Διονύσης Κούτσης©
Όσοι αγαπάτε τα δικαστικά θρίλερ, δεν πρέπει να χάσετε τη νέα παραγωγή στο Κέντρο Πολιτισμού "Ελληνικός Κόσμος", που κάνει πρεμιέρα τη 1η Νοεμβρίου. "Η Ετυμηγορία" του Barry Reed, σε θεατρική διασκευή της Margaret May Hobbs ανεβαίνει στη σκηνή του "Ελληνικού Κόσμου" δια χειρός Πέτρου Ζούλια και με τον Γρηγόρη Βαλτινό σε πρωταγωνιστικό ρόλο.
Μετά την τεράστια επιτυχία του "DA" του Hugh Leonard, ο Γρηγόρης Βαλτινός ενσαρκώνει τον ρόλο του μαχητικού και αδέκαστου δικηγόρου μιας σκοτεινής και περίπλοκης υπόθεσης, η οποία παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε παραγωγή του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και της Θέασις Δράσεις Πολιτισμού.
Το τρομερά επίκαιρο θέμα στις μέρες μας, της απονομής δικαιοσύνης, πραγματεύεται η πολυεπίπεδη ιστορία της Ετυμηγορίας. Ο Φρανκ Γκάλβιν, ένας ξεπεσμένος αλκοολικός δικηγόρος, αναλαμβάνει να δικαιώσει τη νεαρή πελάτισσά του, Ντέμπορα Κέιτ, που πέφτει σε κώμα από ιατρικό λάθος στο νοσοκομείο της καθολικής εκκλησίας "Αγία Αικατερίνη" στη Βοστώνη. Εναγόμενοι στην υπόθεση είναι οι μεγαλογιατροί του νοσοκομείου, τους οποίους εκπροσωπεί ο αδίστακτος ισχυρός δικηγόρος Εντ Κονκάννον. Η αναζήτηση της αλήθειας και η ηθική δικαίωση του θύματος περνά μέσα από πολλά εμπόδια και ανατροπές. Ο Φρανκ Γκάλβιν θα τα βάλει με τη φαιδρότητα των θεσμών και την υποκρισία των ισχυρών. Η Ντέμπορα Κέιτ θα γίνει η αφετηρία μιας άλλης σχέσης με τον εαυτό του και την ουσία της ζωής του. Η ιστορία της "Ετυμηγορίας" δεν είναι άλλη από τη σύγκρουση του διεφθαρμένου συστήματος εξουσίας και της ανθρώπινης μονάδας που παλεύει με εντιμότητα και αξιοπρέπεια για έναν πιο δίκαιο και ανθρώπινο κόσμο.
Η ταινία "Η Ετυμηγορία" ("The Verdict”, 1982) του Σίντνεϊ Λουμέτ με πρωταγωνιστή τον Πολ Νιούμαν, έχει αποσπάσει πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ και πέντε υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα, ενώ το έργο έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στη σκηνή του παγκόσμιου θεάτρου, με θετικές κριτικές και σχόλια από το κοινό και τους κριτικούς.
Όπως σημειώνει και ο σκηνοθέτης Πέτρος Ζούλιας, "το παγκοσμίου φήμης δικαστικό θρίλερ του Μπάρι Ριντ, "Ετυμηγορία", με το δυνατό του θέμα και την απρόβλεπτη και γρήγορη πλοκή κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή από την πρώτη στιγμή ως την τελική έκβαση της ιστορίας. Ο βασικός στόχος της σκηνοθεσίας είναι να υπηρετήσει και να αναδείξει την πλούσια και πυκνή δραματουργική δημιουργία του συγγραφέα. Το έργο κινείται σε τρεις άξονες. Αρχικά υπάρχει το δικαστικό-αστυνομικό στοιχείο μιας σκοτεινής υπόθεσης, που πρέπει να διαλευκανθεί, φέρνοντας γεγονότα και πρόσωπα στο φως. Η απόδοση δικαιοσύνης και η αποκατάσταση της αλήθειας είναι το κύριο μέλημα του Φρανκ Γκάλβιν, ενός τίμιου αλλά αλκοολικού δικηγόρου στη Βοστώνη. Η παράσταση παρουσιάζει μια σειρά από εμπόδια που μπαίνουν στον δρόμο του. Ένα ολόκληρο διεφθαρμένο σύστημα εξουσίας και θεσμών επιδιώκει να τον εξοντώσει και να τον οδηγήσει στην παραίτηση και τον συμβιβασμό. Οι "ισχυροί" κάνουν τα πάντα για να του κλείσουν το στόμα. Να τον συνθλίψουν, σε αυτό τον άνισο και σκληρό αγώνα που ο Ριντ στήνει σαν μια άγρια μονομαχία, προκειμένου να μας κρατήσει με κομμένη την ανάσα ως το τελευταίο λεπτό.Ο δεύτερος άξονας της συγγραφής του Ριντ είναι καθαρά κοινωνικός. Σε αυτή τη δίκη, "θύτης" είναι ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας. Κατηγορούμενοι είναι εκπρόσωποι θεσμών και άνθρωποι της εξουσίας. Η αντιπαράθεση γίνεται σε επίπεδο αρχών και αξιών. Από τη μια, έχουμε την ανθρώπινη μονάδα, τον αδύναμο αλλά δίκαιο, Φρανκ Γκάλβιν, και από την άλλη πλευρά, τη δύναμη των υψηλά ιστάμενων και διαπλεκόμενων προσώπων. Σύγκρουση συμφέροντος και ανηθικότητας από τη μια και ήθους και πίστης στην απονομή δικαιοσύνης από την άλλη.
