Είναι το σάντουιτς το διασημότερο σνακ που υπάρχει; Πιθανότατα, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψιν και μία παλαιότερη τοποθέτηση της Wall Street Journal, που κάνει λόγο για "τη μεγαλύτερη συνεισφορά της Βρετανίας στην παγκόσμια γαστρονομία". Κατά το λεξικό της Οξφόρδης, ως σάντουιτς ορίζεται ένα "φαγητό που αποτελείται από δύο κομμάτια ψωμιού με γέμιση ανάμεσά τους και τρώγεται ως ελαφρύ γεύμα". Σαν να λέμε δηλαδή, η επιτομή του comfort snack και, προφανώς, ένα από τα διασημότερα εδέσματα όλων των εποχών.
Έδεσμα με ιστορία
Πριν από οτιδήποτε άλλο όμως, μια βουτιά στο παρελθόν. Γυρίζουμε το ημερολόγιο πίσω στον 18ο αιώνα και τη νοτιοανατολική Αγγλία. Ο John Montagu είναι ο 4ος Κόμης της πόλης Σάντουιτς και, εκτός από επαγγελματίας πολιτικός και στρατιωτικός, επιδίδεται τακτικά σε φανατική χαρτοπαιξία. Κατά τη διάρκεια μία 24ωρης παρτίδας, ζήτησε από τον υπηρέτη του κάτι για να φάει, χωρίς όμως να χρειαστεί να λερώσει τα χέρια του. Για την ακρίβεια, του είπε να τοποθετήσει ένα κομμάτι κρέατος ανάμεσα από δύο φέτες ψωμιού.
Το πρωτότυπο για την εποχή σνακ κέρδισε αμέσως το ενδιαφέρον των υπολοίπων παρευρισκομένων και το αμέσως επόμενο διάστημα, η φήμη του άρχισε να εξαπλώνεται σε όλη τη βρετανική επικράτεια με ταχείς ρυθμούς. Η politically correct ωστόσο άποψη υποστηρίζει ότι ο Κόμης ζήτησε το εν λόγω σνακ καθώς είχε υπερβολική δουλειά και δεν ήθελε να εγκαταλείψει το γραφείο του.
Μάλιστα, όπως αναφέρει ο συγγραφέας Bee Wilson στο βιβλίο του Sandwich: A Global History, ο Montagu ουσιαστικά διέταξε τους υπηρέτες του να ενοποιήσουν όλα τα υλικά του γεύματος που συνήθιζε να παίρνει, δηλαδή μοσχαρίσιο ή χοιρινό κρέας, λαχανικά και ψωμί. Σε κάθε περίπτωση το δημιούργημά του, άρχισε να γίνεται γνωστό και να ξεφεύγει από τα σύνορα του Νησιού, ενώ η λέξη σάντουιτς, καθιερώθηκε γι' αυτό επισήμως γύρω στο 1760.
Εκτός από τον Κόμη Montagu, υπάρχει ένα ακόμη πρόσωπο που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξάπλωση του ψωμιού με γέμιση. Ο Αμερικανός εφευρέτης Otto Frederick Rohwedder είναι εκείνος που έκανε viral τη γαστρονομική πρόταση, πολύ πριν ο όρος γίνει cool, δημιουργώντας την πρώτη αυτοματοποιημένη μηχανή κοπής ψωμιού, το 1928.
Ο Rohwedder παρουσίασε τη δημιουργία του στην Chillicothe Baking Company του Μιζούρι, και σύντομα αρτοποιεία και παρεμφερείς επιχειρήσεις της περιοχής έσπευσαν να την προμηθευτούν, κάτι που στη συνέχεια έκαναν πολλοί και από γειτονικές πολιτείες των ΗΠΑ. Δυστυχώς για τον ίδιο, δεν πρόλαβε να κατοχυρώσει την ευρεσιτεχνία του, με αποτέλεσμα άλλες εταιρείες να το κάνουν και να οικειοποιηθούν ασφαλώς τα κέρδη που προέκυψαν τις επόμενες δεκαετίες.
