Γιώργος Χρυσοστόμου: "Κανείς δεν θέλει να έχει την τέχνη πολύ "ταχταρισμένη" γιατί δεν συμφέρει"

Πρόκειται για έναν από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του, κάτοχο του βραβείου Χορν, ο οποίος έχει καταφέρει να μας εκπλήξει πολλές φορές και πολύ ευχάριστα από σκηνής. Η ευαισθησία που διακρίνει τον Γιώργο Χρυσοστόμου είναι ξεκάθαρη στη συζήτηση που ακολουθεί, με αφορμή την "Άνοδο του Αρτούρο Ούι", τη νέα παράσταση στην οποία αναμετριέται με τον ομώνυμο ρόλο. Πολύτιμη είναι για εκείνον η σκηνοθετική καθοδήγηση του Άρη Μπινιάρη σε αυτή την αλληγορία για την άνοδο του φασισμού, που ομολογουμένως αποτελεί μία από τις πιο πολυαναμενόμενες θεατρικές συναντήσεις της σεζόν και μάλιστα σε έναν νέο χώρο, ο οποίος έρχεται να ενισχύσει την πολιτιστική αύρα της Κυψέλης, το θέατρο Ark (από 25/1). Στο πλευρό του θα δούμε μία πλειάδα εκλεκτών ηθοποιών: Γιάννης Αναστασάκης, Μιχάλης Βαλάσογλου, Θανάσης Ισιδώρου, Άρης Κασαπίδης, Τάσος Κορκός, Κώστας Κορωναίος, Δαυίδ Μαλτέζε, Ερρίκος Μηλιάρης, Μαρία Παρασύρη, Αλεξία Σαπρανίδου, Φοίβος Συμεωνίδης.

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τον Άρη Μπινιάρη;
Εγώ είχα γενικότερα μια αγάπη στις δουλειές του. Θέλαμε να δουλέψουμε μαζί εδώ και πάρα πολύ καιρό, πριν ακόμα από τον κορονοϊό. Βέβαια σοφά έγινε όπως έγινε, γιατί βρεθήκαμε και οι δύο στην κατάλληλη στιγμή ώστε να δουλέψουμε το συγκεκριμένο έργο. Με τίμησε με την πρόταση αυτή, μου εμπιστεύτηκε έναν κεντρικό ρόλο και χαίρομαι πολύ που μπήκα στη λίστα των ηθοποιών με τους οποίους ήθελε να δουλέψει. Πρώτα με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι στις συνεργασίες. Το ποιο έργο θα ανέβει είναι δευτερεύουσας σημασίας. 

Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στον Άρη Μπινιάρη ως καλλιτέχνη και σκηνοθέτη;
Κατ’ αρχάς η φροντίδα του προς τους ηθοποιούς, επειδή έχει ανέβει και ο ίδιος στη σκηνή και ξέρει πώς είναι να είσαι εκτεθειμένος εκεί πάνω. Μου αρέσει πάρα πολύ η σχέση του με το ρυθμό και τη μουσική, γιατί έχω κι εγώ το ίδιο ενδιαφέρον. Επίσης, ακούμε την ίδια μουσική και αυτό είναι κάτι που πολλές φορές με συνδέει με τους ανθρώπους. Και βέβαια με γοητεύει η αισθητική του και το πόσο φροντισμένες είναι οι παραστάσεις του σε όλους τους τομείς. Στην "Άνοδο του Αρτούρο Ούι" με γοήτευσε πιο πολύ ο τρόπος με τον οποίο δουλεύτηκε και όχι το έργο καθαυτό. 

Ποια είναι η μουσική που σας συνδέει;
Η punk, η ηλεκτρονική, η industrial. Είναι ο πρώτος σκηνοθέτης στην καριέρα μου με τον οποίο έχω τέτοια σύνδεση. Σπάνια βρίσκεις έναν άνθρωπο να μιλήσεις πέραν του καλλιτεχνικού αποτελέσματος, του έργου κλπ., νέτα σκέτα για τη μουσική.

Ποια είναι η υπόθεση του έργου;
Βρισκόμαστε στο Σικάγο όπου μια συμμορία μαφιόζων με αρχηγό τον Αρτούρο Ούι πουλάει προστασία στο καρτέλ της λαχαναγοράς. Ο Μπρεχτ, επηρεασμένος από τις ασπρόμαυρες γκανγκστερικές ταινίες της εποχής με τη θολούρα και τους καπνούς, έγραψε μια γκανγκστερική ιστορία που στην πραγματικότητα είναι μια αλληγορία για την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ.

