© Γιώργος Καλκανίδης
Μπαίνοντας στην αίθουσα "Σταύρος Νιάρχος" της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, δεν κατευθυνθήκαμε στα γνώριμα καθίσματα, αλλά βαδίσαμε –όχι δίχως έκπληξη– προς τη σκηνή. Εκεί περίμεναν οι καρέκλες μας, έχοντας "θέα" στις 1.400 θέσεις του χώρου και στο επιβλητικό τους κόκκινο, με δυο μωβ πολυθρόνες ακριβώς απέναντί μας, στις οποίες έκατσαν οι οικοδεσπότες: ο καλλιτεχνικός διεθυντής του οργανισμού, κ. Γιώργος Κουμεντάκης, και ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, κ. Ανδρέας Δρακόπουλος.
Λίγο μετά, μάθαμε γιατί αποφάσισαν να μας τοποθετήσουν εκεί: ήταν η πρώτη συνέντευξη Τύπου που έδινε ο πολιτισμικός φορέας μετά την πανδημία, για την ανακοίνωση ενός νέου προγράμματος με τίτλο "Υπερβαίνοντας Τα Όρια". Οπότε ήταν ευκαιρία να αντιστραφούν για λίγο οι παγιωμένοι ρόλοι και να "δούμε" κι εμείς τα πράγματα όπως τα κοιτάζουν οι καλλιτέχνες, ξεπερνώντας, έτσι, τα δικά μας όρια.
Επρόκειτο για έξυπνη σκέψη, που παρείχε ωραία εκκίνηση στον Γιώργο Κουμεντάκη, ο οποίος, αφού αναφέρθηκε στην αναγκαστική απουσία της Λίνας Μενδώνη λόγω προγραμματισμένης συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου –το Υπουργείο Πολιτισμού εκπροσώπησε ο υφυπουργός Ιάσων Φωτήλας– έστρεψε την προσοχή μας στην οθόνη, ώστε να παρακολουθήσουμε το βίντεο του εξωστρεφούς ανοίγματος του οργανισμού. Ένα πραγματικά πετυχημένο πόνημα παράθεσης πολλών και διαφορετικών ιδεών, που καταλήγει εύστοχα στην ατάκα "Ωραία, θα πάμε με όλα", την οποία όντως πραγμάτωσε η Εθνική Λυρική Σκηνή, υλοποιώντας τη σχετική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για την πενταετία 2019 με 2023, ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ.
Στη συνέχεια, ο Κουμεντάκης προέβη σε αποτίμηση αυτού του ανοίγματος, ξεδιπλώνοντας, λ.χ., τις λαμπερές συμπαραγωγές που στήθηκαν σε συνεργασία με περίοπτους διεθνείς φορείς, τις μετακλήσεις κορυφαίων καλλιτεχνών της όπερας, του κινηματογράφου και του χορού στην Αθήνα, τη σύσταση του ιντερνετικού καναλιού GNO TV, τις παραστάσεις με τις οποίες τιμήθηκαν τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 και την υλοποίηση ενός ντοκιμαντέρ για τη Μαρία Κάλλας, το οποίο έχει ήδη προβληθεί στο Βερολίνο, στο Λος Άντζελες και στη γαλλική τηλεόραση. Ακολούθως, εξήγησε ότι το νέο πρόγραμμα "Υπερβαίνοντας Τα Όρια" φιλοδοξεί να συνεχίσει πάνω στην ίδια βάση, ενισχύοντας και τελειοποιώντας την όλη προσπάθεια, χάρη σε μια νέα δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ύψους 10+1 εκατομμυρίων ευρώ, η οποία θα καλύψει την επερχόμενη διετία. Ένα καινούριο στοιχείο, εδώ, είναι το +1 εκατομμύριο, που εκταμιεύεται στην Εθνική Λυρική Σκηνή με τον όρο ότι θα καταφέρει να αποσπάσει ισάξιο ποσό από πηγές διεθνούς χρηματοδότησης –στόχος που χαρακτηρίστηκε ως "πρόκληση", εντούτοις ατενίζεται με αισιοδοξία.