Διαβάστε Επίσης
Κι αν η ιστορία του Otto Rohwedder σου φαίνεται τραγική, εκείνη του Gavrilo Princip θα ήταν από παράδοξη έως κωμική, αν (σχεδόν) δεν προκαλούσε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο - όπως άλλωστε γνωρίζουμε από τη νεότερη ιστορία. Ο Princip ήταν ένας Γιουγκοσλάβος εθνικιστής του κινήματος Mlada Bosna, ο οποίος δολοφόνησε τον Αρχιδούκα Φραγκίσκο Φερδινάνδο της Αυστρίας και τη γυναίκα του, Σοφία, Δούκισσα του Χόχενμπεργκ, στο Σαράγεβο στις 28 Ιουνίου 1914. Η σημερινή πρωτεύουσα της Βοσνίας ήταν τότε επαρχία της Αυστροουγγαρίας, όπως και πολλές ακόμη περιοχές της πρώην Ενωμένης Γιουγκοσλαβίας.
Λίγα λεπτά πριν τη δολοφονία του Αρχιδούκα Φερνινάνδου, ένας άλλος Σέρβος εθνικιστής, ο Nedeljko Cabrinovic πέταξε μία χειροβομβίδα στο αυτοκίνητο που μετέφερε τον Αυστριακό αξιωματούχο, η οποία όμως δεν εξερράγη άμεσα, με αποτέλεσμα ο Φερνινάνδος να του την πετάξει πίσω. Όταν αυτή τελικά ανατινάχθηκε προκάλεσε τραυματισμούς σε όλους τους εμπλεκόμενους. Ο Cabrinovic πήρε αμέσως ένα χάπι κυανίου και έπεσε αμέσως στον ποταμό Miljacka προκειμένου να αυτοκτονήσει. Ο Αρχιδούκας, αγνοώντας τις παραινέσεις των συμβούλων του να επισκεφθεί το νοσοκομείο για τις πρώτες βοήθειες, διέταξε τον οδηγό του αυτοκινήτου του να συνεχίσει να περιπλανιέται στους δρόμους της πόλης, μέχρι να βρεθεί ένα ασφαλές μέρος για να σταματήσουν.
Για κακή τους τύχη, επέλεξαν να κάνουν στάση μπροστά από ένα cafe που καθόταν ο Gavrilo Princip, που απογοητευμένος από την έκβαση της ημέρας, έτρωγε ένα σάντουιτς. Ο Princip, αμέσως μόλις αντιλήφθηκε τι συμβαίνει και ποιος ακριβώς βρισκόταν μερικά μέτρα μακριά του, έτρεξε αμέσως στο σημείο και πυροβολώντας μόλις δύο φορές εκτέλεσε τον Φερνινάνδο και την Σοφία. Το μισοτελειωμένο σάντουιτς του νεαρού Γιουγκοσλάβου και το πραγματικά κακό timing ήταν ουσιαστικά δύο από τις -πολλές- αιτίες για τις οποίες ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ως επίλογο του origin story, θα αναφέρουμε τα όσα συνέβησαν στο Ιράν, το 2008. Στις 17 Οκτωβρίου του συγκεκριμένου έτους, σε ένα πάρκο της Τεχεράνης, ντόπιοι εστιάτορες και κρατικοί φορείς συγκεντρώθηκαν μαζί με πλήθος κόσμου, προκειμένου να δημιουργήσουν το μεγαλύτερο σάντουιτς που φτιάχτηκε ποτέ, ώστε αυτό να καταχωρηθεί στο βιβλίο των ρεκόρ Guinness. Πράγματι, το τελικό αποτέλεσμα ήταν ένα γιγαντιαίο έδεσμα μήκους 1,5 χλμ, το οποίο περιείχε 700 κιλά κρέας στρουθοκαμήλου και άλλα τόσα κοτόπουλου. Σε ελάχιστα λεπτά όμως, το συγκεντρωμένο πλήθος άρχισε να το τρώει, με τον εκπρόσωπο του Guinness να παρακολουθεί αποσβολωμένος το σκηνικό, μη γνωρίζοντας τι ακριβώς πρέπει να κάνει.
