Ο Χρίστος Δήμας στο ΕΜΣΤ με φόντο την τοιχογραφία της Claudia Comte © Λεωνίδας Τούμπανος
Τι αλλάζει στην πράξη το νομοσχέδιο "Δημιουργική Ελλάδα: ενίσχυση του κινηματογραφικού, οπτικοακουστικού και δημιουργικού τομέα, ίδρυση φορέα για το βιβλίο και λοιπές διατάξεις για τον σύγχρονο πολιτισμό"; Πώς απαντά ο Υφυπουργός Πολιτισμού στην κριτική και τη δυσπιστία που εκφράζει μερίδα των δημιουργών από το χώρο του κινηματογράφου και του βιβλίου; Πότε επιτέλους θα ανοίξει το Ακροπόλ και ως τι; Τι γίνεται με την ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών; Πώς μπορούν να υποστηριχθούν οι ανεξάρτητοι χώροι και δημιουργοί ως προς τη συμμετοχή σε χρηματοδοτικά εργαλεία όταν έχουν να ανταγωνιστούν ιδρύματα αλλά και γενικότερα ως προς τη βιωσιμότητά τους; Τι νέο φέρνουν οι πιλοτικές δράσεις Πολιτιστικής Συνταγογράφησης και πώς μπορεί να γίνει πιο tech-friendly η πρόσβαση στον σύγχρονο πολιτισμό; Συναντήσαμε τον Υφυπουργός Πολιτισμού Χρίστο Δήμα στο κατά πολλούς μουσείο-πρότυπο για διάφορα ζητήματα ΕΜΣΤ (Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) λίγο μετά την ψήφιση του νέου νομοσχεδίου για τον σύγχρονο πολιτισμό και συζητήσαμε, έχοντας κατά νου και λιγότερο ευνοημένους τομείς και κρίκους της δημιουργικής αλυσίδας, για το στοίχημα της εξωστρέφειας και της υποστήριξης του σύγχρονου πολιτισμού και τα σχέδιά του, από τα πρώτα πανό που είδε έξω από το γραφείο του όταν ανέλαβε πριν δέκα περίπου μήνες μέχρι τα άμεσα επόμενα βήματα.
Σε προσωπικό επίπεδο, μπορεί οι σπουδές του και η επαγγελματική και πολιτική του σταδιοδρομία μέχρι σήμερα να μην είχαν διασταυρωθεί με τον πολιτισμό, παρόλα αυτά ο Χρίστος Δήμας δηλώνει άνθρωπος που ανέκαθεν ενδιαφερόταν για τις τέχνες και προσπαθεί να παρακολουθεί τις τάσεις στην Ελλάδα και διεθνώς. Ακόμη κι αν αυτόν τον καιρό τη συντριπτική πλειοψηφία των ταινιών που βλέπει στον κινηματογράφο την επιλέγουν τα παιδιά του, με τα οποία αγαπά να διαβάζει, να παρακολουθεί παραστάσεις Καραγκιόζη αλλά και να τα ξυπνάει με… Ζαμπέτα, δηλώνει "γνήσιο τέκνο της δεκαετίας του '80" και σταθερός χρήστης του athinorama.gr διαβάζοντας τόσο τους/τις κριτικούς όσο και τη γνώμη του κοινού. Στα άμεσα σχέδια με τη σύζυγό του έχουν καθιερώσει ένα κοινό email με τις παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών που θέλουν να δουν, τις περισσότερες φορές όμως η απόφαση θα ληφθεί τελικά βάσει των ημερομηνιών για τις οποίες θα έχουν διαθεσιμότητα. Αν πάντως ήταν αποκλειστικά επιλογή του, θα επέλεγε "μάλλον αρχαίο δράμα, όχι κωμωδία, και όσο πιο κοντά στο αρχαίο κείμενο”. Λάτρης του τόπου του, της Κορινθίας, και διαχρονικά παρών στις πολιτιστικές εκδηλώσεις που κρατούν ζωντανά τα έθιμά της, βρήκε πολύ ξεχωριστό το "Ξηρόμερο/Dryland” στο Ελληνικό Περίπτερο στη Μπιενάλε Βενετίας που εγκαινίασε πριν λίγο καιρό για τον αρμονικό τρόπο με τον οποίο αξιοποίησε την τεχνολογία παντρεύοντάς τη με τις παραδόσεις και την αγροτική τεχνολογία της περιφέρειας.
Πρώτος στόχος η εξωστρέφεια του σύγχρονου πολιτισμού
Έχοντας αναλάβει μόλις 10 μήνες καθήκοντα Υφυπουργού Πολιτισμού με ειδίκευση στον Σύγχρονο Πολιτισμό ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις μέχρι στιγμής;
"Δεν έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε τόσο μεγάλη επίδραση και αντίκτυπο στο σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό όσο ενδεχομένως να αξίζουμε. Το να μπορέσουμε να αυξήσουμε την εξωστρέφειά μας και συνεπώς την επιρροή μας είναι σίγουρα ένας από τους βασικούς μας στόχους”.
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να αυξήσουμε την εξωστρέφεια του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Ενώ η Ελλάδα είναι μία παγκόσμια υπερδύναμη στον τομέα του πολιτισμού, μας γνωρίζουν για την ιστορία μας, τα πολύ σημαντικά μας μνημεία, την πολιτιστική κληρονομιά που έχουμε. Δεν έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε τόσο μεγάλη επίδραση και αντίκτυπο στο σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό όσο ενδεχομένως να αξίζουμε. Και όταν μιλάμε για σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, εννοούμε τις παραστατικές τέχνες, τα μουσεία, τον κινηματογράφο, τις σύγχρονες παραδόσεις κ.ά. Το να μπορέσουμε να αυξήσουμε την εξωστρέφειά μας και συνεπώς την επιρροή μας είναι σίγουρα ένας από τους βασικούς μας στόχους.
Και ποια η πιο ευχάριστη έκπληξη που σας επεφύλασσε αυτή η ενασχόληση;
Η πιο ευχάριστη έκπληξη ήταν η συγκίνηση και χαρά των Μουσικών της Ορχήστρας των Χρωμάτων και κάποια τηλεφωνήματα που δέχτηκα μετά την επίλυση του χρόνιου προβλήματος τους, το οποίο δεν πίστευαν και οι ίδιοι πως υπήρχε η βούληση αλλά και η δυνατότητα να το επιλύσουμε οριστικά με το καλύτερο δυνατό τρόπο.
Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι στόχοι σας για τον σύγχρονο πολιτισμό;
Η αναβάθμιση και η ενίσχυση του σύγχρονου πολιτισμού και των δημιουργικών φορέων στη χώρα μας είναι προτεραιότητα. Ενδεικτικά κάποιες από τις δράσεις που υλοποιούμε προκειμένου να θέσουμε τον πολιτισμό στο επίκεντρο είναι η πολιτιστική συνταγογράφηση, η δημιουργία νέου φορέα για τα οπτικοακουστικά, ο φορέας για το βιβλίο, η ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών, η δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας σύγχρονου πολιτισμού στην οποία θα ανεβάσουμε ψηφιακό υλικό από όλους τους φορείς, η πολιτιστική διπλωματία για αυξημένη εξωστρέφεια, καθώς και η ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον πολιτιστικό και δημιουργικό κλάδο.
Αν έπρεπε να διαλέξετε ένα μόνο πρόβλημα προς επίλυση ποιο θεωρείται το σοβαρότερο στον σύγχρονο πολιτισμό στην Ελλάδα;
Το γεγονός ότι μέχρι πρότινος δεν υπήρχε φορέας για το βιβλίο αποτελούσε μεγάλο πρόβλημα. Θεωρώ πως το Ελληνικό Ίδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού (ΕΛΙΒΙΠ) έχει όλες τις προϋποθέσεις για να πετύχει. Ελπίζω πως σύντομα θα λειτουργεί και στο εξής θα γίνονται οργανωμένες εκστρατείες φιλαναγνωσίας.
