© Interweave
Ο πολιτισμός, ο τουρισμός και η καινοτομία είναι το πάθος της Αίγλης Μπαλαμάτση. Ένα συνδυαστικό πάθος που έχει υπηρετήσει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, από διάφορες θέσεις ευθύνης σε διαφορετικούς ρόλους. Είτε ως σύμβουλος, είτε ως ενεργό μέλος συγκεκριμένων έργων και ομάδων εργασίας, για πάνω από 15 Υπουργούς Τουρισμού, Υπουργούς Πολιτισμού, Εθνικούς Οργανισμούς Τουρισμού σε 8 διαφορετικές χώρες, έχει, όπως μας λέει, την τύχη να έχει δει τον τουρισμό και τον πολιτισμό τόσο από την πλευρά της εθνικής στρατηγικής, του εθνικού σχεδιασμού και της νομοθέτησης έως και την καθημερινή εφαρμογή των πολιτικών στο πεδίο. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, που η INTERWEAVE, η εταιρεία επικοινωνίας που ίδρυσε και στην οποία είναι CEO, ανέλαβε μετά από μια εκτενή διεθνή διαγωνιστική διαδικασία αρκετών φάσεων η οποία διήρκησε 7 μήνες, ένα σημαντικό έργο για το GEM, το σχεδιασμό της στρατηγικής, της εμπειρίας, της ταυτότητας και της επικοινωνίας και marketing του πολυαναμενόμενου μουσειακού complex GEM (Grand Egyptian Museum). Το GEM, το οποίο βρίσκεται λίγο έξω από το Κάιρο στο οροπέδιο της Γκίζας (και δίπλα στις Πυραμίδες), όταν ολοκληρωθεί φιλοδοξεί να είναι όχι μόνο το νέο κόσμημα της Αιγύπτου, αλλά και ένα από τα μεγαλύτερα, πιο σύγχρονα και πιο φημισμένα μουσεία σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η παρουσίαση της αναλυτικής, πρωτοποριακής δουλειάς που έχει γίνει μέχρι τώρα από την ομάδα της, έκλεψε την παράσταση στην ημερίδα "Πολιτισμός & Τουρισμός: Ένα βήμα πιο κοντά", σε διοργάνωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και της Marketing Greece και μας έδωσε αφορμή να μιλήσουμε.
Ανατρέχοντας στην πορεία της στον χώρο, είναι ιδιαίτερα περήφανη για την εποχή που ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΤ, αλλά και ως επικεφαλής της Επιτροπής Global Communications και Νέων Μέσων του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, σε μια τρομερά δύσκολη περίοδο, οικονομικής κρίσης, πολλαπλών χρεών, περιορισμένων πόρων αλλά και σειράς κρίσεων για την εικόνα του εθνικού μας brand, είχε την ευκαιρία να εφαρμόσει στρατηγικές που απέδωσαν γρήγορα προβάλλοντας την Ελλάδα ως πρωτοπόρο στον τομέα του e-tourism αλλά κυρίως έθεσε τις βάσεις για μια σειρά από ενέργειες που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια. Μετά το 2013, αποφάσισε να διοχετεύσει το πάθος και την εμπειρία της σε μια προσωπική προσπάθεια: την ίδρυση της INTERWEAVE, "μια εταιρεία που βάζει τις καινοτόμες ιδέες, την τεχνολογία και την ανάλυση δεδομένων στην καρδιά της δράσης της", με διεθνείς διακρίσεις, γραφεία σε Λονδίνο και Αθήνα, παρουσία σε 8 μητροπόλεις, έργα και συνεργασίες σε πάνω από 17 χώρες, εταίροι στην WPI, ενός διεθνούς δικτύου με 115 γραφεία και ομάδες σε όλον τον κόσμο, και στενές συνεργασίες με κορυφαία εγχώρια και διεθνή brands.
Επιπλέον, όλα αυτά τα χρόνια, έχει συμβουλεύσει, συν-ιδρύσει ή επενδύσει σε διάφορες εταιρίες και startups που συνδυάζουν τον τουρισμό ή/και τον πολιτισμό με την τεχνολογία όπως η Welcome Pickups, ενώ παράλληλα βιώνει τον τομέα και απο την πλευρά της φιλοξενίας, λειτουργώντας τον μπουτίκ ξενώνα "Δενδρολίβανο" στην Κεφαλονιά, μαζί με την οικογένειά της.
Συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για μια ολιστική εμπειρία
Ποια είναι η ταυτότητα του GEM και ποιος είναι υπεύθυνος για το έργο;
Όπως καταλαβαίνετε αυτή είναι μια πολυσύνθετη ερώτηση με πολλές διαστάσεις, καθώς υπάρχουν πάρα πολλοι διαφορετικοί φορείς και επίπεδα εξουσίας εμπλεκόμενα αλλά και πολλά στάδια έργου με διαφορετικούς υπεύθυνους κάθε φορά.
