
Μισός αιώνας έχει περάσει από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973, όταν στον απόηχο του Μάη του 1968, το ελληνικό φοιτητικό κίνημα άρθρωσε δυναμικά λόγο στην Ελλάδα της δικτατορίας. Η διαμαρτυρία των νέων αλλά και μέρους της ελληνικής κοινωνίας που στάθηκε δίπλα τους ξέσπασε ως φυσική και αυθόρμητη ανάγκη αντίδρασης στον αυταρχισμό και κλιμακώθηκε σε τρεις ανεπανάληπτες μέρες διεκδίκησης και ιδεολογικών ζυμώσεων, αλλά κυρίως ομοψυχίας.

Αλήθεια, τι σημαίνει για μας σήμερα αυτό το συλλογικό βίωμα αλληλεγγύης και αυταπάρνησης; Αυτό το ερώτημα πραγματεύεται η παράσταση που υπογράφει ο Μάνος Καρατζογιάννης, με αφορμή την πρόσφατη επέτειο, και θα δούμε στην Πειραιώς 260 από τις 26 έως τις 29/06. Η δραματουργία, την οποία συνυπογράφει ο σκηνοθέτης με τη Δήμητρα Κονδυλάκη, είναι βασισμένη σε μαρτυρίες, βιβλιογραφική έρευνα και προσωπικές συνεντεύξεις. Επιχειρείται, έτσι, μια σύγχρονη ανάγνωση της οριακής αυτής στιγμής από τη σκοπιά του θεάτρου. Ο παλλόμενος λόγος αληθινών πρωταγωνιστών ζωντανεύει μέσα από αυθεντικές μαρτυρίες φοιτητών, μαθητών αλλά και απλών πολιτών ‒ άλλες δημοσιευμένες, άλλες συλλεγμένες στο πλαίσιο της δραματουργικής έρευνας· πολιτών που πήραν μέρος, ηθελημένα ή άθελά τους, στο δράμα της Ιστορίας ο καθένας από τη δική του θέση.

Ενώνοντας παλαιότερες και νεότερες γενιές ηθοποιών, η παράσταση συνθέτει το παζλ αυτού του "ρευστού, βίαιου και χωρίς συγκεκριμένο περίγραμμα" γεγονότος –όπως χαρακτηρίζει τις εξεγέρσεις η Αμερικανίδα ιστορικός Janet Lugo–, σε μια συλλογική αφήγηση που γίνεται πρώτη ύλη για ένα πολύτιμο μάθημα θεάτρου και οδηγός στην αναζήτηση του νοήματος της Δημοκρατίας. Η μουσική είναι του Τηλέμαχου Μούσα, η κίνηση της Ζωής Χατζηαντωνίου, το σκηνικό της Λουκίας Μάρθα, τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα, οι φωτισμοί του Άγγελου Παπαδόπουλου, η βίντεο αρτ του Goran Gagic. Παίζουν: Γιώργος Βουρδαμής, Μαρία Ζορμπά, Υβόννη Μαλτέζου, Ιφιγένεια Καραμήτρου, Γιάννης Νταλιάνης, Καλλιόπη Παναγιωτίδου, Γιώργος Νούσης, Στρατής Χατζησταματίου και συμμετέχουν σπουδαστές και σπουδάστριες του γ΄ έτους της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης.
Στην παράσταση ακούγονται αποσπάσματα από μαρτυρίες του Γιώργου Αλεξάτου, του Κώστα Βοσταντζόγλου, της Αγγελικής Ξύδη, της Θεοδώρας Φάμελλου, χήρας του Βασίλη Φάμελλου, της Ανθής Μυρογιάννη, του Α. Σκευοφύλακα, καθώς και του Παναγιώτη Μαυρομάτη και της Υβόννης Μαλτέζου (συνεντεύξεις στον Μάνο Καρατζογιάννη και στη Δήμητρα Κονδυλάκη). Ιστορικός σύμβουλος της παράστασης ο Κωστής Κορνέτης.

Η δραματουργική σύνθεση βασίστηκε στις εξής πηγές:
Χρήστος Βασιλόπουλος, "Οι νεκροί του Πολυτεχνείου και οι ελεύθεροι σκοπευτές της Χούντας", εκπομπή Μηχανή του Χρόνου, 2017, Αρχείο ΕΡΤ.
Θουκυδίδης, Ιστορίαι, Β΄ 35-46, "Περικλέους Επιτάφιος Λόγος" (μτφ. Δήμητρα Κονδυλάκη).
Λεωνίδας Καλλιβρετάκης,"Το Πολυτεχνείο έξω από το Πολυτεχνείο", Θεμέλιο 2023.
Ιάκωβος Καμπανέλλης, "Το μεγάλο μας τσίρκο", Θέατρο, τόμ. Η΄, Κέδρος 2010.
Κωστής Κορνέτης, "Τα παιδιά της Δικτατορίας", Πόλις 2015.
Ιερώνυμος Λύκαρης (επιμέλεια - εισαγωγικά κείμενα). "Πολυτεχνείο 1973. Το αίμα το αδικαίωτο ποτέ δεν ησυχάζει", Καστανιώτη 2023.
Λάκης Παπαστάθης, "Ελεύθερο θέατρο 1973–1978", Εκπομπή Παρασκήνιο, Αρχείο ΕΡΤ
Λάκης Παπαστάθης, "Το καλοκαίρι θα παίξει την Κλυταιμνήστρα", Πόλις 2011.
Γιάννης Ρίτσος, "Επιτάφιος", Κέδρος 1956 (β΄ έκδ.).
Σοφοκλής, "Αντιγόνη", μτφ. Νίκος Παναγιωτόπουλος, Η νέα σκηνή, 1992.
Ιάσωνας Χανδρινός, "Όλη νύχτα εδώ", Καστανιώτη 2020.