Οι ηθοποιοί του "Πλατόνωφ", που σκηνοθετεί ο Άντολφ Σαπίρο μιλούν στο "α"

Ο "Πλατόνωφ", πρώιμο τσεχοφικό έργο, βρέθηκε λίγα χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα χωρίς τίτλο, οπότε καταχωρίστηκε με το όνομα του κεντρικού χαρακτήρα. Η ιστορία αφηγείται την άφιξη του δασκάλου Πλατόνοφ στο κτήμα χήρας Άννα Πετρόβνα, κάτι που θα βγάλει τους προσκεκλημένους της από τη θερινή ραστώνη και θα ξυπνήσει απαγορευμένα πάθη. Θα το δούμε από 21/2 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σε σκηνοθεσία Άντολφ Σαπίρο, ο οποίος συνεργάζεται για πρώτη φορά με Έλληνες ηθοποιούς. Ο δεινός μελετητής του τσεχοφικού έργου και μετρ του ρωσικού θεάτρου υπήρξε μαθητής και διάδοχος της Μαρία Κνέμπελ, η οποία, με τη σειρά της, ήταν μαθήτρια και διάδοχος του περιβοήτου Κονσταντίν Στανισλάβσκι. Ακολουθούν όσα μοιράστηκαν μαζί μας οι Γιώργος Χριστοδούλου, Παναγιώτα Βλαντή, η Ιώβη Φραγκάτου και ο Όμηρος Πουλάκης για τους ρόλους τους. Στην παράσταση ερμηνεύουν ακόμη οι: Έρρικα Μπίγιου, Γιώργος Ηλιόπουλος, Κώστας Φλωκατούλας, Θανάσης Ζερίτης, Θανάσης Βλαβιανός κ.ά.

Γιώργος Χριστοδούλου

Είναι πραγματικά απορίας άξιο πως ο Τσέχοφ σε τόσο νεαρή ηλικία, στο πρώτο του έργο, κατάφερε να αποδώσει με τόση οξυδέρκεια την υπαρξιακή ματαίωση ενός νέου ανθρώπου, με μία τόσο λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο τραγικό και στο αστείο.

Από την πρώτη μέρα, ο Πλατόνωφ λειτούργησε για εμένα ως ένα διαρκές αίνιγμα, με τα χαρακτηριστικά της  Λερναίας Ύδρας. Λύνεις ένα μέρος του και εμφανίζονται άλλα δέκα. Τι πιο ενδιαφέρον υποκριτικά για έναν ηθοποιό, από έναν ρόλο που τον κρατάει σε  συνεχή εγρήγορση και ζητάει συνεχώς κι άλλο, κι άλλο. Τι να πω για τον Πλατόνοφ; Δεν είναι ακόμα στο κεφάλι μου και το μυαλό μου. Δεν προσπαθώ να τον καταλάβω, ούτε να τον χαρακτηρίσω. Προσπαθώ να αφουγκραστώ το "θέμα" του, να το κάνω δικό μου και να το μεταφέρω ως ένα θέμα που αφορά τους ανθρώπους του σήμερα, τους ανθρώπους της γενιάς μου. Ο Πλατόνωφ  -όπως λέει και ο ίδιος- πονάει. Και οι πληγές δεν είναι ορατές. Οι αιτίες δεν είναι ξεκάθαρες, γιατί μιλάει για έναν πόνο που ξεπερνάει τη σχέση αιτίας και αιτιατού. Για έναν πόνο και μία πάλη με διαχρονικότητα και πανανθρώπινο χαρακτήρα.