Πού τρώμε σάντουιτς στην Αθήνα, σήμερα
"Καλά όλα αυτά ρε Μπάμπη αλλά πού να φάμε ένα σάντουιτς της προκοπής, στην Αθήνα, σήμερα;" σε ακούω να αναρωτιέσαι. Και χαίρομαι πάρα πολύ που έκανες αυτή την ερώτηση, καθώς η πρωτεύουσα συγκεντρώνει πια μπόλικα σποτ που ειδικεύονται στο σπορ. Και το κάνουν με τρόπο απενοχοποιημένα νόστιμο. Σαν τα παρακάτω.
'The Black Salami Microbakery'
Είναι πάρα πολύ δύσκολο να περάσεις από τη γωνία της Ζωοδόχου Πηγής με τη Μεθώνης και να μην υπάρχει ουρά έξω από το σύγχρονο μικρο-αρτοποιείο. Είναι επίσης δύσκολο να μην κάνεις κι εσύ μία στάση για να απολαύσεις ένα από τα κορυφαία αθηναϊκά σάντουιτς που υπάρχουν ή την εξίσου απολαυστική εκδοχή της πίτσας. Αυτοί που ξέρουν λίγο καλύτερα, θα το επιλέξουν και για τα αυγά μπένεντικτ και τον ασύλληπτο καγιανά του.
'Talking Breads'
Λίγα χρόνια πριν, όταν το 'Talking Breads' άνοιγε τις πόρτες του στον αριθμό 11 της Σπ. Τρικούπη και τα Εξάρχεια, έδινε μία διαφορετική πνοή στο αθηναϊκό street food, με βασικό όχημα τα χειροποίητα φρεσκοφουρνισμένα ψωμιά που φιλοξενούσαν εντός τους διάφορα και άκρως ενδιαφέροντα υλικά.
Τα σάντουίτς (κυρίως αυτά), τα burgers και οι λοιπές παρασκευές του έγιναν άμεσα talk of the town, ενώ στο ίδιο εξαιρετικό επίπεδο συνεχίζουν ως σήμερα. Πλέον, θα το κάνουν και αρκετά πιο μακριά από το κέντρο της Αθήνας, καθώς το 'Talking Breads' του Χολαργού αναμένεται να ντεμπουτάρει εντός του Μαρτίου στη λεωφόρο Μεσογείων και εκεί που κάποτε συναντούσες το 'Flower'. Το κόνσεπτ θα παραμείνει το ίδιο, σε μεγαλύτερο ασφαλώς χώρο. Υπέροχα σάντουιτς και στον Χολαργό λοιπόν.
'Kora'
To Deli Sandwich με μαλακό προζυμένιο ψωμί με ξύγαλο, μορταδέλα Bologna, σαλάμι finocchiona, αγγουράκι πίκλα και ρόκα, είναι από μόνο του μία άψογη αφορμή για να επισκέπτεσαι καθημερινά τον ξεχωριστό αυτό φούρνο στο Κολωνάκι.
'Guarantee'
Κλασική επιλογή. Το συναντάς στη Βεΐκου και το Κουκάκι από το 1988, όταν ο κύριος Γιάννης από τη Μάνη -πρώην ανθυποπλοίαρχος- αποφάσισε να γυρίσει στη στεριά και να ξεκινήσει το δικό του νόστιμο project με μικρό μπάτζετ αλλά τεράστιο μεράκι. Εδώ δοκιμάζεις ένα από τα πιο νόστιμα σάντουιτς της Αθήνας με δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε πολλά υλικά - σκέψου μόνο πως υπάρχουν περίπου 20 είδη τυριών, 15 είδη ψωμιού και μία έξοχα διαμορφωμένη γκάμα αλλαντικών, μεταξύ άλλων.
'Neropistolo'
Το παιχνιδιάρικο new age bakery στην οδό Βουλής ήρθε πριν λίγες εβδομάδες για να κάνει ακόμη πιο ενδιαφέρον το γευστικό σύμπαν της πόλης. Το πραγματοποιεί μέσω και των σάντουίτς του -που επιμελείται η ταλαντούχα Γεωργιάννα Φοντριέ- τα οποία βγαίνουν καθημερινά μετά τις 12.00 και είναι δύο στον αριθμό: Ένα σε φοκάτσια ολικής με γαλοπούλα και Caesar miso και το ALT - σκέψου το BLT αλλά με απάκι, aioli σχοινόπρασου και μαϊντανού σε τσιαπάτα σικάλεως.
