Μάριο Μπανούσι: "Το "Taverna Miresia" αποτελείται από χώμα, μνήμη και ωραίους συνεργάτες"

​​​​Βραβεύτηκε στο διεθνές Φεστιβάλ Bitef, μίλησε στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, συνεχίζει ως Onassis AiR Fellow και είδε την συνταρακτική του "Goodbye, Lindita” να φτάνει τα 170 sold-out: αυτά θα ήταν σε αδρές γραμμές η φετινή σεζόν για τον Μάριο Μπάνουσι. Εν αναμονή της δουλειάς του για την επόμενη, μπορείτε να δείτε ξανά στις 24 και 25 Ιουλίου το περσινό "Taverna Miresia - Mario, Bella, Anastasia” στην Πειραιώς 260 (Χώρος Η’). Με την αφορμή αυτή, είχαμε συζητήσει με τον 26χρονο καλλιτέχνη λίγο πριν την πρώτη παρουσίαση του έργου το περασμένο καλοκαίρι. Διαβάστε όσα είχαμε πει για το κενό, την επίδραση του θεάτρου του αλλά και τη δύναμη των μικρών ομάδων.

​​Ποια είναι τα υλικά που συνθέτουν το "Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia";
Μπορεί να ακουστεί λίγο ρομαντικό, αλλά πιστεύω ότι το "Taverna Miresia" αποτελείται από λίγο χώμα, αρκετή μνήμη, ωραίους συνεργάτες, και μια κατάδυση σε βάθος σε αυτό που κάνουμε. Είναι μια ωραία μείξη αυτών των πραγμάτων.

Πιστεύεις ότι υπάρχει κάποια σύνδεση ανάμεσα στην τωρινή παράσταση και στο "Goodbye, Lindita";
Υπάρχει ένα λεπτό νήμα που τα ενώνει, γιατί, μαζί με τη "Ragada", συνιστούν κάτι σαν τριλογία. Σίγουρα, λοιπόν, οι θεατές που έχουν δει τη "Lindita" θα εντοπίσουν μια σύνδεση, αν και το "Taverna Miresia" είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Δεν θα έλεγα, επίσης, ότι αποτελεί τη συνέχεια του "Lindita", γιατί κάθε παράσταση στέκει από μόνη της, δεν χρειάζεται να έχεις δει την προηγούμενη ή την επόμενη.

Μιας και μιλάμε για τη "Lindita", πώς αισθάνεσαι που είχε τέτοια απήχηση;
Ήταν κάτι πολύ όμορφο να αγκαλιάζουν οι κριτικοί μια από τις πρώτες μου δουλειές. Παράλληλα, πολύ συγκινητικά και ευαίσθητα ήταν τα λόγια που ακούσαμε από τους θεατές και εγώ και οι συντελεστές της παράστασης. Μόνο χαρά μπορεί να σου δώσει αυτό – μέχρι το σημείο που είναι υγιές.

Σε τι οφείλεται αυτό πιστεύεις;
Νομίζω στην ειλικρίνεια με την οποία αντιμετώπισα και παρουσίασα το έργο. Δεν μπήκα σε διαδικασία να το καλλωπίσω ή να σκεφτώ τι θα ήθελαν να δουν οι θεατές.

Και αν πάμε και ακόμα πιο πίσω, πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με το θέατρο;
Κλασικά, από μικρός, ήθελα να γίνω ηθοποιός και το έλεγα συνέχεια. Μου άρεσε και να ζωγραφίζω, να φτιάχνω πράγματα. Θυμάμαι να στήνω σκηνικά, να τα φωτίζω και να βάζω την αδελφή μου να κάθεται και να την παρατηρώ. Επίσης, από τότε μέχρι τώρα μου αρέσει να δουλεύω πολύ χειροπιαστά, με αντικείμενα.