"Η κυβέρνηση της Αιγύπτου αναθέσει τη λειτουργία του GEM, μετά από διεθνή διαγωνισμό, στην ιδιωτική εταιρία Hassan Allam Holding, στον άμεσο πελάτη μας δηλαδή. Αυτο έχει εξασφαλίσει για το δημόσιο και εθνικό συμφέρον, αλλά και για το έργο, μια σειρά από θετικά, ενώ παράλληλα, επέτρεψε να πραγματοποιηθεί και ένα έργο σαν αυτό που υλοποιήσαμε εμείς ως εταιρεία, με μεγάλη ταχύτητα".
Θα ήθελα να σας μιλήσω κυρίως επί της αρχής. Κατ’ αρχήν να σημειώσω ότι έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το μοντέλο, καθότι η κυβέρνηση της Αιγύπτου έχει αναθέσει τη λειτουργία του GEM, μετά από διεθνή διαγωνισμό, στην ιδιωτική εταιρία Hassan Allam Holding, στον άμεσο πελάτη μας δηλαδή. Αισθάνομαι πραγματικά ευγνώμων για αυτή τη συνεργασία, την δουλειά και το πάθος που έχουμε από κοινού βάλει σε αυτό το έργο ώστε σήμερα να αισθανόμαστε όχι απλά καλοί συνεργάτες αλλά πραγματικοί φίλοι. Αυτο έχει εξασφαλίσει για το δημόσιο και εθνικό συμφέρον, αλλά και για το έργο, μια σειρά από θετικά, ενώ παράλληλα, επέτρεψε να πραγματοποιηθεί και ένα έργο σαν αυτό που υλοποιήσαμε εμείς ως εταιρεία, με μεγάλη ταχύτητα, αποτελεσματικότητα, με σύγχρονους και επαγγελματικούς τρόπους διαχείρισης έργων αυτού του βεληνεκούς, όπως επιβάλλει το σύγχρονο management.
Κατά δεύτερον, υπάρχουν διακριτές γραμμές για το ποια κομμάτια της δουλειάς εγκρίνονται από τον ιδιωτικό τομέα και ποια από την κυβέρνηση και τις αρμόδιες αρχές, ενώ παράλληλα απαιτείται συνεχής συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών -σαν ένα.
Αναφορικά με την ταυτότητα του, θα μου επιτρέψετε να μην το διατυπώσω ακόμη σε πλήρες ανάπτυγμα. Ας περιμένουμε όλοι μας να ανοίξει, να το χαρούμε ως επισκέπτες και κατόπιν μπορούμε να τα ξαναπούμε.
Περιγράψτε μας τη διαδικασία που ακολουθήσατε και το πώς συνοψίζετε την τελική πρόταση.
Η μελέτη μας ξεκίνησε με πολλά ταξίδια στο Κάιρο ώστε να κατανοήσουμε σε βάθος το πεδίο αλλά και να έρθουμε σε επαφή με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Από την αρχή επικεντρωθήκαμε στις στρατηγικές αναλύσεις, λαμβάνοντας υπόψη την στρατηγική "Egypt Vision 2023" και τις προσεγγίσεις του Υπουργείου Τουρισμού για το 2030. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία ενός στρατηγικού πλαισίου, το οποίο περιελάμβανε εμβάπτιση στο πεδίο, συνεντεύξεις με θεσμικούς κι επιστημονικούς φορείς κι εταίρους, καθώς και έρευνα και ανάλυση των κοινών ενδιαφέροντος τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό.
Η έρευνα μας περιελάμβανε την ανάλυση ποικίλων διεθνών εξειδικευμένων reports από οργανισμούς εγνωσμένου κύρους, 12 συν 1 αγορών, την ανάλυση 67 brands παγκοσμίως είτε ως ανταγωνισμό, είτε ως καλά παραδείγματα είτε ως benchmarking και τα αποτελέσματα από 107.000 ερωτηματολόγια, 5 διαφορετικών τύπων ερευνών σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Όλα αυτά μας οδήγησαν στη χαρτογράφηση 28 διαφορετικών τύπων επισκεπτών.
Όλη αυτή η ανάλυση συνέβαλε στη διαμόρφωση του στρατηγικού πλαισίου, της τοποθέτησης του GEM ως brand στον διεθνή και τοπικό χάρτη, στη διαμόρφωση όλων των στρατηγικών (όπως αυτής του marketing και της επικοινωνίας) και βέβαια στη διαμόρφωση μιας ολιστικής εμπειρίας end to end, από τη στιγμή που κανείς θα μάθει για το GEM μέχρι την επίσκεψη του. Τη διαμόρφωση διαδρομών για τους επισκέπτες, περιγράφοντας τις κύριες δραστηριότητες, τα σημεία επαφής και τα πιθανά μηνύματα ή περιεχόμενο που θα κινητοποιήσουν κάθε διαφορετικό τύπο ταξιδιώτη ή ντόπιου να οργανώσει ταξίδι προς την Αίγυπτο και να επισκεφθεί το Grand Egyptian Museum.
