"Κατ' αρχάς ήταν πολύ σωστή η επισήμανση ότι η ισότητα στον πολιτικό γάμο δεν μας οδηγεί αυτόματα σε έναν πολύ καλύτερο κόσμο, έχοντας εξαλείψει ουσιαστικά όλες τις διακρίσεις και όλες τις προκαταλήψεις. Είναι όμως ένα πολύ σημαντικό βήμα στη σωστή κατεύθυνση", ανέφερε στην αρχή της τοποθέτησής του ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Αναφερόμενος στη βία των ενηλίκων ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι δεν υπάρχει εύκολη απάντηση και ένας αυστηρός αντιρατσιστικος νόμος δεν φτάνει αλλά "πρέπει να σκάψουμε πιο βαθιά". Μίλησε για τη δουλειά που πρέπει να ξεκινήσει από τις μικρές ηλικίες και ειδικότερα το σχολείο, όπου μετά την πλατφόρμα κατά του bullying, σχεδιάζεται ενίσχυση με ψυχολόγους. "Από την άλλη είναι σαφές ότι σήμερα στην κοινωνία υπάρχει μια μεγάλη ένταση. Υπάρχει πολλή οργή και υπάρχει θυμός, υπάρχει βία ειδικά σε νεότερες ηλικίες", τόνισε ο πρωθυπουργός (αναφερόμενος στην ομοτρανφοβική επίθεση της Θεσσαλονίκης).
"Όλοι μας αισθανθήκαμε ένα σοκ, μία οργή για τις εικόνες που είδαμε στη Θεσσαλονίκη, που μας υποχρεώνουν να μη βάλουμε το κεφάλι μας στην άμμο, να μην πούμε ουφ! Εντάξει, ωραία. Κάναμε κάποια σημαντικά πράγματα, πάμε να προχωρήσουμε παραπέρα, αλλά να αντιληφθούμε ότι το πρόβλημα αυτό έχει βαθιές ρίζες". Σε άλλο σημείο της συζήτησης ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στο πώς δεν έχει μελετηθεί επαρκώς το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ο τρόπος που λειτουργεί ο αλγόριθμος ενισχύει τα στερεότυπα ειδικά στα παιδιά και τους νέους φέρνοντάς τους σε επαφή μόνο με άτομα με τις ίδιες απόψεις και ενισχύοντας το πείσμα τους και κάνοντας ακόμη πιο δύσκολο γι αυτούς να νιώσουν ότι δεν είναι οι μόνοι στον κόσμο.
Γιώργος Καπουτζίδης: "δεσμεύομαι στην επόμενη δουλειά μου να έχω ένα τρανς άτομο στο καστ"
Αναφερόμενος στη συμβολική αμοιβή που θα λάβει για το συνέδριο ο Γιώργος Καπουτζίδης ανέφερε ότι σκοπεύει να τη δώσει στο σύλλογο υποστήριξης διεμφυλικων ατόμων ενώ ως (ανεργος αυτή τη στιγμή) ηθοποιός - σκηνοθέτης - σεναριογράφος δεσμεύτηκε να πάρει μια τρανς ηθοποιό και ζήτησε από τους παρευρισκόμενους να προσλάβουν κι αυτοί ανάπηρα ή τρανς άτομα κάνοντας έτσι καλό όχι μόνο στα συγκεκριμένα άτομα αλλά και στο υπόλοιπο προσωπικό τους, μιλώντας του και εκπαιδεύοντάς το για πράγματα που αν φύγει να δουλέψει στο εξωτερικό θεωρούνται δεδομένα.
"Οι μειοψηφίες πάντα εξαρτώνται από την πλειοψηφία"
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην εξέλιξη της Ευρωπαϊκής αλλά και της εθνικής νομοθεσίας σχετικά με τα δικαιώματα και τη σημασία του να νομοθετεί η κυβέρνηση για το σωστό, για αυτό εν τέλει για το οποίο ψηφίστηκε και όχι ακολουθώντας αυτό που λένε οι δημοσκοπήσεις. Επέμεινε ότι όπως πίστευαν οι παραδοσιακοί φιλελεύθεροι διανοητές τα δικαιώματα των μειοψηφιών δεν μπορούν να υπόκεινται στην τυραννία της πλειοψηφίας.