Την πρώτη μέρα στην πρόβα που συνάντησα τον κύριο Σαπίρο κατάλαβα πώς θα είναι αυτό το ταξίδι. Πριν απ’ όλα, ήταν και είναι σαφές μέσα μου ότι δεν πιστεύω σε καλλιτέχνες-σκηνοθέτες γκουρού και μύστες που φέρουν όλη την αλήθεια της τέχνης και πρέπει να νιώθεις πως αντιμετωπίζεις τον Μεσσία τής μίας και μοναδικής αλήθειας που θα σε σώσει από το σκοτάδι της καλλιτεχνικής άγνοιας. Για εμένα αυτό έχει πεθάνει. Διεκδικώ μία εξ αρχής ισότιμη πνευματική σχέση μεταξύ ισότιμων καλλιτεχνών. Τι υπέροχο λοιπόν να συναντώ έναν καλλιτέχνη με την διαδρομή του Σαπίρο και να νιώθω με τη στάση του, την ευγένειά του και τη φρεσκάδα της αντιμετώπισης του ότι είμαστε στην ίδια σελίδα. Ο κύριος Σαπίρο με γέμισε έμπνευση, με έκανε να δω τα πράγματα τρισδιάστατα, με έμφαση στην κάθετη ανάγνωση, την εμβάθυνση. Μας προσέφερε συνολικά μιαματιά που δεν γνωρίζαμε για την δραματουργία του Τσέχωφ και νιώθω τυχερός γι αυτό. Δεν είναι τυχαίο πως σε όλους μου τους συναδέλφους εκτός πρόβας είπα ότι πρέπει να τον γνωρίσουν οπωσδήποτε.

Παναγιώτα Βλαντή

Η Άννα Πετρόβνα είναι ένας πολύπλοκος και ιδιαίτερος ρόλος, όπως και όλοι οι ρόλοι στον Τσέχοφ. Γελάει και μέσα της κλαίει, όπως λέει και ο Πλατόνοφ γι’ αυτήν. Προσπαθεί να κρατήσει ισορροπίες μέσα στο σπίτι της, κινδυνεύει από τους πιστωτές της και είναι εντελώς μόνη. Την ελκύει ο Πλατόνωφ, ακριβώς επειδή είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να την καταλάβει και να της χαρίσει κάποιες ευχάριστες στιγμές. Κι όλα αυτά μέσα στο αυστηρό κοινωνικό πλαίσιο της εποχής.

Ο Άντολφ Σαπίρο είναι ένας σκηνοθέτης που έχει μελετήσει βαθιά τον Τσέχοφ και τον έχει κατανοήσει. Οι πρόβες είναι σαν θεατρικό εργαστήρι και κάθε μέρα μας αποκαλύπτεται κάτι καινούργιο. Το εντυπωσιακό για μένα είναι ότι φωτίζει ρόλους με πολλή λεπτομέρεια και καταφέρνει να ισορροπεί ανάμεσα στο τραγικό και στο χιούμορ. Όπως λέει και ο ίδιος, ο Τσέχοφ έχει πολλή λεπτομέρεια και ανθρώπους χαρακτήρες που φλέγονται.

Ιώβη Φραγκάτου

Η Μαρία Γκρέκοβα είναι μια ανεξάρτητη κοπέλα (πτυχιούχος χημικός, χειραφετημένη, φεμινίστρια με συγκεκριμένη άποψη για τα πράγματα), αλλά και κρυφά ερωτευμένη με τον Πλατόνωφ, ενώ δεν έχει ακόμα γνωρίσει τον έρωτα. Μάλιστα είναι ανάμεσα στους γυναικείους χαρακτήρες του έργου, η πιο ερωτευμένη μαζί του και η μόνη που μένει δίπλα του στο τέλος. Λειτουργεί κατά βάση παρορμητικά και αυτό τη συντρίβει. Στην έκρηξη του καταπιεσμένου πάθους της κάνει κάτι τρομακτικό, τελικά, και για την ίδια: Καταθέτει επίσημη καταγγελία εναντίον του, υποστηρίζοντας ότι ο Πλατόνοφ δεν έχει δικαίωμα λόγω ανήθικης συμπεριφοράς να είναι δάσκαλος. Προβαίνει σε αυτή την πράξη που δεν μπορεί ούτε η ίδια ν’ αντέξει, όχι για την τυπική πλευρά της καταγγελίας, αλλά επειδή νιώθει ότι ο Πλατόνοφ την έχει προσβάλει ως γυναίκα και επειδή ο σεβασμός για την Γκρέκοβα είναι ό,τι πιο σημαντικό στις ανθρώπινες σχέσεις. Αυτό το κορίτσι δεν ανήκει σε κανέναν και πραγματικά δεν ταιριάζει με κανέναν. Προσπαθεί να βρει τη θέση της, αλλά δεν το καταφέρνει. Όπως και με τους περισσότερους χαρακτήρες του Τσέχοφ, τίποτα δεν φαίνεται να πετυχαίνει για εκείνη. Η μοίρα της παραμένει ίδια. Μια μοναχική και άτυχη γυναίκα. Η Γκρέκοβα βρίσκεται σε απελπισία. Έχει πολύ ενδιαφέρον ότι, και στο ρόλο της Γκρέκοβα και σε όλο το έργο, ενυπάρχουν κωμικά στοιχεία. Κωμικοτραγικά για την ακρίβεια. Μέσα από το δράμα και την απελπισία, ο Τσέχοφ βγάζει συχνά ένα ιδιαίτερο χιούμορ. Είναι μεγάλη πρόκληση για μένα η Γκρέκοβα, από την πρώτη μέρα που μου ζητήθηκε, επειδή είναι ένα κορίτσι που δεν έχει καθόλου χιούμορ και πρέπει να παιχτεί με αίσθηση του χιούμορ από την ηθοποιό.

