© Konstantinos Manolas
Τι θυμάται από τους πασχαλινούς εορτασμούς στο χωριό της; Πώς ήρθε σε επαφή με τα σμυρνέικα τραγούδια που την καθιέρωσαν; Πώς αποτιμά τις πρώτες της εμφανίσεις στη "Λητώ" της Πλάκας; Να μερικές απορίες μας, στις οποίες η αγαπημένη ερμηνεύτρια Γλυκερία πρόσφερε πλούσιες απαντήσεις, καθώς ετοιμάζεται για μια σπέσιαλ συναυλία με ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας και με τραγούδια της Άνοιξης (Θέατρο "Παλλάς", 14/4).
Ετοιμάζεστε για μία συναυλία με πασχαλινούς ύμνους και τραγούδια της Άνοιξης. Τι ομοιότητες και τι διαφορές έχουν τέτοιες βραδιές σε σύγκριση με τη συνήθη "ρουτίνα" των ζωντανών σας εμφανίσεων;
Είναι άλλη θεματική, άλλη ευαισθησία. Έχει να κάνει με τα Πιστεύω μας, με τα ήθη μας, με τραγούδια που μας αγγίζουν την ψυχή.
Τι τραγούδια της Άνοιξης θα παρουσιάσετε στο "Παλλάς", στις 14/4; Θα κινηθούν κοντά στο πνεύμα των Εγκωμίων της Μεγάλης Εβδομάδας, όπως έχει συμβεί και σε παλιότερες συναυλίες σας με τέτοια θεματολογία; Ή σκοπεύετε ν' ανοίξετε τη βεντάλια, π.χ. προς ό,τι η Δόμνα Σαμίου όριζε ως "Τα Πασχαλιάτικα";
Θα παρουσιάσουμε ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας, βυζαντινούς ύμνους και εγκώμια για τα Θεία και τα ανθρώπινα πάθη, καθώς και επιλεγμένα παραδοσιακά, αλλά και σύγχρονα τραγούδια που διασκευάσαμε και που αποπνέουν την αύρα της Άνοιξης. Μαζί μου θα είναι ο Παντελής Θαλασσινός, ο οποίος θα ερμηνεύσει από ένα τραγούδι για κάθε μήνα της Άνοιξης, καθώς και το "Ήταν Άνοιξη Και Πάσχα", σε στίχους Ηλία Κατσούλη. Συμμετέχουν, επίσης, ο Χάρης Μακρής, η Παιδική Χορωδία Σπύρου Λάμπρου και πολυμελής ορχήστρα, αλλά και ο εξαιρετικός ηθοποιός Λεωνίδας Κακούρης, που θα διαβάσει αποσπάσματα από έργα Ελλήνων ποιητών και πεζογράφων σε επιμέλεια του Χρήστου Προμοίρα. Αυτό το ωραίο πρόγραμμα έχει επιμεληθεί ο Στέλιος Φωτιάδης.
Τι θυμάστε πιο έντονα από τις γιορτές του Πάσχα στο Άγιο Πνεύμα των Σερρών –το χωριό όπου μεγαλώσατε; Έχετε ιδιαίτερα έθιμα εκεί ή, ίσως, κάποιο ξεχωριστό δημοτικό τραγούδι σχετικό με την Άνοιξη;
Το πατρικό μου σπίτι στο Άγιο Πνεύμα Σερρών βρισκόταν απέναντι από την εκκλησία. Έτσι, οι αναμνήσεις, οι μυρωδιές της Άνοιξης και οι βυζαντινοί ύμνοι που συνοδεύουν την Μεγάλη Εβδομάδα είναι πάντα στο μυαλό μου. Τα πιο οικεία μου μουσικά ακούσματα είναι τα δημοτικά τραγούδια και οι βυζαντινοί ύμνοι. Σ' αυτό μεγάλο ρόλο έπαιξε και ο πατέρας μου, που διδάχθηκε από σπουδαίους ψάλτες και με τη σειρά του δίδαξε κι εμένα.
Δεν θυμάμαι αν έχουμε κάποιο ιδιαίτερο τραγούδι, αλλά τα έθιμα είναι όπως σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Αυτό που θυμάμαι είναι, ότι εκτός από το να προσκυνήσουμε τον Επιτάφιο, περνάγαμε και από κάτω του, σταυρωτά.
Πλέον, πώς είναι το Πάσχα σας; Πώς συνηθίζετε να το περνάτε, αν είστε ελεύθερη από υποχρεώσεις;
Κλασικά. Με κατσικάκι, αρνάκι, με τα υπόλοιπα εορταστικά εδέσματα, με πασχαλινά αυγά. Παραδοσιακά, πάντως. Όταν είμαστε στο σπίτι μαζευόμαστε όλη η οικογένεια και γιορτάζουμε όλοι μαζί την Ανάσταση και την Άνοιξη.