Ο Γιώργος Καπουτζίδης έφερε συγκεκριμένα παραδείγματα στον πρωθυπουργό για τα άτομα με αναπηρίες και τις μειονότητες μιλώντας για μια φίλη του στην Ισπανία που βρήκε καλύτερο μισθό αλλά κυρίως ένα περιβάλλον μη σεξιστικό που δεν την προσβάλει στον δημόσιο τομέα και μια νομοθεσία που όχι μόνο την προστατεύει αλλά την ανάγκασε να γίνει καλύτερος άνθρωπος.
Αντίστοιχα, μίλησε για την εξοργιστική ιστορία μιας τρανς μαθήτριας σε σχολείο της Ανατολικής Αττικής που μένει παροπλισμένη στο σπίτι της και δεν μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο παρά την υποστήριξη των γονιών της γιατί ορισμένοι συμμαθητές και καθηγητές δεν μπορούν να τη αποδεχθούν. Χαρακτηριστικό ήταν και το παράδειγμα που έφερε για το πώς αυτή τη στιγμή για να μπει ράμπα αναπήρου σε πολυκατοικία 12 ενοίκων θα πρέπει να συμφωνήσουν οι 6 από αυτούς τουλάχιστον.
"Οι μειοψηφίες πάντα εξαρτώνται από την πλειοψηφία" είπε χαρακτηριστικά για το αν έχει κανείς το δικαίωμα να μπει στο σπίτι του, να παντρευτεί, για το τι θα φορέσει στην Αριστοτέλους ή αν θα πάει εκεί κλπ. Χρειάζονται, λοιπόν, τη στήριξη των ηγετών εξού και ζήτησε από τον Πρωθυπουργό να να συνεχίσει να στηρίζει και τις υπόλοιπες μειοψηφίες, πέραν του γάμου των ομόφυλων.
Προσυπογράφοντας ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην νέα Εθνική στρατηγική για την αναπηρία και στο ρόλο του Μαξίμου λόγω της οριζόντιας συνεργασίας ανάμεσα σε διαφορετικά υπουργεία που απαιτεί, την οποία ανέλυσε στη συνέχεια και ο Υπουργός Επικρατείας Σταύρος Ν. Παπασταύρου, στον θεσμό του προσωπικού βοηθού και στα νέα λεωφορεία με παροχές για τους ανάπηρους που θα δούμε σύντομα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
"Επικαιροποιούμε την στρατηγική μας για τα άτομα με αναπηρία, θα την παρουσιάσουμε στο επόμενο Υπουργικό Συμβούλιο, "Στρατηγική 2024 - 2030”, και προφανώς ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της στρατηγικής είναι η δυνατότητα πιο ενεργούς συμμετοχής στην αγορά εργασίας".
"Η μητέρα μου ήταν άτομο με αναπηρία. Δεν κρύφτηκε ποτέ. Μιλούσε ανοιχτά για τα προβλήματα της υγείας της, από τον καρκίνο που πέρασε μέχρι την αναπηρία της, μέχρι και θέματα ψυχικής υγείας, τα οποία χαίρομαι γιατί μπορούμε πια να τα συζητάμε πιο ανοιχτά και να διαπιστώνουμε ότι δεν είναι θέματα-ταμπού.
Διότι ένα μεγάλο ταμπού και μία μεγάλη διάκριση αφορά τα ζητήματα της ψυχικής υγείας. Εγώ πραγματικά βγάζω το καπέλο μου όταν ο αρχηγός της Εθνικής Ποδοσφαίρου, ο Τάσος Μπακασέτας βγαίνει και λέει ανοιχτά: "εγώ πάλεψα με κατάθλιψη και το γεγονός ότι μπορεί να ήμουν σταρ και ποδοσφαιριστής, δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε μία σκοτεινή πλευρά πίσω από αυτό, την πάλεψα, μιλώ ανοιχτά” και βοηθά και άλλους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
Χρειαζόμαστε περισσότερα τέτοια παραδείγματα, διότι υπάρχει η διάκριση και το στίγμα και στο θέμα της ψυχικής υγείας".