'Po’ Boys'
Όταν πριν περίπου μερικά χρόνια ο Βασίλης Σπόρος ξεκινούσε το 'Po’Boys' στου Ψυρρή φιλοδοξούσε να παρουσιάσει μία ΒΒQ κουζίνα όσο πιο κοντά γίνεται στην αυθεντική, αμερικανική, εκδοχή της. Και το καταφέρνει με το παραπάνω. Σημαντικό μέρος αυτής, τα ομώνυμα του καταστήματος σάντουιτς: Pulled pork με καπνιστή χοιρινή σπάλα, Dijonnaise mayo, bourbon glaze, καυτερό Pork belly BLT με χοιρινή καπνιστή πανσέτα πανέ από 48ωρη άλμη και Andouille με πικάντικο χειροποίητο χοιρινό λουκάνικο με μπαχαρικά Νέας Ορλεάνης, λιωμένο τσένταρ και Alabama white BBQ sauce, θα σε πείσουν.
'Ateno'
Στη salumeria του σχετικά φρέσκου 'Ateno' φτιάχνουν (και) συμπαθητικά σάντουιτς με τα αλλαντικά της Metameat που προέρχονται από αυτόχθονες, ελληνικές ράτσες.
'Borghese'
Από τις αρχές του φθινοπώρου του 2022, το 'Borghese' προμηθεύει με θαυμάσια σάντουιτς τους παροικούντες το Παγκράτι καθώς και τους απλούς επισκέπτες της δημοφιλούς Αρχελάου. Μεσοτοιχία με το επιτυχημένο και "συγγενικό" 'Tre Sorelle', κάπου ανάμεσα σε deli σαντουιτσάδικο και spritzeria τσέπης όσον αφορά την ταυτότητά του, μια σταλιά μαγαζάκι.
Παραγγέλνεις αβίαστα και χωρίς πάθος το μορταδέλα/ φιστίκι/ ρόκα/ pecorino Romano/ μαγιονέζα/ σπασμένο μαύρο πιπέρι, το γαλοπούλα τρούφας/ βουβαλίσια μοτσαρέλα/ ανάμεικτα φύλλα σαλάτας/ μαγιονέζα μυρωδικών ή το λουκάνικο salsiccia/ λιωμένο τυρί fontina/ τρίχρωμες πιπεριές/ καραμελωμένα κρεμμύδια.
'Bottega di Rino'
Κάπου ανάμεσα σε premiata salumeria, νεο-μπακάλικο, τοσκανέζικο delicatessen και wine/aperitivo bar, το sprezzaturάτο 'Bottega di Rino' σερβίρει και υπέροχα σάντουιτς. Σαλτσίτσε από μικρά χασάπικα, salame finocchiona, μπρεζάολα από μοσχάρι Κιανίνα, παρμεζάνες πολύμηνης ωρίμανσης, pecorino fresco, mandarino affumicato και δεκάδες άλλα premium προϊόντα έρχονται απευθείας από την Ιταλία και παρεισφρέουν εντός δύο κομματιών ποιοτικού πάντοτε ψωμιού.
'Jackaroo'
Από τα πιο viral street food μέρη της πόλης πια. Και υπάρχει λόγος γι' αυτό. Βλέπεις η value for money πολιτική έρχεται να συναντήσει σάντουιτς ακόμη και σε XXL μέγεθος. Πληθωρική συμπεριφορά και σοβαρά μαριναρισμένα κρέατα που βυθίζονται σε βουτυρένια ψωμάκια μπριός και σουσαμένια buns.
'Subbie'
Η φρέσκια φοκάτσια είναι η κινητήριος δύναμη στο σαντουιτσάδικο της οδού Αθηναΐδος. Το εξαιρετικής ποιότητας ψωμί γεμίζει με πληθώρα αξιόλογων υλικών, σε άκρως χορταστικές μερίδες. Σταρ του 'Subbie' τα Pastramanca (με παστράμι, manchego, μαγιονέζα μαύρου σκόρδου, πίκλα αγγουριού), Chico (με καπνιστό κοτόπουλο, flakes παρμεζάνας, κρέμα μουστάρδας και πράσινη σαλάτα) και Chili Pepper (με spianata, gorgonzola cremoso, κρέμα πιπεριάς, σπανάκι, καρύδι).
