"Η κασέτα" θα παίζει για λίγο ακόμη στο Σταθμός

Η Λούλα Αναγνωστάκη, μια από τις πιο σημαντικές και δυναμικές μορφές της νεοελληνικής δραματουργίας, γράφει στα 1982 τη σπαρακτική "Κασέτα". 40 περίπου χρόνια μετά τη θρυλική παράσταση του Κάρολου Κουν και 20 χρόνια μετά το τελευταίο ανέβασμα του στην Αθήνα, "Η κασέτα", το ανατρεπτικό και αναρχικό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη, επέστρεψε στη σκηνή του Θεάτρου Σταθμός, όπου και θα τελειώσει την Κυριακή 26/5. Σκηνοθετεί - στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής στο πανεπιστήμιο του Ηull με τίτλο "Η πνευματική παρακαταθήκη της Λούλας Αναγνωστάκη" -  ο Μάνος Καρατζογιάννης, έχοντας στο ενεργητικό του τη μακρόχρονη εργασία του πάνω στη δραματουργία της Αναγνωστάκη  ("Η κασέτα", "Η παρέλαση", "Ο ήχος του όπλου", "Ο ουρανός κατακόκκινος", "Σ’ εσάς που με ακούτε", "Δωμάτια μνήμης", "Ενέδρες της Ζωής – Λούλα Αναγνωστάκη mixage", "Στην Πόλη της Λούλας Αναγνωστάκη", "Εντευκτήριο: Αφιέρωμα Λούλα Αναγνωστάκη"). Τη διανομή απαρτίζουν οι Γιώργος Δεπάστας, Γιώργος Ζιόβας, Βάσω Καμαράτου, Μάνος Καρατζογιάννης, Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη, Ερμίνα Κυριαζή, Σμαράγδα Σμυρναίου, Γιάννης Τσουμαράκης.

 

Σημείωμα της Λούλας Αναγνωστάκη

 

Τα πρόσωπα του έργου προέρχονται από τον οικείο γύρω μας κοινωνικό χώρο. Μετέωροι, ανάμεσα στην πρωτόγονη ύπαιθρο, απ’ όπου κατάγονται και το αφιλόξενο τοπίο της πόλης, απ’ όπου μετανάστευσαν, εντάσσονται στο μεγάλο πλήθος των Νεοελλήνων. Κάτοικοι των παρυφών της πρωτεύουσας - αλλά και ακατάπαυστα κυκλοφορώντας στο κέντρο της - προσπαθούν να επιβιώσουν με έναν σπασμωδικό και εύθραυστο ρεαλισμό. Χρησιμοποιώντας βιαστικά τα καινούργια πρότυπα, που αφειδώς, τους προσφέρονται υποχρεώνονται να υπάρξουν με "μικρές" καθημερινές πράξεις.

Μέσα όμως σε αυτές τις μικρές πράξεις συμπιέζεται ένας αρχέγονος ψυχισμός, που με αμετάλλακτα τα δικά του συναισθηματικά και φυλετικά στοιχεία, εξακολουθεί να διατηρείται μέσα τους. Τότε τα πρόσωπα αισθάνονται αδικαίωτα, συνειδητοποιούν ότι δεν είναι ευτυχισμένα, χωρίς να είναι σε θέση να αντιληφθούν τα αίτια, η ζωή τους χάνεται στο τίποτα. Το πρόσωπο που έχει την κασέτα είναι το μόνο που φαίνεται να ξέρει. Με αγωνία βιώνει τον χάσιμο, την εξαφάνιση της ζωής. Αποκομμένος μέσα του από κάθε καθημερινότητα, συνειδητοποιεί την αναγκαιότητα της Μεγάλης Πράξης, που θα τον δικαιώσει σαν ύπαρξη. Πολύ μακριά από τους άλλους, περιτριγυρισμένος όμως ασφυκτικά από αυτούς, μοιάζει να είναι, από την αρχή ως το τέλος, ο πιο δυνατός και μαζί ο πιο αδύναμος.