Ήταν πρόκληση για εσάς ο ρόλος του Αρτούρο Ούι;
Ναι, γιατί ξαφνικά επικοινωνώ με έναν πολύ σκοτεινό ήρωα, χωρίς να θέλω να επικοινωνήσω. Ο Άρης Μπινιάρης με βοήθησε πάρα πολύ να βρω την τεχνική έτσι ώστε να μπορεί ο ρόλος να είναι υπαρκτός και να μην τον υπονομεύω, χωρίς να εμπλέκομαι συναισθηματικά, γιατί από ένα σημείο και μετά, με την επανάληψη, κουράζεται πολύ το μυαλό και η ψυχή. 

Πώς δημιουργήθηκε το καινούργιο θέατρο Ark;
Ήταν χώρος προβών παλαιότερα αλλά και τηλεοπτικό στούντιο. Πριν από έξι μήνες είχαμε την ευκαιρία με τον Άρη να μπούμε μέσα και να κάνουμε μια φωτογράφιση όταν ο χώρος ήταν τελείως παρατημένος, κι έπειτα να τον δούμε σιγά σιγά από τη γέννησή του, όχι από το μηδέν αλλά από το μείον εκατό. Το Ark προσφέρει μια πολύ ωραία επιλογή. Η σκηνή είναι τοποθετημένη ανάμεσα στους θεατές και αυτό τους δίνει μια πολύ ωραία ευκαιρία να παρακολουθούν τους άλλους απέναντί τους –και στην πραγματικότητα τους εαυτούς τους– και όλοι μαζί να βλέπουν εμάς, που μπορούμε πλέον να απευθυνόμαστε και από τη μία πλευρά και από την άλλη. Αυτό είναι στάση ζωής. Είναι μια ευκαιρία να γίνουμε κοινότητα. Είναι πολύ σπάνια ευκαιρία, όπως λέει και ο Πάρις Μέξης, σκηνογράφος και ενδυματολόγος της παράστασης, να διαλέγουμε εμείς τον τρόπο με τον οποίο θα κάθονται οι θεατές. Αυτό είναι κάτι που με γοητεύει τρομερά, αλλά έχει και κάτι τρομακτικό, δεν το κρύβω, γιατί είναι σαν ρινγκ. Είναι εμπειρία αυτό που προσφέρει αυτός ο μεγάλος, σκοτεινός και υπόγειος χώρος· αξίζει να τον γνωρίσει ο κόσμος.

 

"Το θέατρο έχει τη δύναμη να επιβιώνει ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες. Γι’ αυτό λέμε ότι δεν θα περάσει το προεδρικό διάταγμα. Η δύναμη των ηθοποιών είναι ότι μπορούν να λένε ιστορίες και να επαναλαμβάνουν αυτά που οι άνθρωποι αλλά και οι κυβερνήσεις πολύ εύκολα ξεχνάνε".

 

Η χαρακτηριστική μουσικότητα που συναντάμε στις σκηνοθεσίες του Άρη Μπινιάρη υπάρχει και σε αυτή την παράσταση;
Υπάρχει, αλλά δεν θα είναι live αυτήν τη φορά. Ο εξαιρετικός μουσικός Αλέξανδρος Κτιστάκης έχει γράψει πάρα πολύ ωραία πράγματα, και το ηχοσύστημα που χρησιμοποιούμε δημιουργεί μια εμπειρία σαν να φοράς τρισδιάστατα γυαλιά και ακουστικά ταυτόχρονα. Η μουσική είναι πολύ σημαντική γενικότερα στο θέατρο γιατί λειτουργεί σαν ατακαδόρος. Στην παράσταση είναι μέρος του κειμένου με έναν τρόπο, τη λαμβάνουμε διαρκώς υπόψη μας ως ήρωες.

Πώς καθρεφτίζεται στο έργο η δική μας εποχή;
Μέσα από το έργο σχολιάζουμε ένα κατευθυνόμενο σύστημα, το οποίο ο κόσμος έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται. Σχολιάζει τον Τύπο, τους επιχειρηματίες, την πολιτική. Επειδή πολλές φορές εθελοτυφλούμε, το έργο είναι μια πολύ καλή υπενθύμιση. Καθένας θα ταυτιστεί με κάτι μέσα σ’ αυτό. Θα του θυμίσει κάτι που είδε στις ειδήσεις, κάτι που άκουσε στη δουλειά. Ο κίνδυνος που περνάει ξυστά από την ακροδεξιά πολιτική και αντίληψη των πραγμάτων όχι μόνο μέσα στη χώρα αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και το πόσο στηρίζονται κάποια πράγματα πάνω στο φόβο. Μπορεί οι άνθρωποι αυτήν τη στιγμή που μιλάμε να μην το συζητάνε μεταξύ τους και να σχολιάζουν αυτό που είδαν χθες στο τάδε σίριαλ ή στο τάδε ριάλιτι, αλλά όταν έρθουν στο θέατρο –γιατί αυτή είναι δουλειά του θεάτρου– ίσως συνειδητοποιήσουν κάτι στο οποίο δεν έχουν δώσει τόση σημασία ενώ θα έπρεπε. Χωρίς να θέλω να κινδυνολογήσω, θεωρώ ότι εθελοτυφλούν όσοι πιστεύουν ότι αυτά είναι υπερβολές και συνωμοσιολογίες.

