Άρης Καμαρωτός©
Τη μοναδική ιστορική τραγωδία του Αισχύλου παρουσιάζει η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης στις 28 και 29 Ιουλίου μέσα από την πρωτότυπη οπτική της site specific παράστασης "Πέρσες - Το ταξίδι στο πεδίο των ψυχών", σε σκηνοθεσία του Σέρβου Νικίτα Μιλιβόγεβιτς, που δουλεύει συχνά στη χώρα μας, πρωτότυπη μουσική σύνθεση και δραματουργία του Δημήτρη Καμαρωτού. Πρόκειται για μια παράσταση με στοιχεία περφόρμανς, που εντάσσεται συγκεκριμένα στο "Μυστήριο 35 Αισχύλου Project", συνεχίζοντας το διάλογο γύρω από το αισχύλειο δράμα και τις θεματικές του: δικαιοσύνη, ουμανισμό, πολιτική.
Οι "Πέρσες" του Αισχύλου αναφέρονται στη συντριβή του περσικού στόλου στη Σαλαμίνα. Επτά χρόνια μετά το ιστορικό γεγονός (472 π.Χ.), ο συγγραφέας, ο οποίος συμμετείχε και ο ίδιος στη μάχη, γράφει μια αντιπολεμική τραγωδία για την αλαζονεία της νίκης και της εξουσίας και το φόβο της ετερότητας. Από το Λιμάνι Ferry Boat του Περάματος Μεγαρίδος θα ξεκινήσει εν πλω με τη δύση του ηλίου η παράσταση "Πέρσες - Το ταξίδι στο πεδίο των ψυχών". Μία πολύ δυνατή εικόνα στο μυαλό του Νικίτα Μιλιβόγεβιτς ήταν αυτή που έδωσε την αφορμή για τη γέννηση της παράστασης (αν και δεν υπάρχει ακριβώς στο έργο): "Ο Ξέρξης, από την κορυφή του λόφου παρακολουθεί τη σφαγή των στρατιωτών του, τη βύθιση των πλοίων, αίμα που έβαψε τη θάλασσα... Αντί για την αναμενόμενη νίκη, βλέπει μια τρομερή ήττα. Έκανε ένα τρομερό λάθος, οι Έλληνες τον ξεγέλασαν, είναι υπεύθυνος για το θάνατο χιλιάδων νέων. Σε μια μέρα, σαν κάποιο είδος τζογαδόρου, έχασε τα πάντα: την αυτοκρατορία, τον στρατό, τη φήμη, όλα όσα είχαν δημιουργήσει οι γενιές πριν από αυτόν. Το ερώτημα που προκύπτει μοιάζει με τη σκηνή του "Μάκβεθ": "έχασε τον ύπνο του και δεν θα ξανακοιμηθεί" και αυτός; Πώς μοιάζει η πρώτη του νύχτα μετά τη χαμένη μάχη; Κατά κάποιον τρόπο, η παράσταση είναι ένα "ταξίδι" της συνείδησης του Ξέρξη, που τον οδηγεί στο τελευταίο μέρος που θα ήθελε να πάει, στη Σαλαμίνα, τον τόπο του εγκλήματος”.
Πρόκειται για ένα οδοιπορικό, όπως το χαρακτηρίζει ο Δημήτρης Ήμελλος, που ερμηνεύει στην παράσταση το ρόλο του Ξέρξη: "Επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος μετά από χρόνια. Όπου κι αν πηγαίνει η Σαλαμίνα και οι νεκροί της θα τον ακολουθούν. Από αυτή την πλευρά προσπαθούμε να πούμε την ιστορία. Το ρολόι για τον Ξέρξη έχει σταματήσει εκεί για πάντα". Όταν πέσει η νύχτα, οι θεατές θα βρεθούν σε μια έρημη περιοχή της Σαλαμίνας με θέα τον τόπο της αρχαίας σύγκρουσης.