Σχετικά με τη συμπερίληψη ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι τη θεωρεί επιβεβλημένη, ειδικότερα στον χώρο εργασίας (στον οποίο δίνει βάρος το φετινό συνέδριο "The Upfront Initiative" που διοργανώνουν η εταιρεία επικοινωνίας Tsomokos και η LiFO) όχι μόνο ηθικά αλλά και ως εγγύηση για καλύτερη απόδοση και οικονομικό αποτέλεσμα. Παραδέχθηκε ότι παρά την ποσόστωση που εφαρμόζεται στα ψηφοδέλτια δεν βλέπουμε αρκετές γυναίκες στο κοινοβούλιο και μίλησε για τη σημασία του να ακούμε πολλές διαφορετικές απόψεις και κατά κανόνα οι άνθρωποι με διαφορετικό background έχουν τη δυνατότητα να εκφράζουν καλύτερα αντίστοιχες απόψεις.
Για την έλλειψη προσωπικού, την ενσωμάτωση των μεταναστών αλλά και των ηλικιωμένων στην απασχόληση
Ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ακόμη πως "η ελληνική οικονομία αυτή τη στιγμή αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Η ανεργία μειώνεται, έχουμε ήδη ζητήματα ελλείψεων προσωπικού. Έχουμε όμως χαμηλή συμμετοχή γυναικών στην απασχόληση, έχουμε χαμηλή συμμετοχή ατόμων με αναπηρία στην απασχόληση, χαμηλή ενσωμάτωση μεταναστών στην απασχόληση. Και αυτό είναι κάτι το οποίο μας δημιουργεί, σήμερα που μιλάμε, προβλήματα.
Δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την ανάπτυξη της χώρας αν δεν ενισχύσουμε το εργατικό μας δυναμικό. Έχουμε που έχουμε πρόβλημα υπογεννητικότητας στη χώρα, αν κρατάμε και μεγάλες ομάδες που θα έπρεπε ή μπορούν να απασχολούνται έξω από τον ενεργό πληθυσμό, τότε θα έχουμε και άμεσο οικονομικό πρόβλημα ως χώρα".
Αναφέρθηκε επίσης στο ότι "Υπάρχει και μία άλλη κατηγορία, την οποία δεν τη θίξαμε και αυτοί είναι οι ηλικιωμένοι συμπολίτες μας. Διότι και εκεί υπάρχουν στερεότυπα ‘ο γέρος που δεν μπορεί να δουλέψει', ‘βγήκε στη σύνταξη και τι θα κάνει από δω και στο εξής'.
Όταν αλλάξαμε όμως τώρα το νόμο και δώσαμε τη δυνατότητα σε συνταξιούχους να δουλεύουν χωρίς αυτό να τους στερεί τη σύνταξή τους και απλά να πληρώνουν έναν φόρο για τις ώρες που δουλεύουν, είδαμε μια τεράστια ανταπόκριση".
Στέφανος Κασσελάκης: "Το Πάσχα θα πάω στην εκκλησία στην Κέρκυρα, και ας έρθει να με βγάλει έξω όποιος θέλει"
Στο συνέδριο μίλησε και ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Στέφανος Κασσελάκης. Σχολιάζοντας τις λεκτικές επιθέσεις που δέχθηκε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη και το κάψιμο ομοιώματός του στη Κέρκυρα, ο Κασσελάκης είπε ότι σε προσωπικό επίπεδο αυτές οι επιθέσεις τον αφήνουν αδιάφορο, αν και δεν μπορεί να ξέρει πώς θα ένιωθε γι αυτές αν δεν είχε μεγαλώσει στην Αμερική. "Είναι θετικό ότι τουλάχιστον με αφορμή εμένα βγαίνει η μισαλλοδοξία της κοινωνίας, έτσι ώστε να την αντιμετωπίσουμε" είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας με αφορμή και τη στράτευσή του, ότι τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός είναι αρκετά ανοιχτοί οργανισμοί, ενώ αντίθετα τα ΜΜΕ ευθύνονται συχνά περισσότερο για τα στερεότυπα χρησιμοποιώντας ακόμη και με καλές προθέσεις κάποιες φορές εκφράσεις όπως "δεν με νοιάζει τι κάνει στο υπνοδωμάτιό του".