Σε τι φάση βρίσκεται το GEM και ποιό είναι το χρονοδιάγραμμα για τα εγκαίνια του;
Η απόφαση του πότε θα ανοίξει το μουσείο ανήκει αποκλειστικά στις αρμόδιες αρχές της Αιγύπτου. Το έργο έχει ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερο του μέρος και όπως έχει ανακοινώσει και ο Υπουργός Τουρισμού και Πολιτισμού της Αιγύπτου μέχρι το τέλος του Νοεμβρίου θα έχουν ολοκληρωθεί και όλες οι εργασίες που αφορούν στα Galleries του μουσείου.
Παρακολουθώντας από κοντά τις εξελίξεις σε σχέση με την υλοποίηση του έργου, η εκτίμησή μας είναι ότι εκτός απροόπτου το Grand Egyptian Museum θα ανοίξει στην πλήρη του έκταση το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Να σημειώσω εδώ ότι τους τελευταίους μήνες έχουν ανοίξει κλιμακωτά διάφοροι χώροι και χρήσεις του Μουσείου σε μια λογική τεσταρίσματος της εμπειρίας του επισκέπτη. Από το soft launch του πέρυσι, το GEM έχει φιλοξενήσει πολυάριθμες εκδηλώσεις και δραστηριότητες που προβάλλουν την ποικιλομορφία του πολιτισμού της Αιγύπτου και δίνουν το στίγμα για το τι θα ακολουθήσει, όπως η Έβδομάδα Τρoφίμων Καΐρου, η συναυλία της διάσημης Αιγύπτιας τραγουδίστριας Fatma El Saeed, αλλά και η συνεργασία με τον Dior για μια έκθεση μόδας ή το Αrt Cairo στο οποίο παρουσιάστηκαν έργα από Αιγύπτιους και διεθνείς καλλιτέχνες. Και φυσικά αυτή είναι μόνο μία μικρή πρόγευση των όσων έχουν σχεδιαστεί.
Με τη συνεχή φιλοξενία ποικίλων πολιτιστικών δραστηριοτήτων και εκθέσεων, το GEM καθιερώνεται πραγματικά ως ένα ζωντανό πολιτιστικό κέντρο για την Αίγυπτο. Συνδέει διάφορους τομείς της τέχνης, της μουσικής, της μόδας, του φαγητού και άλλους - αντανακλώντας τον πλούτο του αιγυπτιακού πολιτισμού. Καθώς αποκαλύπτονται περισσότερα εκθέματα και διοργανώνονται εκδηλώσεις, το GEM σίγουρα θα παγιώσει τον ρόλο του ως κορυφαίος πολιτιστικός οργανισμός και προορισμός στη χώρα και την ευρύτερη περιοχή.
Το πρώτο μουσείο που συνδυάζει τόσες πολλές χρήσεις και εμπειρίες σε έναν χώρο έκτασης 500.000 τμ.
Υπάρχει αντίστοιχης λογικής μουσειακό complex στον κόσμο;
Το Grand Egyptian Museum είναι μοναδικό ως προς τον τρόπο παρουσίασης του αιγυπτιακού πολιτισμού και της αιγυπτιακής ιστορίας ως παγκόσμιας αρχαίας κληρονομιάς, ενώ παράλληλα, αποτελεί το μεγαλύτερο μουσείο στον κόσμο αφιερωμένο σε έναν αρχαίο πολιτισμό.
Ταυτόχρονα, όμως, ο σχεδιασμός και η φιλοσοφία του είναι ένα βήμα μπροστά, ενσωματώνοντας τις σύγχρονες μουσειακές πολιτικές, ακόμη και σε σύγκριση με άλλα μουσειακά συγκροτήματα στον κόσμο που προσφέρουν ευρείας κλίμακας εμπειρίες, όπως τα Louvre Paris και Abu Dhabi, το Smithsonian Institution στην Washington ή το British Museum στο Λονδίνο.
Το Grand Egyptian Museum, το Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο, είναι ο πρώτος πολιτισμικός οργανισμός και προορισμός, το πρώτο μουσείο που συνδυάζει τόσες πολλές χρήσεις και εμπειρίες σε έναν χώρο έκτασης 500.000 τμ. Για να έχουμε μια πλήρη αίσθηση της εμπειρίας, το GEM σε έξι αίθουσες θα παρουσιάζει δεκάδες χιλιάδες εκθέματα αφιερωμένα στον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό, με κύρια την αίθουσα που θα παρουσιάζει 6.000 εκθέματα από τον τάφο του Φαραώ Τουταγχαμών ο οποίος και ανακαλύφθηκε άθικτος, τον Νοέμβριο του 1922, από τον Βρετανό αρχαιολόγο Χάουαρντ Κάρτερ στην Κοιλάδα των Βασιλέων.
Διαβάστε Επίσης
Έχει χώρους για μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις, ενώ παράλληλα θα λειτουργεί ξενοδοχείο, ποικίλους χώρους εστίασης, από το food court μέχρι fine dining εστιατόρια με θέα τις πυραμίδες, χώρο εμπορίου και καταστήματα αφιερωμένα σε νεότερους δημιουργούς της Αιγύπτου, κέντρο καινοτομίας και γραφεία για τη στέγαση καινοτόμων εταιρειών, το σπουδαιότατο επιστημονικό κέντρο αιγυπτιολογίας, παιδικό μουσείο, το μουσείο της ξύλινης ”ηλιακής βάρκας” που βρέθηκε στην πυραμίδα του Khufu, εκπαιδευτικές δράσεις και προγράμματα, υπαίθριους χώρους με οργανωμένες δραστηριότητες για παιδιά, υπαίθριους χώρους αναψυχής, χώρους συναυλιών και διοργάνωσης εκδηλώσεων, κήπους και συνεδριακό κέντρο.