Φαίνεται ότι πηγή έμπνευσης για τις τελευταίες παραστάσεις σου ήταν οι ρίζες σου, η αλβανική σου καταγωγή. Πώς σε έχουν επηρεάσει τα βιώματά σου;

"Το κενό είναι ωραίο να μην το γεμίζουμε, αλλά να το αφήνουμε να υπάρχει μαζί με τη σιωπή, την αμηχανία"

Θα έλεγα, όπως όλους. Δηλαδή όλοι έχουμε εικόνες και αναμνήσεις από την παιδική μας ηλικία και σίγουρα αυτό μας επηρεάζει στη δουλειά μας. Είτε είσαι καλλιτέχνης είτε είσαι λογιστής, καθετί που έχεις βιώσει στην παιδική σου ηλικία σε έχει επηρεάσει, είτε το θέλεις είτε όχι. Μέχρι ενός σημείου, όμως. Η δουλειά μου και το έργο μου είναι και η παιδική μου ηλικία, αλλά είναι και ο τωρινός μου εαυτός, και ο μελλοντικός που μπορεί να θέλω να ανακαλύψω.

Βλέπουμε μια προσπάθεια στη σημερινή τέχνη να μιλούν οι ίδιες οι ομάδες που έχουν υποστεί αποκλεισμούς για τον εαυτό τους. Πώς το αποτιμάς αυτό;
Είναι πιο ανακουφιστικό και ωραίο να μιλάμε για τους εαυτούς μας, για τα δικά μας βιώματα και τραύματα. Να σταματήσουμε να λέμε συνέχεια για τα δράματα των άλλων και για τραύματα ηρώων και να δούμε και τα τραύματα της δικής μας εποχής. Δεν λέω ότι τα τραύματα που μπορεί να αναφέρονται σε έργα δεν είναι σημαντικά, αλλά είναι μια πολύ ωραία εποχή για να μιλήσουμε για όσα βιώνουμε αυτήν τη στιγμή.

Ας επανέλθουμε στο "Taverna Miresia". Πώς είναι για σένα να σκάβεις ξανά μέσα σου, ανασύροντας πράγματα που πονούν και να τα μοιράζεσαι με το κοινό;
Πιστεύω ότι είναι αρκετά νωρίς για να δω τώρα τον αντίκτυπο αυτού που περιγράφεις σε μένα. Όσο κάνω τις πρόβες είμαι μέσα στο έργο, και όχι έξω για να δω τι μου έχει αφήσει. Προς το παρόν, λοιπόν, παραμένω μέσα σε αυτό, είτε αυτό κάνει καλό στον εαυτό μου είτε τον τραυματίζει. Αφού τελειώσει, όμως, και πάρω μια απόσταση, σίγουρα θα κάνω την αποτίμηση.

Πώς βιώνει μια τέτοια παράσταση ένα κοινό που μπορεί να έχει παρόμοια τραύματα με τα δικά σου;
Αυτό που περιέγραψα νωρίτερα πιστεύω ότι συμβαίνει και στους θεατές. Έχω μιλήσει με πάρα πολλούς που μου έχουν πει ότι και η "Lindita" και η "Ragada", αν δεν τους επηρέασαν εκείνη τη στιγμή, τους επηρέασαν μετά από μέρες. Είχα συναντήσει μια γυναίκα που, όταν είχε δει τη "Ragada", δεν είχε νιώσει τίποτα. Ένα βράδυ, όμως, στο σπίτι της, μετά από μια εβδομάδα, άνοιξε τα μάτια και απρόσμενα άρχισε να κλαίει. Τότε συνδέθηκε με το έργο και συνειδητοποίησε τι της είχε κάνει.