 

Ο Μάνος Καρατζογιάννης έγραψε στο "α" για την "Κασέτα"

"Η "Κασέτα” είναι ένα έργο που με συνταράζει. Ίσως γιατί συμπυκνώνει αριστοτεχνικά, μέσα σ’ ένα σχεδόν τσεχοφικό περιβάλλον, τις χαρές της ζωής αλλά και την αγωνία για την εξαφάνισή της. Αλλά και γιατί με αυτό το έργο βγήκα στο θέατρο πριν από περίπου 20 χρόνια, μαθητής ακόμα στο πλευρό του δασκάλου μου Γιώργου Αρμένη. Τότε γνώρισα και τη Λούλα Αναγνωστάκη, με την οποία συνδέθηκα με βαθιά φιλία και έδρασε καταλυτικά στην καλλιτεχνική μου διαμόρφωση.

Στην σπαρακτική αλλά και σπαρταριστή "Κασέτα", έργο που ανέβασε για πρώτη φορά ο Κάρολος Κουν στο Θέατρο Τέχνης κι έγραψε η Αναγνωστάκη στα 1982, στον απόηχο της απόπειρας της δολοφονίας του Πάπα και της τραγωδίας της Θύρας 7, ο Παύλος [ΣτΣ: ο χαρακτήρας που ερμηνεύει ο ηθοποιός], "δραπέτης" της πραγματικότητας, όπως τον χαρακτηρίζει ο Πούχνερ ("Οι ραγισμένοι καθρέφτες της ταυτότητας: ο σκηνικός πληθυσμός στα έργα της Αναγνωστάκη", Ο μίτος της Αριάδνης: δέκα  θεατρολογικά μελετήματα, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2001, σ. 410.), καταγράφει τις σκέψεις του σε ένα κασετόφωνο. Σκέψεις που τον βοηθούν να αντιμετωπίσει τη χειραγώγηση που υφίσταται από τους γύρω του: από την κοπέλα του που μένει έγκυος και τον πιέζει να παντρευτούν, τον επιστήθιο φίλο του Σπύρο, τον ηλικιωμένο πατέρα του και τον μικρότερο αδελφό του, που τελικά θα σκοτωθεί πανηγυρίζοντας τη νίκη της αγαπημένης του ποδοσφαιρικής ομάδας.

Σταδιακά ο Παύλος απομονώνεται στο δωμάτιό του για να ακούει τις κασέτες με τις σκέψεις του, κασέτες που θέλει να τις στείλει στον Τούρκο που αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Πάπα πριν λίγο καιρό. Στα μάτια του εκείνος ο Τούρκος και ο αγαπημένος μουσουλμάνος συμμαθητής του από το δημοτικό γίνονται το ίδιο πρόσωπο και η πράξη αυτή μοιάζει για εκείνον η Μεγάλη Πράξη. Μια πράξη που θα τον βοηθήσει να απεγκλωβιστεί από την ανούσια ζωή που οι άλλοι έχουν ρυθμίσει για λογαριασμό του [...]"

Η κριτική του "α"

"Η παράσταση του Μάνου Καρατζογιάννη συλλαμβάνει ωραία τις αντίρροπες δυναμικές που αναπτύσσονται στο έργο και ανασυστήνει με γλαφυρότητα το δραματικό σύμπαν, αν και ολισθαίνει κάποιες στιγμές προς το δρόμο της ηθογραφίας και του μελοδραματισμού. Πάντως, η παράσταση  έχει ρυθμό και σφρίγος, το έργο –αλλά και η γλώσσα- της Αναγνωστάκη σε στιγμές κόβουν την ανάσα και επιπλέον απολαμβάνουμε μερικές πολύ ωραίες ερμηνείες. [...]"

>> Διαβάστε εδώ τη συνέχεια της κριτικής του "α" για την "Κασέτα":

Προπώληση εδώ μέσω more.com.