Η προώθηση του ελληνικού κινηματογράφου και η αύξηση των σχετικών πόρων
Το νέο νομοσχέδιο για τον νέο φορέα Δημιουργική Ελλάδα βρίσκει καταρχήν σύμφωνους τους περισσότερους ως προς την ενιαία στρατηγική δημιουργεί όμως αμφιβολίες στην κινηματογραφική κοινότητα για το αν και κατά πόσο το ελληνικό σινεμά θα αντιμετωπιστεί όπως πρέπει ή θα χαθεί ανάμεσα στις τηλεοπτικές παραγωγές. Πώς έχετε διασφαλίσει την ορθή υποστήριξη του ελληνικού κινηματογράφου;
"Η διαδικασία παραμένει εν πολλοίς ίδια. Για τις ελληνικές ταινίες αυξάνονται οι ελάχιστες επιλέξιμες δαπάνες για ταινίες μυθοπλασίας από τις 100 στις 200 χιλ ευρώ, ενώ ταινίες ντοκιμαντέρ και μικρού μήκους παραμένουν ίδιες. Τέλος, το ανώτατο όριο ενίσχυσης ορίζεται στα 8 εκατ. ευρώ.”
Το νέο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας αποτελεί ουσιαστικά τη συνένωση δύο φορέων με παρεμφερείς αποστολές και αρμοδιότητες. Και αν θέλουμε να το δούμε πιο ουσιαστικά, αποτελεί την υπαγωγή του ΕΚΟΜΕ, που επί της ουσίας ήταν ένα σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο του Κράτους, στον φυσικό του χώρο, δηλαδή υπό τη σκέπη του ΕΚΚ και του Υπουργείου Πολιτισμού. Αποτελούσε μια διοικητική παθογένεια, πως το χρηματοδοτικό εργαλείο με τους περισσότερους πόρους για τον χώρο του κινηματογράφου, το διαχειριζόταν ένα Υπουργείο εκτός Υπουργείου Πολιτισμού και έξω από την ευρύτερη κινηματογραφική και οπτικοακουστική πολιτική που ασκεί το Υπουργείο Πολιτισμού και το ΕΚΚ. Αυτή η διοικητική "ανορθογραφία" διορθώνεται, καθώς αφενός το μοντέλο διακυβέρνησης της κινηματογραφικής τέχνης γίνεται πιο συνεκτικό, με ενιαία προβολή της χώρας ή τον ενιαίο συντονισμό των κινηματογραφικών γραφείων αλλά και πιο σύγχρονο, με την προσθήκη και νέων αρμοδιοτήτων όπως οι νέες τεχνολογίες και αφετέρου, πραγματοποιείται η αναγκαία ώσμωση μεταξύ της προστασίας και προώθησης της Ελληνικής κινηματογραφικής τέχνης και της προσαρμογής στα δεδομένα μια σύγχρονης, διεθνούς κινηματογραφικής βιομηχανίας.
Τι αλλάζει ως προς τη χρηματοδότηση των ταινιών και τη διαδικασία επιλογής;
Η διαδικασία παραμένει εν πολλοίς ίδια. Για τις ελληνικές ταινίες αυξάνονται οι ελάχιστες επιλέξιμες δαπάνες για ταινίες μυθοπλασίας από τις 100 στις 200 χιλ ευρώ, ενώ ταινίες ντοκιμαντέρ και μικρού μήκους παραμένουν ίδιες. Τέλος, το ανώτατο όριο ενίσχυσης ορίζεται στα 8 εκατ. ευρώ.
Παραμένουν διακριτά το κομμάτι της επιλεκτικής χρηματοδότησης με ποιοτικά κριτήρια (το τωρινό ΕΚΚ) και αυτό του cash rebate; Τι απαντάτε ως προς την κριτική ότι δεν έχουν διασφαλιστεί τα επιλεκτικά προγράμματα στο νομοσχέδιο;
"Τα επιλεκτικά προγράμματα σε σχέση με το πρόγραμμα επιστροφής επένδυσης παραμένουν διακριτά και μάλιστα πρόθεσή μας είναι οι αυξημένοι πόρου του νέου φορέα να κατευθυνθούν στην αύξηση των πόρων για τα επιλεκτικά προγράμματα και για την προώθηση του Ελληνικού Κινηματογράφου στο εξωτερικό.”
Τα επιλεκτικά προγράμματα σε σχέση με το πρόγραμμα επιστροφής επένδυσης παραμένουν διακριτά και μάλιστα πρόθεσή μας είναι οι αυξημένοι πόρου του νέου φορέα να κατευθυνθούν στην αύξηση των πόρων για τα επιλεκτικά προγράμματα και για την προώθηση του Ελληνικού Κινηματογράφου στο εξωτερικό. Ως προς αυτό, υπάρχει ρητή διάταξη στο νόμο πως οι πόροι που χρησιμοποιούνται για τα επιλεκτικά προγράμματα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το πρόγραμμα επιστροφής επένδυσης. Οι ελάχιστες επιλέξιμες δαπάνες για ένταξη στο πρόγραμμα επιστροφής επένδυσης αυξάνονται προκειμένου αυτό να αυστηροποιηθεί, αλλά όχι σε τέτοια επίπεδα που είναι απαγορευτικό για την αποτελεσματική στήριξη της Ελληνικής Κινηματογραφίας.
Τι αλλάζει ως προς το cash rebate (πρόγραμμα επιστροφής επένδυσης) ειδικότερα για τις τηλεοπτικές σειρές;
Οι βασικές παράμετροι του προγράμματος επιστροφής επένδυσης, δεν αλλάζουν αλλά το πρόγραμμα γίνεται πιο αυστηρό και πιο προσαρμοσμένο στις επιμέρους ιδιαιτερότητες του κάθε οπτικοακουστικού έργου και βέβαια πιο απλό και γρήγορο στις διαδικασίες του. Στόχος είναι τα προγράμματα να επικεντρωθούν σε πιο ποιοτικές παραγωγές αλλά και σε παραγωγές που προβάλουν τον ελληνικό Πολιτισμό και την Ελλάδα ευρύτερα στο εξωτερικό. Στο πλαίσιο αυτό αυξάνουμε το όριο των ελάχιστων επιλέξιμων δαπανών των τηλεοπτικών σειρών από 15.000€ σε 35.000€ ανά επεισόδιο και θα χρηματοδοτούνται έως και 2 κύκλοι μάξιμουμ.
Είστε ικανοποιημένος με τον τρόπο λειτουργίας του προγράμματος επιστροφής επένδυσης τα τελευταία χρόνια γιατί έχουν εκφραστεί κριτικές ότι δεν υπήρχε σωστός έλεγχος και παρατηρούνταν σοβαρές καθυστερήσεις στην επιστροφή των ποσών, πιθανότατα και λόγω υποστελέχωσης; Τι προβλέπεται για να λειτουργήσει σωστά;
"Με τις νέες μεταρρυθμίσεις, το πρόγραμμα επιστροφής επένδυσης θα γίνει αφενός πιο φιλικό και προσβάσιμο στους επενδυτές και, αφετέρου, μακροπρόθεσμα βιώσιμο.”
Σίγουρα πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, τα οποία μελετούμε με στόχο την απλούστευση διαδικασιών και την μείωση της γραφειοκρατίας. Με τις νέες μεταρρυθμίσεις, το πρόγραμμα επιστροφής επένδυσης θα γίνει αφενός πιο φιλικό και προσβάσιμο στους επενδυτές και, αφετέρου, μακροπρόθεσμα βιώσιμο. Επιπλέον όμως, δημιουργούνται 3 διακρινόμενα καθεστώτα τα οποία ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες κάθε επιμέρους τομέα. Συγκεκριμένα, το CRGR-FTV, που αφορά τηλεοπτικές και κινηματογραφικές παραγωγές, το CRGR Animate, που αφορά στο animation και το CRGR-VGD, που αφορά σε ψηφιακό παιχνίδι. Κάθε καθεστώς θα έχει το δικό του προϋπολογισμό και τις δικές του επιμέρους προϋποθέσεις, γεγονός που καθιστά αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη η διαδικασία προς όφελος των παραγωγών και των δημιουργών.
