Τον συναντήσαμε την ημέρα που συμπληρώθηκαν 26 χρόνια από το θάνατο του Κάρολου Κουν, κάνοντας μαζί του μια συζήτηση που συνοψίζεται στη φράση «το θέατρο είναι η ανάσα μου». Ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος, μισόν αιώνα ηθοποιός, μας μιλάει για την τέχνη του αλλά και για το κατά πόσον το θέατρο είναι ένα καταφύγιο για τον κόσμο σήμερα.
Η σεζόν μετρά 300 παραστάσεις, με την κωμωδία να πρωταγωνιστεί στις προτιμήσεις των θεατών. Πώς εξηγείτε αυτήν την επιλογή;
Το οικονομικό και το κοινωνικό κλίμα βαραίνουν την ατμόσφαιρα, όλοι ψάχνουν πράγματα για να ελαφρύνουν και η κωμωδία ανακουφίζει. Είναι κάτι που το έχει ανάγκη ο άνθρωπος στην καθημερινότητά του.
Είναι πρόκληση ο μεγάλος αριθμός παραστάσεων σε μια οικονομικά δύσκολη εποχή;
Δεν είναι κακό το ότι παίζονται πολλές παραστάσεις. Προτιμώ οι νέοι ηθοποιοί να ασκούνται στο θεατρικό σανίδι παρά να βρίσκονται σε πατάρια και να κουτσομπολεύουν τους υπόλοιπους. Κι αν πάνω στη σκηνή έρθει η αποτυχία, θα πρέπει να σκεφτούν πως είναι συστατικό της επιτυχίας. Στο θέατρο είναι σαν να βρίσκεσαι σε κανό και να ταξιδεύεις, δεν υπάρχει ταξίδι χωρίς κινδύνους, μπορεί να συμβούν και ναυάγια. Αυτά σε κάνουν πιο δυνατό.
Το χαμηλό budget με το οποίο γίνονται πλέον οι παραστάσεις επηρεάζει αρνητικά το αποτέλεσμα;
Η οργάνωση στα θέατρα φαίνεται να γίνεται μεταξύ τυρού και αχλαδίου. Για μια καλή παράσταση χρειάζονται χρήματα. Αυτό σήμερα δεν υπάρχει και σίγουρα παίζει ρόλο. Οι νέοι ηθοποιοί πεινάνε. Αυτό δεν συνέβαινε παλιότερα σε δομημένους θιάσους. Σε έναν θίασο ξέρεις τις ανάσες του άλλου και αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί δουλεύεις πάνω σε κοινό μήκος κύματος. Σήμερα οι ηθοποιοί παίζουν μαζί σε ένα σίριαλ και στη συνέχεια δημιουργούν έναν θίασο για μία σεζόν. Τέτοιες ευκαιριακές συναντήσεις χάνονται στο χρόνο.
Ο χρόνος λειτουργεί υπέρ του ηθοποιού;
Όσο μεγαλώνει ο ηθοποιός τόσο εσωτερικό πλούτο αποκτά και αυτό τον βοηθάει. Εγώ έμαθα δίπλα στον δάσκαλό μου, τον Κάρολο Κουν, το αλφαβητάρι της υποκριτικής, έμαθα να ψάχνω πίσω από αυτά που βλέπω και ποτέ δεν σταμάτησα να το κάνω.
Διακρίνετε κάποια ταλέντα μέσα στην πληθώρα νέων ηθοποιών;
Βλέπω αυτούς που ξεχωρίζουν να ασκούνται ουσιαστικά στη δουλειά τους, αλλά ταυτόχρονα τους βλέπω να προσβάλλονται και από συμπτώματα της εποχής και να είναι αμήχανοι. Στις περισσότερες θεατρικές παραγωγές κυριαρχεί ένα κλίμα αποδόμησης, πόζα και μια σκηνοθετίτιδα που οδηγούν σε ακατανόητους δρόμους.
Η αποδόμηση κειμένων είναι η νέα μόδα;
Είναι κυρίως αδιέξοδο και ανικανότητα. Ένας σκηνοθέτης πρώτα κοιτάζει να αναδείξει το έργο που έχει στα χέρια του, το κείμενο, το λόγο και τις σχέσεις. Οι περισσότεροι σήμερα ψάχνουν υποκριτικά και σκηνικά βιάγκρα για να στήσουν μια παράσταση.
