Οι υποψηφιότητες των φετινών βραβείων Oscar ανακοινώθηκαν, λοιπόν, και... όπως περίπου όλοι μας περιμέναμε - τόσο βάσει των Χρυσών Σφαιρών όσο και γενικότερα - το νεότερο φιλμ του Alfonso Cuaron, το Roma, όχι μόνο συγκαταλέγεται ανάμεσα σε αυτές τις υποψηφιότητες αλλά σχεδόν τις έχει... μονοπωλήσει. Ούτε ένα ή δύο ούτε για πέντε ή έξι βραβεία μόνο διεκδικεί η συγκεκριμένη ταινία: δέκα διαφορετικές υποψηφιότητες έχει θέσει το Roma, στις σημαντικότερες καλλιτεχνικές και τεχνικές κατηγορίες, οι πέντε δε από αυτές αφορούν στον ίδιο τον Cuaron. Ναι, πολλοί θα παρατηρήσουν πως μία παραγωγή τόσο ποιοτική και σημαντική τις αξίζει τόσες υποψηφιότητες, έστω κι αν πρόκειται για τις περισσότερες που έχει ποτέ διεκδικήσει ο αμερικανικός κολοσσός. Όμως, από την άλλη πλευρά, αυτό ακριβώς ίσως είναι πρόβλημα - και μάλιστα αντίστοιχου μεγέθους.

Όταν η Netflix ξεκινήσε να προωθεί την Δικτυακή της υπηρεσία όπως την γνωρίζει και την αξιοποιεί ο περισσότερος κόσμος, οι απαιτήσεις του από αυτήν ήταν διαφορετικές - και σίγουρα όχι ιδιαίτερα υψηλές όσον αφορά στις ταινίες συγκεκριμένα. Δεν μπορείς, αντικειμενικά, για δέκα δολάρια το μήνα να απαιτείς τις πιο πρόσφατες υπερπαραγωγές του Hollywood, γι' αυτό και η Netflix είχε δώσει έμφαση στην... ποσότητα και στην ποικιλία των "ταινιών καταλόγου" έτσι ώστε να εξασφαλίσει το πολυσυζητημένο και ποθητό "πάντοτε κάτι διαθέσιμο για να παρακολουθήσει κανείς, όποιες κι αν είναι οι προτιμήσεις του". Αυτό σε σημαντικό βαθμό το είχε, ομολογουμένως, καταφέρει και το διατηρεί - έστω κι αν πολλές από αυτές τις "ταινίες καταλόγου" δεν θα είναι πια διαθέσιμες όταν η Disney, η Warner και άλλοι τις "πάρουν πίσω" για να συμπεριληφθούν στις δικές τους υπηρεσίες.

Όταν όμως η Netflix αποφάσισε να επενδύσει πολύ, πάρα πολύ μεγάλα ποσά στην παραγωγή δικού της περιεχομένου "τα μέτρα και τα σταθμά" άλλαξαν: ο αμερικανικός κολοσσός δεν έβαλε ως στόχο τίποτε λιγότερο από το να γίνει "το έβδομο μεγάλο studio του Hollywood" και αναπόφευκτα ως τέτοιο να κριθεί - και το 2017 "έκλεισε" με απογοητευτικά χαμηλό επίπεδο ποιότητας στις ταινίες που δημιουργήθηκαν για προβολή αποκλειστικά στην υπηρεσία (Netflix Originals), με αντιπροσωπευτικό παράδειγμα το πανάκριβο αλλά κάκιστο Bright μα και άλλα όπως τα War Machine και Death Note. Ήταν ολοφάνερο πως η Netflix δεν είχε ακόμη την εμπειρία να παράξει ταινίες έστω αξιοπρεπείς. Μόνο τα χρήματα. Τόσο ο ειδικός Τύπος όσο και το κοινό, ωστόσο, έδειξαν πως κατανόηση και υπομονή εκ μέρους τους υπάρχει αρκετή ώστε να αφήσει στην αμερικανική εταιρεία το περιθώριο να βελτιωθεί.

Το 2018, ωστόσο, είναι μία άλλη ιστορία. Από την μία πλευρά η Netflix άρχισε να ανακοινώνει την μία μετά την άλλη μεγάλη παραγωγή από διάσημους σεναριογράφους, με διάσημους σκηνοθέτες, διάσημους ηθοποιούς και budget ίσα ή μεγαλύτερα εκείνων που συνήθως αποδίδονται στα καλοκαιρινά blockbuster του Hollywood. Το σύνολο των επενδύσεων της Netflix στην παραγωγή ταινιών και τηλεοπτικών σειρών ξαφνικά άρχισε να προσεγγίζει... το άθροισμα των προυπολογισμών όλων των μεγάλων studio μαζί, ενώ ανάλογες ξεκίνησαν να είναι οι αξιώσεις της Netflix και για την διάκριση των ταινιών της στα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ. Ο... "νέος", με άλλα λόγια, τοποθέτησε τον εαυτό του σχεδόν αυτόκλητα σε περίοπτη θέση μέσα σε μία βιομηχανία που όχι μόνο λειτουργεί με τους δικούς της κανόνες για πάνω από έναν αιώνα, αλλά είναι και διαβόητα "κλειστή".