Μιλάτε για σχεδιασμό εθνικής πολιτικής για τον κινηματογράφο, τα οπτικοακουστικά μέσα και τη δημιουργική βιομηχανία. Τι περιλαμβάνει αυτή;
"Ο ΕΚΚΟΜΕΔ θα λειτουργεί ως σύμμαχος της Κυβέρνησης και στο σχεδιασμό της εθνικής πολιτικής για τον κινηματογράφο, τα οπτικοακουστικά μέσα και τη δημιουργική βιομηχανία, παρέχοντας υποστήριξη στους επαγγελματίες του χώρου.”
Η δημιουργία του νέου, ενιαίου φορέα απορρέει από την ανάγκη αναδιάρθρωσης της διοικητικής λειτουργίας, με σκοπό την αντιμετώπιση δυσλειτουργιών του παρελθόντος και την απλοποίηση των διαδικασιών. Ο ΕΚΚΟΜΕΔ θα λειτουργεί ως σύμμαχος της Κυβέρνησης και στο σχεδιασμό της εθνικής πολιτικής για τον κινηματογράφο, τα οπτικοακουστικά μέσα και τη δημιουργική βιομηχανία, παρέχοντας υποστήριξη στους επαγγελματίες του χώρου. Επιπλέον ενοποιούνται και λειτουργίες που ήταν διασπασμένες, όπως πχ. η προώθηση του ελληνικού κινηματογραφικού και οπτικοακουστικού τομέα σε διεθνές επίπεδο, η στήριξη των εγχώριων φεστιβάλ, τα ζητήματα της εκπαίδευσης και κατάρτισης, ο συντονισμός των περιφερειακών κινηματογραφικών γραφείων, καθώς και η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στον κινηματογραφικό και τον οπτικοακουστικό τομέα.
Καμεράτα, Ορχήστρα των Χρωμάτων και ο νέος φορέας για το βιβλίο
Ένα από τα πρώτα πανό που είδατε έξω τα γραφεία σας προέρχονταν από μουσικούς. Τι καταφέρατε με το νέο νομοσχέδιο σε αυτό το πεδίο;
Με το νέο νόμο επιλύσαμε το πρόβλημα των μουσικών της Καμεράτα και της Ορχήστρας των Χρωμάτων. Οι ορχήστρες τους είχαν καταργηθεί και το προσωπικό έμεινε μετέωρο. Πλέον, αποκαταστήσαμε τους μουσικούς αλλά και τους διοικητικούς των δύο ορχηστρών, στους οποίους είχε διακοπεί η χρηματοδότηση εδώ και πολλά χρόνια, οι οποίοι μάλιστα τοποθετήθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και στην Εθνική Λυρική Σκηνή και αντιμετωπίστηκε επιτέλους το πρόβλημά τους.
Το νέο νομοσχέδιο λύνει μια εκκρεμότητα χρόνων σχετικά με έναν φορέα για το βιβλίο. Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για το "Ελληνικό Ίδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού" (ΕΛΙΒΙΠ) και ποια είναι η βασική λειτουργία του;
Το ΕΛΙΒΙΠ πρόκειται να χαράξει μια εθνική στρατηγική για το βιβλίο, βάζοντάς το στο επίκεντρο. Σηματοδοτεί την αύξηση της εξωστρέφειας του χώρου με δυναμική παρουσία σε διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, ενώ θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην αποτελεσματικότερη προώθηση των ελληνικών γραμμάτων, την ενίσχυση της φιλαναγνωσίας, και φυσικά την στήριξη των επαγγελματιών του χώρου.
Πώς απαντάτε στο αίτημα των εκδοτών για μεγαλύτερη εκπροσώπηση τους στον νέο φορέα καθώς και στο γιατί δεν θα υπάρχει κάποιος εκπρόσωπος από το Υπουργείο Οικονομικών (που στους πόρους του θα στηριχθεί ο νέος φορέας (ενώ υπάρχει ένα μέλος από το Υπουργείο Εξωτερικών);
Στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο θα συμμετέχει ένα μέλος από τους επαγγελματικούς φορείς εκδοτών, ένα μέλος από τους επαγγελματικούς φορείς συγγραφέων και μεταφραστών και ένα μέλος από τους επαγγελματικούς φορείς βιβλιοπωλών. Επιπλέον θα συμμετέχει ένα μέλος από το υπουργείο Εθνικής Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, διότι θέλουμε να υπάρχει άμεση διασύνδεση με σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, ένα μέλος από το υπουργείο Εξωτερικών, διότι ο φορέας θα διαχειρίζεται κρίσιμες υποδομές όπως το Μουσείο Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό και το Σπίτι του Καβάφη στην Αλεξάνδρεια και ένα μέλος από την Εθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδος. Ειδικότερα, οι θέσεις του Προέδρου και του Αντιπροέδρου θα είναι έμμισθες διότι θέλουμε να είναι πλήρους απασχόλησης. Έτσι, κάνουμε ένα σημαντικό βήμα προς την στήριξη και την εκπροσώπηση των ανθρώπων του χώρου, οι οποίοι μέσω του ΕΛΙΒΙΠ αποκτούν την δική τους φωνή, καθώς θα έχουν την δυνατότητα χάραξης πολιτικών και υλοποίησης δράσεων.
Υπάρχουν σχέδια για μείωση του ΦΠΑ που επιβάλλεται στην παραγωγή των βιβλίων;
Ένα από τα ζητήματα που θα μπορέσει να θέσει το ΕΛΙΒΙΠ είναι βεβαίως και η μείωση του ΦΠΑ για το ελληνικό βιβλίο, το οποίο όμως όπως γνωρίζετε είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου οικονομικών.
Ποιες ενέργειες θα γίνουν για την προώθηση ενεργητικά του ελληνικού βιβλίου στο εξωτερικό αλλά και για τις δράσεις ανάπτυξης της φιλαναγνωσίας, μέσω π.χ. σχολικών βιβλιοθηκών;
"Βασικός στόχος του ΕΛΙΒΙΠ είναι η προώθηση των ελληνικών γραμμάτων στο εξωτερικό και η ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνική κοινότητας του βιβλίου. Ανάμεσα στους σκοπούς του ΕΛΙΒΙΠ είναι και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων και εκστρατειών φιλαναγνωσίας που δεν έχουμε δει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και είμαι βέβαιος ότι θα υλοποιηθούν μέσω του νέου αρμόδιου φορέα για το βιβλίο."
Βασικός στόχος του ΕΛΙΒΙΠ είναι η προώθηση των ελληνικών γραμμάτων στο εξωτερικό και η ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνική κοινότητας του βιβλίου. Σημαντική εκδήλωση εξωστρέφειας είναι φυσικά η παρουσία της χώρας μας στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου ανά τον κόσμο. Τους περασμένους μήνες συμμετείχαμε στις κορυφαίες διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, σε Μπολόνια, Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρτζα, Λονδίνο, Γκουανταλαχάρα και Παρίσι ενώ έχουμε εξασφαλίσει δυναμική παρουσία της χώρας μας σε δεκάδες εκθέσεις για τα επόμενα χρόνια. Με τον τρόπο αυτό, μάς δίνεται η δυνατότητα να σχεδιάζουμε εγκαίρως σημαντικές παράλληλες εκδηλώσεις, ώστε να αναδείξουμε νέους και βραβευμένους Έλληνες συγγραφείς, ποιητές, εκδότες και μεταφραστές, προωθώντας παράλληλα την ελληνική γλώσσα, την λογοτεχνία και το ελληνικό βιβλίο.
Παράλληλα, υλοποιούμε και το μεταφραστικό πρόγραμμα "GreekLit”, ώστε άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ελληνικά, να μπορούν να ανακαλύπτουν Έλληνες συγγραφείς και λογοτέχνες. Ανάμεσα στους σκοπούς του ΕΛΙΒΙΠ είναι και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων και εκστρατειών φιλαναγνωσίας που δεν έχουμε δει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και είμαι βέβαιος ότι θα υλοποιηθούν μέσω του νέου αρμόδιου φορέα για το βιβλίο.
