O ανερχόμενος συγγραφέας Mιχάλης Μαλανδράκης απαντά σε δέκα ερωτήσεις, σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη

Ο Μιχάλης Μαλαδράκης με τα πεζά και τα θεατρικά του, είναι ένας από τους πιο ελπιδοφόρους συγγραφείς της γενιάς του - δεν έχει κλείσει ακόμα τα τριάντα. Συμπαθής, πολύ έξυπνος, διεισδυτικός και μετρημένος - θεωρεί πως είναι ένα "καλό παιδί", αν και τον κουράζει κάπως ο εαυτός του. Επίσης, επιδιώκει την ευτυχία, αν και γνωρίζει πως δεν θα τα καταφέρει. Α, επίσης ο Μαλανδράκης θα ήθελε να πιστεύει σε κάποια ανώτερη δύναμη. Το νέο του θεατρικό έργο με τίτλο "Όνειρα γλυκά" παίζεται στο Θέατρο Τόπος Αλλού σε σκηνοθεσία Μάξιμου Μουμούρη με τους Γ. Κηλαηδόνη, Δ. Σέρφα και Ν. Μπουκουβάλα. Διαβάστε παρακάτω όσα μας είπε με αφορμή την παράσταση αλλά και το πρόσφατο μυθιστόρημά του "Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ" (εκδ. Πόλις).

Αυτήν την περίοδο ανεβαίνει στο Θέατρο Τόπος Αλλού το έργο σας "Όνειρα γλυκά", όπου πραγματεύεστε την ιδέα της επιδίωξης της ευτυχίας. Τι σημαίνουν για σας οι στίχοι του Καβάφη "Κι αν δεν μπορείς / να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, / τούτο προσπάθησε τουλάχιστον / όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις /μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου..." από το ποίημα "Όσο μπορείς". Μπορούμε στ’ αλήθεια να κάνουμε τη ζωή μας όπως τη θέλουμε;
Δεν είμαι σίγουρος αν όλοι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τη ζωή τους όπως τη θέλουν, αλλά σίγουρα μπορούν να τη βελτιώσουν ή έστω να προσπαθήσουν κάτι τέτοιο. Αλλά παρατήρησα πόσο αντιστεκόμαστε σε αυτό. Σαν να συνηθίζουμε σε κάτι που δεν μας αρκεί, σαν να αυτοεγκλωβιζομαστε - εκεί εντόπισα κάτι παράλογο. Αφήνουμε το χρόνο να περνάει μη ικανοποιητικά σαν να είμαστε αθάνατοι, αλλά δεν είμαστε.

Έχετε σπουδάσει Επικοινωνία και Κινηματογράφο, έχετε εκδώσει δύο επιτυχημένα βιβλία από τις εκδόσεις Πόλις, (το ένα έχει βραβευτεί με Κρατικό Βραβείο), ένα θεατρικό σας ανεβαίνει στη σκηνή, έχετε, κατά δήλωσή σας, βαρεθεί να ταξιδεύετε στο εξωτερικό, εργάζεστε στην Δημόσια Ραδιοφωνία και Τηλεόραση, κάνετε ψυχοθεραπεία, δουλεύετε σενάρια, κι όλα αυτά πριν κλείσετε τα 30. Βιάζεστε; Έχετε βάλει κάποιο στοίχημα με τον εαυτό σας;
Για αυτό ευθύνεται η σχέση που έχω με τον χρόνο. Δεν τον νιώθω πλάι μου, αλλά μπροστά μου κι εγώ διαρκώς τρέχω να τον προλάβω. Δεν συμβιώνω αρμονικά μαζί του, τον ανταγωνίζομαι. Αισθάνομαι ότι πρέπει να προλάβω, να γράψω τώρα που μπορώ, γιατί ποιος ξέρει τι γίνεται στο μέλλον; Γιατί, αν και νέος, ποιος μπορεί να μου εγγυηθεί ότι θα έχω άπλετα χρόνια μπροστά μου; (Μονάχα, αν μου επιτρέπετε, σαν διευκρίνιση δεν είχα πει ότι έχω βαρεθεί να πηγαίνω στο εξωτερικού (μακάρι να ήταν έτσι). Απλά μικρός, όταν ταξίδευα με τους γονείς, βαριόμουν και δεν εκτιμούσα τα ταξίδια μας). 