Συμμερίζεστε την αντίληψη που θέλει την Άνοιξη να είναι περίοδος αναγέννησης, τόσο της φύσης, όσο και των ανθρώπων; Ή αγαπάτε περισσότερο κάποια άλλη εποχή του έτους;
Μου αρέσει η Άνοιξη. Είναι από τις αγαπημένες μου εποχές, ακόμα και από την κλιματική άποψη, που θέλει τον καιρό σε μια μεσαία κατάσταση: ούτε κρύο, ούτε πολύ ζέστη. Πραγματικά, η αλλαγή αυτή δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να ανανεωθεί, να αναζωογονηθεί, να αφήσει τη φαντασία του ελεύθερη.
Αισθανόμαστε γενικά πιο ελεύθεροι όταν μπαίνει η Άνοιξη, αφού έχουμε καταπιεστεί μες στον Χειμώνα. Τον όμορφο Χειμώνα, βεβαίως, που χρειάζεται κι αυτός για να ζήσουμε την Άνοιξη –αλλιώς, αν δεν μεσολαβούσε, δεν θα αισθανόμασταν την όλη αλλαγή. Η Άνοιξη, όμως, μας προσφέρει τη δυνατότητα να πάρουμε μία πιο βαθιά ανάσα.
Σας ρωτάνε συνέχεια, βέβαια, για τον δίσκο με τα Σμυρνέικα (1981) και για την ηχογράφηση από την "Όμορφη Νύχτα" (1983), δουλειές διαχρονικές, που δεν έχουν πάψει να συζητιούνται και να αγαπιούνται. Πώς πρωτοήρθατε σε επαφή, αλήθεια, με το σμυρνέικο ρεπερτόριο; Υπήρχαν Μικρασιάτες πρόσφυγες στο χωριό σας;
Ναι, υπήρχαν Μικρασιάτες πρόσφυγες στο χωριό μου. Άκουσα τα πρώτα τραγούδια από εκείνους, καθώς και από τις παρέες της οικογένειάς μου, του πατέρα μου και της μητέρας μου, διότι εκεί συνηθίζαμε να βρισκόμαστε πολλές φορές και να κάνουμε τα περίφημα γλέντια μας, με μουσικές διάφορες, με χορό και με τραγούδι. Εκεί, λοιπόν, άκουσα τα πρώτα μου τραγούδια, εκεί πρωτοτραγούδησα μαζί με τους μεγαλύτερους από μένα κι εκεί πρωτοάκουσα κι αυτόν τον ήχο, από τη Μικρά Ασία.
Τα δημοτικά, τα λαϊκά και τα ρεμπέτικα τα λέγανε και οι πρόσφυγες, αλλά και οι ντόπιοι, όσοι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εκεί. Τραγουδάγαμε, δηλαδή, όλα τα είδη των τραγουδιών –κι έτσι συνηθίζω να κάνω κι εγώ, στην καλλιτεχνική μου πορεία. Άλλωστε έχουμε πολύ πλούσια μουσική στην Ελλάδα και μου αρέσουν όλα της τα είδη. Έτσι, λοιπόν, γνώρισα τα σμυρνέικα, μέσα από αυτή τη διαδικασία. Η "Όμορφη Νύχτα", πάλι, είναι μια συλλογή από σύγχρονα και παλιότερα τραγούδια, όπως είναι τα λαϊκά και τα ρεμπέτικα.
Μισό αιώνα μετά τις εμφανίσεις σας στη "Λητώ" της Πλάκας (1974), τι θυμάστε από το πρώτο-πρώτο ξεκίνημα στη σκηνή; Και τι θα λέγατε ότι χτίζει τη διαχρονικότητα εκείνη που σας έχει επιτρέψει να γνωρίσετε σημαντική επιτυχία και σε χώρες του εξωτερικού;
Αισθάνομαι μεγάλη τρυφερότητα και συγκίνηση όταν θυμάμαι εκείνο τον πρώτο καιρό, που ξεκίναγα να πάω να παίξω τα πρώτα μου τραγούδια: είχα πολύ τρακ, έτρεμα σαν το ψάρι! Αλλά το καλό στοιχείο στη "Λητώ" ήταν ότι εκεί πέρα δεν υπήρχε κάποιο μεγάλο κέντρο, κοσμικό, όπου έβγαιναν τα μεγάλα ονόματα και οι μικροί δεν τραγουδούσαν. Εκεί, αντιθέτως, είχα τη δυνατότητα από την αρχή, από το ξεκίνημά μου, να λέω πολλά τραγούδια. Γιατί γνώριζα και τα λαϊκά, ήτανε τότε και το τελείωμα του Νέου Κύματος και ήξερα και τα τραγούδια εκείνης της εποχής, ενώ έλεγα και το ρεπερτόριο του Δήμου Μούτση, του Μάνου Χατζιδάκι, του Μίκη Θεοδωράκη, του Βασίλη Τσιτσάνη, του Γιώργου Μητσάκη, του Μάρκου Βαμβακάρη, του Γιάννη Παπαϊωάννου –όλα αυτά.