Νιώθω απίστευτα τυχερή που συναντήθηκα με αυτό τον άνθρωπο-δάσκαλο- σκηνοθέτη. Κοιτάζει με τα μεγάλα του μπλε μάτια κάθε ηθοποιό, αναλύει και εξηγεί κάθε σκηνή, χρησιμοποιώντας μια αληθινή ιστορία και φροντίζει να γίνεται όσο το δυνατόν πιο κατανοητός. Η διερμηνέας του Ντίνα Σαράντη συμβάλλει σημαντικά στην αίσθηση ότι "μιλάμε την ίδια γλώσσα”. Αγαπάει τους ηθοποιούς του, δείχνει πολύ μεγάλη κατανόηση, γνωρίζει καλά και σε βάθος αυτό που κάνει και έχει φοβερό χιούμορ. Είναι σαν να κάνει masterclass κάθε μέρα. Όλες του οι αισθήσεις είναι στο 100%, όταν παρακολουθεί μια σκηνή, το ίδιο και όταν σηκώνεται για να δείξει, και ταυτόχρονα είναι από τους πιο ευγενικούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Αντιμετωπίζει το θέατρο με τον ενθουσιασμό κάποιου που τώρα ξεκινάει, αλλά και με τη σοφία ενός ανθρώπου που έχει ζήσει στο σανίδι μια ολόκληρη ζωή. Αυτό που με συγκινεί στον Σαπίρο είναι ότι, όσο αγαπάει το θέατρο, άλλο τόσο αγαπάει τη ζωή. Τον ήλιο, τη θάλασσα... Με συγκινεί βαθιά. Είναι ένας δάσκαλος με τεράστιο ψυχικό κόσμο που δεν διδάσκει μόνο θέατρο, αλλά και ήθος, με τρόπο μοναδικό. Τιμή μου, maestro Σαπίρο!

Όμηρος Πουλάκης

Ο ρόλος μου ονομάζεται Σεργκέι Βοϊνίτσεφ και είναι ο γιος του νεκρού πια Στρατηγού Βοϊνίτσεφ. Κληρονόμος κι αυτός της περιουσίας και των χρεών μη αναφερομένης επαγγελματικής/βιοποριστικής ιδιότητας, που αγαπά τη mam’an, παντρεμένος και βαθιά ερωτευμένος με τη σύζυγό του, Σοφία.

Ως προς τη συνεργασία με τον κ. Σαπίρο, μια συνεργασία-βίωμα, όπως το βίωμα των προβών, και η εμπειρία της μέχρι στιγμής συνεργασίας, δεν μπορεί παρά να αποτελεί ισχυρή και πλούσια γνωσιακή και οργανική μαθητεία και άσκηση. Βλέπω και βιώνω έναν άνθρωπο με ξεχωριστή και βαθιά κατανόηση του ανθρώπινου σημείου, των τσεχοφικών του διαστάσεων, καθώς και των ανθρωπιστικών διαστάσεων στον Τσέχοφ. Ευγενή στη βαθιά του δομή, με χιούμορ και οξύνοια εφήβου. Βλέπω έναν άνθρωπο που μιλάει ενεργητικά και εμπράγματα για το Θέατρο, καθώς και έναν άνθρωπο στον οποίο, ενεργητικά και εμπράγματα, το θέατρο μιλάει.