Ελίνα Γιουνανλή©
Ο τίτλος που δώσατε στη φετινή διοργάνωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας "(Επι)στροφή στο σώμα”, εκφράζει κατά τη γνώμη σας μια εσωτερική ανάγκη που επικρατεί την εποχή που διανύουμε;
Εκφράζει νομίζω την ανάγκη να αποκτήσουμε πιο βαθιά αντίληψη και συνείδηση για ό,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στον κόσμο. Επίσης, -αυτό μπορεί να ακουστεί κάπως αντιφατικό σε σχέση με τον τίτλο- εκφράζει την ανάγκη για περισσότερη πνευματικότητα. Το σώμα και το πνεύμα όσο κι αν προσπαθούμε να τα διαχωρίσουμε πορεύονται μαζί όσο είμαστε ζωντανοί. Και μόνο αυτό θα έπρεπε να είναι αρκετό για να καταλάβουμε το σεβασμό απέναντι στη ζωή, στον εαυτό μας, στη φύση, στον Άλλο όποιος κι αν είναι.
Πώς επιστρέφει κανείς στην ουσία των πραγμάτων μετά τη δραστική αλλαγή που έφερε η πανδημία στη σχέση μας με το σώμα μας και τη συνύπαρξή του με τα σώματα των άλλων; Πώς ήταν για εσάς η εμπειρία αυτής της μετάβασης ως άνθρωπος αλλά και ως καλλιτέχνης και σε ποιο σημείο θεωρείτε ότι βρισκόμαστε σήμερα;
Νομίζω την ξεχάσαμε ήδη την πανδημία. Εννοείται ότι έφερε κάποιες αλλαγές άμεσες, έμμεσες και σίγουρα ακόμα δεν τις έχουμε όλες συνειδητοποιήσει, αλλά γενικά ξεχνάμε εύκολα και γρήγορα. Είναι σύμπτωμα της εποχής μας, της εποχής της αποσπασματικότητας και της άχρηστης πληροφορίας, της κατανάλωσης εικόνων και πληροφοριών όσο σοκαριστικές κι αν είναι. Το θέμα είναι, ανεξάρτητα από την πανδημία, πώς επιστρέφει κάποιος στην ουσία των πραγμάτων, στην ίδια τη ζωή και στο τώρα. Και αν σκεφτόμαστε σοβαρά το τι θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές.
Πώς σκιαγραφείται αυτή τη στιγμή το τοπίο του χορού στην Ελλάδα; Υπάρχει ανοιχτός διάλογος με τις διεθνείς τάσεις;
Το τοπίο του χορού στην Ελλάδα περιλαμβάνει πληθώρα φωνών και υφών, αξιόλογες προσπάθειες από τους πολύ καλούς μας χορευτές/χορεύτριες/χορογράφους, δύσκολες συνθήκες εργασίας, μηδενική κοινωνική αναγνώριση στο επάγγελμα, κατά κύριο λόγο μικρές παραγωγές σε κόστος, μέσα και χρόνο. Υπάρχουν πολλά περιθώρια ανάπτυξης του χορού, δεν τον έχουμε πάρει στα σοβαρά στη χώρα μας όπως πολλά πράγματα. Είναι πολιτική απόφαση. Χρειάζεται και επένδυση από τη μεριά του κράτους αλλά και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας. Ο χορευτής δεν είναι χομπίστας. Ο χορός, λοιπόν, παραμένει ένας κλάδος του σύγχρονου πολιτισμού με πολλές ανάγκες και την ίδια στιγμή με πολλές δυνατότητες. Όσον αφορά τις διεθνείς τάσεις -αν υπάρχει κάτι τέτοιο- δεν σημαίνει ότι είναι κάτι καλό. Με στεναχωρεί που περιμένουμε το έξω να μας δείξει ποιοι είμαστε. Ειδικά όταν έχουμε τέτοια πολιτιστική κληρονομιά, μύθους, ιστορία, φιλοσοφική σκέψη αλλά και σύγχρονους καλλιτέχνες με διεθνή αναγνώριση… Τώρα στις διεθνείς τάσεις του χορού περιλαμβάνεται και η τάση να μην χορεύουμε, κάτι για το οποίο ίσως θα έπρεπε να αναρωτηθούμε γιατί συμβαίνει. Άρα οι διεθνείς τάσεις με ενδιαφέρουν στο βαθμό που έχουν κάτι να πουν.
"Ο χορός παραμένει ένας κλάδος του σύγχρονου πολιτισμού με πολλές ανάγκες και την ίδια στιγμή με πολλές δυνατότητες. Με στεναχωρεί που περιμένουμε το έξω να μας δείξει ποιοι είμαστε. Ειδικά όταν έχουμε τέτοια πολιτιστική κληρονομιά, μύθους, ιστορία, φιλοσοφική σκέψη αλλά και σύγχρονους καλλιτέχνες με διεθνή αναγνώριση…”.