Η προσφορά του GEM είναι πραγματικά ξεχωριστή γιατί αποτελεί έναν πολιτιστικό κόμβο πολλαπλών εμπειριών που στοχεύει να γίνει σημείο αναφοράς για τους Αιγυπτίους αλλά και την ευρύτερη περιοχή.
Πώς συνδυάζονται τα κορυφαία αρχαιολογικά αντικείμενα του μουσείου με τις υπηρεσίες αναψυχής και τις διάφορες εμπειρίες;
Η προσέγγισή μας έχει ως κύριο στόχο τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης και ζωντανής εμπειρίας, με κεντρικό άξονα τη διαμόρφωση προσαρμοσμένων διαδρομών, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπόψη τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις κάθε δυνητικού επισκέπτη.
Χάρη στη στοχευμένη τοποθέτηση των χώρων, η κάθε διαδρομή αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία, όπου η βίωση των εκθέσεων και των δραστηριοτήτων του μουσείου υποδέχεται τους επισκέπτες σε μια ροή ως φυσική συνέχεια της προηγούμενης πολιτιστικής, εκπαιδευτικής ή ψυχαγωγικής αλληλεπίδρασης. Το αφήγημα του GEM είναι ένα και ενιαίο.
Με ποιόν τρόπο θα απολαύσει εξίσου την επίσκεψη ένας γνώστης του Αιγυπτιακού πολιτισμού και μια οικογένεια με μικρά παιδιά που απλά επισκέπτεται το Κάιρο;
"Σχεδιάζοντας στρατηγικά ένα πολυεπίπεδο brand και σύγχρονο μουσείο όπως το Grand Egyptian Museum, λάβαμε υπόψη μας το πλήθος των διαφορετικών αναγκών και ενδιαφερόντων των επισκεπτών του, δημιουργώντας, όπως αναφέραμε παραπάνω 28 διαφορετικούς τύπους δυνητικών επισκεπτών".
Σχεδιάζοντας στρατηγικά ένα πολυεπίπεδο brand και σύγχρονο μουσείο όπως το Grand Egyptian Museum, λάβαμε υπόψη μας το πλήθος των διαφορετικών αναγκών και ενδιαφερόντων των επισκεπτών του, δημιουργώντας, όπως αναφέραμε παραπάνω 28 διαφορετικούς τύπους δυνητικών επισκεπτών.
Το κεντρικό στοιχείο του σχεδιασμού μας ήταν η δημιουργία μιας ισορροπημένης εμπειρίας, η οποία να μπορεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε επισκέπτη, παρέχοντας πληθώρα επιλογών για το πώς θα βιωθεί το μουσείο.
Οι εκθεσιακές αφηγήσεις αλλά και ο χώρος συνολικά επιτρέπει και στους δύο αυτούς τύπους επισκέπτη, αλλά και σε όλους, να βρουν τις ιδανικές εμπειρίες για εκείνους, να ανακαλύψουν, να εμπνευστούν εξίσου. Έχει γίνει εξαιρετική δουλειά από όλους τους διαφορετικούς εμπλεκόμενους στο έργο, από τους επιστήμονες και τις αρχές μέχρι τους κατασκευαστές και τους operators της εμπειρίας, με πάθος, προσήλωση και αφοσίωση.
Ο πολιτισμός καθοδηγεί την εμπειρία και το αφήγημα του GEM εν συνόλω
Χωροταξικά πώς μοιράζονται οι εκθεσιακοί χώροι και τα εστιατόρια, καταστήματα; Μπορούμε να μιλάμε για ένα "mall" που συμπληρώνει το μουσείο και ενδεχομένως για τους αμιγώς πολιτιστικούς τουρίστες δυσχεραίνει την ίδια την εμπειρία της επαφής με τις αρχαιότητες ή εμπορευματοποιεί την επαφή με τον πολιτισμό;
Τα τελευταία χρόνια, παγκοσμίως, υπάρχει μια τάση στη χωροταξία των μουσείων να ενσωματώνονται εκθεσιακοί χώροι, εστιατόρια, καταστήματα και άλλες υπηρεσίες. Σίγουρα, υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ του πολιτιστικού και του εμπορικού περιβάλλοντος, που προκαλεί ερωτήματα για το πώς μπορούμε να συνδυάσουμε σύγχρονες παροχές με σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά.