Μπορεί η δημοκρατία να βρει τελικά τρόπους να αντιμετωπίσει τις απειλές και τα παιχνίδια της εξουσίας;
Πιστεύω ότι μπορεί, και δεν είναι ρομαντική η σκέψη μου. Απλώς είναι μία μάχη του καλού με το κακό. Χρειάζεται να πατήσει ο άνθρωπος πόδι στο φόβο και να παλέψει. 

Ποιες είναι οι αξίες με τις οποίες έχετε διαλέξει να πορεύεστε στο θέατρο αλλά και στη ζωή;
Όταν δεν είμαι καλά, διαλέγω να βοηθήσω έναν άνθρωπο δίπλα μου. Οι συνάδελφοί μου λένε ότι νιώθουν ασφάλεια δίπλα μου, κι αυτό είναι πολύ ωραίο να το εισπράττεις. Αυτό το μεταφέρω και έξω από το θέατρο σε πολύ απλά και καθημερινά πράγματα. Προσπαθώ να είμαι όσο πιο ανθρώπινος και αλτρουιστής γίνεται.

Πως σχολιάζετε την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος 85, που εξισώνει τους απόφοιτους δραματικών σχολών με απόφοιτους λυκείου;
Μπορώ να υποθέσω ότι την τέχνη γενικότερα κανείς δεν θέλει να την έχει πολύ "ταχταρισμένη" γιατί δεν συμφέρει. Και δεν μιλάω συνωμοσιολογικά. Το να ρίχνεις το ηθικό των ηθοποιών και να τους κόβεις τα φτερά σημαίνει ότι δεν θέλεις να παίρνουν και πολύ αέρα. Δεν νομίζω ότι θα περάσει αυτό το πράγμα. Θα το πολεμήσουμε γιατί είναι απαξιωτικό. Είναι ντροπή. Εγώ δηλαδή έφυγα 18 χρονών από το σπίτι, δεν είχα άλλη επιλογή για σπουδές, ούτε χρήματα. Κανείς δεν με βοήθησε. Πέρασα πρώτος σε μια κρατική δραματική σχολή, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, με πολύ κόπο και πήρα υποτροφία, δούλεψα τρία χρόνια, ζορίστηκα. Αυτό δεν μετράει; Δεν ξέρω και δεν έχω καταλάβει ακόμα για ποιο λόγο θέλουν να γίνει αυτό, αλλά είμαι σίγουρος ότι δεν θα συμβεί τελικά. 

Είναι σαν να θέλουμε με έναν τρόπο να σταματήσουμε τους ηθοποιούς από το να παίρνουν θέση στα πράγματα;
Ακριβώς, είναι λίγο χτύπημα κάτω από τη μέση, να σου κόψουν λίγο τα φτερά να δουν τι θα κάνεις. Αλλά δεν λειτουργεί αυτό, επειδή ειδικά το θέατρο προσφέρει έργο στην ανθρωπότητα, πάντοτε υπό αντίξοες συνθήκες. Όταν έκανα το "Μίστερο Μπούφο" (Βραβείο Χορν) και μελετούσαμε τον Ντάριο Φο, μάθαμε ότι του άσκησαν λογοκρισία γι’ αυτό το έργο, του πήραν το θέατρο, του έκοψαν το ρεύμα για να μην παίξει, χτύπησαν τη γυναίκα του, κι όμως έκανε πολύ μεγάλη επιτυχία. Το θέατρο έχει τη δύναμη να επιβιώνει ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες. Γι’ αυτό λέμε ότι δεν θα περάσει αυτό το διάταγμα, γιατί η δύναμη των ηθοποιών είναι ότι μπορούν να λένε ιστορίες και να επαναλαμβάνουν αυτά που οι άνθρωποι αλλά και οι κυβερνήσεις πολύ εύκολα ξεχνάνε. Εμείς είμαστε εδώ για να τα θυμούνται.