Όντας στο τιμόνι του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας εδώ και πέντε χρόνια, έχετε πετύχει τους στόχους σας που θέσατε; Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Κάποιους στόχους τους έχω πετύχει αλλά ο πήχης ανεβαίνει κάθε χρόνο και το όραμα μεγαλώνει. Δεν ξέρω αν θα πετύχω όλα όσα σκέφτομαι να κάνω. Εύχομαι να καταφέρουμε να αποκτήσει το Φεστιβάλ τις δικές του παραγωγές και να εμπλακεί περισσότερο στην έρευνα.
Πιστεύετε ότι η επιτυχία του Φεστιβάλ σχετίζεται και με το γεγονός ότι δεν βρίσκεται στην πρωτεύουσα;
Πιστεύω ότι το Φεστιβάλ όταν ιδρύθηκε ήρθε να καλύψει την ανάγκη του κοινού που αναζητούσε να δει σύγχρονο χορό μέσα από ένα θεσμό εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στην τέχνη αυτή. Η τοποθέτηση ενός φεστιβάλ για τον χορό στην Καλαμάτα και όχι πχ στα Γιάννενα δεν γνωρίζω πόσο συνειδητή ήταν. Ήταν όμως μέρος ενός προγράμματος που εμπνεύστηκε και εφάρμοσε ο Θάνος Μικρούτσικος και του οποίου ηγήθηκε η Βίκυ Μαραγκοπούλου και βασιζόταν στην ανάπτυξη των πόλεων της περιφέρειας μέσω του πολιτισμού. Πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα εγχείρημα. Σε κάποιο βαθμό, δηλαδή, υπήρξε ένας σχεδιασμός. Το στοίχημα ήταν η περιφερειακή ανάπτυξη έξω από τα πλαίσια του αθηνοκεντρικού μοντέλου ανάπτυξης της χώρας με όχημα θεσμούς του πολιτισμού. Από τότε πέρασαν σχεδόν 30 χρόνια και το Φεστιβάλ είναι εδώ έχοντας βάλει την Καλαμάτα στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη.
Τι αξίζει να μην χάσουμε με τίποτα στο φετινό φεστιβάλ;
Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μην χάσετε τίποτα.
Έχετε εντοπίσει νέους καλλιτέχνες που αξίζουν την προσοχή μας;
Μπορείτε να έρθετε να τους δείτε στο Φεστιβάλ. Θα βρίσκονται κυρίως στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας και στο Black box του Μεγάρου Χορού.
Πείτε μας δύο λόγια για τη φιλοσοφία των Rootless Root.
Κίνηση που προκύπτει από την ανάγκη, κίνηση που περιέχει τις προκλήσεις της αληθινής ζωής, της επιβίωσης, του αγώνα, της δημιουργικότητας, των συναισθημάτων και των σημαντικών ιστοριών που μας καθορίζουν και όλα αυτά χωρίς ωραιοποιήσεις. Κίνηση χωρίς τέλος και φυσικά το μεγάλο ερώτημα: πόσα χρόνια θα μπορούμε να κάνουμε αυτό που αγαπάμε; πόσο μακριά θα πάμε; Επίσης, πώς θα κρατάμε το σώμα μας ικανό να μας δίνει τη ζωή που ονειρευόμαστε. Από πού θα αντλήσουμε γνώση για όλα αυτά και πώς αυτή η γνώση θα ενσωματωθεί στην τέχνη και στην πρακτική μας. Είναι ένα ταξίδι…
Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης της νέας σας παράστασης που παρουσιάζετε από κοινού με τον Γιόζεφ Φρούτσεκ με τίτλο "Σιωπή" σε συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Αθηνών;
Η βασική προσέγγιση αφορά το πώς οδηγείται ένας άνθρωπος στο φόνο (πόλεμος, θυσία κλπ) στο όνομα μιας ιδέας που κατοικεί στο μυαλό και στην ψυχή του με τη μορφή πίστης, ιδεολογίας και γενικά βεβαιότητας. Από τη θυσία του Αβραάμ μέχρι τις σύγχρονες παγκόσμιες εξελίξεις και τον σημερινό πόλεμο μερικά χιλιόμετρα πιο πάνω από τη χώρα μας βλέπουμε πώς η πίστη σε μια ιδέα που λέγεται Θεός ή πατρίδα μπορούν να οδηγήσουν στον όλεθρο.
Είναι η αναμέτρησή μας με τη σιωπή μια μυστικιστική, αποκαλυπτική για την ύπαρξή μας εμπειρία;
Η σιωπή είναι ο τόπος των δυνατοτήτων. Μπορεί να είναι τόπος της σκέψης, της προσευχής, των ονείρων, των οραμάτων. Δεν σημαίνει όμως και ησυχία. Μπορεί να σημαίνει ανησυχία, παγωμάρα, σοκ, συνενοχή, απόσταση, αδιαφορία, πόνο. Είναι τόπος γόνιμος για κάθε πιθανή έκβαση μιας ιστορίας. Είναι ένα σκοτάδι από το οποίο ξεπηδούν δυνατότητες.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για τη νέα σεζόν;
Η προετοιμασία του 30ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, περισσότερες παραστάσεις για τη "Σιωπή” και αν τα καταφέρουμε η δημιουργία ενός νέου έργου.
Διαβάστε Επίσης