Οι άνωθεν κατακτήσεις, λοιπόν, παραμένουν ως κεντρικοί κατευθυντήριοι άξονες, στους οποίους έρχονται τώρα να προστεθούν και νέοι, αφού ο Κουμεντάκης και οι συνεργάτες του έκριναν ότι η συνθήκη δείχνει ιδανική για ακόμα μεγαλύτερα ξανοίγματα, με όλη την ανάληψη ρίσκου, φυσικά, που συνεπάγεται κάτι τέτοιο: αργότερα, άλλωστε, απαντώντας σε ερωτήσεις, δεν δίστασε να αναφερθεί και σε αρνητικές κριτικές ή σε ελλείψεις που χρειάστηκαν διορθωτικές κινήσεις, όπως συνέβη λ.χ. με τη "Στρέλλα". Έτσι, η Εθνική Λυρική Σκηνή αναμένεται να περιοδεύσει εκτενώς στην ελληνική περιφέρεια –με ποικίλο πρόγραμμα, που θα καλύψει πάνω από 30 διαφορετικές στάσεις– και να ενισχύσει το κοινωνικό της πρόσωπο, διαθέτοντας δωρεάν εισιτήρια σε ομάδες του πληθυσμού που ως τώρα δεν είχαν πρόσβαση στην όπερα. Επιπλέον, θα φτιαχτεί κι ένα καινούριο site, το οποίο θα διασυνδέσει όλες τις υπάρχουσες ιστοσελίδες. Αυτό που θα λείψει φέτος είναι οι παιδικές παραστάσεις, αν και θα ανέβουν κάποιες στην Εναλλακτική Σκηνή. Προαναγγέλθηκε, ωστόσο, ότι για την επόμενη σεζόν ετοιμάζεται ένα εντυπωσιακό μιούζικαλ, στοχευμένο στα παιδιά.
Στο ενδιάμεσο των δηλώσεων Κουμεντάκη τοποθετήθηκε και ο Ανδρέας Δρακόπουλος, αποτιμώντας κι εκείνος τη συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η οποία μπορεί να ξεκίνησε επίσημα το 2012 –μέσω του θεσμού "Η Όπερα της Βαλίτσας"– μα άτυπα κρατάει από το 2007 και τη σύμπραξη με την Εταιρεία Φίλων Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ο Δρακόπουλος εξέφρασε πλήρη ικανοποίηση, μα και περηφάνεια, για το πνεύμα και το περιεχόμενο αυτής της συμπόρευσης, ανέτρεξε στην πρώτη του συνάντηση με τον Κουμεντάκη, που συνέπεσε με την παράδοση του νέου κτηρίου της Λυρικής Σκηνής στους χώρους του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ενώ τόνισε ότι είναι σημαντικό να θυμάται κανείς όχι μόνο το πού βρίσκεται, μα και το από πού ξεκίνησε. Επεσήμανε, λοιπόν, ότι οι τέχνες και ο πολιτισμός εξακολουθούν να παίζουν σημαίνοντα ρόλο για το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ακόμα και στην παρούσα φάση, όπου οι ενέργειές του έχουν εστιαστεί σε μια πολυποίκιλη πρωτοβουλία γύρω από την υγεία.
Από εκεί και πέρα, όπως αναμενόταν, η συνέντευξη Τύπου κορηφώθηκε με τον Κουμεντάκη να ανακοινώνει επιγραμματικά τις παραστάσεις της σεζόν 2024/2025. Η οποία θα πραγματοποιήσει λαμπερή έναρξη στις 10/10, βρίσκοντας την Εθνική Λυρική Σκηνή να συμπράττει με το Φεστιβάλ της Aix-en-Provence και την Όπερα του Παρισιού σε ένα μεγάλο καλλιτεχνικό στοίχημα: θα ανεβάσει τις δύο όπερες του Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ που βασίζονται στον αρχαιοελληνικό μύθο των Ατρειδών, την "Ιφιγένεια εν Αυλίδι" και την "Ιφιγένεια εν Ταύροις", σε σκηνοθεσία του Ντμίτρι Τσερνιακόφ, με την Κορίν Γουίντερς στον πρωταγωνιστικό ρόλο, να εκπροσωπεί τη νέα αμερικάνικη σχολή στο λυρικό τραγούδι. Ο Κουμεντάκης, μάλιστα, προειδοποίησε για την τολμηρότητα των σχετικών θεαμάτων, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι θα προκαλέσουν τα όρια αντοχής όχι μόνο των συμμετεχόντων καλλιτεχνών, μα και του κοινού.
