"Τσίου": Το θρυλικό "αστικό western" γίνεται παράσταση

Φαντάσου το εξής. Είναι 2005: το τρίπτυχο Έλενα Παπαρίζου, Εθνική Ελλάδος, Ολυμπιακοί Αγώνες έχει στείλει τη χώρα στα ουράνια. Κι όσο το "Number One" παίζει από κάποια ηχεία στην Αθήνα του Δεκαπενταύγουστου, ένα τζάνκι τριγυρνά στους άδειους δρόμους, προσπαθώντας να βρει την πολυπόθητη δόση. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια μικρή περιγραφή για μια μεγάλη ταινία, η οποία έγινε viral πολύ πριν ο όρος εισαχθεί στο λεξιλόγιό μας. Ο λόγος, φυσικά, για το θρυλικό "Τσίου", το οποίο μετά τη μεγάλη οθόνη ήρθε η ώρα να κατακτήσει και τη σκηνή, και συγκεκριμένα αυτήν του "Βοτανικού" (από 17/6 έως 16/7). Λίγο πριν την πολυαναμενόμενη πρεμιέρα, μιλήσαμε με τον Μάκη Παπαδημητράτο, τον Αλέξανδρο Παρίση και τον Αναστάση Κολοβό (την ψυχή του αρχικού καστ, που ως επί το πλείστον παρέμεινε ίδιο), αλλά και τους Στέλιο Δημόπουλο και Στάθη Σταμουλακάτο – τα new entries, που μάλλον είναι περισσότερο die-hard φαν.

Πώς είναι, όμως, για τους "παλιούς" να επισκέπτονται ξανά τον "Νώντα", τον "Γιάννη" και τον "Τσίου", μετρώντας πια δεκαοκτώ καλοκαίρια από την τελευταία φορά που τους ενσάρκωσαν; Ο Αναστάσης Κολοβός μάς εκμυστηρεύεται ότι νιώθει συγκίνηση: "Είναι φοβερό μετά από είκοσι σχεδόν χρόνια να συναντάς τους ίδιους ανθρώπους, που ο καθένας έχει κάνει την πορεία του, ενώ δεν είναι καν αυτονόητο ότι μετά από τόσο καιρό θα είσαι ζωντανός!".

"Κούκι μου… πάρε μου παγωτό και τσιγάρα"

Η αγαπημένη ατάκα του Αλέξανδρου Παρίση

Ο Αλέξανδρος Παρίσης, από την άλλη, χαρακτηρίζει τη σκηνική μεταφορά "συναρπαστική", καθώς αποτελεί την ευκαιρία να ξαναβρεθούν φίλοι, ενώ ταυτόχρονα επισημάνει και ένα παράδοξο: Το κείμενο της παράστασης δίνει ακόμα την αίσθηση ότι είναι φρέσκο, καινούργιο, και ότι σχετίζεται με το σήμερα "ίσως καλύτερα απ’ ό,τι με το τότε". Ο Παπαδημητράτος, πάλι, πάντα με την αγωνία του σκηνοθέτη, επισημαίνει την ιδιαίτερη ισορροπία που χρειάζεται να εξασφαλιστεί ανάμεσα στο τι χρειάζεται να κρατηθεί και τι να βελτιωθεί από το "Τσίου" του 2005.

Βέβαια, η ιστορία και το κείμενο έχουν διατηρηθεί αυτούσια, σε βαθμό που οι φανατικοί της ταινίας (εκείνοι που μιλούν με τις ατάκες της, τις κάνουν screensaver ή φοβούνται ακόμη ότι ο "Νώντας" θα τους παραγγείλει πίτσα με ανανά) θα μπορούν να την απαγγείλουν. Εκεί έγκειται και η δυσκολία του νέου εγχειρήματος, στο πώς η παράσταση θα κερδίσει το στοίχημα της πιστότητας στο πρωτότυπο, ενώ θα φαίνεται να ζει και να αναπνέει μπροστά στο θεατή.

"Έχεις κόκα; Έχεις Τζένη"

Η αγαπημένη ατάκα του Μάκη Παπαδημητράτου

Αυτή η σχέση με το κοινό είναι, επίσης, κάτι τελείως διαφορετικό συγκριτικά με τον κινηματογράφο, λόγω της αμεσότητας της θεατρικής συνθήκης, δηλώνει ο Παρίσης, ενώ ο Παπαδημητράτος υπογραμμίζει τη σημαντικότερη, τελικά, διαφορά ανάμεσα στις δύο δημιουργίες: "Όταν παίζουν μεγαλύτεροι άνθρωποι αυτά που έπαιζαν μικρότεροι, από μόνο του το έργο γίνεται ίσως πιο μεστό αλλά και λίγο πιο δραματικό, χωρίς να κάνεις τίποτα εσύ. Δεν είναι το ίδιο τραγικό να γυρνάει ένας τύπος είκοσι πέντε χρονών την πόλη για να βρει τη δόση του με έναν σαράντα κάτι. Εμείς κοιτάζουμε αυτό να μη φανεί, γιατί κατά κάποιον τρόπο έχουμε κρατημένη τη φρεσκάδα του τότε, αλλά νομίζω το κοντράστ αυτών των δύο θα καθορίσει το τελικό αποτέλεσμα".