'Ikigai / Ekiben by Birdman'
Τα sandos έχουν την τιμητική τους στο γιαπωνέζικο market νέας γενιάς του 'Αρη Βεζενέ και στο 'Ekiben Kitchen' που φιλοξενείται εντός αυτού. Τα Chicken (μπούτι κοτόπουλο, japanese coleslaw, πίκλα αγγούρι wasabi aioli, tonkatsu) και Pork (χοιρινός λαιμός, κόκκινο λάχανο, tonkatsu apple sauce σε milkbread μπριός) είναι δεδομένα στις πιο δημοφιλείς επιλογές πλάι στο κορυφαίο smash burger της πόλης.
Έξτρα πόντοι για τα Beef Tartare Sando (φιλέτο βοδινού, καπνιστό kimchi με πιπεριές shishito, μαγιονέζα μαύρου σκόρδου και ume) και Kuruma Roll (μπριοσένιο hot dog με γαρίδες σε panko, tsuke mayo, αγγούρι, iceberg, tonkatsu).
'Photis Deli'
Φίνα και εύκολα σάντουιτς παρέχει το σαντουιτσάδικο της Πραξιτέλους, με επένδυση σε συνταγές του Αλέξανδρου Παπανδρέου αλλά και σε εμπνεύσεις ημέρας. Μπαγκέτα με μοσχαρίσιο παστράμι Μιράν, κρέμα γραβιέρας, ψητές ντομάτες και καραμελωμένα κρεμμύδια, Brioche με σπιτικά μοσχαρίσια κεφτεδάκια Photis από μόσχους ελευθέρας βοσκής, φρέσκια μοτσαρέλα, ρόκα και σάλτσα ντομάτας και πολύσπορη μπαγκέτα με σιγοψημένο μπούτι μαύρου χοίρου 'Μπούμπας Κρέατα Ηπείρου' σε ζωμό λαχανικών, ντομάτα, σάλτσα φέτας, μουστάρδα και ρόκα baby, από τις signature επιλογές.
'Space Ham'
Οι Φανούριος Ντούλοβι και Ανδρέας Κλίμκιβ στήνουν στο Μοναστηράκι ένα σποτ που προσεγγίζει γαστρονομικά το σάντουιτς, παρουσιάζοντάς το σε εκδοχή γεύματος και όχι απλά ως σνακ. Red Velvet με σαλάμι σπιανάτα, κρέμα πατάτας με τρούφα, κρέμα σπαράγγι, μπουράτα, ντομάτα και baby ρόκα, Woody με νούμπουλο, κρέμα πατάτας με τρούφα, καπνιστή γραβιέρα "lou" και baby ρόκα και Jessica Rabbit με μορταδέλα, πέστο ρόκας, κρέμα παρμεζάνας, spicy μελιτζάνες και κρέμα φιστίκι από τις πιο ενδεδειγμένες προτάσεις.
'Street Habit'
Κρητικό σάντουιτς με απάκι, γραβιέρα, ελιές και χειροποίητη mayo λιαστής ντομάτας. Χουνκιάρ Burger με μπιφτέκι μοσχαρίσιο, μελιτζάνα πανέ, τυρένια μπεσαμέλ με καπνιστή μελιτζάνα, κρεμμύδι, μαϊντανό και χειροποίητη σάλτσα ψητής ντομάτας. Σάντουιτς Μαδημένη Κότα με μαγειρεμένο κοτόπουλο αγγούρι, ανθότυρο και χειροποίητη honey mustard mayo. Ηπειρώτικο Burger με πρόβατο μαγειρεμένο σε μπύρα, καπνιστό τυρί, φασολάκι πίκλα, ντομάτα και χειροποίητη mayo με καραμελωμένα πράσα. Αν τα παραπάνω δε σε πείθουν πως το 'Street Habit' κάνει καλή δουλειά στο σπορ, τότε δεν ξέρω τι θα βοηθήσει.
Ακολούθησε το Αθηνόραμα στο Facebook και το Instagram.