Ξεκίνησα, επομένως, με ένα ρεπερτόριο που ήδη το κατείχα, αυτό ήταν η βάση. Κι άρχισα, έπειτα, να αποκτώ τις πρώτες μου εμπειρίες πάνω στη σκηνή. Μέσα στον χρόνο, με τις εμπειρίες που αποκτούσα τραγουδώντας σε διάφορους χώρους όπου παιζόταν και παίζεται μουσική, εκείνο που κατάλαβα είναι ότι δεν έκανα κάτι, δεν προσπάθησα να κάνω κάτι έξω από τον εαυτό μου ή έξω από τη λογική μου, από το συναίσθημά μου, από το σώμα μου. Ήμουνα η Γλυκερία. Και η Γλυκερία –αυτό που είμαι, δηλαδή– απευθύνεται στους ανθρώπους πάντα με αλήθεια. Πιστεύω, λοιπόν, ότι εκείνο που χτίζει τη διαχρονικότητα είναι η ειλικρίνεια και η καλή πρόθεση που έχεις όταν βγαίνεις στον κόσμο και μεταδίδεις μέσα από τις ερμηνείες σου όλα αυτά τα συναισθήματα που κουβαλάει το κάθε τραγούδι.
Με δεδομένο ότι δοκιμάσατε τη φωνή σας σε αρκετά διαφορετικά στυλ και είδη, κατά τη διάρκεια της καριέρας σας, πόση σημασία έχει, τελικά, η πρόθεση με την οποία στέκεται ένας ερμηνευτής απέναντι σε ένα τραγούδι;
Νομίζω ότι ο τραγουδιστής και η φωνή είναι το κερασάκι στην τούρτα, αν θέλουμε να το πούμε λίγο μεταφορικά. Γιατί υπάρχει και ο συνθέτης, αλλά και ο στιχουργός: εκείνοι, δηλαδή, που έχουν φτιάξει το τραγούδι. Ο ερμηνευτής, επομένως, καλείται να συλλάβει αυτό το συναίσθημα που έχουν φανταστεί οι δημιουργοί και να το μεταφέρει μέσα από τις νότες της μελωδίας. Το συναίσθημα, λοιπόν, παίζει μεγάλο ρόλο –όπως βέβαια και η πρόθεση. Η πρόθεση να είσαι ειλικρινής απέναντι στους ανθρώπους στους οποίους απευθύνεσαι. Έτσι μπορείς να μεταδώσεις…
Η πρόθεση η δικιά μου είναι ότι ποτέ δεν θέλω να προσβάλω τον ακροατή που με ακούει. Μπορεί να τραγουδήσω κι ένα τραγούδι λιγάκι διαφορετικό, αλλά το ηχόχρωμα της φωνής μου, η πρόθεσή μου, το συναίσθημά μου, το κάνουν και πάλι να βγαίνει με έναν τρόπο πιο ευγενικό. Βεβαίως, αν είναι κάτι πολύ σκληρό, κάποιο ρεμπέτικο, για παράδειγμα, με σκληρά λόγια, θα μεταφερθεί με έναν αντίστοιχο τρόπο: δεν τα κάνω όλα γλυκά. Απλά η πρόθεσή μου τα κάνει να βγαίνουν όμορφα. Έτσι αισθάνομαι.
Τέλος, υπάρχουν ανακοινώσιμα σχέδια για το φετινό καλοκαίρι ή για το υπόλοιπο της χρονιάς;
Αυτό το καλοκαίρι θα είναι πολύ πλούσιο σε συναυλίες, όπως κάθε καλοκαίρι. Θα κάνω εμφανίσεις με την ορχήστρα μου, θα γίνουν κάποια αφιερώματα στο Σμυρνέικο τραγούδι, θα πάρω μέρος σε συναυλίες για τον λατρεμένο μου συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη –φέτος τιμάμε τα 100 χρόνια από τη γέννησή του– ενώ θα συμμετάσχω και σε ένα μεγάλο αφιέρωμα που γίνεται προς τιμήν της Λίνας Νικολακοπούλου.
Διαβάστε Επίσης