Το έλλειμμα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης
Πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε ότι υπεγράφη Προγραμματική Σύμβαση, σύμφωνα με την οποία το Υπουργείο Πολιτισμού αναθέτει στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης την ανάπτυξη προγραμμάτων σπουδών και τον καθορισμό των αναγκαίων υποδομών για την ίδρυση Κρατικής Σχολής Τεχνικών Κινηματογράφου και Οπτικοακουστικών Μέσων. Ποιό είναι το χρονοδιάγραμμα;
Θα έχουμε το πρόγραμμα σπουδών καθώς είναι έργο χρηματοδοτούμενο από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Βέβαια αυτή είναι μόνο η αρχή. Συνεργαζόμαστε με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων για την ολοκλήρωση της ίδρυσης και λειτουργία της Σχολής. Στον τομέα αυτό και κατά περίπτωση, υπάρχει μεγάλο κενό και έλλειμμα αναγνωρισμένων και ακαδημαϊκά διαβαθμισμένων σπουδών, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Οραματιζόμαστε την Ελλάδα ως σημαντικό πεδίο οπτικοακουστικών παραγωγών διεθνούς απήχησης. Είναι απαραίτητο να έχουμε Έλληνες τεχνικούς που θα μπορούν να υποστηρίξουν το έργο αυτό, ασκώντας έτσι ένα καλοπληρωμένο επάγγελμα, όπως οι θέσεις εργασίας στις οποίες συχνά αναφέρεται ο Πρωθυπουργός.
Στο προεκλογικό πρόγραμμα η ΝΔ έχει εντάξει την ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών κάτι που αποτελεί και δέσμευση του Πρωθυπουργού εξάλλου. Πώς προχωράει αυτό το θέμα δεδομένων και των έντονων αντιδράσεων που είχαν προηγηθεί σχετικά με το προεδρικό διάταγμα για το οποίο η υπόθεση βρίσκεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας;
Στόχος μας, όπως πράγματι έχει ανακοινώσει και ο Πρωθυπουργός, είναι η ακαδημαϊκή σαιζόν του 2025 να είναι η πρώτη χρονιά που θα λειτουργήσει η σχολή, έτσι ώστε να λαμβάνουν πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης οι απόφοιτοί της. Πρόκειται για ένα αίτημα που υπάρχει εδώ και ολόκληρες δεκαετίες και είναι απολύτως απαραίτητο να γίνει, για αυτό και προχωράμε μεθοδικά, ώστε να δημιουργηθεί και η Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών.
Πολιτιστική διπλωματία και "CultureTech”
Ποια είναι η σημασία της πολιτιστικής διπλωματίας ως προς την προώθηση του σύγχρονου πολιτισμού και τι κινήσεις γίνονται σχετικά;
Η αξιοποίηση της πολιτιστικής διπλωματίας είναι στρατηγική μας προτεραιότητα, ως εργαλείο ανάδειξης και εξωστρέφειας του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Η σύσφιξη των πολιτιστικών σχέσεων με άλλες χώρες αποτελεί μία δράση στην οποία έχουμε προχωρήσει, στο πλαίσιο αυτό, ενώ πολύπλευρη και συστηματική είναι πια και η παρουσία της χώρας μας στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου ανά τον κόσμο. Η πλατφόρμα προβολής του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού πιστεύω θα είναι ένα επιπλέον χρήσιμο εργαλείο για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου.
Πολιτισμός και καινοτομία. Έχετε προϋπηρεσία στην Έρευνα και την Τεχνολογία. Υπάρχουν κάποια άμεσα σχέδια για την ανάπτυξη της χρήσης της τεχνολογίας στον χώρο που μας αφορά, δεδομένου του ότι υπολείπονται πολλά να γίνουν;
"Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες επαυξημένης πραγματικότητας και τεχνητής νοημοσύνης σε περισσότερες περιπτώσεις. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο δίνει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον και εμπλουτίζει την εμπειρία και την επίσκεψη του επισκέπτη.”
Υπάρχουν πάρα πολλές συνέργειες μεταξύ της έρευνας, της καινοτομίας και του πολιτισμού, καθώς αποτελούν τομείς οι οποίοι σήμερα συνδέονται άμεσα αποφέροντας επιτυχή αποτελέσματα. Η ακόμα μεγαλύτερη αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην πολιτιστική μας κληρονομιά και στον σύγχρονο πολιτισμό είναι κάτι το οποίο το συζητάμε με αρκετούς φορείς αλλά και εταιρείες, καθώς θέλουμε να επεκτείνουμε αυτή τη σχέση. Κάποια παραδείγματα που έχουμε εφαρμόσει στην Ελλάδα, είναι η Ακρόπολη με την Cosmote και η αρχαία Ολυμπία με τη Microsoft, όπου μέσω εφαρμογών ο επισκέπτης ταξιδεύει πίσω στον χρόνο και βλέπει πώς ήταν τα αρχαία μνημεία μας στην πλήρη ακμή τους. Αντίστοιχη είναι και η συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και το Ωδείο Αθηνών, με το Aylon Lyceum, που αποτελεί μια διαδραστική ψηφιακή εμπειρία που προβάλλει την αρχαία ελληνική φιλοσοφία με τη χρήση τεχνολογιών αιχμής. Μάλιστα, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης τον περασμένο Σεπτέμβριο, η θεματική μας ως υπουργείο Πολιτισμού ήταν το "CultureTech”, όπου προβάλαμε τον πολιτισμό και την τεχνολογία, και το πώς η τεχνολογία επηρεάζει τον πολιτισμό. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες επαυξημένης πραγματικότητας και τεχνητής νοημοσύνης σε περισσότερες περιπτώσεις. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο δίνει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον και εμπλουτίζει την εμπειρία και την επίσκεψη του επισκέπτη.
Καλλιτέχνες και βιωσιμότητα
Το μητρώο καλλιτεχνών και οι χρηματοδοτήσεις για τον σύγχρονο πολιτισμό από το Ταμείο Ανάκαμψης έδωσαν μια ανάσα, έστω και καθυστερημένα, σε έναν κατεξοχήν πληγωμένο τομέα, και δη εν μέσω πανδημίας. Παρόλα αυτά η βιωσιμότητα παραμένει ζητούμενο για πολλούς καταξιωμένους δημιουργούς πόσο μάλλον για όσους βρίσκονται στα πρώτα τους βήματα. Υπάρχει κάποια στρατηγική ως προς την εξεύρεση επιπλέον σταθερών πόρων χρηματοδότησης του σύγχρονου πολιτισμού, ο οποίος όπως γνωρίζουμε στην Ελλάδα είναι ο φτωχός συγγενής σε σχέση με την πολιτιστική κληρονομιά;
"Από τον τακτικό προϋπολογισμό κατευθύνονται δεκάδες εκατομμύρια ως επιχορηγήσεις των μεγάλων εποπτευόμενων οργανισμών του Υπουργείου Πολιτισμού οι οποίοι απασχολούν πολλούς καλλιτέχνες και δημιουργούς που πρωταγωνιστούν στην πολιτιστική ζωή της Χώρας. Από την ίδια πηγή προέρχονται και οι επιχορηγήσεις της "Δημιουργικής Ελλάδας" του Μητρώου Πολιτιστικών Φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού. Οι επιχορηγήσεις αυτές συντηρούν ουσιαστικά, σχεδόν το σύνολο της μη κρατικής καλλιτεχνικής δημιουργίας.”
Όλες μας οι προσπάθειες κατευθύνονται προς το σκοπό μια υγειούς και βιώσιμης ανάπτυξης της καλλιτεχνικής δημιουργίας στην Ελλάδα. Παραφράζοντας τη γνωστή φράση προσπαθούμε να δώσουμε στους καλλιτέχνες και το ψάρι, για τις άμεσες ανάγκες τους και το μέσο να ψαρεύουν, για ένα βιώσιμο μέλλον.
