Είτε είσαι μαζί του, ασπαζόμενος το παλιό –κι επίμονο– σύνθημα "Βασίλη ζούμε για να σ' ακούμε", είτε τοποθετείσαι απέναντί του, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου κατέχει μια σπάνια θέση: στα 50 (και κάτι) χρόνια της έως τώρα πορείας κατάφερε να απασχολήσει κάθε μουσικόφιλο, μπαίνοντας έτσι στις ζωές όλων μας. Η φωνή του παραμένει αναγνωρίσιμη άσχετα με το αν ακούει κανείς λαϊκά, έντεχνα ή rock, ενώ πολλά τραγούδια του αρέσουν σε ένα εντυπωσιακό φάσμα γενεών· εκείνο που αντικρίζει κανείς πηγαίνοντας στις συναυλίες του, οι οποίες μαζεύουν από εφήβους μέχρι εξηντάρηδες.
Αυτός ο μισός αιώνας, φυσικά, είναι λόγος για γιορτή. Τέτοιον χαρακτήρα λαμβάνει η βραδιά που σχεδιάζει στο Καλλιμάρμαρο (Τετάρτη 14/6) και το κοινό αναμένεται να την τιμήσει δεόντως, κρίνοντας από τους ρυθμούς προπώλησης των εισιτήριων. Ο ίδιος τάζει ότι θα τραγουδήσει "όλα όσα αγαπάμε, μας συγκινούν και μας ενώνουν", ενώ έχει ανακοινωθεί και η προβολή σπάνιου οπτικού υλικού. Μάλιστα, στη σκηνή θα ανέβουν και δύο παλιοί συνοδοιπόροι –ο Χριστόφορος Κροκίδης και η Τάνια Κικίδη– οι οποίοι θα πλαισιώσουν τον Ανδρέα Αποστόλου (πιάνο, ενορχηστρώσεις), τον Γιάννη Αυγέρη (ηλεκτρική κιθάρα), τον Βαγγέλη Πατεράκη (μπάσο), τον Στέφανο Δημητρίου (ντραμς), τον Απόστολο Μόσιο (ακουστική κιθάρα) και τη Μαίρη Μπρόζη (βιολί). Θα συμμετάσχει, επίσης, το φωνητικό σύνολο "Ρυθμός", σε διεύθυνση Νικόλαου Χιώτογλου.
Η περίσταση, όμως, προσφέρεται και για μια αναδρομή στους σημαντικότερους σταθμούς αυτής της πεντηκονταετίας, οι οποίοι ποικίλουν περισσότερο από όσο νομίζει όποιος κρίνει από την εικόνα των τελευταίων δεκαετιών, που έχει παγιωθεί αφενός μεταξύ rock ηλεκτρισμού και έντεχνης μπαλάντας, αφετέρου στους στίχους της δημοφιλούς "Σφεντόνας" –όπου ο Παπακωνσταντίνου αυτοβιογραφήθηκε αφοπλιστικά, δηλώνοντας "σαράντα χρόνια έφηβος" και "ξεφτίλας Δον Κιχώτης". Ήδη τότε είχε κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι από το ντεμπούτο του πλάι στον Βασίλη Αρχιτεκτονίδη με δύο singles 45 στροφών και δύο συμμετοχές στο άλμπουμ "Ελληνική Χώρα" (1972). Το γεγονός, πάντως, ότι κάπου ανάμεσα σε εκείνα βρισκόταν και μια διασκευή στο "Ο Σταμούλης Ο Λοχίας", μαρτυρά ότι το ενδιαφέρον του για τα λαϊκά από τα 1990s κι έπειτα, δεν ήταν όψιμο.
Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου πρωτακούστηκε μέσα από το πολιτικό τραγούδι που σάρωσε τη Μεταπολίτευση, επιλογή σύμφυτη με τις ιδεολογικές του προτιμήσεις, για τις οποίες πάντα μιλούσε ανοιχτά. Βέβαια, η συνεργασία με τον Μίκη Θεοδωράκη (1974) ενδέχεται να αποδεικνυόταν καθοριστική ακόμα και δίχως αυτές, αν και τελικά έφτιαξε όνομα με το άλμπουμ του Θωμά Μπακαλάκου "Τα Αγροτικά" (1975). Ωστόσο, εκείνα που τον σμίλεψαν ως ερμηνευτή, αποκαλύπτοντας τα φωνητικά του χαρίσματα και την ξεσηκωτική ορμή των τρόπων του, ήταν τα τραγούδια που του εμπιστεύτηκαν ο Μάνος Λοΐζος και ο Θάνος Μικρούτσικος –κυρίως τα "Στρατιώτης" (1974), "Τρίτος Παγκόσμιος" (1974), "Ένας Νέγρος Θερμαστής Από Το Τζιμπουτί" (1979) και "Ένα Μαχαίρι" (1979).
