Πρόκειται για πρόβλημα το οποίο "στο παρασκήνιο" είχε αρχίσει να δημιουργείται εδώ και καιρό - τα τελευταία δύο χρόνια για την ακρίβεια - όμως η πρόσφατη ανακοίνωση των Samsung, Qualcomm και Huawei σχετικά με την πρωτοβουλία τους προώθησης νέου φορμά για την απόδοση εικόνας 4Κ/8Κ έφερε το πρόβλημα αυτό στις... αληθινές του διαστάσεις. Με την καθιέρωση της εικόνας 4Κ ως de facto, την εικόνα 8Κ να αρχίζει σιγά-σιγά να παίρνει την θέση της στην συζήτηση της διανομής οπτικοακουστικού υλικού και το Internet να αναδεικνύεται πια στην επικρατέστερη τέτοια οδό διανομής, το πώς θα γίνεται αυτή η διανομή εξελίσσεται σε ζήτημα που ενδιαφέρει τους πάντες: παραγωγούς περιεχομένου, κατασκευαστές συσκευών και καταναλωτές. Και αυτήν την στιγμή το "πώς" βαδίζει σε... επικίνδυνη τροχιά, ειδικά για τους τελευταίους.

Συγκεκριμένα: ο μεγάλος όγκος των δεδομένων ενός π.χ. τηλεοπτικού επεισοδίου ή μιας ταινίας σε ανάλυση 4Κ με πολυκάναλο ήχο (πόσο μάλλον σε ανάλυση 8Κ με αντικειμενοστρεφή ήχο) επιβάλλειο την χρήση "συμπίεσης" των δεδομένων αυτών, είτε έρχονται μέσω Internet στον τελικό καταναλωτή, είτε μέσω υλικού αποθηκευτικού μέσου. Το πόσο αποδοτική είναι η συμπίεση αυτή - το πόσο μπορεί να μειώσει τον όγκο των οπτικοακουστικών δεδομένων χωρίς να προκύψουν πολύ μεγάλες απώλειες στην ποιότητα εικόνας και ήχου - εξαρτάται από τον αλγόριθμο, τον τρόπο ουσιαστικά, συμπίεσης που χρησιμοποιείται. Διαφορετικοί αλγόριθμοι προσφέρουν διαφορετικά αποτελέσματα και το θέμα της δωρεάν ή όχι χρήσης του καθενός από αυτούς παίζει παράλληλα σημαντικό ρόλο όσον αφορά στο πώς ή αν θα αξιοποιηθούν.

Αυτήν την στιγμή, λοιπόν, στις αρχές Ιουνίου και όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, είχαμε το λιγότερο τέσσερις (4) διαφορετικούς αλγόριθμους συμπίεσης οπτικοακουστικών δεδομένων "επόμενης γενιάς" που είτε είναι υπό ανάπτυξη, είτε χρησιμοποιούνται ήδη. Έχουμε τον αλγόριθμο AV1, ο οποίος είναι ελεύθερης χρήσης, υποστηρίζεται από την Netflix, την Amazon, την Apple (και πολλές άλλες εταιρείες) και αξιοποιείται ήδη από την Google στο YouTube για video ανάλυσης 8Κ. Έχουμε τον αλγόριθμο H.266 ή FVC (Future Video Codec) που αναπτύσσεται από το σώμα διαμόρφωσης προτύπων MPEG, o οποίος θεωρείται ο διάδοχος του σημερινού δημοφιλούς H.265 και του ακόμη δημοφιλέστερου παλαιότερου H.264. Έχουμε τον αλγόριθμο VVC (Versatile Video Codec) που αναπτύσσεται από τον ITU και την Joint Video Experts Team ως ο διάδοχος του σημερινού δημοφιλούς HEVC. Και έχουμε φυσικά τον προαναφερθέντα αλγόριθμο MPEG5-EVC που θα προωθήσουν οι Samsung, Qualcomm και Huawei.

Το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί γίνεται σαφές αμέσως μόλις κρίνει οποιοσδήποτε το όλο ζήτημα... ιστορικά: στον κόσμο της τεχνολογίας οι πολλές λύσεις για το ίδιο πράγμα οδηγούν νομοτελειακά σε περιόδους σύγχυσης για το κοινό και τους κατασκευαστές, με την ανάγκη επικράτησης μίας ή το πολύ δύο εξ αυτών να οδηγεί τις υπόλοιπες σε πρακτική αχρηστία. Το... "έχουμε δει το έργο" αυτό πολλές φορές και ποτέ δεν παύει να μας εκπλήσσει η ανωριμότητα της τεχνολογικής αγοράς, η οποία βάζει βραχυπρόθεσμα συμφέροντα και δημόσια εικόνα πάνω από το τί είναι ωφέλιμο για το κοινό και μακροπρόθεσμα για τις ίδιες τις εταιρείες κατασκευής συσκευών και υπηρεσίες διανομής περιεχομένου. Κάθε τέτοια κατάσταση στην οποία... '"λαλούν πολλοί κοκκόροι" καταλήγει στην σπατάλη εκατομμυρίων δολαρίων για κάποιους από αυτούς και σε μία περίοδο δισταγμού και καθυστέρησης για όλους τους εμπλεκόμενους.