Από τον τακτικό προϋπολογισμό κατευθύνονται δεκάδες εκατομμύρια ως επιχορηγήσεις των μεγάλων εποπτευόμενων οργανισμών του Υπουργείου Πολιτισμού οι οποίοι απασχολούν πολλούς καλλιτέχνες και δημιουργούς που πρωταγωνιστούν στην πολιτιστική ζωή της Χώρας. Από την ίδια πηγή προέρχονται και οι επιχορηγήσεις της "Δημιουργικής Ελλάδας" του Μητρώου Πολιτιστικών Φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού. Οι επιχορηγήσεις αυτές συντηρούν ουσιαστικά, σχεδόν το σύνολο της μη κρατικής καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας κατευθύνει περίπου 150.000.000 € σε υποδομές και δράσεις του Σύγχρονου Πολιτισμού στην Ελλάδα για τα έτη 2023-2025. Με τα χρήματα αυτά ελπίζουμε ότι θα αλλάξουμε θετικά την ελληνική καλλιτεχνική πραγματικότητα.
Εργαζόμαστε με τις Περιφέρειες και τα Υπουργεία για την εξασφάλιση των μεγαλύτερων ποσών, που θα μπορούσαμε να λάβουμε, από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα και τα ΠΕΠ στο νέο τρέχον ΕΣΠΑ για τη χρηματοδότηση μεγάλων δημόσιων πολιτιστικών Οργανισμών όσο και δημοτικών και μη κρατικών φορέων.
Στο κέντρο της πολιτικής μας, νομοθετικά και επιχειρησιακά, είναι η εξασφάλιση της καλύτερης δυνατής διαδικασίας είσπραξης και διανομής εσόδων πνευματικής ιδιοκτησίας για τους καλλιτέχνες στην Ελλάδα. Ήδη βλέπουμε αποτελέσματα μετά από συνεργασία με τους μη κρατικούς φορείς που ασχολούνται με το θέμα καθώς και τις συνδικαλιστικές ενώσεις των καλλιτεχνών.
Η εξασφάλιση του επαγγελματικού στάτους του/της καλλιτέχνη/ιδας θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα, αν κρίνουμε από αντίστοιχες κινήσεις που γίνονται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, όταν στην Ελλάδα δεν θεωρείται ακόμη κανονικότητα να αμείβονται οι δημιουργοί που συμμετέχουν σε εκθέσεις ή ομιλίες ακόμη και δημόσιων φορέων. Ποιες ενέργειες σχεδιάζετε σε αυτή την κατεύθυνση;
Ήδη το Υπουργείο Πολιτισμού συνεργάζεται με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στην εποπτεία, την πιστοποίηση και την αναγνώριση των καλλιτεχνικών σπουδών. Λειτουργεί σχετική Επιτροπή, στο υψηλότατο δυνατό επίπεδο των Γενικών Γραμματέων, για την ακαδημαϊκή διαβάθμιση των πτυχίων τους και για την αντίστοιχη αντιμετώπισή τους ως επαγγελματικά προσόντα. Αυτό αποτελεί τη βάση για μια ομαλή επαγγελματική πορεία με διασφαλισμένα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα που απολαμβάνουν όλοι οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα.
Που βρισκόμαστε με το Ακροπόλ; Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα και τα κολλήματα για τα εγκαίνιά του; Ποιά θα είναι τελικά η ταυτότητά του;
"Ο νόμος που ψηφίστηκε πριν από λίγες μόλις μέρες προβλέπει την δημιουργία ενός πιο ευέλικτου και μόνιμου σχήματος, το οποίο θα μπορεί να διοικήσει αποτελεσματικά το Ακροπόλ, ώστε αυτό να αποτελέσει ένα κέντρο για τον πολιτισμό και την τεχνολογία. Ουσιαστικά θέλουμε να του προσδώσουμε διοικητική αυτονομία και τη δυνατότητα να λαμβάνει αποφάσεις, διότι το συγκεκριμένο έργο δεν μπορεί να συντονίζεται μόνο από το Υπουργείο Πολιτισμού.”
Το Ακροπόλ αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για την ελληνική Πολιτεία και το Υπουργείο Πολιτισμού. Το ιστορικό αυτό κτίριο στην οδό Πατησίων έχει ανακαινισθεί πλήρως και αναμένεται να μετατραπεί σε έναν χώρο δημιουργίας που θα συνδυάζει τις παραστατικές τέχνες και τον σύγχρονο πολιτισμό με την τεχνολογία και την καινοτομία. Ο νόμος που ψηφίστηκε πριν από λίγες μόλις μέρες προβλέπει την δημιουργία ενός πιο ευέλικτου και μόνιμου σχήματος, το οποίο θα μπορεί να διοικήσει αποτελεσματικά το Ακροπόλ, ώστε αυτό να αποτελέσει ένα κέντρο για τον πολιτισμό και την τεχνολογία. Ουσιαστικά θέλουμε να του προσδώσουμε διοικητική αυτονομία και τη δυνατότητα να λαμβάνει αποφάσεις, διότι το συγκεκριμένο έργο δεν μπορεί να συντονίζεται μόνο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Επιπλέον, προβλέπεται ότι το Ακροπόλ θα ανοίξει τμηματικά. Σε πρώτη φάση, αναμένεται να λειτουργήσει για την καλλιτεχνική κοινότητα, προκειμένου να δημιουργηθούν οι απαραίτητες συνέργειες.
Διαβάστε Επίσης
Στην πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις "Πολιτισμός στην Ελλάδα" καταγράφεται η δυσανάλογα μεγάλη επιρροή των ιδιωτικών ιδρυμάτων στη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής στην Ελλάδα. Οι αυξημένες απαιτήσεις που έχει η προετοιμασία και η επιτυχής κατάθεση πρότασης για τα Ευρωπαϊκά προγράμματα αποκλείει μεγάλο μέρος του δημιουργικού δυναμικού από αυτά, και ακόμη και όταν παρατηρείται ικανοποιητική απορρόφηση συνήθως μεγάλα ιδρύματα ή οργανισμοί που έχουν ειδικευτεί στην κατάθεση σχετικών προτάσεων βρίσκουν το δρόμο προς αυτά, ενώ μειωμένη είναι και η συμμετοχή δημόσιων οργανισμών. Πώς μπορούν να υποστηριχθούν οι ανεξάρτητοι χώροι και δημιουργοί ως προς τη συμμετοχή σε αντίστοιχα χρηματοδοτικά εργαλεία;
Τα πολύ μεγάλα ιδρύματα που προέρχονται από κληροδοτήματα, συνήθως, όχι μόνο δεν λαμβάνουν κρατικούς και ευρωπαϊκούς πόρους αλλά σε πολλές περιπτώσεις προσφέρουν οι ίδιοι πολύ σημαντικά ποσά για την εγχώρια -και διεθνή μερικές φορές- καλλιτεχνική παραγωγή. Δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτό, ο πολιτισμός χρειάζεται στήριξη από όπου και αν προέρχεται, δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Σε προηγούμενη ερώτηση απάντησα ήδη για το πως στηρίζουμε τους μικρούς, μη κρατικούς φορείς. Η διαδικασία της "Δημιουργικής Ελλάδας", του Μητρώου Πολιτιστικών Φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού είναι πολύ πιο "εύκολη" σε σχέση με την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Γι’ αυτό έχουμε χιλιάδες μέλη, πρακτικά τους πάντες στην Ελλάδα που ασχολούνται με καλλιτεχνική παραγωγή και κάθε χρόνο εκατοντάδες προτάσεις τους επιχορηγούνται με αξιόλογα ποσά.
Η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση είναι, βέβαια, μεγαλύτερη αν και "δυσκολότερη". Οι καλλιτεχνικοί μας φορείς θα πρέπει να αναπτύσσονται διαρκώς. Να ξεκινούν από τη "Δημιουργική Ελλάδα", να ωριμάζουν και να μεγαλώνουν ώστε να μπορούν να διεκδικούν και ευρωπαϊκά χρήματα.
