Με έναν τρόπο μοναδικό, ένα τραπεζάκι πλάι στο κύμα με καλαμάρι, κουτσομούρα, ένα χταπόδι και το ούζο στο ποτήρι, συνθέτει μια έξοδο χωρίς ταίρι. Αποκλειστικά ελληνική "εφεύρεση" η ψαροταβέρνα, πιστώνεται στη γαστρονομική κληρονομιά μας. Τα πιάτα με την απέριττη νοστιμιά της πρώτης ύλης, το θαλασσινό τοπίο, η χαλαρωτική ανεμελιά, ίσως, στο βάθος, και μια νοσταλγική σύνδεση με παιδιόθεν αναμνήσεις, κάνει αυτή την έξοδο μια διαχρονική απόλαυση, κι εμάς προνομιούχους που την έχουμε "στο χέρι". Συνδυασμένη με κοντινές διαδρομές στα παραθαλάσσια της Αττικής ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες, ανοίγει ένα παράθυρο που καδράρει διακοπές, ικανό να σε κάνει να ξεφύγεις απ’ ο,τιδήποτε. Με διαδρομή από 25’ ως 45’ ανάλογα με το σημείο εκκίνησης, βρίσκεσαι σε μέρη που συνδυάζουν το ξεχωριστό ενδιαφέρον με εστιατόρια που "έχουν κάτι να πουν” και παραμένουν συνεπή, περισσότερο ή λιγότερο, στο πρότυπο της ψαροταβέρνας.
Πάμε, λοιπόν, στα σμιλεμένα από το κύμα βραχάκια της Βραυρώνας με τα γλαροπούλια παρέα, εκεί όπου το μάτι χορταίνει θάλασσα και φεγγαράδες του ονείρου. Στο αρχοντικό Λαύριο, για περατζάδα στην παλιά ψαραγορά με τα ουζερί, χάζι στα ψαροκάικα, στο αρχαίο θέατρο Θορικού, ίσως και μια βόλτα στο συγκλονιστικό βάραθρο Έγκοιλον Χάος, στον Εθνικό Δρυμό Σουνίου. Στο νοσταλγικό Νεράκι, πάνω στη θάλασσα με τα ψηλά πεύκα και τους πάγκους με βουνά τα όστρακα -μύδια, κυδώνια, πορφύρες, καλόγνωμες- για να πάρουμε τη γεύση της θάλασσας στο σπίτι. Ας πάρουμε, τέλος, το καράβι των 15 λεπτών, να νιώσουμε λίγο ταξίδι μέχρι την ξεχασμένη από το χρόνο Σαλαμίνα.
Στη Σαλαμίνα, για μίνι θαλασσινό ταξίδι με ψαροφαγία στου Κάκια
Και νησί και καράβι και ψαροφαγία πλάι στο κύμα, με φόντο παλιά σκαριά! Η αρκετά παρεξηγημένη Σαλαμίνα είναι ιδανική για μίνι απόδραση στην ηρεμία ενός τοπίου που θυμίζει άλλη εποχή, κι αν διαθέτετε χρόνο, το νησί "έχει ψωμί", που λέμε. Στα ατού, η διαδρομή των 15’ με το φέρι από το Πέραμα: όπως και να το κάνεις, μπαίνεις σε καράβι! Η πόλη που σε υποδέχεται δεν θα σε μαγέψει, όμως αξίζει μια στάση στη Δημοτική Ιχθυαγορά για χάζι, ίσως και προμήθειες. Η Σαλαμίνα είναι συνώνυμη με τα όστρακα και τα ταπεινά ψαράκια της θάλασσάς της, με προσφυγικές συνταγές -βλέπε κατσούλες σαγανάκι, αχιβαδόσουπα, ψάρια παστά.
Χωρίς ν’ αλλάξεις δρόμο, πέφτεις επάνω στο "Ουζερί του Κάκια", ονομαστή ψαροταβέρνα με ιστορία δεκαετιών -αν πετύχεις τον ιδιοκτήτη Νίκο Δημητριάδη, γιο του Κάκια, θα σου τα πει όλα. Θυμάμαι ακόμα την πρώτη γραφική ταβέρνα παραδίπλα, πριν μεταβληθεί στο σύγχρονο σημερινό εστιατόριο, διατηρώντας βέβαια τα τραπεζάκια στην προκυμαία, δίπλα στα γραφικά ψαροκάικα.