Πώς τα πάτε με τον Μιχάλη Μαλανδράκη; Σας αρέσει η παρέα του;
Με κουράζουν ορισμένες συνήθειες του. Όπως το να σκέφτεται το χειρότερο σενάριο, να υπονομεύει μερικές φορές τον εαυτό του και να παρακολουθεί όλα τα ματς του Παναθηναϊκού, αν και ξέρει ότι στο τέλος θα εκνευριστεί. Αλλά, ας πούμε, ότι σε γενικές γραμμές μου είναι ανεκτός. Παρά τις ιδιαιτερότητές του, πιστεύω ότι είναι καλό παιδί κι ελπίζω να παραμείνει και μες τα χρόνια. 

Είχατε δηλώσει σε μια συνέντευξή σας πως οι άνθρωποι θα είναι είτε αναίσθητοι, είτε δυστυχισμένοι. Άρα, η ευτυχία είναι απόρροια ή της αδιαφορίας, ή/και της ανοησίας; Αν ναι, γιατί ένας νοήμων και ευαίσθητος άνθρωπος να μπει στον κόπο να την επιδιώξει, αφού είναι χαμένος από χέρι;
Η αλήθεια είναι πως τώρα που το βλέπω γραμμένο, καταλαβαίνω την υπερβολή που ενέχει, αλλά θεωρώ ότι διατηρεί μια δόση αλήθειας. Ιδιαίτερα σε εποχές όπως η σημερινή, που όχι μόνο γνωρίζουμε τα δεινά άλλων ανθρώπων σε άλλα μέρη του πλανήτη, αλλά μπορούμε να τα δούμε ανά πάσα στιγμή σε βίντεο και φωτογραφίες και ζωντανή σύνδεση, η επιλογή να στρέψουμε το βλέμμα αλλού ορισμένες φορές είναι μονόδρομος. Και τώρα που απαντάω αυτές τις ερωτήσεις από την ασφάλεια του σπιτιού μου, κάποιοι, σε άλλα μέρη, υποφέρουν μαζικά. 
Καταλαβαίνω το ακραίο/οριακό στοιχείο που έχουν μέσα τους οι λέξεις "αναίσθητος" ή "δυστυχισμένος", αλλά η αντιμετώπιση μας ορισμένες φορές προσομοιάζει σε κάτι τέτοιο. Επίσης, πιστεύω ότι η επιδίωξη είναι σημαντικότερη του αποτελέσματος, ειδικά όταν αφορά την προσέγγιση εννοιών όπως "η ευτυχία". 
Ο καπετάνιος Αχάβ πρέπει να κυνηγήσει τον Μόμπι Ντικ, ακόμη κι αν θα καταστραφεί ή αν δεν τα καταφέρει κι ο Γκάτσμπι θα απλώσει το χέρι του προς το πράσινο φως, ακόμη κι αν δεν μπορεί το πιάσει.
Είναι μέσα μας η ανάγκη για προσπάθεια, ακόμη κι αν τα όρια δεν το επιτρέπουν. Υπάρχει κάτι όμορφο μέσα σε αυτό. Ένας νοήμων ή ευαίσθητος άνθρωπος θα προσπαθήσει να ευτυχήσει, ακόμη κι αν γνωρίζει ότι δεν θα τα καταφέρει.

Στο πρώτο σας βιβλίο, στο "Patriot", θίγετε τις ιδέες του ανήκειν και της μετανάστευσης, μέσα από τη ιστορία ενός Αλβανού κλαρινοπαίκτη. Πιστεύετε πως καλώς υπάρχουν σύνορα μεταξύ των κρατών; Πώς σας φαίνεται η ιδέα της "Ευρώπης-φρουρίου";
Αντιλαμβάνομαι την παρουσία των συνόρων και τη σημασία τους, που εξυπηρετούν την σταθερότητα και την ασφάλεια ως προς τον επεκτατισμό και τις επιδιώξεις άλλων δυνάμεων και χωρών, αλλά δε θεωρώ ότι η χρηστικότητά τους έγκειται στην αποτροπή μεταναστευτικών ή προσφυγικών ροών. Δεν είναι αυτός ο "κίνδυνος", δε θεωρώ ότι η ύπαρξή τους πρέπει αυτόματα να σημαίνει την κατάργηση στο δικαίωμα κάποιου να υποβάλλει αίτημα ασύλου. Γι’ αυτό θεωρώ ότι η ιδέα μιας "Ευρώπης – φρουρίου" δεν συνεπάγεται αναγκαστικά από την ύπαρξη των συνόρων και νομοτελειακά θα οδηγεί σε τραγωδίες όπως το πρόσφατο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου.