Το Grand Egyptian Museum αποτελεί έναν ζωντανό, πολυδιάστατο οργανισμό και προορισμό που προσφέρει στον επισκέπτη μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Με το σωστό σχεδιασμό της εμπειρίας και τη σωστή χωροταξία που λαμβάνει υπόψη την ισορροπία των διαφορετικών χρήσεων, ο επισκέπτης μπορεί να συνδυάσει την πολιτιστική του εμπειρία με άλλες δραστηριότητες, χωρίς να αισθάνεται πως ο πολιτισμός γίνεται αντικείμενο εμπορίας. Το αντίθετο. Ο πολιτισμός καθοδηγεί την εμπειρία και το αφήγημα του GEM εν συνόλω.
Ο πολιτισμός έχει αποτελέσει τον βασικό οδηγό της στρατηγικής μας. Η πολιτιστική κληρονομιά, η αξία και οι ιστορίες που γεννά υπήρξαν για εμάς βασική έμπνευση ώστε να χτίσουμε ένα συνεκτικό brand experience strategy που σέβεται και αναδεικνύει τον πολιτιστικό πλούτο που στεγάζει το μουσείο, επιδιώκοντας να καταστήσει το GEM έναν κορυφαίο πολιτιστικό οργανισμό που όχι μόνο μας συνδέει με το ένδοξο παρελθόν αλλά δημιουργεί πολιτισμό για το σήμερα και το αύριο.
Με ποιόν τρόπο αντιλαμβάνεστε στην προκειμένη, αλλά και γενικότερα τον νέο ορισμό των μουσείων;
Παγκοσμίως, παρατηρούμε την ταχύτατη εξέλιξη των μουσείων σε δυναμικούς, πολυδιάστατους οργανισμούς με πολυάριθμες λειτουργίες. Η συντήρηση και διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς παραμένουν οι κρισιμότερες παράμετροι, όμως τα μουσεία πλέον καλούνται να υπηρετήσουν και κοινωνικό ρόλο. Αποτελούν οικοσυστήματα για εκπαίδευση, κοινωνική ενσωμάτωση και αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών κοινοτήτων. Τα φυσικά αντικείμενα χρησιμοποιούνται για να διευκολύνουν πολυφωνικές αφηγήσεις και τα μουσεία μετατρέπονται σε πλατφόρμες που ξεκινούν διάλογο για σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα.
Παράλληλα, όμως, τα μουσεία καλούνται να αποτελούν και χώρους συνάντησης και ανταλλαγής γνώσης, να παρέχουν και ψυχαγωγία, όχι μόνο μέσω εκθέσεων αλλά και με την προσφορά εστίασης στους χώρους τους και τη δημιουργία διαφόρων εκδηλώσεων αναψυχής. Για παράδειγμα, πολλά από τα δημοφιλέστερα μουσεία στον κόσμο προσφέρουν τακτικά μαθήματα yoga, Friday Lates, sleepovers για μικρούς και μεγάλους κτλ.
Αυτό το μοντέλο ακολουθεί και το GEM και επιδιώκει να το πετύχει στη μεγαλύτερη κλίμακα που έχουμε δει μέχρι στιγμής.
Πολιτισμός και καινοτομία
Στο πρόσφατο workshop "Πολιτισμός και Τουρισμός: ένα βήμα πιο κοντά" φάνηκε ότι παρόλο το δυναμικό της η Ελλάδα υστερεί στον πολιτιστικό τουρισμό. Τι θεωρείτε ότι μπορεί να γίνει πρακτικά για να βελτιωθεί η κατάσταση;
Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ότι συχνά βλέπουμε τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς μας χώρους μέσα από μια καθαρά "μουσειακή" προοπτική. Παραμένουμε δεμένοι σε παραδοσιακές αντιλήψεις για τους χώρους αυτούς, παρόλο που έχουμε πια τα εργαλεία να προσεγγίσουμε διαφορετικά τον πολιτισμό, επανασχεδιάζοντας την εμπειρία του μουσείου και δίνοντας του την αξία της ουσίας του όρου, του τι σημαίνει Μουσείο και κυρίως συνδέοντας τα όχι μόνο με το χθες αλλά και το σήμερα και το αύριο μας.
Η καινοτομία εδώ μπορεί να προέλθει εύκολα από την επέκταση της δράσης των Μουσείων μέσα από εκπαιδευτικές δράσεις και προγράμματα για όλες τις γενιές, τη δημιουργία νέων εμπειριών επίσκεψης, την ανάπτυξη εκθεσιακών αφηγημάτων με διαφορετική προσέγγιση, την συνεργασία με άλλους τομείς, το άνοιγμα των αρχαιολογικών χώρων και των Μουσείων σε άλλες χρήσεις, τομείς και δράσεις, όπως και με τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Μέσω αυτών, έχουμε την ευκαιρία να ενισχύσουμε την αναπαράσταση και την εμπειρία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ενώνοντάς την με το σήμερα και προσφέροντας βαθιές, immersive εμπειρίες.
Πρωτίστως, ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη επικοινωνία και συστηματικότερη συνεργασία μεταξύ των φορέων πολιτισμού και τουρισμού. Με κοινό όραμα, θα πρέπει να δημιουργηθεί μια στρατηγική παράλληλης αξιοποίησης των δυνατοτήτων μας και παράλληλου συντονισμού.