Σχετικά με την ευρύτερη συμμετοχή στον πολιτισμό, είτε μιλάμε για κατανάλωση ή παραγωγή πολιτιστικού περιεχομένου, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, στις κατηγορίες Σινεμά, Ζωντανές Παραστάσεις και Πολιτιστικοί Χώροι, η συμμετοχή είναι κάτω του μέσου ευρωπαϊκού χώρου και η επίσκεψη του ελληνικού κοινού σε πολιτιστικούς χώρους είναι η δεύτερη χαμηλότερη πανευρωπαϊκά. Τι ενέργειες μπορούν να γίνουν για την αύξηση της προσβασιμότητας στον πολιτισμό;
Οι επιχορηγήσεις μας είναι συμπεριληπτικές και κατευθύνονται σε κάθε ειδικό κοινό, σε ΑΜΕΑ, σε ηλικιωμένους και νέους ενώ υπάρχει ειδική πρόσκληση για προσβασιμότητα. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στις απομακρυσμένες, μη αστικές, περιοχές της Ελλάδας, ειδικά στις παραμεθόριες. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) κατευθύνονται σε μεγάλο βαθμό στην νησιωτική και παραμεθόρια Ελλάδα καθώς αναγνωρίζουμε πως η πολιτιστικές εκδηλώσεις -ειδικά κατά τη χειμερινή περίοδο- είναι περιορισμένες σε αυτές τις περιοχές.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα όταν μιλάμε για εγχώρια χρηματοδότηση, ο πολιτιστικός τομέας έρχεται τελευταίος και καταϊδρωμένος. Τα ποσοστά που διαθέτει ο ΑΕΠ για κρατικές δαπάνες φτάνουν μόλις το 0,2% -το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη και μικρότερο του 1/6 του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ οι εργαζόμενοι (14.500) αγγίζουν μόνο το 2,9% της γενικής απασχόλησης. Η μελέτη αναφέρει: "…πίσω από τον περιορισμό των δαπανών για τον πολιτισμό διαφαίνεται μια "παραδοσιακή" αντίληψη ότι ο τομέας δεν είναι ισοδύναμος μοχλός ανάπτυξης με άλλους", παρά τις πρόσφατες έρευνες που αποδεικνύουν τη συμβολή του στην ενίσχυση ενός κράτους. Σε αυτό ρόλο παίζει και η περιφερειακή ανισότητα, με αποτέλεσμα να περιθωριοποιούνται οι πληθυσμιακά και γεωγραφικά μικρότερες περιοχές της χώρας, λαμβάνοντας ελάχιστη οικονομική στήριξη. Βρισκόμαστε στο ΕΜΣΤ, ένα μουσείο πρότυπο ως προς την κρατική υποστήριξη, όπου τα τελευταία χρόνια είδαμε πολλά διακυβεύματα χρόνων να λύνονται με την κατάλληλη πολιτική βούληση σε συνδυασμό με τη διοίκηση (εκπόνηση μελέτης για τη σωστή λειτουργία, εξωτερικοί συνεργάτες όπου χρειάζεται, επίλυση κωλυμάτων για τη λειτουργία εστιατορίου, καθιέρωση δίκαιων αμοιβών). Την ίδια στιγμή άλλοι φορείς αντιμετωπίζουν ζητήματα υποχρηματοδότησης, ορισμένοι από τους οποίους μάλιστα βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη. Μπορεί το παράδειγμα του ΕΜΣΤ να εφαρμοστεί και αλλού ώστε να μην υπάρχει η αίσθηση της άνισης αντιμετώπισης σε έναν τομέα όπως ο σύγχρονος πολιτισμός που υποχρηματοδοτείται;
"Δεν μας ενδιαφέρει να παράγουμε περισσότερους κρατικοδίαιτους φορείς. Στοχεύουμε σε ζωντανούς, ενεργητικούς οργανισμούς που παράγουν αξιόλογο και επιθυμητό "περιεχόμενο" και μπορούν να διεκδικήσουν, χωρίς βοήθεια, εισιτήρια, έσοδα πωλήσεων και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ώστε να είναι σε κάποιο βαθμό ανεξάρτητοι και βιώσιμοι.”
Ήδη βρισκόμαστε σε προχωρημένες συζητήσεις με το Υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να θεσπίσουμε ακόμη περισσότερα κίνητρα ώστε να εισρεύσουν περισσότερα χρήματα από τον ιδιωτικό τομέα, προς όφελος του σύγχρονου πολιτισμού. Κατευθύνουμε τους υπάρχοντες πόρους και διεκδικούμε περισσότερους για την ανάπτυξη του πολιτιστικού κλάδου, ως υγιούς και βιώσιμου τομέα της κοινωνικής, επαγγελματικής ζωής αλλά και της αγοράς. Δεν μας ενδιαφέρει να παράγουμε περισσότερους κρατικοδίαιτους φορείς. Στοχεύουμε σε ζωντανούς, ενεργητικούς οργανισμούς που παράγουν αξιόλογο και επιθυμητό "περιεχόμενο" και μπορούν να διεκδικήσουν, χωρίς βοήθεια, εισιτήρια, έσοδα πωλήσεων και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ώστε να είναι σε κάποιο βαθμό ανεξάρτητοι και βιώσιμοι.
Στο ΕΜΣΤ βλέπετε ένα πρώτο δείγμα της πολιτικής μας. Με τον νέο νόμο 5105/2024 και τις προσπάθειες που θα τον συνοδεύσουν για την εφαρμογή του θα δείτε ανάλογα αποτελέσματα στον κινηματογράφο, τα οπτικοακουστικά και το βιβλίο. Σε όλους τους εποπτευόμενους μεγάλους πολιτιστικούς Οργανισμούς μας. Δημιουργήσαμε πληρέστερα, καταλληλότερα, πιο ευέλικτα διοικητικά σχήματα και τους εξασφαλίζουμε αμειβόμενα ΔΣ που έχουν τη δυνατότητα να διεκδικούν πόρους τόσο από τον ιδιωτικό τομέα αλλά και από Ευρωπαϊκά προγράμματα.
Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος καταγγέλει νομοθετικές αστοχίες του Υπουργείου Πολιτισμού που στερούν από τον κόσμο της τέχνης 27,5 εκ. ευρώ από κοινοτικά κονδύλια. Υπάρχουν κάποια σχέδια ως προς τη διασφάλιση ευνοϊκότερων ασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων για την υποστήριξη των καλλιτεχνών;
Για το ποσό που αναφέρετε δεν υπήρξε "νομοθετική αστοχία". Ήταν ένα πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για παροχή κινήτρων κατά της αδήλωτης εργασίας. Είχε δύο υποπρογράμματα: το ένα έδινε απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος και το άλλο παροχή οικονομικής ενίσχυσης 5.000€. Όσοι δήλωσαν ενδιαφέρον πληρώθηκαν κανονικά και θα έχουν απαλλαγή τέλους επιτηδεύματος. Δεν υπήρξε, όμως, μεγάλη συμμετοχή, μόνο μερικές δεκάδες αιτούμενοι και στα δύο υποπρογράμματα. Το ποσό δεν απορροφήθηκε πλήρως, αλλά και δεν χάθηκε ούτε ένα ευρώ. Ακολούθησε την νόμιμη πορεία της επιστροφής των δημόσιων πόρων που δεν διατίθενται.
