Μάριος Παναγιώτου: "Πιστεύω σε ένα θέατρο προσωπικό, αλλά όχι αποκλειστικό"

Πού σε ξέρω

Χαμογελάω απαντώντας στην πρώτη ερώτηση, γιατί θα μπορούσε κάλλιστα να προκαλέσει ένα υπαρξιακοφιλοσοφικό ντελίριο. Πού με ξέρεις; Τα τελευταία 15 χρόνια δουλεύω ως ηθοποιός και performer συμμετέχοντας σε περισσότερες από 20 παραγωγές για τους σημαντικότερους θεσμούς στην Ελλάδα, όπως το Εθνικό Θέατρο, το Φεστιβάλ Aθηνών και Επιδαύρου, τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος˙ εάν δεν με ξέρεις είναι επειδή ξέρω πολύ καλά να κρύβομαι πίσω από το ρόλο που αναλαμβάνω κάθε φορά, είτε αυτός είναι ένας θηριοδαμαστής, ένας αιδεσιμότατος, ένα γαϊδούρι, είτε ο κύριος Άνθρωπος, Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, ο Σλάβοϊ Ζίζεκ ή ο βουβός Πυλάδης. Για 4 χρόνια ήμουν υπεύθυνος για τη λειτουργία της ερασιτεχνικής θεατρικής ομάδας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών ως εμψυχωτής και σκηνοθέτης. Και πριν 5 χρόνια η πρώτη μου σκηνοθεσία με επαγγελματίες ηθοποιούς, η παράσταση "Rotterdam" του Jon Brittain, τιμήθηκε με το βραβείο "Queer Παράσταση της Χρονιάς" στα Queer Theatre Awards 2018. Νομίζω ότι αυτά αρκούν για μια πρώτη γνωριμία.

Πού αλλού σε βρίσκω

Τους τελευταίους τρείς μήνες οι διαδρομές μου είναι πολύ συγκεκριμένες: Αγία Παρασκευή – Κυψέλη – πλατεία Καρύτση. Από το καταφύγιό μου στην Αγία Παρασκευή, στο χώρο προβών Κ94 κι από εκεί στο ιστορικό θέατρο Μουσούρη, όπου  από την Δευτέρα 24 Απριλίου και για έντεκα Δευτερότριτα παίζεται σε σκηνοθεσία μου η "Τρικυμία" του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ένα παραμύθι για μεγάλους, μια ιστορία λευκής μαγείας, εκδίκησης και συμφιλίωσης.

Πες μου κάτι για το θέατρο

Πιστεύω σε ένα θέατρο προσωπικό, αλλά όχι αποκλειστικό. Ειλικρινές, αλλά όχι δήθεν. Ταπεινό, αλλά όχι σοβαροφανές. Χειροποίητο, αλλά όχι φθηνό. Ποιητικό, αλλά όχι εύκολο. Όμορφο, αλλά όχι απόλυτο.

Η παράσταση που σε έχει συγκινήσει περισσότερο

Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια όλο και λιγότερο συγκινούμαι από κάποια παράσταση. Ίσως φταίει το ότι τρέφω μια καχυποψία έως και απέχθεια σε ό,τι μου παρουσιάζεται ως "το καλύτερο", "η πεντάστερη", "το πολυσυζητημένο", "της χρονιάς"˙ ίσως πάλι φταίει η απογοήτευση και η αίσθηση του ανικανοποίητου, λόγω μεγάλων προσδοκιών˙ ίσως φταίει απλά το γεγονός ότι έχω μεγαλώσει και όσο κι αν παλεύω να την ανακτήσω, έχω χάσει την αθωότητά μου…Προσπαθώντας να ανακαλέσω, πάντως, με αφορμή την ερώτησή σας, μια τέτοια παράσταση, η μνήμη μου πήγε 21 χρόνια πίσω. Καλοκαίρι του 2002, εγώ στα 19 μου τότε, φοιτητής φιλολογίας, χωρίς κανένα καλλιτεχνικό υπόβαθρο ή γνώσεις περί performance ή χορού – δηλαδή, φανταστείτε πως τότε ο χορός για μένα ήταν ή παραδοσιακοί ή μπαλέτο – κλείνω εισιτήριο και πάω να δω στο κοντινό στο σπίτι μου κηποθέατρο μια παράσταση, της οποίας ο τίτλος κάτι μου έκανε: "Για πάντα". Και μένω ενεός. Σαν να ανακαλύπτω έναν καινούργιο θαυμαστό κόσμο. Γυρίζω σπίτι συνεπαρμένος, σκέφτομαι διαρκώς αυτό που είδα, προσπαθώ να ανακαλέσω εικόνες και μουσικές και δυο μέρες μετά αποφασίζω να ξαναπάω. Χωρίς εισιτήριο αυτή τη φορά, ουρά έξω από το θέατρο, λίστες αναμονής και εγώ εν αναμονή εύρεσης θέσης. Και βρίσκω. Και την ξαναβλέπω. Και ακόμη θυμάμαι, μετά από τόσα χρόνια, εκείνη τη μαύρη σακούλα σκουπιδιών να φράζει την συρόμενη πόρτα του σκηνικού˙ αυτό το αναπάντεχο, αυτό το ατελές, αυτή η ρωγμή με συγκινεί για πάντα.