Πλούσιο μενού με σειρά ορεκτικών και ό,τι θελήσεις από ψάρια και θαλασσινά, χωρίς να λείπουν σεβίτσε, κριθαρότα και μακαρονάδες. Αν θέλεις, σου φτιάχνουν και ψαρόσουπα ή γιουβέτσι ψαριού με τα ψάρια που θα διαλέξεις. Αλλά για να μείνεις στην παράδοση του τόπου, θα επιμείνεις στους παλιούς, ακαταμάχητους μεζέδες: τα δικά του παστά, λακέρδα και φρύσσα στο ξύδι, το "κουλουριώτικο" καλαμάρι και τη σουπιά τηγανητή ή ψητή με το μελάνι της, το ψητό χταπόδι και τ’ αχνιστά όστρακα. Στα προσόντα του Κάκια, η μεγάλη ποικιλία ούζων και τσίπουρων, με μερικές δυσεύρετες ετικέτες.
Στην περίπτωση που ψάχνετε μια πιο ήσυχη και "παλιάς κοπής" κατάσταση, θα προχωρήσετε λίγο ακόμα, μέχρι να συναντήσετε το "Καρνάγιο", γραφικό ψαροταβερνάκι πλάι στο παλιό καρνάγιο. Τραπεζάκια στην αυλή κάτω από δέντρα, θέα θάλασσα από ψηλά, οι κλασικοί θαλασσινοί μεζέδες κι ένα ούζο...τι άλλο να θελήσεις;
Αν, τώρα, έχετε χρόνο για μια βόλτα μια που φτάσατε ως εδώ, πάρτε το δρόμο για την Ι.Μ. Παναγίας Φανερωμένης, με παλιά εκκλησία που αξίζει να δείτε και παραδίπλα, πάνω στη θάλασσα, το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού.
Ferry από το Πέραμα ανά μισή ώρα, διάρκεια 15’. Στου "Κάκια" κλείνετε απαραίτητα τραπέζι και αποφεύγετε ημέρες και ώρες αιχμής. "Κάκιας", Ακτή Καραϊσκάκη 38, 210 4655821. "Καρνάγιο", Αγίου Νικολάου 52 τηλ. 210 4640844.
Στο Λαύριο για βόλτες και την παλιά ταβέρνα του Ρέρρα
Ιδανική απόδραση για μια μέρα με καλοκαιρία προσφέρει το αρχοντικό Λαύριο, μια πραγματική πόλη-Μουσείο. Βόλτες στην προκυμαία, στο λιμανάκι με τα ψαροκάικα, δρομάκια με νεοκλασικά και βιομηχανικά κτίσματα που μαρτυρούν τη λαμπρή μεταλλευτική ιστορία της πόλης. Οπωσδήποτε στάση στην κεντρική Αγορά, τα λεγόμενα "ψαράδικα", νεοκλασικό κτιριακό συγκρότημα χτισμένο το 1885 από την Ελληνική Εταιρεία Μεταλλείων, που ίδρυσε ο Ανδρέας Συγγρός -ψιθυρίζεται σε σχέδιο Τσίλλερ. Ψαράδικα, κρεοπωλεία, ουζερί κι εστιατόρια συνυπάρχουν στο αίθριο της Αγοράς, αλλά το μοναδικό ταβερνάκι που υπήρχε από την ίδρυσή της, πριν το αναλάβει ο Γιάννης Ρέρρας το 1945, απλώνει τραπέζια μπροστά στην κομψή τοξοστοιχία της πλαϊνή πρόσοψης. Το σχεδόν ανέγγιχτο εσωτερικό με τα δυο-τρία τραπεζάκια, γνήσιο δείγμα παλιού μαγειρείου, θα έπρεπε να κυρηχθεί διατηρητέο. Πίσω από το ψυγείο, ο Γιάννης Ρέρρας (εγγονός) διηγείται γελαστός, ενώ τηγανίζει μπακαλιαράκια στο γκάζι. Δηλώνει αγρότης, αμπελουργός, γι' αυτό και το μαγαζί δεν λειτουργεί καθημερινά. Αν σας αρέσουν οι αυθεντικές καταστάσεις, είστε εδώ.