Τέτοια κομμάτια εξακολουθούν κι έχουν περίοπτη θέση σε κάθε του ζωντανή εμφάνιση, όντας δοκιμασμένα, κοσμαγάπητα και μέρος μιας παρακαταθήκης σημαντικής, παρά την άκριτη καθαγίασή της. Όμως ο γηπεδικός rock star Βασίλης Παπακωνσταντίνου έμελλε να γεννηθεί στην επόμενη δεκαετία, χάρη στους δίσκους "Φοβάμαι..." (1982) και "Διαίρεση" (1984), μέσα από την ευρεία αποδοχή που βρήκαν στην τότε νεολαία τραγούδια όπως τα "Άσε Με Να Κάνω Λάθος", "Φοβάμαι...", "Κουρσάρος", "Στέλλα" ή "Μαύρος Γάτος".
Επιφανειακά, αυτή η rock στροφή έδειχνε να έχει γίνει αναγκαστικά, αφού η παρακμή του πολιτικού τραγουδιού δεν άφηνε περιθώρια συνέχειας. Αλλά μια προσεκτικότερη ανάγνωση των δεδομένων δείχνει ότι δεν ήταν (μόνο) έτσι. Πρώτα-πρώτα, στην εταιρία δεν άρεσε η ηλεκτρική κατεύθυνση, καθώς θεωρούσαν ότι η φωνή του Παπακωνσταντίνου θα χαραμιζόταν. Δεύτερον, ο ίδιος είχε γαλουχηθεί (και) με Beatles, Rolling Stones, Animals –και τέτοια έπαιζε στην εφηβεία του, με το σχολικό συγκρότημα Crosswords. Τρίτον, ο Λοΐζος, εάν δεν πέθαινε τόσο νέος, μπορεί και να εξερευνούσε μαζί του το rock φάσμα, καθώς προς τα εκεί κινούταν, έστω και δειλά, το άλμπουμ "Για Μια Μέρα Ζωής" (1980), όπου ο Παπακωνσταντίνου ερμήνευσε θαυμάσια το "Κι Αν Είμαι Rock".
Βέβαια, μαζί με τα 50.000 αντίτυπα της "Διαίρεσης" εμφανίστηκαν και οι αντιπαθούντες: άνθρωποι που άκουγαν κυρίως ξένη μουσική και φαντάζονταν το ελληνικό rock αν όχι αγγλόφωνο, οπωσδήποτε αντι-mainstream. Στελεχώνοντας δε κάποια επιδραστικά περιοδικά αναδείχθηκαν σε ισχυρή μειονότητα, η οποία χρησιμοποίησε το βήμα της για να στηλιτεύσει τα τραγούδια του ως επιδερμικά, δεύτερα και γηπεδικά. Η κριτική τους, αν και κοντόφθαλμη, θα έβρισκε πατήματα αργότερα, όταν ο Παπακωνσταντίνου άρχισε να αρκείται σε δουλειές άνισες και τσαπατσούλικες. Σήμερα, με τη σκόνη του χρόνου να έχει κατακάτσει, μπορούμε να δούμε γιατί έχασαν και το δάσος και τα δέντρα μη αντιλαμβανόμενοι τον παλμό, τη σημασία και την εκρηκτική ποιότητα της συναυλίας στο Νέο Φάληρο (Μάιος 1985), που καταγράφηκε και σε δίσκο. Εκεί γεννήθηκαν τα 130.000 αντίτυπα του άλμπουμ "Χαιρετίσματα" (1987), αλλά και ο πιο λατρεμένος rock star που ανέδειξε η χώρα μας μετά την ηλεκτρική καταιγίδα των 1960s και 1970s.
Στην πορεία που χαράχτηκε τότε, ο Παπακωνσταντίνου έμελλε να μείνει λιγότερο ή περισσότερο πιστός, διατηρώντας κάποια θεμελιώδη της χαρακτηριστικά ακόμα και όταν θα άρχιζε πια να ρέπει προς το έντεχνο και τις συμβάσεις του. Οι δίσκοι, έστω κι αν αποδεικνύονταν άνισοι, θα συνέχιζαν για πολλά χρόνια να περιέχουν ενδιαφέροντα τραγούδια, τα οποία γνώρισαν και ραδιοφωνική επιτυχία –η προαναφερόμενη "Σφεντόνα", λ.χ., η διασκευή στο "Βράδυ Σαββάτου", η "Βικτώρια", τα "Χαιρετίσματα", "Ελλάς", "Venceremos", "Πόρτο Ρίκο", "Οι Ψυχές Και Οι Αγάπες" κ.ά.
Ομολογουμένως, δεν ακολούθησαν όλοι οι παλιοί τις αναζητήσεις του από τα τέλη των 1990s κι έπειτα. Εκείνος, ωστόσο, αποδείχθηκε αειθαλής, κερδίζοντας νέους, νεότερους φίλους κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Είναι κάπως έτσι που έφτασε στο σημείο να προσελκύει μια τόσο μεγάλη γκάμα ηλικιών στις συναυλίες του, πράγμα που αναμένεται να αποτυπωθεί εμφατικά και στη βραδιά των 50 χρόνων στο Καλλιμάρμαρο.
Διαβάστε Επίσης