Αν μπορούσαμε να τρυπώσουμε σε κάποια από τις τελευταίες πρόβες του θεατρικού "Τσίου", θα παρατηρούσαμε ένα κλίμα ομαδικότητας, με το σκηνοθέτη να λειτουργεί ως ενορχηστρωτής της δημιουργικότητας των μελών. Όταν η συζήτησή μας αναπόφευκτα γυρνά στην περίοδο δημιουργίας της κινηματογραφικής εκδοχής, οι παλιοί συντελεστές έχουν πολλές αναμνήσεις να μοιραστούν μαζί μας.

​​​​​Ίσως η πιο iconic στιγμή του έργου, η σκηνή στο βαγόνι του ηλεκτρικού με την αμίμητη ατάκα προς τον ελεγκτή "εσύ σπίτι σου χτυπάς εισιτήριο;", λίγο έλειψε να χαθεί ολοσχερώς. Όπως μας διηγήθηκε ο σκηνοθέτης: "Τη σκηνή αυτή την κάναμε χωρίς να έχουμε πάρει άδεια φυσικά, γιατί κόστιζε, και το budget μας ήταν σχεδόν μηδαμινό. Οπότε όταν μας κατάλαβαν την ώρα που γυρίζαμε μπήκαν κάποιοι ελεγκτές και στον πανικό μου να μη χαθεί το υλικό βγάζω την κασέτα από την κάμερα –τότε γράφαμε σε κασέτες– την παίρνω στο χέρι και με το που ανοίγει η πόρτα αρχίζω να τρέχω σαν τον κλέφτη – ούτε καν κοίταξα πίσω". Ο επί σκηνής "Γιάννης" επίσης θυμάται όταν χρειάστηκε να πείσει έναν ψιλικατζή να αφιερώσει για λίγο το μαγαζί του στην παραγωγή για γυρίσματα: "Στην αρχή ήταν αρνητικός ο άνθρωπος (και καλά έκανε). Μου λέει: "Τώρα τι τα θέλεις; Δεν γίνεται να μου φας τώρα εσύ τέσσερις πέντε ώρες το μαγαζί”. Για να τον πείσω του λέω "ρε συ θα διαφημιστεί το μαγαζί” και μου απαντάει "μα καλά με δουλεύεις τώρα; Τι θα διαφημιστεί το μαγαζί; Ψιλικατζίδικο έχω!”".

Το "Τσίου" κατάφερε με πολύ λίγα μέσα, αλλά χωρίς εκπτώσεις στο πάθος και στο μεράκι για δημιουργία, να γίνει ένας underground θρύλος του ελληνικού κινηματογράφου. Ως τέτοιος αναγνωρίζεται και από τις νεότερες γενιές, πράγμα που οφείλεται σίγουρα στην ύπαρξη της ταινίας στο YouTube. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Για τον Μάκη Παπαδημητράτο, μπορεί ο αστικός μύθος ότι η ταινία είναι παράνομη να την έκανε δημοφιλή στις παλαιότερες γενιές (πράγμα που δεν ισχύει αφού έχει βραβευθεί στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), στις νεότερες όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ο ίδιος πιστεύει ότι το κοινό έλκεται από κάτι που σπανίζει στο ελληνικό σινεμά: το να μιλάς απλά την καθημερινή γλώσσα, χωρίς φιοριτούρες και επιτηδεύσεις. Στην ταύτιση που δημιουργεί αυτή η επιλογή ανάμεσα στους θεατές και την ταινία εντοπίζει, τελικά, τη βασική αιτία της δημοφιλίας της ο σκηνοθέτης.

"Δεκαπενταύγουστος... Θαυματουργή μέρα!"

Η αγαπημένη ατάκα του Αναστάση Κολοβού.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Αναστάσης Κολοβός, ο οποίος κάνει λόγο για ένα ναρκισσισμό που επικρατούσε την εποχή που κυκλοφόρησε το "Τσίου": "Ξαφνικά βγήκε μια ταινία, που, με όλες τις ελλείψεις της, είχε μια αλήθεια που ίσως τότε χρειαζόταν το ελληνικό σινεμά για να φύγει λίγο και από τη συνηθισμένη θεματολογία. Άλλωστε, δεν χρειάζονται εκατομμύρια, αρκεί να δεις κάτι που θα σε αγγίξει. Ο κόσμος είδε, λοιπόν, κάτι διαφορετικό. Είδε μια Αθήνα που υπήρχε, υπάρχει και δυστυχώς θα υπάρχει. Επιπλέον, κανένας ίσως δεν τολμούσε με αυτό τον τρόπο να αγγίξει ένα τέτοιο θέμα. Γιατί και τα ναρκωτικά είναι ένα ζήτημα που πονάει, έτσι;".