Το "Taverna Miresia" σχετίζεται με την απουσία, το κενό. Πιστεύεις ότι τα κενά στη ζωή μας μπορούμε να τα αποχαιρετήσουμε ουσιαστικά ή πάντα θα επιμένουν;
Κάτι όμορφο που έχω κρατήσει από έναν πολύ σημαντικό άνθρωπο για μένα είναι ότι το κενό είναι ωραίο να μην το γεμίζουμε, αλλά να το αφήνουμε να υπάρχει μαζί με τη σιωπή, την αμηχανία. Ό,τι και να χώσεις μέσα του, άλλωστε, αυτό θα είναι πάντα εκεί, "ανάγλυφο". Ο κάθε ήρωας και ηρωίδα του "Taverna Miresia" έρχεται αντιμέτωπος και αντιμέτωπη με το κενό με διαφορετικό τρόπο.

Μιας και μίλησες πριν για την υλικότητα, πώς έχει επηρεάσει αυτή σου η ανάγκη το έργο;
Η υλικότητα, το να πιάσω κάτι μέσα στη "θεατρίλα", υπάρχει μέσα από την παρουσία στοιχείων της φύσης, όπως το χώμα και το νερό. Αυτά τα στοιχεία σε συνδέουν με κάτι ανώτερο σε σχέση με τα υλικά που δημιουργούμε εμείς οι άνθρωποι. Οπότε νιώθω ότι αποτελούν μια ωραία πύλη προς κάτι πιο πρωτόγονο.

Βλέπουμε ότι ο χώρος της παράστασης είναι ένα μπάνιο. Γιατί έγινε αυτή η επιλογή;
Ήθελα το έργο να στηθεί σε έναν πολύ προσωπικό χώρο όπως αυτός, όπου πάντα υπάρχουμε μόνοι μας, και να ανοίξω την κλειδαρότρυπα ώστε να κοιτάξουν μέσα οι θεατές. Με ενδιαφέρουν αυτές οι ιδιωτικές στιγμές, όπου μπορεί να παλεύεις με τον εαυτό σου και μετά φτάνεις να ξεφεύγεις, να γίνεσαι κάτι άλλο από αυτό που νομίζεις ότι είσαι.

Στη "Lindita" δεν υπήρχε ο λόγος, πάρα μόνο κάποιες λέξεις που ακούστηκαν από την τηλεόραση στην αρχή. Στο "Taverna Miresia" θα αξιοποιηθεί ο λόγος και η φωνή, μιας και ξέρουμε ότι είναι και η Σαβίνα Γιαννάτου στο καστ;
Υπάρχει φωνή από τη Σαβίνα, δεν θα γινόταν να μην υπάρχει, αλλά με μέτρο. Δεν έχω πάρει τη Σαβίνα απλώς για να τραγουδήσει, πρώτα παίζει και μετά μπορεί να υπάρξει κάτι σε φωνή. Πάντως όχι σε λόγο. Ο μόνος λόγος που μπορεί να ακουστεί, χωρίς να είναι ακόμα σίγουρο, μπορεί να είναι από το ραδιόφωνο. Πάντα από κάτι εξωτερικό.

"Γενικά θεωρώ ότι οι αλλαγές στην κοινωνία μας –και ιστορικά, αν το δεις– έγιναν από μικρές ομάδες και μικρές συναντήσεις, όχι από ένα τεράστιο "μπαμ"

Γενικά ποιες είναι αναφορές σου;
Δεν έχω τόσες πολλές αναφορές, αν και πολλές φορές οι θεατές εντοπίζουν μια σύνδεση που έχει γίνει ασυνείδητα, το οποίο είναι γοητευτικό. Σίγουρα, όμως, με έχουν επηρεάσει στη δουλειά μου οι καλλιτέχνες που ζουν στην Ελλάδα και τους θαυμάζω με έναν τρόπο. Αλλά πιο πολύ θα έλεγα ότι οι αναφορές μου είναι από τον κινηματογράφο παρά από το θέατρο. Η ατμόσφαιρα του Λιντς, ας πούμε, είναι κάτι που μου αρέσει και με ελκύει πολύ. Και με την τελετουργία του Παρατζάνοφ νιώθω ότι υπάρχει μια συγγένεια. Οι αναφορές μου έχουν να κάνουν, επίσης, με παιδικά παραμύθια, ειδικά κάποια που έβλεπα μικρός σε κασέτες όπως η "Χιονάτη", η "Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων". Γι’ αυτό υπάρχει στις παραστάσεις μου αυτό το ονειρικό στοιχείο. Όχι μόνο με την όμορφη αλλά ακόμα και με την πολύ rough, ακατανόητη πλευρά του, που ξυπνάς το πρωί και λες "είδα τη μητέρα μου να κάνει αυτό, τι συμβολίζει;".