Το μικρόβιο της υποκριτικής και της σκηνοθεσίας

Είχα διαβάσει κάποτε μια συνέντευξη της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ και στο ερώτημα του δημοσιογράφου ποιο είναι το επάγγελμά της, εάν είναι μεταφράστρια ή ποιήτρια, εκείνη είχε απαντήσει πως "Ποιήτρια δεν είναι επάγγελμα, είναι "βίτσιο"". Και πως το επάγγελμά της είναι μεταφράστρια. Να είμαι ειλικρινής μου αρέσει πολύ αυτή η τοποθέτησή της. Και σίγουρα προτιμώ το "βίτσιο" από κάθε μικρόβιο…Μια και το πρώτο ενέχει μια επιθυμία και μια ανάγκη. Από τα μικράτα μου, θα έλεγα λοιπόν, μου άρεσε το παιχνίδι της μεταμφίεσης, της μεταμόρφωσης, να φαντασιώνομαι ιστορίες, ρόλους, διαλόγους. Όλα νομίζω έχουν να κάνουν με αυτό˙ με τη φαντασία. Ως ηθοποιός καλούμαι να φανταστώ έναν άνθρωπο, ως σκηνοθέτης καλούμαι να φανταστώ την ανθρωπότητα.

Όσα σε γοήτευσαν στην "Τρικυμία" του Ουίλιαμ Σαίξπηρ 

Αυτή η αίσθηση της άφεσης, του να απαλλαγώ απ’ ό,τι με βαραίνει, να εγκαταλείψω τις εμμονές του παρελθόντος και να πιστέψω στο θαύμα. Κατά κάποιον τρόπο η "Τρικυμία" είναι ο δικός μου, απόλυτα προσωπικός, ύμνος εις την ελευθερία.

Η διαχρονικότητα του κειμένου επιβεβαιώνεται…

Από τους πόσους λογαριασμούς και προφίλ υπάρχουν στο Instagram, που φέρουν ως αναγνωριστικό τους ψευδώνυμο (nickname) τον αγγλικό τίτλο της "Τρικυμίας", τις λέξεις "thetempest" σε πλείστες παραλλαγές.

Αποκάλυψε μου την πιο αγαπημένη σου στιγμή στην παράσταση

Κάθε φορά που ανοίγει η κουρτίνα…

Σύστησε μου τους συνεργάτες σου στη "Τρικυμία"

Αγαπημένοι φίλοι, συνάδελφοι – μια και εγώ ηθοποιός είμαι κατά βάση – τους οποίους θαυμάζω και εκτιμώ και πολύτιμοι συνοδοιπόροι. Τους αναφέρω όλους, γιατί οφείλω στον καθένα / την καθεμία /το καθένα ξεχωριστά την τέχνη, τη φαντασία, την έμπνευση που έβαλαν στη δουλειά: Αλέξης Αλάτσης, Βλαδίμηρος Γιαννακάκος, Ελίνα Γιουνανλή, Νάντη Γώγουλου, Μαρία Δαμασιώτη, Κωνσταντίνα Κάλτσιου, Ηλέκτρα Κατσιμίχα, Νάντια Κατσούρα, Γιώργος Κισσανδράκης, Κωνσταντίνος Κολιούσης, Σοφία Μαραθάκη, Κλεοπάτρα Μάρκου, Αθηνά Μπαλτά, Σοφία Μπαμπανιώτη, Ελένη Νταλαχάνη, Νίκος Ντάσης, Γρηγόρης Πανόπουλος, Μαριέττα Παυλάκη, Νάνσυ Σιδέρη, Ραφαήλ Σιδηρόπουλος, Ευαγγελία Σκρομπόλα, Γιώργος Σύρμας, Νίκη Ψυχογιού και οι άνθρωποι της Flipnewmedia και της Urban Theatre.

Η μεγαλύτερη αγωνία σου για την παράσταση είναι…

Μια εντελώς προσωπική, ανθρώπινη, πραγματική: εάν θα έχουμε κόσμο.

Η σύγχρονη κοινωνία σε τρομάζει…

Χωρίς αποσιωπητικά. Τελεία. Με τρομάζει. Με θλίβει. Με εξοργίζει. Με παραλύει. Με κάνει να χάνω την πίστη μου στους ανθρώπους˙ σε μένα.

Πες μου τον μεγαλύτερο εχθρό της τέχνης 

Η εξουσία.

Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι αυτό θα ήταν…

Η δειλία μου.

Πες μου κάτι off the record.

Πάνω στο γραφείο μου υπάρχουν τουλάχιστον άλλα τέσσερα έργα που θέλω διακαώς να σκηνοθετήσω.