Τουρισμός και Πολιτισμός: Καλές πρακτικές
Από την εμπειρία σας στη χάραξη στρατηγικής στον τουρισμό στην Ελλάδα ποιές πρέπει να είναι οι προτεραιότητες για το άμεσο μέλλον;
Ο πολιτισμός και ο τουρισμός είναι δύο τομείς άρρηκτα συνδεδεμένοι με την καρδιά της Ελλάδας και, ως τέτοιοι, θα πρέπει να είναι φυσικοί σύμμαχοι. Η δημιουργική επικοινωνία μεταξύ των δύο μπορεί να προωθήσει την οργάνωση κοινών προσπαθειών που ωφελούν και τα δύο - με τον πολιτισμό να αποτελεί κινητήρια δύναμη για τον τουρισμό και τις τοπικές επιχειρήσεις να παρεμβαίνουν για να ανταποκριθούν στην τουριστική ζήτηση εμπλουτίζοντας και ενισχύοντας τις προσφορές πολιτιστικών προϊόντων.
Η προώθηση της βιωσιμότητας και η υιοθέτηση καλών πρακτικών τόσο από το κομμάτι των τουριστικών και ξενοδοχειακών υπηρεσιών όσο και από τους ίδιους τους ταξιδιώτες, θα πρέπει να είναι αναμφισβήτητα βασικές προτεραιότητες για την Ελλάδα, επιδιώκοντας ένα μοντέλο που σέβεται το περιβάλλον, τις τοπικές κοινότητες και προστατεύει το φυσικό και πολιτιστικό τοπίο.
Παράλληλα, η αναβάθμιση της εμπειρίας του πολιτιστικού τουρισμού μέσω των σύγχρονων τεχνολογιών και καινοτόμων πρακτικών μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό πυλώνα για την ενίσχυση της τουριστικής βιομηχανίας στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο της μελλοντικής στρατηγικής της χώρας, υπάρχουν κι άλλοι τομείς προς τους οποίους μπορούμε να στραφούμε.
Μια προτεραιότητα θα μπορούσε να είναι ο τουρισμός υγείας και ευεξίας με την ευρεία έννοια. Η δημιουργία προϊόντων και εμπειριών που θα στοχεύουν στην ευζωία, όλο το χρόνο, μέσα από την επαφή μας με τη φύση, δημιουργώντας συνδεδεμένες εμπειρίες με τον πολιτισμό, τη φύση και τον αγροδιατροφικό τομέα, απολαμβάνοντας πολλαπλές υπηρεσίες υγείας και φροντίδας μέσα και από νέα καινοτόμα εμπορικά πακέτα και μοντέλα.
Μια άλλη προτεραιότητα θα μπορούσε να είναι η επέκταση της τουριστικής περιόδου μέσω εμπειριών που φέρνουν σε επαφή τους επισκέπτες με άλλες πλευρές της ταυτότητας μας, τα ορεινά μας μέρη και τα χωριά μας. Που φέρνουν σε επαφή τους επισκέπτες με έναν άλλο τρόπο ζωής, μέτρου, ενσυναίσθησης και σεβασμού της φύσης και τόπου, ενεργοποιόντας οργανωμένα εναλλακτικούς τομείς τουρισμού όπως ο οινοτουρισμός, ο εκπαιδευτικός τουρισμός και ο οικοτουρισμός.
Τέλος, η δημιουργία στρατηγικών συμμαχιών με άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς για ανταλλαγή γνώσεων αλλά και προώθησης διεθνώς κοινών πολιτικών μπορεί να ενισχύσει την προώθηση του τουριστικού μας προϊόντος.
Με βάση τις παραπάνω προτάσεις, η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει τη θέση της ως ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο και ταυτόχρονα να ανανεώσει την τουριστική της προσφορά. Για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής, είναι σημαντικό να υπάρχει συνεχής συνεργασία μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων, των ιδιωτών, των επιχειρήσεων και των κυβερνητικών οργανισμών.
Έχετε εντοπίσει κάποιες καλές πρακτικές στο τουριστικό marketing διεθνώς που θα άξιζε να κοιτάξει η Ελλάδα;
Για να ξεκινήσουμε από τα πιο κοντινά μας παραδείγματα, η πρόσφατη διεθνής καμπάνια της Μ. Βρετανίας, "See Things Differently", παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αναδεικνύοντας τη Βρετανία ως έναν δυναμικό προορισμό με δραστηριότητες που συνδυάζουν πολιτισμό, urban culture και φυσική ομορφιά. Το εύρος της καμπάνιας, που περιλαμβάνει ψηφιακά και έντυπα μέσα και επεκτείνεται με φυσική παρουσία εκτός συνόρων (π.χ. ψηφιακά billboards στο Μετρό του Παρισιού), καθώς και η διαφοροποίηση των μηνυμάτων και του περιεχομένου, αξίζει την προσοχή μας ως case study σε πολλαπλά επίπεδα.