Κατόπιν, στις 12/11 έρχεται η όπερα "Αλέκο" του Σεργκέι Ραχμάνινοφ (1892), στο πρώτο της ανέβασμα στην Ελλάδα, με τον Τάση Χριστογιαννόπουλο στον πρωταγωνιστικό ρόλο και τη Φανί Αρντάν να αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία. Θα παρουσιαστεί, δε, από κοινού με τον "Πύργο Του Κυανοπώγωνα" του Μπέλα Μπάρτοκ σε σκηνοθεσία Θέμελη Γλυνάτση, που έχει ήδη αποτελέσει μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Εθνικής Λυρικής Σκηνής τα τελευταία χρόνια. Κατόπιν, για την εορταστική περίοδο (21/12/2024-5/1/2025) επιστρέφει η αγαπημένη "Μποέμ" του Τζάκομο Πουτσίνι, σε σκηνοθεσία Γκρέιαμ Βικ.
Το νέο έτος εκκινεί με την περίφημη όπερα του Τζουζέπε Βέρντι "Η Δύναμη Του Πεπρωμένου", η οποία έχει 27 χρόνια να ανέβει στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Θα κάνει πρεμιέρα στις 26/1, σε σκηνοθεσία της διεθνώς καταξιωμένης Ροδούλας Γαϊτάνου, με τους Δημήτρη Πλατανιά, Τσέλια Κοστέα & Αρσέν Σογκομονιάν να επωμίζονται τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ακόμα πιο ιδιαίτερη, όμως, είναι η επόμενη πρόταση: το "Flora Mirabilis" του Σπυρίδωνα Σαμάρα (πρεμιέρα στις 18/3), όπερα που θριάμβευσε στην Ευρώπη του 19ου αιώνα –παίχτηκε ακόμα και στη Σκάλα του Μιλάνου, το 1886– μα θεωρούταν χαμένη για δεκαετίες, λόγω της καταστροφής της παρτιτούρας στον βομβαρδισμό του Μιλάνου, το 1943. Σύμφωνα με τον Κουμεντάκη, πρόκειται για άγνωστο διαμάντι της εγχώριας παραγωγής, το οποίο αναμένει ότι θα κάνει ιδιαίτερη αίσθηση στο κοινό.
Στις 6/5 επιστρέφει η επιτυχημένη "Λουτσία ντι Λαμερμούρ" του Γκαετάνο Ντονιτσέτι, σε συμπαραγωγή με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, με τη σκηνοθεσία να ανατίθεται στην Κέιτι Μίτσελ. Ύστερα, το άνοιγμα της καλοκαιρινής σεζόν στο Ηρώδειο αναλαμβάνει η "Τουραντότ" του Τζάκομο Πουτσίνι, σε μια νέα παραγωγή που, σύμφωνα με τον Κουμεντάκη, θα προκαλέσει τα σκηνοθετικά δεδομένα του αρχαίου ωδείου: πίσω της, άλλωστε, βρίσκεται ο Αντρέι Σερμπάν, γνώριμος στο εξωτερικό για την εικονοκλαστική του οπτική. Η καλλιτεχνική περίοδος 2024/25 ολοκληρώνεται έπειτα στις 26/7 με την αναβίωση του "Ριγολέττου" του Τζουζέπε Βέρντι, με τη σκηνοθέτρια Κατερίνα Ευαγγελάτου να μεταφέρει την υπόθεση στην παρακμασμένη ιταλική επαρχία της δεκαετίας του 1980.
Εκτός από τις όπερες, τώρα, υπάρχει φυσικά και το καθιερωμένο πρόγραμμα του μπαλέτου, που εκκινεί στις 5/12 με τον διάσημο και αέναα δημοφιλή "Δον Κιχώτη" του Λούντβιχ Μίνκους, ο οποίος θα ανέβει σε μια εντυπωσιακή παραγωγή με την υπογραφή του Τιάγκο Μπορντίν. Στη συνέχεια, στις 14/2, θα δούμε μια νέα πρόταση χορογραφημένη από τον Καγιετάνο Σότο πάνω στη ζωή του περίφημου Ρώσου συνθέτη Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι. Τη σκυτάλη παίρνει ο Κωνσταντίνος Ρήγος (9/5), για τη σπονδυλωτή παράσταση "Η Χρυσή Εποχή", η οποία αποτελεί μια σύνοψη των αναφορών και των εμμονών που τον σημάδεψαν καθώς ενηλικιωνόταν ως άνθρωπος και καλλιτέχνης. Τέλος, ο Κουμεντάκης προανήγγειλε ότι για το Πάσχα του 2025 θα επιστρέψει και το Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής, για την τρίτη κατά σειρά εκδοχή του.
Διαβάστε Επίσης