Πιλοτικές δράσεις Πολιτιστικής Συνταγογράφησης ως συμπληρωματική αγωγή στην Ψυχική Υγεία
Πολιτισμός και ευημερία/ ευτυχία. Καθώς ο πολιτισμός παίζει σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας και ενισχύει το αίσθημα της κοινότητας και της συνύπαρξης, η επίσκεψη σε μουσεία και χώρους τέχνης θεωρείται όλο και πιο σημαντική για την ψυχική μας υγεία ειδικότερα καθώς η μοναξιά και η κατάθλιψη επηρεάζουν όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού. Πώς προχωράει το πρόγραμμα Πολιτιστική συνταγογράφησης και ποια είναι τα πρώτα αποτελέσματα από αντίστοιχες ενέργειες θεραπείας/ενδυνάμωσης μέσω της τέχνης;
Η δράση "Πολιτιστική Συνταγογράφηση ως συμπληρωματική αγωγή στην Ψυχική Υγεία" αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό πρόγραμμα που υλοποιείται με πόρους από το ΤΑΑ, με ορίζοντα υλοποίησης τον Δεκέμβριο του 2025, το οποίο αποτελείται από δύο έργα. Το πρώτο αφορά στην εκπόνηση Ερευνητικού Προγράμματος, το σχεδιασμό και πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος, τη μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις της επαφής των ασθενών με την τέχνη και τον πολιτισμό, την διαδικασία και τρόπους συμμετοχής των ασθενών και των πολιτιστικών φορέων και την εποπτεία και αξιολόγηση του προγράμματος με σκοπό τη βελτιστοποίησή του. Οι "Πιλοτικές Δράσεις Πολιτιστικής Συνταγογράφησης" είναι το δεύτερο έργο που αφορά στην υλοποίηση πιλοτικών δράσεων συμμετοχής ατόμων με διαγνωσμένη ψυχική νόσο και ατόμων με δευτερογενώς επιβαρυμένη ψυχική υγεία σε δράσεις - εργαστήρια πολιτιστικής συνταγογράφησης. Οι πιλοτικές αυτές δράσεις θα συμβάλουν στην υιοθέτηση μιας προτυποποιημένης μεθοδολογίας και στην εξαγωγή δεδομένων που θα είναι συγκρίσιμα μεταξύ τους και θα μπορούν να ανατροφοδοτήσουν το Ερευνητικό έργο.
Χρειαζόμαστε μήπως κι εμείς "Υπουργείο Μοναξιάς” όπως στη Μεγάλη Βρετανία;
Σίγουρα με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, η μοναξιά αποτελεί ένα ζήτημα που απασχολεί ολοένα και περισσότερους πολίτες. Χρειαζόμαστε περισσότερες πολιτικές και κοινωνικές δράσεις που θα μπορέσουν να προωθούν την κοινωνική συνοχή και συμμετοχή.
Τις προάλλες απαντήσατε σε ερώτηση στη Βουλή σχετικά με την παράσταση "Καταποντισμός” στο Εθνικό Θέατρο που κατέθεσε η "Νίκη" μιλώντας για γκέι μασκαρέματα και ηθικό καταποντισμό, ενώ χαρακτηριστική ήταν και η επίθεση στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης για την αφίσα της ταινίας "Αδέσποτα Κορμιά” αλλά και για την παρέμβαση συντελεστών του ντοκιμαντέρ "Avant Drag”. Ξεκινώντας από την αδιαπραγμάτευτη υποστήριξη της καλλιτεχνικής ελευθερίας, πώς αισθάνεστε που διαφαίνεται μια οργανωμένη αντίδραση ακροδεξιών σε καλλιτεχνικές προτάσεις του προάγουν τη συμπερίληψη και τη δικαιοσύνη με επιχειρήματα που συνδέονται με μια στρέβλωση της έννοιας των δικαιωμάτων και στρέφονται εναντίον συχνά μέχρι και νόμων του κράτους πόσο μάλλον των ανθρώπινων δικαιωμάτων;
Όπως απάντησα και τις προάλλες στη Βουλή, η τέχνη, ειδικότερα στη χώρα μας, είναι ελεύθερη και προστατεύεται και από το Σύνταγμα. Το γεγονός ότι ζητήθηκε από κοινοβουλευτικό κόμμα να τη λογοκρίνει και να στερήσει η ίδια η Πολιτεία την ελευθερία της έκφρασης, για την οποία μάλιστα η ανθρωπότητα έχει καταβάλει διαχρονικά πολύ μεγάλους αγώνες, είναι αξιοσημείωτο. Προφανώς ο κάθε πολίτης έχει διαφορετική αισθητική άρα δεν μπορούμε να συμφωνούμε όλοι σε μία ευνομούμενη δημοκρατία. Η ελληνική κοινωνία διαθέτει ώριμη κρίση, γνώση και αντιληπτική ικανότητα και σε καμία περίπτωση δεν κινδυνεύει από αυτήν η ορθόδοξη χριστιανική πίστη.
"Γνήσιο τέκνο” της δεκαετίας του ’80
Ποια είναι η προσωπική σας σχέση με τον πολιτισμό;
Είμαι άνθρωπος που ενδιαφέρομαι για το πολιτισμό και προσπαθώ να παρακολουθώ τις τάσεις που υπάρχουν τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς. Διαβάζω βιβλία, ακούω μουσική, βλέπω κινηματογράφο και θέατρο και τις περισσότερες φορές προσπαθούμε οικογενειακά να παρακολουθούμε πολιτιστικές εκδηλώσεις. Επίσης, είμαι σταθερός υποστηρικτής των πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνουν ερασιτεχνικές ομάδες και για αυτό, ειδικότερα στη Κορίνθια στο τόπο μου δηλαδή, είμαι διαχρονικά παρών σε θεατρικές παραστάσεις, μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις αλλά και σε άλλους φορείς που κρατούν ζωντανά τα ήθη και έθιμα του τόπου μας.
Ως σταθερός χρήστης της ιστοσελίδας του Αθηνοράματος από παλιά ποιες είναι οι προτιμήσεις σας; Σινεμά, θέατρο, συναυλίες, εκθέσεις, βιβλία;
Το Αθηνόραμα αντιλήφθηκε και αξιοποίησε τα οφέλη του διαδικτύου από τη πρώτη στιγμή. Εγώ είμαι πράγματι σταθερός του χρήστης, από μικρή ηλικία, και ενημερώνομαι κυρίως για τον κινηματογράφο και τις θεατρικές παραστάσεις. Συχνά διαβάζω τις κριτικές αλλά και τη γνώμη του κοινού για τις ταινίες και τις παραστάσεις. Τέλος, ως γονιός δύο μικρών παιδιών συχνά μπαίνω και στον οδηγό παιδιού για να ενημερώνομαι για ενδιαφέρουσες προτάσεις για τα παιδιά.
Πηγαίνετε σινεμά ή βλέπετε ταινίες/ σειρές κυρίως σε πλατφόρμες; Τι σας αρέσει να βλέπετε;
Ναι πηγαίνω στο κινηματογράφο αλλά πλέον τη συντριπτική πλειοψηφία των ταινιών την επιλέγουν τα παιδιά μου. Και σειρές παρακολουθώ, αλλά εκεί έχουμε διαφωνία με τη σύζυγο μου η οποία θέλει να βλέπει τις σειρές πολύ πιο γρήγορα από εμένα ενώ εγώ προτιμώ να βλέπω ένα επεισόδιο την ημέρα. Με τα παιδιά μου όμως μας αρέσει πολύ και γελάμε πολύ βλέποντας παραστάσεις του Καραγκιόζη.
Έχετε κάποιους αγαπημένους/ες δημιουργούς ή είδη (σκηνοθέτες/ μουσικούς κλπ.);
Όλοι μας έχουμε αγαπημένους καλλιτέχνες και ειδικότερα δημιουργούς, σκηνοθέτες και ηθοποιούς. Εμένα μου αρέσουν πολύ οι κλασικές παλαιές Ελληνικές ταινίες και ειδικότερα οι κωμωδίες. Από μουσική ως "γνήσιο τέκνο” της δεκαετίας του ’80 θα σας πω πως αναζητώ συχνά στο ραδιόφωνο και στο διαδίκτυο τραγούδια της δεκαετίας του 1980. Βέβαια κάποιες Κυριακές θα βάλω και τραγούδια κυρίως του Ζαμπέτα και του Τσιτσάνη για να ξυπνήσω τα παιδιά μου!
Εδώ στο ΕΜΣΤ έχετε δει κάποιο έργο ή έκθεση που να σας έχει κάνει ιδιαίτερη αίσθηση;
Μία έκθεση που είχα δει στο ΕΜΣΤ και θυμάμαι έντονα ήταν το 2016 η οποία παρουσίαζε την Ελληνική τέχνη από το 1930 έως σήμερα. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκαναν οι μεταμορφώσεις της σύγχρονης τέχνης συγκριτικά με τις παραδόσεις μας και η σύνδεση με τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις της εκάστοτε εποχής. Επίσης μου άρεσε το γεγονός πως συμπεριελάμβανε πολλά είδη καλλιτεχνικής έκφρασης από ζωγραφική και γλυπτική, μέχρι χαρακτική, φωτογραφίες αλλά και βίντεο.