Διεθνώς, υπάρχει μια ισχυρή τάση τόσο για τουρισμό γύρω από βιωσιμότητα, όσο και για εμπειρίες τύπου "live like a local". Για παράδειγμα, η καμπάνια της Νέας Ζηλανδίας "100% Pure New Zealand" επικεντρώνεται στη φυσική ομορφιά και την βιωσιμότητα, ενώ η Airbnb με την καμπάνια "Live There" ενθαρρύνει τους ταξιδιώτες να βιώνουν έναν προορισμό όπως οι ντόπιοι.
Παράλληλα, πολλές χώρες προωθούν τον Bleisure (business and leisure) τουρισμό. Η Σιγκαπούρη, για παράδειγμα, μέσω της καμπάνιας "Bleisure Singapore", και η Νέα Υόρκη με το "Extend Your Trip in New York City” αναδεικνύουν τον συνδυασμό επαγγελματικού ταξιδιού και αναψυχής, ενθαρρύνοντας τους ταξιδιώτες να εξερευνήσουν τα πολιτιστικά και γαστρονομικά στοιχεία που προσφέρει η κάθε πόλη κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους παραμονής.
Οι τάσεις αυτές αποτελούν παραδείγματα που μπορούν να εφαρμοστούν επιτυχώς σε πλήθος προορισμών αλλα και σε διαφορετικές περιόδους στη χώρα μας, αναδεικνύοντας τη μοναδικότητα της κάθε περιοχής, και προσφέροντας νέες προοπτικές στις ως τώρα παραδοσιακά τουριστικές προσεγγίσεις.
Τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη του τουρισμού στη χώρα μας παρουσιάζεται ως αντίπαλο δέος της προστασίας του τοπίου και της πολιτιστικής κληρονομιάς και ως ο λόγος που οι Έλληνες θα μπορούν όλο και λιγότερο να απολαμβάνουν το ελληνικό καλοκαίρι. Πώς πιστεύετε ότι θα εξελιχθεί η κατάσταση και τι θα μπορούσε να γίνει για ένα πιο βιώσιμο ταξιδιωτικό τοπίο;
Αναγνωρίζω ότι η ανησυχία σας αντικατοπτρίζει ένα πραγματικό ζήτημα που αφορά πολλές τουριστικά δημοφιλείς χώρες: ο μαζικός τουρισμός μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά, και την ποιότητα ζωής των ντόπιων.
Με τη σωστή προσέγγιση και στρατηγική, η Ελλάδα μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί έναν δημοφιλή και διαρκώς εξελισσόμενο τουριστικό προορισμό, προστατεύοντας ταυτόχρονα τον πολιτισμό, το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Άλλωστε χωρίς αυτά θα πάψει να είναι ένας προορισμός με αξία.
"Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει μέτρα για τον περιορισμό αλλά και την θέσπιση κανόνων στη δράση των AirBnBs, αλλά όλα αυτά από μόνα τους δεν αρκούν. Ύψιστης σημασίας είναι η οργανωμένη και συλλογική δουλειά για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό ανάπτυξης και διαχείρισης προορισμών. Πρέπει να παρθούν πρωτοβουλίες με αυτόν τον προσανατολισμό σε όλα τα επίπεδα και από την κεντρική κυβέρνηση αλλά και την τοπική αυτοδιοίκηση εμπλέκοντας ενεργά τον ιδιωτικό τομέα".
Πρόσφατα έχει παρθεί μια εξαιρετική απόφαση από το ΥΠ.ΠΟ για την εφαρμογή ανώτατου ορίου αριθμού επισκεπτών στην Ακρόπολη και την επιλογή συγκεκριμένου time slot μέσα στην ημέρα για την επίσκεψη, για την αποφυγή του υπερβολικού αριθμού παράλληλων επισκέψεων. Έχει γίνει μια αναλυτικότατη δουλειά από τον ΣΕΤΕ για την ανάπτυξη σχεδίων στρατηγικής ανά προορισμό στη χώρα μας για μια βιώσιμη ανάπτυξη, η Marketing Greece λαμβάνει συνεχώς πρωτοβουλίες για την σχέση του Πολιτισμού και του Τουρισμού ενώ παράλληλα βάζει πολύ ενεργά τα ζητήματα αυτά στο δημόσιο διάλογο, κινητοποιώντας όλους για συνεργασία. Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει μέτρα για τον περιορισμό αλλά και την θέσπιση κανόνων στη δράση των AirBnBs, αλλά όλα αυτά από μόνα τους δεν αρκούν. Ύψιστης σημασίας είναι η οργανωμένη και συλλογική δουλειά για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό ανάπτυξης και διαχείρισης προορισμών. Πρέπει να παρθούν πρωτοβουλίες με αυτόν τον προσανατολισμό σε όλα τα επίπεδα και από την κεντρική κυβέρνηση αλλά και την τοπική αυτοδιοίκηση εμπλέκοντας ενεργά τον ιδιωτικό τομέα.
Διαβάστε Επίσης
Πολλές χώρες έχουν υιοθετήσει μέτρα για τον έλεγχο της τουριστικής πρόσβασης, αποσυμπιέζοντας φορτισμένες περιοχές και αναδιαρθρώνοντας τον τουριστικό χρόνο. Με την κλιματική αλλαγή να επιμηκύνει τη θερινή περίοδο, υπάρχει ευκαιρία να διασκορπιστούν οι τουριστικές ροές σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.