"Η Σαλαμίνα στη φαντασία του ανθρώπου, στην ψυχή, στο νου του και στο πνεύμα του είναι κάτι πολύ ευρύτερο από την πραγματική Σαλαμίνα. Στη φαντασία του Αισχύλου και των ανθρώπων η Σαλαμίνα είναι το ναυάγιο του ανθρώπου μέσα στη σιγουριά του και την αίσθηση της παντοδυναμίας του". -
Δημήτρης Ήμελλος
Μέσα από αυτή την ιδιαίτερη θεατρική εμπειρία, το κοινό συμπορεύεται με τους ηθοποιούς –Μαρία Ζορμπά (Άτοσσα), Θοδωρής Αντωνιάδης (Αγγελιαφόρος), Γιώργος Μπινιάρης (Φάντασμα Δαρείου), Μυρτώ Αλικάκη (Κορυφαία χορού)–, καθώς τους αποκαλύπτονται αποσπάσματα του έργου του Αισχύλου, σε μετάφραση Γιώργου Μπλάνα. "Πιστεύω ότι κάθε παράσταση και κάθε ενασχόληση με τέτοια έργα οφείλει να αποκαλύπτει κάτι καινούργιο. Κάθε φορά πρέπει να αναμοχλεύουμε τα πράγματα και να βρίσκουμε αυτό που αφορά την εποχή μας αλλά και τον καθένα προσωπικά. Η ποίηση απευθύνεται στη φαντασία των ανθρώπων, είναι άγνωστα τα εδάφη της και ανείπωτες οι σκέψεις της. Γι’ αυτό λέγεται και ποίηση. Αλλιώς θα λεγόταν ντοκουμέντο ή εφημερίδα. Αυτό είναι και το ενδιαφέρον, ότι πρόκειται για ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός που θα μπορούσε να ήταν μέρος των ειδήσεων της εποχής και ο Αισχύλος το κάνει ποίημα. Του δίνει μία διαχρονικότητα η οποία ξεπερνά το συγκεκριμένο γεγονός. Αγγίζει κάθε εποχή και κυρίως κάθε άνθρωπο. Αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία, να αγγίζει τη φύση του ανθρώπου στην πιο κρυφή του ύπαρξη, στην πιο τραγική του στιγμή", σημειώνει ο Δημήτρης Ήμελλος για το έργο. Τα θέματα του μάς αγγίζουν μέχρι σήμερα και βρίσκουμε διαρκώς νέους τρόπους για να το ανακαλύψουμε. "Γι' αυτό οι "Πέρσες" ζουν ακόμα και σήμερα. Κάθε φορά και κάθε γενιά αναγνωρίζει μέσα τους κάτι συγκεκριμένο, κάτι δικό της που ανήκει μόνο σ’ αυτή. Για το λόγο αυτό αναγνωρίζουμε πάντα τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή, τον Ευριπίδη ή οποιονδήποτε άλλο σπουδαίο κλασικό -τον Σαίξπηρ, τον Μολιέρο, τον Ντοστογιέφσκι- ως σύγχρονό μας. Για μένα τα ζητήματα της συνείδησης και της ευθύνης είναι πολύ σημαντικά για την παράστασή μας”, προσθέτει ο Νικίτα Μιλιβόγεβιτς.
"Γι' αυτό οι "Πέρσες" ζουν ακόμα και σήμερα. Κάθε φορά και κάθε γενιά αναγνωρίζει μέσα τους κάτι συγκεκριμένο, κάτι δικό της που ανήκει μόνο σ’ αυτή. Για το λόγο αυτό αναγνωρίζουμε πάντα τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή, τον Ευριπίδη ή οποιονδήποτε άλλο σπουδαίο κλασικό -τον Σαίξπηρ, τον Μολιέρο, τον Ντοστογιέφσκι- ως σύγχρονό μας. -
Νικίτα Μιλιβόγεβιτς
Μέσα από τη μεταφορά μας στον πραγματικό τόπο του ιστορικού γεγονότος του ναυαγίου η παράσταση "Πέρσες - Το ταξίδι στο πεδίο των ψυχών" μας οδηγεί σε μια πανανθρώπινη αλήθεια, σύμφωνα με τον Δημήτρη Ήμελλο: "Η Σαλαμίνα στη φαντασία του ανθρώπου, στην ψυχή, στο νου του και στο πνεύμα του είναι κάτι πολύ ευρύτερο από την πραγματική Σαλαμίνα. Στη φαντασία του Αισχύλου και των ανθρώπων η Σαλαμίνα είναι το ναυάγιο του ανθρώπου μέσα στη σιγουριά του και την αίσθηση της παντοδυναμίας του. Ενώ, δηλαδή, είναι πολύ συγκεκριμένος και ιστορικός ο τόπος, η Σαλαμίνα γίνεται εδώ η αφορμή για να πούμε την ιστορία μας σήμερα". Το θέμα της Σαλαμίνας και της σημασίας του θίγει και ο Νικίτα Μιλιβόγεβιτς κάνοντας μια αναγωγή: "Είμαι σίγουρος ότι οι μάχες της Σαλαμίνας και του Μαραθώνα έχουν ιδιαίτερη θέση στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων. Όλοι έχουμε κάποια ιδιαίτερα σημαντικά γεγονότα που αποτελούν μέρος της ιστορίας μας. Στη Σερβία, ας πούμε, η μάχη στο Κοσσυφοπέδιο το 1389, είναι ένα τέτοιο γεγονός και γι' αυτό το Κοσσυφοπέδιο είναι ένα τόσο ευαίσθητο θέμα για την πατρίδα μου ακόμη και σήμερα. Δεν ζούμε μόνο στο παρόν, αλλά και στο παρελθόν και στο μέλλον”.