Το έργο κινείται ανάμεσα σε αυτούς τους δύο πόλους και αναζητά από τον καθένα μας την καθαρή στάση σε ό,τι απάνθρωπο και παράνομο συντελείται μπροστά μας. Η υπόθεση της Ετυμηγορίας θυμίζει πολλές άλλες που καθημερινά συμβαίνουν στη ζωή μας. Έτσι το "ιατρικό λάθος" που αφήνει παράλυτη μια νεαρή μητέρα γίνεται η αφορμή για να αναδειχθεί ένα ολόκληρο σύστημα που "νοσεί" και μια κοινωνία που σιωπά απέναντι στην καθημερινή αδικία.
Ο τρίτος άξονας κινείται στο ψυχολογικό επίπεδο. Ο ήρωας του έργου αναγεννάται κυριολεκτικά από τις στάχτες του. Ένας ξοφλημένος δικηγόρος βρίσκει, μέσα από την υπόθεση που αναλαμβάνει, τη δύναμη να σταθεί στα πόδια του. Η δίκη του δίνει σκοπό ζωής και ύπαρξης. Περνά από την απουσία και την παραίτηση στη διεκδίκηση και στην πάλη για έναν πιο δίκαιο κόσμο. Σύμμαχος στην ιερή αποστολή του, ο αληθινός φίλος του, Μόε, αλλά και μια γοητευτική μοιραία γυναίκα που μπαίνει στον δρόμο του, η Ντόνα. Ο έρωτας γίνεται αρωγός στην ανασυγκρότηση του γκρεμισμένου κόσμου του Γκάλβιν. Ο θεατής, και φροντίζει ο συγγραφέας για αυτό, νιώθει ένορκος σε μια δικαστική υπόθεση που αναζητά τη συμμετοχή του από την αρχή ως το τέλος της παράστασης.
Επιδίωξή μας είναι να κρατήσουμε το κινηματογραφικό ύφος και ρυθμό της αφήγησης. Για αυτό τον σκοπό επιστρατεύτηκε μια σειρά πολλών σκηνικών που θα εναλλάσσονται και ένας δυνατός, πολυπληθής θίασος, για να δώσει σάρκα και οστά στους ενδιαφέροντες, πολύπλευρους χαρακτήρες του Ριντ. Μία δίκη μοιάζει να ‘ναι πάντα μια παράσταση. Άρα είναι κυρίαρχη η θεατρικότητα μιας διαδικασίας δικαστηρίου. Θέατρο εν θεάτρω λοιπόν η πρόκληση της Ετυμηγορίας με ενόρκους τους θεατές που την παρακολουθούν. Γιατί αυτοί θα αποδώσουν τελικά δικαιοσύνη".
Πρωταγωνιστούν: Ζέτα Δούκα, Γιώργος Σουξές, Νίκος Αρβανίτης, Βασίλης Χαλακατεβάκης, Κώστας Καζάκας, Δημήτρης Καραμπέτσης, Γεωργία Καλλέργη, Άννα Μονογιού, Μανώλης Γεραπετρίτης, Μαριάννα Τουντασάκη, Γιώργος Τσουρουνάκης, Αλεξάνδρα Κολαΐτη, Παντελής Ψακίδης. Στον ρόλο της Μητέρας, η Χριστίνα Τσάφου.
Συντελεστές:
Μετάφραση: Μυρτώ Μπότσαρη
Σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας
Σκηνικά: Μαρία Φιλίππου
Κοστούμια: Νίκος Χαρλαύτης
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