Πολύ ενδιαφέρον στο σημείο αυτό έχει και η οπτική των νέων μελών του καστ, τα οποία ζουν το όνειρο πολλών φανατικών της ταινίας. Για τον Στέλιο Δημόπουλο, το "Τσίου" δεν υπήρξε ποτέ ένας αστικός μύθος. Feelgood κωμωδία, urban ηθογραφία, αστικό γουέστερν, όλες αυτές οι φράσεις θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν αυτό το "ποπ φαινόμενο", όπως το περιγράφει ο ίδιος. Παραδέχεται ότι μπορεί να υπερβάλλει, αλλά παράλληλα δηλώνει ότι το "Τσίου" είναι τόσο βαθιά συνδεδεμένο με το αθηναϊκό αστικό τοπίο, όσο το "Μανχάταν" του Γούντι Άλεν με τη Νέα Υόρκη.

"Θα σου βάλω τον Ταΰγετο στον κ… πέτρα-πέτρα"

Η αγαπημένη ατάκα του Στέλιου Δημόπουλου

Ταυτόχρονα, ο Δημόπουλος κάνει μια εύστοχη παρατήρηση: "Το "Τσίου” έχει μια διττότητα: Ενώ μιλάμε για μια πόλη λούμπεν και την ντέκα κατάσταση ενός ηρωινομανούς που ψάχνει τη δόση του (το οποίο από μόνο του είναι ένα βαθιά στενάχωρο κοινωνικό φαινόμενο), μέσω αυτής της ιδιότυπης οδύσσειας αναδεικνύεται στην ουσία ένα κωμικό σύμπαν, το οποίο φανερώνει την ομορφιά της πόλης και την ομορφιά των ψυχών". Για τον Στάθη Σταμουλακάτο, από την άλλη, η ταινία άγγιξε τους θεατές διότι γι’ αυτούς μετρά το γεγονός ότι φτιάχτηκε χωρίς κάποια μεγάλη παραγωγή, αλλά εξ ολοκλήρου από την τρέλα των συντελεστών της. Και οι δύο, πάντως, θα συμφωνήσουν ότι, όταν είχαν δει για πρώτη φορά την ταινία, είχαν ενθουσιαστεί, είχαν γελάσει πολύ και είχαν εκτιμήσει την εξυπνάδα της. Επομένως, τόσα χρόνια μετά είναι λογικό να θεωρούν "εξόχως τιμητική" την πρόσκλησή τους στην παράσταση, καθώς αισθάνονται ότι θα συνεισφέρουν και εκείνοι σ’ αυτήν τη γιορτή, αυτό το ιδιότυπο reunion πάρτι, χωρίς να έχει σημασία η διάρκεια του ρόλου τους.

Κλείνοντας, μιας και το "Τσίου", μέσα σε όλα, είναι σίγουρα ταυτισμένο με τον Δεκαπενταύγουστο στην Αθήνα στο συλλογικό μας φαντασιακό, ρωτήσαμε τους συντελεστές αν πράγματι βρίσκουν κάτι ξεχωριστό σ’ αυτήν τη μέρα. Για τον Στέλιο Δημόπουλο, που μάλλον αρέσκεται στα δίπολα, το άδειασμα της πόλης ενισχύει την urban εικόνα της, κάνοντας άλλους να βλέπουν τη μαγεία της και άλλους να συνειδητοποιούν περίτρανα ότι έχουν ξεμείνει στο κλεινόν άστυ ενώ οι περισσότεροι έχουν φύγει για διακοπές. "Ο Δεκαπενταύγουστος είναι η μέρα που πολύ μεγάλες "μοναχικότητες” υπάρχουν σαν ξωτικά μέσα στις άδειες πόλεις", θα συμπληρώσει ο Αλέξανδρος Παρίσης, ο οποίος συνεχίζει: "Βέβαια, αδυνατώ να πιστέψω ότι το 2023 οι μητροπόλεις καταφέρνουν να αδειάσουν τόσο όπως το 2005 που κάναμε εμείς την ταινία. Πλέον κυριαρχεί ο τουρισμός. Από το εξωτερικό, δηλαδή, γιατί οι ντόπιοι δεν έχουν φράγκα για διακοπές".

Για εισιτήρια, επισκεφθείτε το viva.gr με ένα κλικ εδώ.

Info: Για μία βουτιά στον κόσμο της ταινίας, επισκεφθείτε το tsiou.gr για backstage φωτογραφίες.