Έχοντας εκφράσει πρώτα τη λύπη του "που η Ευρωπαία εισαγγελέας μπλοκάρεται από το κράτος για την έρευνα της υπόθεσης των Τεμπών. Η ατιμωρησία πρέπει κάποια στιγμή να τελειώσει" σημείωσε ότι τον ανησυχεί πολύ η τάση βίας, κυρίως στους εφήβους, τα αίτια της οποίας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει, αλλά θεωρεί ότι συνδέονται με τον εγκλεισμό του Covid, την οικονομική ανέχεια των οικογενειών τους αλλά και την έλλειψη προοπτικής που αισθάνονται οι νέοι στη χώρα μας για τους ίδιους και τους οικείους τους. "Αυτό δείχνει ότι η χώρα χρειάζεται ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης", είπε χαρακτηριστικά αναφερόμενος στην πρόσφατη παρουσίαση του σχεδίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Αναφορικά με τις νέες ομοφοβικές δηλώσεις Βελόπουλου σε βάρος του με αφορμή την παρουσίασή του στο στρατόπεδο της Θήβας δήλωσε σχετικά: "Να ασχοληθεί με τις κηραλοιφές και τη φαλάκρα του. Τέτοιο μένος συνήθως κάτι κρύβει" αποσπώντας το χειροκρότημα του κοινού, όπως και για τη θετική απόκρισή του σε ερώτηση αν το ΚΚΕ είναι ομοφοβικό κόμμα δεδομένης της στάσης του στο νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.
"Δεν υπάρχει σωστό timing στα ανθρώπινα δικαιώματα"
"Πίεσα πολύ τον Πρωθυπουργό να φέρει το νομοσχέδιο άμεσα και όχι -όπως μου είχε πει- μέσα στην τετραετία γενικώς. Δεν υπάρχει σωστό timing στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η αξιωματική αντιπολίτευση βοήθησε να περάσει το νομοσχέδιο αυτό και γι’αυτό είμαι ιδιαίτερα περήφανος", ανέφερε ο Στέφανος Κασσελάκης ξεκαθαρίζοντας ότι "ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα απολογηθεί ποτέ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικά για θέματα ισότητας".
Σχετικά με το "face control" που βάζουν ορισμένοι ιεράρχες στους βουλευτές που ψήφισαν το νομοσχέδιο ο Κασσελάκης ανέφερε ότι πιστεύει στον Θεό, είναι χριστιανός ορθόδοξος και δεν θεωρεί ότι χρειάζεται την άδεια κανενός ιερέα για να μπει σε μια εκκλησία. "Ο πρώτος που το έδειξε αυτό είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ένας απλός άνθρωπος που συμβολίζει την αγάπη." είπε, προσθέτοντας μάλιστα ότι "Το Πάσχα σκοπεύω να πάω στην Κέρκυρα, όπου ο μητροπολίτης κάνει 'πόλεμο' στα ομόφυλα ζευγάρια. Θα μπω στην εκκλησία και ας έρθει να με βγάλει έξω αν θέλει". Παρόλα αυτά ως προς το διαχωρισμό Εκκλησίας -Κράτους ανέφερε ότι "Δεν χρειάζεται διαχωρισμός, αλλά ρύθμιση. Η Εκκλησία πρέπει να υπηρετεί τον κοινωνικό της σκοπό εντός των ορίων της".
Γυναίκες και ηλικιοφοβία, έφηβοι και προκαταλήψεις
Από τις διαφορετικές τοποθετήσεις στο πρωινό μέρος του συνερδρίου σχετικά με τη μείωση των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων που εμποδίζουν την ίση πρόσβαση και την επαγγελματική εξέλιξη των ατόμων που αντιμετωπίζονται με καχυποψία ή μεροληψία λόγω φύλου, φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, θρησκευτικών πεποιθήσεων και αναπηρίας, οι ομιλήτριες και ομιλητές ανέδειξαν μεταξύ άλλων θέματα όπως το ageism και ειδικότερα το σφιχταγκάλιασμα του σεξισμού με την ηλικιοφοβία που απαντάται στις γυναίκες μετά από κάποια ηλικία ανεξαρτήτως του πώς έχουν ζήσει αυτές "είτε με δέκα γκόμενους είτε με τον αγαπημένο του σχολείου” όπως είπε χαρακτηριστικά η Αντιγόνη Λυμπεράκη, Καθηγήτρια Οικονομικών, Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πάντειο Πανεπιστήμιο, αλλά και στο πώς οι γυναίκες έχουμε εσωτερικεύσει την αστυνόμευση ως προς το ντύσιμο, τον τόνο της φωνής και τη συμπεριφορά μας, λεκτική και σωματική, αναφερόμενη και στη σύνδεση του περιστατικού της Θεσσαλονίκης με το "θηλυκό ντύσιμο” (Νάνσυ Παπαθανασίου, Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας, Επιστημονικά Συνυπεύθυνη, Orlando LGBT+)
Ειδική αναφορά έγινε και στα ανθεκτικά στον σεξισμό πρότυπα που προβάλλονται στη διαφήμιση και τον δημόσιο λόγο. Όπως είπε χαρακτηριστικά η Σοφία Δήμτσα, Ομιλική Γενική Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων & Επικοινωνίας, ΔΕΗ ΑΕ, έχει τύχει να αλλάξει πολλές φορές καμπάνιες που παρουσιάζουν τη γυναίκα σε στερεότυπες εικόνες και ενώ έχουν γίνει βήματα έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας.