Το μενού λιτό, τίμιο και σχεδόν απαράλλαχτο: θράψαλο, κουτσομούρα, μπακαλιαράκι φρέσκο, μικρό ψαράκι στο τηγάνι, ντολμαδάκια σπιτικά με τα δικά τους αμπελόφυλλα, έξοχη τηγανητή πατάτα -στο γκάζι αφού-, σαρδέλα ψητή στο μαντέμι, χόρτα που μαζεύουν οι ίδιοι και τα Σαββατοκύριακα ψαρόσουπα με μπακαλιάρο, τα λαχανικά ολόκληρα και τον ζωμό σερβιρισμένο χωριστά -πιο κλασική δεν γίνεται. Κρασί, εννοείται, δικό του, που μπορείς να πάρεις και για το σπίτι. Μπορεί να μη βλέπεις θάλασσα εδώ, αλλά φαγητό και περιβάλλον αρκούν για να σε ταξιδέψουν. Το προτιμώ από την πληθώρα των "μεζεδοπωλείων" της περιοχής, συχνά μετά από ένα πρώτο ούζο με μικρό μεζέ στο ουζερί Άγκυρα, δίπλα στον πάγκο με την ψαριά της ημέρας του ιχθυοπωλείου της Αγοράς.
"Ρέρρας": ανοιχτά Πέμπτη ως Κυριακή από 1:30 ως αργά το βράδυ. Τα τραπεζάκια είναι λίγα, πηγαίνετε νωρίς. Κωνσταντίνου Πλειώνη και Ανδρέα Αλεξάνδρου, περιμετρικά της Αγοράς Λαυρίου, τηλ. 22920 22112.
Στα βραχάκια της Βραυρώνας, για ψαρομεζέδες στης Χήρας
Ναι, θέλεις gps για να τη βρεις (θα τη βρεις) αλλά το spot σε αποζημιώνει: αυτό που λέμε "στην άκρη του πουθενά", μοναχική, σε παραλία με βραχάκια που έχει σμιλέψει ως γλύπτης το κύμα, η ψαροταβέρνα της "Χήρας" -η λέξη Μεζεδοπωλείο την αδικεί- είναι σίγουρα μια πρόταση με ρομαντικές αποχρώσεις. Αν, φυσικά, την πετύχεις χωρίς πλήθος, τουτέστιν καθημερινές ή αργά, κατά το σούρουπο και κατά προτίμηση με φεγγάρι, που θα το δεις ν’ αναδύεται από τη θάλασσα.
Το ταπεινό αρχικά ταβερνάκι, το άνοιξε η ιδιοκτήτρια και μαγείρισσα όταν έμεινε χήρα το 1998, και για πολλά χρόνια ήταν γνωστό σε μικρό κύκλο περιοίκων. Κανονική ψαροταβέρνα-εστιατόριο σήμερα, με αξιόλογη πελατεία, δεν έχει χάσει τη γοητεία του, όχι μόνο χάρη στην προνομιακή του θέση αλλά και στην επιμέλεια της κόρης, Χριστίνας Παναγιωτίδη. Επιλέξτε τα τραπεζάκια της παραλίας -τα προτιμούν και οι γλάροι όπως θα δείτε-, αλλά υπάρχει και χώρος μπροστά στο μαγαζί, πάντα με θέα θάλασσα, ένας περιποιημένος εσωτερικός κήπος και η σάλα, που είναι καλοβαλμένη κι ευχάριστη.
Το μενού πλούσιο και ποικίλο, καλύπτει ό,τι βγαίνει από τη θάλασσα, συν πολλά ορεκτικά. Διαλέγεις ν’ αρκεστείς σε μεζέδες για ένα ούζο, όπως τηγανητά ψαράκια, ψιλό γαριδάκι, όστρακα, παστά και καπνιστά ή να βάλεις στο τραπέζι σουπιά κοκκινιστή, χταπόδι κρασάτο, μακαρονάδες με οστρακόδερμα κι ένα φρέσκο ψάρι. Τα ψάρια ημέρας που θα διαλέξετε από την ψαριέρα γίνονται στο κάρβουνο, στο τηγάνι ή αχνιστά, ενώ η πολύ καλή ψαρόσουπα (πλήρες γεύμα) απαιτεί προηγούμενη παραγγελία. Ιδιαίτερο κεφάλαιο τ’ αχνιστά τους με πρώτη την πεσκανδρίτσα, αλλά και γαρίδες, καραβίδες ή όστρακα.