Τίποτε από τα παραπάνω δεν θα ήταν εξ ορισμού αρνητικό, υπάρχει ωστόσο το πρόβλημα της ανακολουθίας ανάμεσα στο τί διεκδικεί ή υπόσχεται και στο τί τελικά προσφέρει η Netflix στον τομέα των ταινιών. Αυτό το 2018 ήλθε και παρήλθε, όμως σημαντική, μη συζητήσιμη πρόοδος στα φιλμ της όσον αφορά την γενική τους ποιότητα δεν σημειώθηκε. Ακόμη και οι δέκα υψηλότερα βαθμολογημένες ταινίες της στην υπηρεσία Metacritic κινούνται σε επίπεδα μέτρια, σίγουρα πολύ χαμηλότερα από αυτά των καλών δειγμάτων που τα άλλα studio προώθησαν στο ίδιο διάστημα. Και μία "διαγώνια" ματιά, άλλωστε, στον κατάλογο των φιλμ από τα Netflix Originals της χρονιάς που πέρασε επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές: πάρα πολλές ταινίες, ναι, μα υπερβολικά πολλές χαζοκωμωδίες, φτηνές ερωτικές κομεντί, δίωρα κλισέ επιστημονικής φαντασίας, θρίλερ "του κάδου" και άλλα που, ειλικρινά, δεν παίζουν άλλο ρόλο από αυτόν του "τούβλου" σ' έναν μεγάλο εντυπωσιακό "τοίχο".

Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς πως, πέρα από το Roma, από την Netflix το 2018 ο κινηματογραφικός κόσμος θα κρατήσει πιθανώς μόνο το The Ballad of Buster Scruggs των αδελφών Cohen και όχι πολλά παραπάνω. Υπήρξαν κάποιες αξιοπρεπείς προσπάθειες όπως τα Private Life ή Bird Box, όμως για κάθε μία από αυτές υπάρχει ένα Cam ή ένα Set It Up που δείχνουν να έχουν δημιουργηθεί... αλγοριθμικά, βάσει στατιστικών δεδομένων που οδηγούν σε θέαση προμελετημένη, όχι ως έργα τέχνης κινηματογραφικής. Στις τηλεοπτικές σειρές - όπου η Netflix έχει να προσφέρει πολύ περισσότερα ποιοτικά παραδείγματα - ίσως αυτό το μοντέλο να λειτουργεί. Όμως στο σινεμά οι όροι με τους οποίους κρίνεται ένα φιλμ είναι διαφορετικοί και ο αμερικανικός κολοσσός δείχνει να μην το έχει αντιληφθεί, συνεχίζοντας να εμπλουτίζει μια ταινιοθήκη με ελάχιστα δείγματα αξιοπρόσεκτα.

Απαντώντας, λοιπόν, στο αρχικό ερώτημα του άρθρου: όχι, δεν αρκεί μία Roma για να φέρει την κινηματογραφική άνοιξη που χρειάζεται η Netflix. Μπορεί η δημιουργία του Cuaron να συγκεντρώσει πολλά βραβεία Oscar και, από πολλές απόψεις, μπράβο της. Αυτό ωστόσο δεν αναιρεί το γεγονός ότι είναι ο απελπιστικά απομονωμένος εκπρόσωπος ενός "τσουβαλιού" από παραγωγές που συνθέτουν μεν μία μεγάλη ταινιοθήκη, μα στην πραγματικότητα αντιστοιχούν σε... μισάωρη περιπλάνηση στις κατηγορίες της Netflix με το τηλεχειριστήριο, χωρίς να πατηθεί ποτέ το "Play" τους. Για την ώρα, και για το προσεχές μέλλον, η Netflix θα πρέπει να στηριχθεί κυρίως στις τηλεοπτικές σειρές της, στις "ταινίες καταλόγου" των άλλων studio και στο υπόλοιπο περιεχόμενό της - ντοκυμαντέρ, παιδικά κλπ. - για να κρατήσει το ενδιαφέρον των συνδρομητών της σε καθημερινή βάση. Και ειλικρινά ελπίζουμε το 2019 η κατάσταση αυτή να αλλάξει άρδην. Για να δούμε... τί θα δούμε, λοιπόν!