Έπειτα από χρόνια επιστρέψατε σε μια παλιά σας επιτυχία, το «Κάθε Πέμπτη κύριε Γκρην», κι εμπιστευτήκατε έναν νέο σε ηλικία παραγωγό, τον Τάσο Ιορδανίδη, με τον οποίο συμπρωταγωνιστείτε κιόλας.
Στην αρχή ήμουν κρατημένος, αλλά ο Τάσος με έπεισε να το κάνω και όπως φαίνεται είχε δίκιο, γιατί έχω την εντύπωση ότι είμαι πολύ καλύτερος. Έχω ένα φορτίο 14 χρόνων στην πλάτη μου και αυτό είναι πλούτος. Συζητώντας μάλιστα με τον πολύ νεότερο συμπρωταγωνιστή μου, βλέπω αλλιώς τα πράγματα. Ο διάλογος έχει μεγάλη σημασία γιατί μέσα από αυτόν μπορεί να αναδειχτεί κάτι το οποίο δεν υποψιαζόσουν. Μέσα από κάθε κουβέντα είναι σαν να βγαίνει ξαφνικά ένα προβολάκι και να φωτίζει τα πράγματα που πρέπει να δεις. Αυτή είναι και η ομορφιά αυτής της δουλειάς.
Πώς βλέπετε να διαμορφώνονται τα πράγματα στο θέατρο με μια πολιτεία που έχει αποσυρθεί από τα θέματα πολιτισμού;
Τα πράγματα είναι δύσκολα. Παρεμπιπτόντως, το Θεατρικό Μουσείο βρίσκεται στο έλεος του θεού. Όσοι αποτελούμε το διοικητικό συμβούλιο τρέχουμε στα δικαστήρια επειδή το κράτος μας βλέπει ως ιδιοκτήτες του μουσείου. Κανείς δεν σκέφτεται πως αυτό το μουσείο αποτελεί τη μοναδική πηγή γνώσης σε σχέση με το θέατρο. Έχω την εντύπωση ότι το υπουργείο Πολιτισμού θεωρείται ο σκουπιδοτενεκές των υπουργικών συμβουλίων. Εξαιρώ τη Μελίνα ως υπουργό. από κει και πέρα, καταδικάζω όλους τους άλλους, και πρώτο τον Παύλο Γερουλάνο. Όσο για τη νέα ηγεσία, κρατώ ακόμη επιφυλάξεις.
Υπάρχει μια συζήτηση γύρω από τη δημιουργία φεστιβάλ αρχαίου δράματος στην Επίδαυρο. Πώς βλέπετε αυτήν την ιδέα;
Εξαρτάται από το ποιος θα το τρέχει, πώς θα το οργανώσουν και με ποιες προϋποθέσεις. Είναι αναγκαίο να υπάρχουν στόχοι. Συνήθως πετάμε μια βαρύγδουπη κουβέντα και στην πράξη αρχίζει και μπάζει νερά το πλοίο.
Έχετε πρωταγωνιστήσει σε 9 αριστοφανικές κωμωδίες. Σας ενοχλούν οι ελεύθερες αναγνώσεις αριστοφανικών έργων;
Τα πράγματα έχουν πάρει γενικά άσχημη πορεία. Το αρχαίο δράμα πρέπει να έχει ηθοποιούς άξιους, με παιδεία, γυμνασμένους και πάνω απ' όλα με προσόντα φωνής. Αν υπήρχε αυτό, δεν θα είχαμε την αθλιότητα της ψείρας, του μικρού μικροφώνου στην Επίδαυρο, στο θέατρο με την καλύτερη ακουστική σε όλο τον κόσμο. Την εποχή της διαμάχης ανάμεσα στους σκηνογράφους και τους αρχαιολόγους, οι οποίοι έλεγαν να μη φορτώνουν την Επίδαυρο με σκηνικά, είχαν ρωτήσει τον Γιάννη Τσαρούχη ποια ήταν η γνώμη του κι εκείνος απάντησε: «Πολλοί συνάδελφοί μου έχουν μπερδέψει την ορχήστρα με την πίτσα». Απ’ όπου κι αν το πιάσεις, στην ατμόσφαιρα υπάρχει κακό κλίμα. Βλέπετε να υπάρχει ανάπτυξη; Μέσα στα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα ο δημιουργός έχει πλέον περάσει στις ευκολίες και αυτό τον οδηγεί σε ένα μέτριο αποτέλεσμα.