Στο δεύτερο βιβλίο σας, στο "Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ", καταπιάνεστε με "τα μεγάλα μεγέθη που δεν μεταβολίζονται από το άτομο", χρησιμοποιώντας ως όχημα την ιστορία ενός πολεμικού ανταποκριτή, που καταλήγει –ή καταντά- παρουσιαστής σε μουσικό τηλεπαιχνίδι. Πιστεύετε στη μοίρα, στο "όλα είναι γραμμένα", στο κισμέτ, ή θεωρείτε πως οι άνθρωποι φτιάχνουν τη μοίρα τους μόνοι τους;
Πιστεύω ότι οι επιλογές μας σήμερα κάπως βάζουν σε μια κατεύθυνση όσα θα μας συμβούν στο μέλλον, αλλά δεν πιστεύω ότι έχουμε την ικανότητα να τα ορίσουμε ακριβώς. Κι εγώ κι εσείς και ο καθένας μας υπόκειται σε μεγαλύτερα μεγέθη – μια κοινωνία, μια χώρα κι ένα οικονομικό σύστημα, που περισσότερο μας ορίζει παρά το ορίζουμε. Όσον αφορά το υπερβατικό στοιχείο της ερώτησης, δε θέλω να το αποκλείω τελείως. Μας συμβαίνουν συγκυρίες και απρόκλητα γεγονότα που μας καθορίζουν, τα οποία δεν πιστεύω ότι κάποιος τα φέρνει μπροστά μας, αλλά ούτε πως προκύπτουν απόλυτα αιτιολογικά από τις αποφάσεις μας. Άρα εκεί ανάμεσα υπάρχει ένα ενδιαφέρον κενό, που ο καθένας το γεμίζει και το νοηματοδοτεί όπως του ταιριάζει.

Ποιο βιβλίο διαβάζετε τώρα; Επίσης πείτε μου, παρακαλώ, ένα βιβλίο που αρχίσατε και αφήσατε στη μέση, και γιατί.
Τώρα διαβάζω το "3000 ευρώ" του Melle Thomas (εκδόσεις Άγρα). Ένα βιβλίο που για την ώρα έχω αφήσει στη μέση είναι το "Όταν έρθεις θα είμαι σχεδόν ευτυχισμένος". Το άφησα στη μέση, επειδή η δομή του το επιτρέπει μιας και είναι επιστολές του Α. Μοράβια προς την σύντροφό του Ε. Μοράντε. Θα το ξαναπιάσω, όμως. Αλλά συχνά έχω αποσπασματική σχέση με ό,τι διαβάζω.

Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η μεγαλύτερη απειλή για την ελληνική κοινωνία σήμερα; Αν δίνατε τώρα μια συμβουλή στα αγέννητα παιδιά του αύριο, τί θα τους συνιστούσατε να προσέξουν;
Θα έλεγα η διαφθορά και η αδιαφάνεια, που συνοδεύεται και μ’ ένα παράλληλο αφήγημα περί προόδου, εκδημοκρατισμού και εξέλιξης. Να προσέξουν την συρρίκνωση και την υποχώρηση των δικαιωμάτων τους. Όλα είναι ρευστά, όλα αναδιαμορφώνονται και μεταβάλλονται ανά πάσα στιγμή, γι’ αυτό να μην εφησυχάζονται. 

Κάποιοι θεωρούν πως η σταδιακή εξαφάνιση του εντύπου λόγου, λογοτεχνικού ή/και δημοσιογραφικού, προς όφελος του ηλεκτρονικού αντίστοιχου, φτωχαίνει τη σκέψη καθιστώντας τους ανθρώπους πιο εύκολα χειραγωγήσιμους, κάνοντάς τους πελάτες από πολίτες. Συμφωνείτε;
Δεν νομίζω πως το πρόβλημα είναι η μετατροπή του εντύπου λόγου σε ηλεκτρονικό, δεν πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι η μορφή, αλλά οι συνθήκες. Αν ο ηλεκτρονικός λόγος συνεπάγεται μια προχειρότητα, μια βιασύνη και μια έλλειψη φροντίδας, τότε ναι, υπάρχει πρόβλημα. Αν γίνεται με σωστές συνθήκες, όχι.

Πιστεύετε στον Θεό ή σε κάποια ανώτερη δύναμη;
Όχι, αλλά θα το ήθελα πολύ.