Για να μας προετοιμάσει, παράλληλα, για τη διαφορετική αυτή εμπειρία σε αυτόν τον τόπο που αποπνέει μια ιδιαίτερη ενέργεια από το παρελθόν, ο σκηνοθέτης σημειώνει: "Νομίζω ότι είναι πάντα μια ιδιαίτερη εμπειρία να βρίσκεσαι σε έναν αυθεντικό χώρο. Ο Χέλντερλιν έχει έναν υπέροχο στίχο: "ένας ακούει τον θόρυβο της χιλιόχρονης σιωπής". Θάλασσα, ουρανός, αστέρια, Σαλαμίνα, Ελευσίνα... όλα είναι στο ίδιο μέρος που ήταν πριν από 2.500 χρόνια. Σίγουρα υπάρχουν ακόμα υπολείμματα βυθισμένων πλοίων στη θάλασσα. Η παράσταση ξεκινάει στην ακτή της Ελευσίνας, μετά οι θεατές μπαίνουν στο πλοίο, στο οποίο παίζουμε και μέρος της παράστασης, μετά φτάνουμε στη Σαλαμίνα. Το κοινό στο νησί ακολουθεί το μονοπάτι που καθοδηγεί ο Κήρυξ, αυτός που "τα είδε όλα", ήταν μάρτυρας της μάχης. Οι σκηνές διαδραματίζονται σαν να βρισκόμαστε σε ένα περίεργο εικονικό "μουσείο" στο ύπαιθρο, ακολουθώντας κομμάτια του έργου σε έναν αυθεντικό χώρο. Η παράσταση τελειώνει στη θάλασσα της Σαλαμίνας, στο ίδιο μέρος όπου ξεκίνησαν όλα”.
Το Χορό απαρτίζουν οι Γιώργος Ζυγούρης, Νίκος Ιατρού, Δημήτρης Καραμάνος, Εμμανουήλ Κοντός, Νικόλας Μακρής, Νικόλας Ντούρος, Θανάσης Ραφτόπουλος και δύο ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου της Σερβίας, η Μία Σιμόνοβιτς και η Μπογιάνα Μιλάνοβιτς. Τη μουσική ερμηνεύουν ζωντανά οι Στέλιος Κατσατσίδης, Βασίλης Παπαβασιλείου και Κώστας Σίσκος. Η κίνηση είναι της Αμάλια Μπένετ, τα σκηνικά του Γιώργου Γαβαλά, οι φωτισμοί του Γιάννη Δρακουλαράκου, ο ηχητικός σχεδιασμός του Κώστα Μπώκου και τα κοστούμια του Κένι ΜακΛέλαν.
Η παράσταση "Πέρσες - Το ταξίδι στο πεδίο των ψυχών" είναι συμπαραγωγή της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, του Εθνικού Θεάτρου της Σερβίας και του Νόβι Σαντ 2022 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης από το κέντρο της Αθήνας στην Ελευσίνα μετ’ επιστροφής. Απαραίτητη προκράτηση θέσεων με σειρά προτεραιότητας. Πληροφορίες: 2023eleusis.eu.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