Αίσθηση έκανε το βίντεο και τα συμπεράσματα της καμπάνιας καμπάνιας της που ΔΕΗ βασίστηκε στη μεγάλη πανελλαδική έρευνα που έγινε μέσα από το πρόγραμμα εταιρικής υπευθυνότητας "ΔΕΗ ενεργώ", σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών Focus Bari, και την εταιρεία επικοινωνίας DDB, με στόχο να ευαισθητοποιήσει για τον κρίσιμο ρόλο της κοινωνίας στη δημιουργία ενός κόσμου όπου οι γυναίκες ζουν ελεύθερες από τον φόβο της βίας.
Η συγκεκριμένη έρευνα επιχειρεί να διερευνήσει τον βαθμό υιοθέτησης στερεοτυπικών ρόλων και αντιλήψεων, που συνδέονται με την έμφυλη βία και δικαιολογούν κακοποιητικές συμπεριφορές μέσα στο πλαίσιο ρομαντικών σχέσεων με ομάδα εστίασης έφηβους μαθητές και έφηβες μαθήτριες Λυκείου. Μέσα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων αναδεικνύεται τόσο η πρόοδος απέναντι σε χρόνιες έμφυλες στερεοτυπικές αγκυλώσεις, όσο και η στασιμότητα ακόμη και σήμερα απέναντι σε άλλες. Ενδεικτικά, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας ενώ στους 10 μαθητές και 10 στις 10 μαθήτριες Λυκείου λένε ότι "δεν είναι ποτέ οκ για ένα αγόρι να πιέζει μια γυναίκα να κάνει σεξ μαζί του, αν φλέρταρε μαζί του όλο το βράδυ" μόνο 5 στις 10 μαθήτριες Λυκείου και 4 στους 10 μαθητές Λυκείου λένε ότι δεν ισχύει ποτέ ότι "μερικοί άνδρες γίνονται βίαιοι απέναντι στις γυναίκες επειδή τους προκαλούν οι γυναίκες" και μόνο 4 στους 10 μαθητές Λυκείου και μόνο 6 στις 10 μαθήτριες Λυκείου διαφωνούν απόλυτα με τη φράση "Όταν μια γυναίκα λέει "όχι" στις σεξουαλικές προθέσεις του συντρόφου της, αυτό σημαίνει συχνά "ναι".
Προσβασιμότητα και πολιτισμός
Ειδικότερα για την προσβασιμότητα στον χώρο του πολιτισμού, η κ. Δήμτσα αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία της ΔΕΗ για μία υποτροφία για τις θεατρικές σπουδές ενός κωφού ηθοποιού σε συνεννόηση με το Θέατρο Κωφών επισημαίνοντας πώς πρέπει να γίνουν θεσμικές παρεμβάσεις για την προσβασιμότητα των ανάπηρων ατόμων στην πολιτιστική εκπαίδευση.
Στις κινήσεις των μεγάλων οργανισμών (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Εθνικό Θέατρο, Εθνική Λυρική Σκηνή) που έχουν κάνει βήματα σε επίπεδο συμπερίληψης και προσβασιμότητας αναφέρθηκε και ο Χρίστος Παπαμιχαήλ, θεατρολόγος και ηθοποιός και Διευθυντής liminal - Πρόσβαση στον Πολιτισμό, μιλώντας για την ανάγκη, παρόλα αυτά να δούμε πιο ενημερωμένες αναπαραστάσεις της αναπηρίας στον πολιτισμό, πράγμα σημαντικό για να αλλάξουν οι προκαταλήψεις, αλλά και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να μην είναι η συμπερίληψη προνόμιο μόνο των μεγάλων οργανισμών και να υιοθετηθεί και από τους ανεξάρτητους χώρους.