Για ποια παράσταση ή συναυλία του Φεστιβάλ Αθηνών θα βγάζατε εισιτήριο;
Εδώ θα σας απογοητεύσω και θα σας πω ότι δυστυχώς τα τελευταία χρόνια το σημαντικότερο κριτήριο είναι οι διαθέσιμες ημερομηνίες στο πρόγραμμα μας. Κάθε χρόνο πηγαίνουμε στην Επίδαυρο με τη σύζυγο μου, πολύ πριν παντρευτούμε και αποκτήσουμε παιδιά και συνήθως είμαστε μεγάλη και σταθερή παρέα. Για να μπορέσουμε να συντονιστούμε κλείνουμε τα εισιτήρια από νωρίς. Στο κοινό email που στέλνουμε μεταξύ μας ναι μεν έχουμε επιλογές βάσει παράστασης αλλά κυριαρχεί η συζήτηση στις ημερομηνίες που έχουμε δυνατότητα. Αν ήταν αποκλειστικά επιλογή μου όμως, θα επέλεγα μάλλον αρχαίο δράμα, όχι κωμωδία, και όσο πιο κοντά στο αρχαίο κείμενο.
Ποιες είναι οι πρόσφατες πολιτιστικές εμπειρίες που ξεχωρίσατε;
Σίγουρα η Biennale στη Βενετία είναι μία ξεχωριστή πολιτιστική εμπειρία. Κάποιοι την έχουν παρομοιάσει με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της τέχνης, εγώ θα πω πως σίγουρα είναι ένα ιδιαίτερο γεγονός όπου μπορείς να δεις τις τάσεις του σύγχρονου πολιτισμού σε όλο το κόσμο. Εδώ θέλω να υπογραμμίσω πως το Ελληνικό περίπτερο έχει μία εξαιρετική παρουσία με το Ξηρόμερο/Dryland το οποίο συνδυάζει υπέροχα την Ελληνική παράδοση και ειδικότερα τα πανηγύρια στην περιφέρεια, σε αγροτικές περιοχές με τη νέα τεχνολογία.
Ως παιδί/έφηβος έχετε καμιά δυνατή ανάμνηση από πολιτιστική έξοδο; Εσείς πηγαίνετε με τα παιδιά σας σε πολιτιστικές εκδηλώσεις;
"Εάν πρέπει να επιλέξω μία ανάμνηση από πολιτιστική έξοδο θα σας πω την τελευταία παράσταση που παίχτηκε στο θέατρο στην Αρχαία Σικυώνα, ήταν η Λυσιστράτη του Αριστοφάνη με το Θύμιο Καρακατσάνη. Τώρα το Υπουργείο Πολιτισμού, η Περιφέρεια Πελοποννήσου και ο Δήμος Σικυωνίων συνεργάζονται ώστε τα επόμενα χρόνια να μπορεί να ξανα-ανοίξει το συγκεκριμένο θέατρο".
Ναι οι γονείς μου προσπαθούσαν να μας δίνουν ερεθίσματα και συχνά πηγαίναμε σε θεατρικές παραστάσεις και μουσικές εκδηλώσεις. Εάν πρέπει να επιλέξω μία ανάμνηση από πολιτιστική έξοδο θα σας πω την τελευταία παράσταση που παίχτηκε στο θέατρο στην Αρχαία Σικυώνα, ήταν η Λυσιστράτη του Αριστοφάνη με το Θύμιο Καρακατσάνη. Τώρα το Υπουργείο Πολιτισμού, η Περιφέρεια Πελοποννήσου και ο Δήμος Σικυωνίων συνεργάζονται ώστε τα επόμενα χρόνια να μπορεί να ξανα-ανοίξει το συγκεκριμένο θέατρο. Αυτό που μου είναι όμως πραγματικά πιο έντονο, είναι χωρίς αμφιβολία οι επισκέψεις στη γιαγιά μου την Αντιγόνη (μητέρα του πατέρα μου) η οποία ήταν δασκάλα καλλιτεχνικών και προσπαθούσε να μας μάθει τα μυστικά της ζωγραφικής. Η αλήθεια είναι πως το ταλέντο της στη ζωγραφική δεν το κληρονόμησα δυστυχώς εγώ.
Διαβάζετε ψηφιακά ή σε χαρτί; Τι διαβάζετε αυτή την εποχή;
Και τα δύο. Ψηφιακά όμως συνήθως ενημερώνομαι άρα ως επί το πλείστον διαβάζω σε χαρτί. Εκτός από τους Μικρούς Κυρίους και Μικρές Κυρίες, και ο Μέσι τα σπάει που διαβάζουμε με το γιο μου, και Άλκη Ζέη, Πηνελόπη Δέλτα και Roald Dahl που διαβάζουμε με τη κόρη μου, εγώ προτιμώ ιστορικά και βιογραφικά βιβλία. Το τελευταίο που διάβασα ήταν πρόσφατα στο αεροπλάνο επιστρέφοντας από το Ηνωμένο Βασίλειο για το Λόρδο Βύρωνα, "Byron and Trinity: Memorials, Marbles and Ruins” το οποίο επιμελήθηκε ο Adriane Poole ο οποίος είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Cambridge στο κολλέγιο Trinity. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων των 200 χρόνων από το θάνατο του Λόρδου Βύρωνος το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Cambridge διοργάνωσε μία πολύ ωραία εκδήλωση και ο Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge Ναπολέων Κάτσος μου το χάρισε. Εξαιρετικά κείμενα και επιστημονικά τεκμηριωμένα.
Σας συναντήσαμε στα εγκαίνια του ελληνικού περιπτέρου "Ξηρόμερο/Dryland” στη Βενετία. Πώς σας φάνηκε το έργο; Προλάβατε να δείτε κάτι άλλο που να σας έκανε εντύπωση;
Ναι το Ελληνικό περίπτερο ήταν ξεχωριστό και οφείλω να συγχαρώ τους καλλιτέχνες που το εμπνεύστηκαν. Όμως ήταν μία ομαδική προσπάθεια και δεν θα μπορούσε να είχε την επιτυχία χωρίς τον επιμελητή, τον εθνικό επίτροπο αλλά και τους χορηγούς που όλοι μαζί συνεργάστηκαν για να μπορέσουμε να το υλοποιήσουμε και να έχουμε αυτή τη παρουσία. Ξέρετε, κατάγομαι και εκλέγομαι στη Κορινθία που είναι αγροτική περιοχή και τα πανηγύρια είναι σημαντικό μέρος της πολιτιστικής παράδοσης του τόπου μας. Άρα επειδή πηγαίνω πολύ συχνά στα Πανηγύρια, είναι κάτι το οποίο με αγγίζει προσωπικά. Από εκεί και έπειτα μου αρέσει πολύ η τεχνολογία και η καινοτομία και το Ξηρόμερο/Dryland καταφέρνει με ένα αρμονικό τρόπο αξιοποιώντας την τεχνολογία να παντρέψει τις παραδόσεις μας, την αγροτική τεχνολογία και τη νέα τεχνολογία σε ένα πολυαισθητριακό έργο το οποίο νομίζω πως ήδη ξεχωρίζει και στη Βενετία. Παρά το γεγονός πως έμεινα μόλις 20 ώρες συνολικά στη Βενετία πρόλαβα να δω μερικά περίπτερα. Αυτό που μου τράβηξε περισσότερο το ενδιαφέρον ήταν το περίπτερο της Αιγύπτου το οποίο πρόβαλε μία ευρυματική ταινία σε ένα χώρο που είχε έντονα τα στοιχεία του Αρχαίου Αιγυπτιακού πολιτισμού και τόνιζε όμορφα αντιθέσεις σύγχρονου και αρχαίου πολιτισμού.
Διαβάστε Επίσης
