξίδι που δεν θα ξεχάσουν ποτέ.
"Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να αρχίσουμε να αλλάζουμε νοοτροπία. Πιστεύω ότι οι τέχνες και ειδικά ο χορός και η χορογραφία έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην αλλαγή προοπτικής”. - Sasha Waltz
Πώς θα απαντούσατε στην ερώτηση "Πώς αλλάζουμε γνώμη για να αλλάξουμε τον κόσμο" με αφορμή το ομώνυμο Διεθνές Συμπόσιο;
Sasha Waltz: Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να αρχίσουμε να αλλάζουμε νοοτροπία. Πιστεύω ότι οι τέχνες και ειδικά ο χορός και η χορογραφία έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην αλλαγή προοπτικής. Όταν ερχόμαστε σε επαφή με το σώμα, αυτό έχει επίσης αντίκτυπο στον τρόπο σκέψης μας. Υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ της κίνησης και μιας ανοιχτής, ευέλικτης νοοτροπίας τα οποία είναι απαραίτητα για να διορθώσουμε τα προβλήματα που υπάρχουν στον κόσμο. Έναν κόσμο που εμείς καταστρέφουμε. Στην τελευταία μου δουλειά "IN C” λαμβάνουμε τόσες πολλές νέες πληροφορίες μέσα από κοινότοπες κινήσεις ως μεμονωμένα άτομα, μέλη μιας ομάδας, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν μια μεγάλη αλλαγή. Έκανα μια μικρή εργαστηριακή άσκηση με τους συμμετέχοντες του Συμποσίου και αυτό έδειξε πόσο μεγάλο είναι το αντίκτυπο για να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας μόνο με μερικές μικρές κινήσεις.
Τι θα λέγατε ότι χαρακτηρίζει τη χορογραφική σας γλώσσα και πώς επικοινωνεί, ενώνεται και συνδυάζεται με τα υπόλοιπα στοιχεία της παράστασης "Human requiem";
S. W.: Μέσα από τη χορογραφική μου γλώσσα για τη συγκεκριμένη συνεργασία πάνω στο "Human requiem" ο στόχος είναι να ξεδιπλώσω τον τραγικό μύθο της Δήμητρας που χάνει την κόρη της Περσεφόνη και γιορτάζει την επιστροφή της από τον Άδη. Είναι συναρπαστικό πώς τα στοιχεία της μουσικής και του χορού συγκεράζονται. Οι τρεις χορευτές που εκπροσωπούν τη Δήμητρα, την Περσεφόνη και τον Άδη γίνονται μέρος της παράστασης. Δεν το βλέπω σαν να χωρίζεται από το πρωτότυπο "Human requiem", αλλά μάλλον να χτίζει μια γέφυρα μεταξύ της Μυθολογίας, των Μυστηρίων και των σημερινών ερωτημάτων της ανθρώπινης ύπαρξης που αντανακλώνται στην παράσταση.
Με ποιον τρόπο έχετε επηρεάσει ο ένας τη δουλειά του άλλου;
S. W.: Ο Jochen και εγώ εμπνέουμε ο ένας τον άλλο συνεχώς εδώ και 30 χρόνια. Η αγάπη μας έχει δώσει πολλούς καρπούς, όχι μόνο αμέτρητες καλλιτεχνικές δημιουργίες αλλά και τα παιδιά μας, τον γιο μας Λάζλο (26) και την κόρη μας Σοφία (20).
J. S.: Η συνεργασία με τη σύζυγό μου Sasha Waltz είναι ένα υπέροχο μοναδικό δώρο στις ζωές και των δυο μας. Μερικές φορές δουλεύουμε ξεχωριστά ο ένας από τον άλλο, αλλά για το "Human Requiem in Eleusis" συνεργαστήκαμε στενά. Πρόκειται για έναν ακόμη κύκλο, ο οποίος κλείνει.
Περισσότερες πληροφορίες στο 2023eleusis.eu.
Διαβάστε Επίσης