Ενθαρρυντικές πρωτοβουλίες, όπως η καλλιέργεια ενός κλίματος σεβασμού από τους επισκέπτες προς τις τοπικές κοινωνίες, μπορούν να γίνουν πραγματικότητα μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ενημερωτικών καμπανιών. Παραδείγματα από χώρες που ζουν εξ’ολοκλήρου από τον τουρισμό, όπως το loyalty program του Palau -που επιβραβεύει την υπεύθυνη συμπεριφορά κατά την παραμονή των ταξιδιωτών, "ξεκλειδώνοντας” εμπειρίες που μέχρι τώρα ήταν μόνο για τους ντόπιους ή "Tiaki Promise" της Νέας Ζηλανδίας, ένας "όρκος” σεβασμού του ταξιδιώτη προς τη φύση, δείχνουν πώς μπορούμε να ανοίξουμε νέες διαδρομές με σεβασμό στη βιωσιμότητα, αναδεικνύοντας εμπειρίες όπου οι επισκέπτες εμβαθύνουν παράλληλα στις τοπικές αξίες.
Ως πολιτιστική ταξιδιώτρια, ποιά είναι μια από τις εμπειρίες που θα μας συστήνατε;
Ένας πολύ αγαπημένος πολιτιστικός προορισμός είναι η Τοσκάνη, με αφετηρία την πόλη και τα μουσεία της Φλωρεντίας και στη συνέχεια με ημερήσιες εκδρομές σε San Gimignano, Siena και Pisa. Όταν σκέφτομαι πολιτιστικό τουρισμό, αμέσως την φέρνω στο νου, καθώς, πέρα από τα εκπληκτικά μουσεία, καθεδρικούς ναούς και κέντρα σύγχρονης τέχνης, η περιοχή προσφέρει αξέχαστες περιηγήσεις οινογνωσίας και γευσιγνωσίας, καθώς και μαγικά τοπία. Η Τοσκάνη προσφέρει μια πολυπολιτιστική τουριστική εμπειρία.
To Κάιρο των Interweavers
Μια τόσο όμορφη χώρα και μια τόσο σπουδαία πόλη, με βαθιά ιστορία και γλυκύτατους, φιλόξενους ανθρώπους αλλά κυρίως με πολλά πρόσωπα και πολλές εκπλήξεις.
Το δικό μας Κάιρο, των Interweavers, κατ’ αρχήν θέλει χρόνο για να το ζήσει κανείς, άρα φροντίστε να έχετε λίγο παραπάνω χρόνο από αυτόν του αρχικού σας πλάνου.
Must see: το Αιγυπτιακό Μουσείο, με το ιστορικό, πανέμορφο κτίριο του και τον βαθύ πλούτο του, το NMEC (Εθνικό Μουσείο Αιγυπτιακού Πολιτισμού), να περπατήσετε στο Ζαμάλεκ κάνοντας μια στάση για φαλάφελ στο σύγχρονο "Zooba", να ανεβείτε στο Citadel ή Ακρόπολη του Σαλαντίν, ένα εμβληματικό μνημείο του Ισλαμικού Καΐρου με υπέροχη θέα προς το παλιό Κάιρο όντας στο υψηλότερο σημείο της πόλης.
Να πάτε προς το παλιό, το Κοπτικό Κάιρο και να αναζητήσετε το Κοπτικό Μουσείο και να επισκεφθείτε την Κρεμαστή εκκλησία. Να φάτε το παραδοσιακό Koshary (μείγμα από ρεβίθια, ζυμαρικά και τηγανητά κρεμμύδια με σάλτσα ντομάτας) στο κέντρο της πόλης και να απολαύσετε τσάι σε κάποια ταράτσα στην αγορά Αλ Χαλίλι αφότου βρείτε τα μπαχαρικά που σας ταιριάζουν για να πάρετε μαζί σας πίσω στην Ελλάδα.
Ενδιαφέρον έχει επίσης το σύγχρονο, το μοντέρνο Κάιρο, εκει που κανείς μπορεί να δει πώς ζει μια μερίδα των Αιγυπτίων όπως το New Cairo, η 6th of October η Sheikh Zayed City, εκεί θα αναζητήσετε σύγχρονα εστιατόρια και εμπειρίες διασκέδασης. Μην ξεχάσετε να επισκεφθείτε τα καταστήματα τους και να αναζητήσετε όλους τους νέους σχεδιαστές και σχεδιάστριες, καλλιτέχνες που αναβιώνουν παλιές πρακτικές, εμπνέονται από το παρελθόν και τον αρχαίο Αιγυπτιακό πολιτισμό και δημιουργούν αντικείμενα, ρούχα και κοσμήματα. Μια νέα γενιά που χτίζει τη νέα εποχή της Αιγύπτου.
Και τέλος, οι Πυραμίδες της Γκίζας και το Giza Plateau εν συνόλω, μέρος του οποίου είναι και το Grand Egyptian Museum.
Διαβάστε Επίσης