Κλείστε τραπέζι στην παραλία (ανάλογα και με τον καιρό) και αποφύγετε τις ώρες αιχμής του Σ/Κ. "Μεζεδοπωλείο της Χήρας", Αγίου Κωνσταντίνου & Ελένης και Ανδρούτσου 1, Άρτεμις 190 16, τηλ. 22940 45420.
Στο νοσταλγικό Νεράκι, για την Ψαροταβέρνα του Παππού
Έχετε ξανακούσει το Νεράκι; Είναι παραθαλάσσιος οικισμός μετά τον Λουτρόπυργο και λίγο πριν τη Νέα Πέραμο, στην ξεχασμένη πλέον παλιά Εθνική Οδό Αθηνών-Κορίνθου. Φτάνοντας στα διόδια της Ελευσίνας μπαίνεις αμέσως δεξιά και σε χρόνο μηδέν διακτινίζεσαι σε τοπίο άλλης εποχής. Εξοχικά παρωχημένης αισθητικής, ταβερνάκια παλιάς κοπής, ο κόλπος της Σαλαμίνας με τα παροπλισμένα πλοία, ακόμα κι ένα μισοβυθισμένο καράβι -όλα συνομωτούν για μια real time απόδραση σε τόπο και χρόνο. Στο ίδιο σκηνικό ανήκει και η ψαροταβέρνα- προορισμός μας. Αφού χαζέψεις μια σειρά πάγκους που πουλούν όστρακα (εννοείται πως στον γυρισμό θ’ αγοράσεις), στο τέλος του οικισμού αριστερά, εντοπίζεις το ταπεινό κτίσμα της "Ψαροταβέρνας του Παππού", ένα κρυμμένο μυστικό για όσους ξέρουν να εκτιμήσουν το απλό και ανεπιτήδευτο -δεν ξέρω αν κάνω καλά που το μαρτυράω.
Ο "Παππούς" είναι ό,τι πιο κοντινό στην παλιά παραθαλάσσια ψαροταβέρνα, από κάθε άποψη: τραπεζάκια στο χαλίκι στα πέντε μέτρα από το κύμα, κάτω από γέρικα πεύκα κι αλμυρίκια. Οικογενειακή κατάσταση, με τις γυναίκες στην κουζίνα και τον άνδρα στην ψησταριά και ό,τι πιο απλό φαντάζεσαι σε πιάτο ψαροταβέρνας: συμπαθητικό τηγάνι σε καλαμαράκι, κουτσομούρα, μπακαλιαράκι και μικρό ψαράκι, σωστή πατάτα, κάποια ψάρια στα κάρβουνα, όστρακα, χόρτα, φάβα και λίγα ακόμα συναφή. Αλλά αυτό που θα εκτιμήσουν εδώ οι επαΐοντες, είναι το χταπόδι στα κάρβουνα, το σπάνιο πλέον, λιαστό (και όχι αρχικά βρασμένο) χταπόδι, μαστόρικα ψημένο: ζωντανή, σφιχτή σάρκα με γεμάτο γεύση δάγκωμα και αίσθηση του κάρβουνου, το κάνουν ακαταμάχητο ουζομεζέ. Με το μάτι να χάνεται στη θάλασσα και ομπρέλα τα δέντρα, έχεις πάρει βαθιές ανάσες για απόθεμα.
Μόνο με καιρό κατάλληλο για έξω (η σάλα δεν εκπέμπει γοητεία), ενημερώνεστε για ημέρες/ώρες λειτουργίας που αλλάζουν με την εποχή, κλείνετε τραπέζι, πηγαίνετε νωρίς, το ταβερνάκι έχει πολλούς πιστούς. 28ης Οκτωβρίου 75 Νέα Πέραμος, τηλ. 2296 301069.