Και όσον αφορά το σώμα, γιατί επιλέγεις το γυμνό σώμα σαν "υλικό";
Τυχαίνει, δεν είναι κάποιος σκοπός από την αρχή στις πρόβες. Πάντα άλλωστε λέμε ότι, αν δεν λειτουργήσει, δεν θα μπει. Αλλά συνήθως το κρατάμε γιατί έχει μια αλήθεια το γυμνό σώμα. Άλλωστε, δεν έχει κανένα νόημα αν θα γδυθείς ή όχι, από ένα σημείο και μετά είσαι έτσι κι αλλιώς "γυμνός". Γι’ αυτό κιόλας το γυμνό και στη "Lindita" και εδώ, σε κάποια περάσματα που έχουμε κάνει, δεν σοκάρει, αλλά φαντάζει ως φυσιολογική εξέλιξη.

Τι θέατρο πιστεύεις ότι παράγει αυτή η πόλη;
Πιστεύω ότι έχει μια πολυμορφία. Θα συναντήσεις πολλά πράγματα στην Αθήνα και στα θέατρά της. Έχει ενδιαφέρον αυτό. Μπορείς να πας σε ένα μεγάλο ίδρυμα και να δεις μια υπερπαραγωγή που έχει γίνει πασίγνωστη, αλλά είναι τέλειο και το να βρεις από στόμα σε στόμα μια παράσταση σε μια γειτονιά εκτός του κέντρου, όπου πέντε-έξι νέοι καλλιτέχνες έχουν φτιάξει κάτι το οποίο δεν είναι γνωστό, κρατάει μόνο δύο ημέρες και έχει ελεύθερο κουτί συνεισφοράς. Εκεί θα δεις μια άλλη μαγεία, χωρίς αυτό να σημαίνει κάτι για τη μεγάλη παραγωγή.

Και, τέλος, υπάρχει κάτι που θα ήθελες να πεις στους νέους καλλιτέχνες που επίσης προσπαθούν, παρά τις αντιξοότητες στην Ελλάδα, να κάνουν τέχνη;
Αυτό που θα τους έλεγα είναι ότι θέλει πίστη αλλά και φειδώ στο πώς πρωτο-παρουσιάζονται. Όταν το πιστέψεις εσύ, θα βρεθούν και άλλοι που θα το πιστέψουν και θα σε στηρίξουν. Προσωπικά, μου έκανε πάρα πολύ καλό ότι παρουσίασα την πρώτη μου δουλειά στο πιο safe περιβάλλον ενός σπιτιού [σ.σ. στο Θέατρο στη Σάλα]. Και αυτό, βέβαια, είναι δύσκολο να βρεθεί για τους νέους καλλιτέχνες. Αλλά θα τους έλεγα, όσο αντέχουν –γιατί είναι εύκολο να το λες–, να δημιουργήσουν κάτι για τους λίγους. Κάτι που θα το δουν είκοσι άτομα και τα είκοσι θα γίνουν σαράντα και τα σαράντα εκατό, χίλια, δέκα χιλιάδες. Εγώ αυτό σκέφτομαι και σκεφτόμουν: Δεν με ενδιαφέρει η μάζα. Και χρειάζεται προσοχή στη διαχείρισή της. Γενικά θεωρώ ότι οι αλλαγές στην κοινωνία μας –και ιστορικά, αν το δεις– έγιναν από μικρές ομάδες και μικρές συναντήσεις, όχι από ένα τεράστιο "μπαμ".

Προπώληση στο more.com εδώ.