Το πρόβλημα αυτό δεν έχει, ωστόσο, μόνο... θεωρητική ιστορική διάσταση. Έχει και απολύτως πρακτική, την σχετική με τις υλοποιήσεις των κατασκευαστών. Όλοι οι παραπάνω αλγόριθμοι θα κάνουν το ίδιο πράγμα, αυτό όμως δεν σημαίνει πως θα υποστηρίζονται όλοι από όλες τις συσκευές. Τα συμφέροντα που αναφέραμε νωρίτερα, οικονομικοί λόγοι, ευρύτερες συμμαχίες και άλλοι παράγοντες οδηγούν πολλούς κατασκευαστές τηλεοράσεων, δισκοπαικτικών, media players κλπ. να ενσωματώσουν στα προϊόντα τους υποστήριξη σε κάποιους αλγόριθμους, μα όχι σε άλλους. Πώς γνωρίζει ο καταναλωτής, σε μία περίοδο ρευστή κατά την οποία όλοι οι αλγόριθμοι διεκδικούν θέση στην αγορά - τέτοιες περίοδοι διαρκούν για χρόνια ενίοτε - σε ποιά προϊόντα είναι καλύτερο να επενδύσει και σε ποιά όχι;

Καλύτερο παράδειγμα από αυτό των τηλεοράσεων 8Κ και τί συμβαίνει με αυτές αυτόν τον καιρό, δεν υπάρχει για να αποδειχθεί του λόγου το αληθές. Ο μόνος τρόπος για να απολαύσει κανείς Δικτυακά περιεχόμενο 8Κ αυτήν την στιγμή είναι μέσα από τα προαναφερθέντα clips ανάλυσης 8Κ στο ΥouTube, τα οποία απαιτούν την χρήση του αλγορίθμου AV1. Αυτό είναι για την ώρα εφικτό μόνο σε τηλεοράσεις 8Κ των Samsung και LG, μόνο στα μοντέλα του 2020. Οι δημοσιογράφοι τις ρωτούν αν θα προσθέσουν την δυνατότητα αυτή με αναβάθμιση λογισμικού στα περσινά μοντέλα τους, αρνούνται να δώσουν απάντηση (αυτό σημαίνει συχνά πως δεν το έχουν σκοπό). Ρωτούν αντιστοίχως την Sony και την TCL, η δεύτερη ισχυρίζεται πως θα την προσφέρει με την αναβάθμιση λειτουργικού σε Android TV 10, αλλά δεν δεσμεύεται όσον αφορά στο ποιά μοντέλα της θα την λάβουν αυτήν - η πρώτη, άλλωστε, δεν δίνει καμία συγκεκριμένη απάντηση γιατί επίσης δεν θέλει να δεσμευτεί όσον αφορά στο αν και κατά πόσο τα φετινά μοντέλα της (πόσο μάλλον τα περσινά) θα αναβαθμιστούν σε Android TV 10. Και μιλάμε για τηλεοράσεις των €7000, €10000, €15000, €20000 και άνω!

Αν... πολλαπλασιάσει κανείς τα παραπάνω με τον αριθμό των αλγορίθμων που θα διεκδικήσουν μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες την καθιέρωση και μία θέση στην τεχνολογική αγορά, γίνεται φανερό πως η κατάσταση πρέπει να απλοποιηθεί και το πρόβλημα να λυθεί όσο είναι νωρίς. Καμία κατασκευάστρια δεν θα υποστηρίξει... τέσσερις αλγόριθμους στις συσκευές της, κανένας πάροχος Δικτυακού περιεχομένου δεν θα προσφέρει το ίδιο περιεχόμενο διαμορφωμένο... τέσσερις φορές. Κανένας κατασκευαστής - κρίνοντας από την προϊστορία τους - δεν θα "γυρίσει πίσω" περισσότερο από π.χ. έναν χρόνο σε παρελθούσες συσκευές για να τις αναβαθμίσει με πρόσθετους αλγόριθμους στο μέλλον.

Όταν όλα έχουν ειπωθεί, πρακτικός χώρος στην αγορά υπάρχει μόνο για δύο αλγόριθμους, έναν δωρεάν και έναν εμπορικά διαθέσιμο - και την πρώτη διαθέσιμη θέση φαίνεται να την καταλαμβάνει ο AV1 εκτός απροόπτου. Θα αποσαφηνιστεί σε εύλογο χρονικό πλαίσιο ποιός είναι ο καλύτερος για την δεύτερη θέση, αυτή του αλγόριθμου που συνοδεύεται από αντίτιμο χρήσης, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι να παγιώσουν την υποστήριξή τους σε αυτούς τους δύο προς όφελος του καταναλωτή; Όπως πάντοτε... θα δείξει.